Βικιπαίδεια

Νέο Κωσταράζι Καστοριάς

οικισμός της Ελλάδας, Δυτική Μακεδονία

Συντεταγμένες: 40°26′8.9″N 21°19′50.9″E / 40.435806°N 21.330806°E / 40.435806; 21.330806

Το Κωσταράζι (επίσημα Νέον Κωσταράζιον) είναι χωριό στη Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς της Μακεδονίας.[1] Αποτελεί έδρα της τοπικής κοινότητας Κωσταραζίου, που αποτελείται από τον οικισμό Νέο Κωσταράζι και από τον παλαιότερο οικισμό Κωσταράζι ή Παλαιό Κωσταράζι όπως είναι ευρύτερα γνωστός και είναι χαρακτηρισμένο ως Μαρτυρικό Χωριό με προεδρικό διάταγμα,[2][3] ενώ μαζί με τα χωριά της Δημοτικής Ενότητας Ίωνος Δραγούμη, ανήκει διοικητικά στον Δήμο Άργους Ορεστικού.[4] Ο παλαιότερος οικισμός διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο κατά την διάρκεια του Μακεδονικού Αγώνα στη περιοχή της Καστοριάς, αποτελώντας σταθμό για τα ελληνικά σώματα των Μακεδονομάχων.

Κωσταράζι
Άποψη του Νέου Κωσταραζίου.
Κωσταράζι is located in Greece
Κωσταράζι
Κωσταράζι
Διοίκηση
ΧώραΕλλάδα
ΠεριφέρειαΔυτική Μακεδονία
Περιφερειακή ΕνότηταΚαστοριάς
ΔήμοςΆργους Ορεστικού
Δημοτική ΕνότηταΊωνος Δραγούμη
Γεωγραφία
Γεωγραφικό διαμέρισμα Μακεδονία
Υψόμετρο685
Πληθυσμός
Μόνιμος609
Έτος απογραφής2021
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα
Ο παλαιός οικισμός.

Πρόκειται για έναν νεότερο οικισμό, που ιδρύθηκε μετά το τέλος του ελληνικού Εμφυλίου Πολέμου. Ο παλαιότερος οικισμός, το Παλαιό Κωσταράζι, καταστράφηκε στις 13 Απριλίου 1944 από τους Γερμανούς ως αντίποινα,[5] ενώ διασώζονται ο Ιερός Ναός Της Γέννησης Της Θεοτόκου και τα σπαράγματα του σχολείου και μερικών σπιτιών.

Διοικητικές μεταβολές

Επεξεργασία

Η περιοχή της Καστοριάς και ο οικισμός Κωσταράζιον, μετά την απελευθέρωση της Μακεδονίας και την ενσωμάτωση στο Ελληνικό Κράτος το 1913, ανήκει διοικητικά ως ομώνυμη επαρχία στον νομό Φλωρίνης. Το 1918, συστήνεται για πρώτη φορά η κοινότητα Κωσταραζίου με έδρα τον οικισμό Κωσταράζιον. Το 1941, η επαρχία Καστοριάς αποκτά την διοικητική αυτοτέλειά της από τον νομό Φλωρίνης και ιδρύεται ο νομός Καστοριάς, στον οποίο ανήκει και ο οικισμός Κωσταράζι. Το 1951, αναγνωρίζεται ο οικισμός Νέον Κωσταράζιον και προσαρτάται στην κοινότητα Κωσταραζίου. Με την διοικητική μεταρρύθμιση του σχεδίου Καποδίστριας, η κοινότητα αποτελεί τοπικό διαμέρισμα του δήμου Ίωνος Δραγούμη και καταργείται, για να αποτελέσει το 2010, τοπική κοινότητα του διευρυμένου δήμου Ορεστίδος, όπως προέβλεπε η διοικητική μεταρρύθμιση του σχεδίου Καλλικράτης.[6][7]

Εκκλησιαστικά υπάγεται στην Ιερά Μητρόπολη Καστοριάς και στην Αρχιερατική Περιφέρεια του Άργους Ορεστικού,[8] σε αντίθεση με τους γειτονικούς οικισμούς του Βογατσικού και του Γέρμα, που ανήκουν εκκλησιαστικά στην Ιερά Μητρόπολη Σισανίου και Σιατίστης.[9] Η κύρια εκκλησία του νεότερου οικισμού είναι ο Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου,[8] ο οποίος ανεγέρθηκε μετά την εγκατάλειψη του παλαιότερου οικισμού(Παλιό Κωσταράζι), όπου βρίσκεται ακόμη η εκκλησία, Της Γέννησης Της Θεοτόκου.

Ιστορικά στοιχεία

Επεξεργασία

Προϊστορία

Επεξεργασία

Το Νέο Κωσταράζι και ειδικότερα η περιοχή "Λάγουρα", εδράζονται σε ένα υπόβαθρο από υπολείμματα που ανήκουν γεωλογικά στη πλειστόκαινο εποχή, χαρακτηριστικά που παρουσιάζονται και σε άλλα υψίπεδα του οροπεδίου του Άνω Αλιάκμονα που ξεκινά από την λίμνη της Ορεστιάδα και φτάνει στα Γρεβενά. Τα απολιθώματα αυτά εκτός από την χλωρίδα της περιοχής αυτήν την προϊστορική περίοδο, αποκαλύπτουν και την πανίδα της περιοχής, υποδεικνύοντας την πιθανή ύπαρξη μεγαλόκερων, ενώ στην κοντινή περιοχή της "Τσάκωνης" έχει βρεθεί ελεφαντόδοντο από την ίδια γεωλογική περίοδο. Άλλα είδη που παρατηρούνται είναι πρώιμα είδη ζώων όπως βοειδή, καλαμαριοειδή, ελαφοειδή, προβοσκιδοειδή, ρινοκεροειδή και κυνοειδή από την παλαιόκαινο και την πλειστόκενο εποχή, με τα περισσότερα είδη να ανήκουν στην δεύτερη περιόδο. Υπάρχουν λιγότερα ευρύματα από την προγενέστερη περιόδο της παλαιόκαινους εποχής, αλλά είνη πιθανή η ανεύρεση παλαιοτέρων αυτής.[10] Σε σχετικά κοντική απόσταση από τον νεότερο οικισμό και στην άλλη πλευρά του Αλιάκμονα, υπάρχει το αρχαιολογικό πάρκο του Απολιθωμένου Δάσους Νοστίμου, στον οποίο υπάρχει μουσειακός και περιπατητικός χώρος παρουσίασης των απολιθωμάτων.[11]

Βορειοανατολικά από το σημερινό χωριό, στο ύψωμα «Παλαιόκαστρο», σώζονται ερείπια προϊστορικού φρουρίου.[12]

Ιστορία

Επεξεργασία

Αρχαία και κλασική περίοδος

Επεξεργασία

Ρωμαϊκή και Βυζαντινή περίοδος

Επεξεργασία

Από επιφανειακή τοπογραφική έρευνα διαπιστώθηκε η ύπαρξη ρωμαϊκού οικισμού στην τοποθεσία «Μπιτερνίκος», όπου σήμερα το ξωκλήσι της Αγίας Παρασκευής, σε απόσταση μόλις 500 μ. ανατολικά από το Νέο Κωσταράζι[13].

Οθωμανική περίοδος

Επεξεργασία
Ίδρυση πρώτου οικισμού
Επεξεργασία
Μακεδονικός Αγώνας
Επεξεργασία
Βαλκανικοί πόλεμοι
Επεξεργασία

Νεότερα χρόνια

Επεξεργασία
Β' Παγκόσμιος Πόλεμος και Εμφύλιος
Επεξεργασία
Ο νέος οικισμός
Επεξεργασία

Σήμερα

Επεξεργασία

Πληθυσμιακά στοιχεία

Επεξεργασία

Στην πρώτη απογραφή του Ελληνικού Κράτους το 1913, ο πραγματικός πληθυσμός της κωμόπολης είναι 941 κάτοικοι.[14][15][16]

Έτος Απογραφής 1900 1910 1913 1920 1928 1940 1951 1961 1971 1981 1991 2001 2011
Πραγματικός πληθυσμός 800 941 796 798 956 1.023 941 1.128 927 995 960 751 759
Μόνιμος πληθυσμός 923 862 751

Αναφέται επίσης πληθυσμός 800 κατοίκων το 1889.[17]

Χρήσεις γης

Επεξεργασία

Σύμφωνα με τα στοιχεία της απογραφής του 1991, η τοπική κοινότητα χαρακτηρίζεται ορεινή, αν και ο νεότερος οικισμός βρίσκεται σε ημιορεινή περιοχή με αρκετές καλλιεργούμενες εκτάσεις. Η έκταση της τοπικής κοινότητας φτάνει τα 27 χιλιάδες στρέμματα και οι χρήσεις γης του οικισμού κατανέμονται ως εξής:

Καλλιεργούμενες ή σε
αγρανάπαυση		 Βοσκότοποι Δάση Ύδατα Οικιστικές Άλλες Σύνολο
εκτάσεων
4.600 15.700 4.300 500 1.500 500 27.000

Εκπαίδευση

Επεξεργασία

Στις 4 Μαΐου 1979, εγκαινιάστηκε το Γυμνάσιο Κωσταραζίου που χτίστηκε με δαπάνη των κατοίκων του χωριού και ομογενών του εξωτερικού.[18] Τον Απρίλιο του 1974, αποφασίστηκε η ίδρυση νηπιαγωγείου (νηπιοτροφείου) από την Ελληνική Κυβέρνηση.[19]

Αποτελέσματα εκλογών

Επεξεργασία

Γενικές εκλογές

Επεξεργασία
Εκλογικό τμήμα Εγγεγραμμένοι Ψήφισαν Έγκυρα Ένωση Κέντρου ΕΡΕ-ΚΠ Πηγή
1ο εκλογικό τμήμα 435 351 351 104 247 [20]
2ο εκλογικό τμήμα 438 327 324 107 217 [20]
Εκλογικό τμήμα Εγγεγραμμένοι Ψήφισαν Έγκυρα Άκυρα/Λευκά ΝΔ % ΠΑΣΟΚ % Π.Α. % Κ.Κ.Ε. % ΔΗΚΚΙ % ΣΥΝ % Πηγή
77ο εκλογικό τμήμα 567 442 424 18 215 50,71 133 31,37 38 8,96 10 2,36 10 2,36 7 1,65 [21]
78ο εκλογικό τμήμα 536 418 420 2 236 56,46 133 31,82 24 5,74 10 2,39 8 1,91 4 0,96 [22]

Προσωπικότητες

Επεξεργασία
  • Ιωάννης Κωστωνάρης, πράκτορας Β' τάξης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα.[23]
  • Ντίνας Μπατσέλας, πράκτορας Γ' τάξης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα.[23]
  • Σάββας Νικολάου, πράκτορας Β' τάξης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα.[23]
  • Αργύριος Τσιάτσιος, πράκτορας Γ' τάξης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα.[23]
  • Πανταζής Χρυσοστομίδης, δάσκαλος του χωριού, πληροφοριοδότης του Παύλου Μελά και πράκτορας Γ' τάξης κατά τον Μακεδονικό Αγώνα.[23]
  • Παντελής Ζάττας (1958-2011), συγγραφέας, δημοσιογράφος και εκδότης τοπικών εφημερίδων της Καστοριάς.[26]

Αθλητισμός

Επεξεργασία
  • Ο Αθλητικός Γυμναστικός Σύλλογος ΠΑΟΚ Κωσταραζίου, ή ευρύτερα γνωστός ως ΠΑΟK Κωσταραζίου, είναι το κύριο αθλητικό σωματείο του Κωσταραζίου. Η ομάδα ποδοσφαίρου ανδρών, αγωνίζεται στην Α' Κατηγορία του τοπικού πρωταθλήματος της Ε.Π.Σ. Καστοριάς.[27] Ο ΠΑΟΚ Κωσταραζίου αποτελεί ένα από τα ιστορικότερα αθλητικά σωματεία της Καστοριάς, καθώς η ίδρυσή, του ανάγεται στις αρχές της δεκαετίας του 1950. Το 2000 ενεργοποιείται ξανά η ομάδα του ΠΑΟΚ Κωσταραζίου υπό την προεδρία του Ιωάννη Τομόπουλου και τα υπόλοιπα μέλη.

Το τότε χωμάτινο γήπεδο παίρνει μια άλλη μορφή αφού για πρώτη φορά μπαίνει χλοοταπητας. 2008 η χρονιά που η ομάδα στέφεται πρωταθλήτρια της Β κατηγορίας και ανεβαίνει στην Α κατηγορία της ΕΠΣ Καστορίας. Την αγωνιστική περίοδο 2011-2012, αναδείχτηκε για δεύτερη φορά στην ιστορία του, πρωταθλητής Β' Κατηγορίας του τοπικού ερασιτεχνικού πρωταθλήματος.[28] Επίσης η ομάδα του Κωσταραζίου, κατέχει το επαρχιακό κύπελλο του Νομού Καστοριάς στην αγωνιστική περίοδο 1969-1970.

Πολιτισμός

Επεξεργασία

Πολιτιστικές εκδηλώσεις

Επεξεργασία
  • Πολιτιστικές εκδηλώσεις Κωσταραζίου

Κάθε καλοκαίρι, στα μέσα Ιουλίου, διοργανώνονται τετραήμερες πολιτιστικές εκδηλώσεις στην πλατεία του οικισμού, με τη συμμετοχή παραδοσιακών μουσικών συγκροτημάτων και με τη παρουσίαση χορευτικών συλλόγων από το Κωσταράζι αλλά και από την ευρύτερη περιοχή. Οι τετραήμερες εκδηλώσεις, διοργανώνονταν από το πολιτιστικό σύλλογο του χωριού, αλλά τα τελευταία χρόνια τη διοργάνωση την έχει αναλάβει ο ΠΑΟΚ Κωσταραζίου.[30]

  • Πανήγυρη Αγίας Παρασκευής

Επίσης, στις 26 Ιουλίου κάθε έτους και ανήμερα της εορτής της Αγίας Παρασκευής, διοργανώνεται πανηγυρική Θεία Λειτουργία στο ομώνυμο εξωκλήσι του οικισμού.[31]

  • Πανήγυρη στο Παλαιό Κωσταράζι

Ακόμη, κάθε χρόνο στις 8 Σεπτεμβρίου, την ημέρα της εορτής Της Γεννήσεως Της Θεοτόκου, τελείται Θεία Λειτουργία στην εκκλησία του Μαρτυρικού οικισμού. Λίγες ημέρες πριν την γιορτή, οι νέοι του χωριού κατασκηνώνουν δίνοντας ζωή στο ερειπωμένο χωριό, ενώ την παραμονή της εορτής, τελείται εσπερινός και περιφορά της εικόνας στη πλατεία του χωριού. Μετά τη λιτανεία της εικόνας πραγματοποιείται αναπαράσταση των εθίμων του Παλιού Κωσταραζίου και διοργανώνεται γλέντι με ζωντανή παραδοσιακή μουσική.[32]

Αγροτικοί συνεταιρισμοί

Επεξεργασία
  • Συνεταιρισμός Γυναικών Κωσταραζίου

Ο Συνεταιρισμός Γυναικών Κωσταραζίου, αποτελεί έναν αγροτικό συνεταιρισμό με τη μορφή Σ.Π.Ε.[33] που παράγει παραδοσιακά προϊόντα όπως λουκούμια, πίτες, μαρμελάδες, γλυκά του κουταλιού και άλλα εδέσματα.

Σύλλογοι Κωσταραζινών

Επεξεργασία
  • Σύλλογος Κωσταραζινών Θεσσαλονίκης "Ο Σταυρός"

Ο Σύλλογος Κωσταραζινών Θεσσαλονίκης "Ο Σταυρός" ιδρύθυκε το 1978. Κύριος σκοπός του συλλόγου είναι η ενδυνάμωση των πατρογονικών δεσμών των Θεσσαλονικέων με καταγωγή από το Κωσταράζι. Ιδρυτικά μέλη του συλλόγου, που υπήρξαν και διατελέσαντες προέδροι, είναι οι Αθανάσιος Παπακώστας, Μηνάς Τζήκας, Χρ. Γαλάνης, Κώστας Σιαμέτης και η Ζωή Τόλιου. Η ονομασία του συλλόγου με αναφορά στον Τίμιο Σταυρός, προέρχεται από την τοπική εορτή Τιμίου Σταυρού στις 7 Ιανουαρίου κάθε χρόνου. Την ημέρα αυτή, ο σύλλογος αναλαμβάνει τον κοινό εκκλησιασμό των μελών του συλλόγου και των κατοίκων του οικισμού, με αρτοκλασία, με συνεστίαση με τοπικά εδέσματα και την κοπή της βασιλόπιτας. Επίσης αναλαμβάνει την βράβευση των μαθητών του οικισμού, την διοργάνωση εκδηλώσεων και εκπαιδευτικών εκδρομών, και την υποστήριξη των αθλητικών και πολιτιστικών σωματείων του Κωσταραζίου.[34]

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Παντελής Ζάττας, Έθιμα γάμου Κωσταραζίου Καστοριάς, [χ.ε], Καστοριά, 1978, σσ. 32[35]
  • Μάρκος Δραγούμης, Κωσταράζι, Παράδοση και Τέχνη, σσ. 5-6, Αθήνα, Δ.Ο.Λ.Τ., Μάρτιος – Απρίλιος 1993
  • Ιωάννου Θ. Τόλιου Υποστράτηγου ε.α., ΠΑΛΑΙΟ ΚΩΣΤΑΡΑΖΙ (ΙΣΤΟΡΙΑ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ), Θεσσαλονίκη 1993

Δισκογραφία

Επεξεργασία
  • Μέλπω Μερλιέ, Κωσταράζι, Δημοτικά τραγούδια της Δυτικής Μακεδονίας, δισκ. Μέλπω Μερλιέ, επιμ. Μάρκος Δραγούμης, Αθήνα: Λαογραφικό και Εθνολογικό Μουσείο Μακεδονίας και Κέντρο Μικρασιατικών Σπουδών, 1993.[36][37]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Νέο Κωσταράζι ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, Δήμος ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  2. ↑ «Mε απόφαση του Προέδρου της Δημοκρατίας το Κωσταράζι χαρακτηρίστηκε Μαρτυρικό Χωριό». Κostarazi24. 3 Ιουνίου 2017. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  3. ↑ «Σαν σήμερα, 77 χρόνια πριν, πυρπολούνται από τις κατοχικές δυνάμεις το Παλαιό Κωσταράζι και ο Γέρμας». OlaDeka. 13 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  4. ↑ «Νέο Κωσταράζι ΚΑΣΤΟΡΙΑΣ, Δήμος ΟΡΕΣΤΙΔΟΣ | buk.gr». buk.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Μαΐου 2022. 
  5. ↑ Εφημ. Καθημερινή, Έρημα Χωριά[νεκρός σύνδεσμος], 05/05/2007
  6. ↑ Ιστοσ. Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, Κ. Κωσταραζίου Ν. Φλωρίνης, [Αρχείο, Κ. Κωσταραζίου], Ανακτήθηκε 26/07/2012
  7. ↑ Ιστοσ. Ελληνικής Εταιρίας Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης, Κωσταραζίου Ν. Φλωρίνης[νεκρός σύνδεσμος], Ανακτήθηκε 31/07/2012
  8. ↑ 8,0 8,1 «Ιερείς Ι.Μ.Καστοριάς». www.imk-agparaskeve.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  9. ↑ Νώνιας Τσίγκας· Μάρκος Φ. Δραγούμης (29 Ιανουαρίου 2012). «Άσπρο τριαντάφυλλο φορώ: Το CD με τα τραγούδια του Βογατσικού». To Βόιον. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2012. [νεκρός σύνδεσμος]
  10. ↑ (Αγγλικά) Katerina Harvati; Eleni Panagopoulou (2004-2005). James Whitley, επιμ. Archaeology in Greece, 2004-2005, Archaeological Reports. 51. The Society for the Promotion of Hellenic Studies, σελ. 68-69. ISSN 05706084. http://www.jstor.org/stable/4126429. 
  11. ↑ «Μουσείο Παλαιοντολογίας & Παλαιοβοτανικής Νόστιμου». Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2012. 
  12. ↑ [1] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δημήτρης Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία της ρωμαϊκής επαρχίας Μακεδονίας (Το τμήμα της σημερινής Δυτικής Μακεδονίας), Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών (1989), σ. 162. ISBN 960-7265-01-7.
  13. ↑ [2] Αρχειοθετήθηκε 2017-04-24 στο Wayback Machine. Δ. Κ. Σαμσάρης, Ιστορική γεωγραφία, ό.π., σ. 162. ISBN 960-7265-01-7.
  14. ↑ (Αγγλικά) «Lagga». Mapping Migration in Kastoria, Macedonia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουλίου 2007. Ανακτήθηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2013. 
  15. ↑ Τα στοιχεία προέρχονται από το αρχείο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για την Απογραφή Πληθυσμού και Κατοικιών του 2001 και τον πίνακα του μόνιμου και του πραγματικού πληθυσμού
  16. ↑ Τα στοιχεία προέρχονται από το [https://web.archive.org/web/20150924120941/http://www.statistics.gr/portal/page/portal/ESYE/BUCKET/General/defacto_population_census2011.xls Αρχειοθετήθηκε 2015-09-24 στο Wayback Machine. της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για την Απογραφή Πληθυσμού και Κατοικιών του 2011 και τον πίνακα του πραγματικού (de facto) πληθυσμού
  17. ↑ Νικόλαος Θ. Σχινάς, Οδοιπορικαί σημειώσεις, σελ. 127
  18. ↑ Εφημ. Μακεδονία, Έγιναν τα εγκαίνια του νέου γυμνασίου στο Κωσταράζι, 05/06/1979, σελ. 12
  19. ↑ Εφημ. Μακεδονία, Απεφασίσθη η ίδρυσις 55 παιδικών σταθμών και 30 νηπιοτροφείων δυναμικότητος 70 νηπίων, 24/04/1973, σελ. 11
  20. ↑ 20,0 20,1 Εφημ. Μακεδονία, Τα αναλυτικά αποτελέσματα εις την Βόρεια Ελλάδα, 17/02/1964, σελ. 7
  21. ↑ Ιστοσ. Υπουργείου Εσωτερικών, Αποτελέσματα Εθνικών Εκλογών 1996: 77 E.T. Κοιτ. Κωσταραζίου
  22. ↑ Ιστοσ. Υπουργείου Εσωτερικών, Αποτελέσματα Εθνικών Εκλογών 1996: 78 E.T. Κοιτ. Κωσταραζίου
  23. ↑ 23,00 23,01 23,02 23,03 23,04 23,05 23,06 23,07 23,08 23,09 Κολιόπουλος, Ιωάννης. «Αφανείς γηγενείς Μακεδονομάχοι» (PDF). ems.gr. Θεσσαλονίκη: Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών. 
  24. ↑ Αρχείο Ιεράς Συνόδου, Φάκελος Εθνομαρτύρων Κληρικών, Έκθεση, υπ' αριθ. εμπ. πρωτ. 7/24.5.1944 του Μητροπολίτου Φλωρίνης Βασιλείου προς τον Αρχιεπίσκοπο Δαμασκηνό
  25. ↑ Ιωάννου Θ. Τόλιου Υποστράτηγου ε.α., ΠΑΛΑΙΟ ΚΩΣΤΑΡΑΖΙ (ΙΣΤΟΡΙΑ-ΛΑΟΓΡΑΦΙΑ), Θεσσαλονίκη 1993
  26. ↑ Εφημ. Νέα Καστοριά, Έφυγε ένας φίλος, ένας συνάδελφος, ο γνωστός μαχητής της δημοσιογραφίας, 06/05/2011
  27. ↑ «Τα ερασιτεχνικά πρωταθλήματα στην βόρεια Ελλάδα». efimeris.nlg.gr. Μακεδονία. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  28. ↑ Ιστοσ. ραδιοφωνικού σταθμού Ράδιο Άργος, Ο Δήμος Ορεστίδος θα βραβεύσει τον ΠΑΟΚ Κωσταραζίου[νεκρός σύνδεσμος], 13/07/2012
  29. ↑ «Δυτική Μακεδονία». www.skoe.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  30. ↑ «ΚΩΣΤΑΡΑΖΙ 2012 - ΠΡΟΓΡΑΜΜΑ ΕΚΔΗΛΩΣΕΩΝ». apolnarama. 6 Ιουλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  31. ↑ Εφημ. Σέντρα Καστοριάς, Λαογραφικό και πολιτιστικό ημερολόγιο Καστοριάς Αρχειοθετήθηκε 2012-06-01 στο Wayback Machine., Ανακτήθηκε 14 Νοεμβρίου 2012
  32. ↑ Ιστοσ. fouit.gr Παλαιό Κωσταράζι: Μεγάλη η συμμετοχή και φέτος – Βίντεο: “Το ξύρισμα του γαμπρού” και μεγάλο φωτογραφικό αφιέρωμα[Παλαιό Κωσταράζι: Μεγάλη η συμμετοχή και φέτος – Βίντεο: “Το ξύρισμα του γαμπρού” και μεγάλο φωτογραφικό αφιέρωμα,[3] Αρχειοθετήθηκε 2013-02-24 στο Wayback Machine.
  33. ↑ Ιστοσ. Περιφέρειας Δυτικής Μακεδονίας, Περιφερειακή Ενότητα Καστοριάς, Διεύθυνση Αγροτικής Οικονομίας και Κτηνιατρικής, Συνεταιρισμοί Γυναικών: Συνεταιρισμός Γυναικών Κωσταραζίου Αρχειοθετήθηκε 2016-03-05 στο Wayback Machine., Ανακτήθηκε 14 Νοεμβρίου 2012
  34. ↑ «Σύλλογος Κωσταραζινών Θεσσαλονίκης "Ο Σταυρός"». Ομοσπονδία Δυτικομακεδονικών Σωματείων Θεσσαλονίκης. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2012. 
  35. ↑ Εφημ. Ακρόπολις, Κριτική από τον Άγγελο Φουριώτη, Επιμ. Άγγελος Φουριώτης, 05/09/1978, Αρχείο ψηφιοθήκης Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, κωδ. 57439
  36. ↑ «Αρχειο Μελπω Μερλιε / Κωσταραζι - Δημοτικα Τραγουδια Της Δυτικης Μακεδονιας : CD :: Studio 52». www.studio52.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 
  37. ↑ «Greek Dance Pandect». www.dance-pandect.gr. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2022. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Διοίκηση
Πολιτιστικοί και αθλητικοί φορείς
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Νέο_Κωσταράζι_Καστοριάς&oldid=10637456"