Νίλτον Σάντος

Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής

Ο Νίλτον ντος Σάντος (πορτογαλικά Βραζιλίας: Nílton dos Santos, [ορθή προφορά:ˈniwtõ ˈsɐ̃tus], 16 Μαΐου 1925 – 27 Νοεμβρίου 2013) ήταν Βραζιλιάνος διεθνής ποδοσφαιριστής, που αγωνιζόταν ως αριστερός πλάγιος αμυντικός. Με την Εθνική Βραζιλίας κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958 και αυτό του 1962, αποτελώντας βασικό μέλος. Θεωρείται ως ένας από τους καλύτερους Βραζιλιάνους ποδοσφαιριστές[1][2] και από τους σπουδαιότερους αμυντικούς όλων των εποχών, για ορισμένους ο καλύτερος στη θέση του.[3][4][5] Έχει επιλεγεί στην καλύτερη ενδεκάδα του 20ού αιώνα.[6]

Νίλτον Σάντος
Προσωπικές πληροφορίες
Ημερ. γέννησης16 Μαΐου 1925
Τόπος γέννησηςΡίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία
Ημερ. θανάτου27 Νοεμβρίου 2013 (88 ετών)
Τόπος θανάτουΡίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία
Ύψος1,80 μ.
ΘέσηΑμυντικός
Επαγγελματική καριέρα*
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.(Γκ.)
1948–1964Μποταφόγκο334(6)
Εθνική ομάδα
ΠερίοδοςΟμάδαΣυμμ.(Γκ.)
1949–1962Βραζιλία75(3)
* Οι συμμετοχές και τα γκολ στις προηγούμενες ομάδες υπολογίζονται μόνο για τα εγχώρια πρωταθλήματα.
† Συμμετοχές (Γκολ).

Βιογραφία Επεξεργασία

Πρώτα χρόνια Επεξεργασία

Ο Σάντος γεννήθηκε στο νησί Γκοβερναδόρ στο Ρίο ντε Τζανέιρο, το πρώτο από τα επτά παιδιά. Ο πατέρας του ήταν ψαράς και η μητέρα του καθαρίστρια σχολείων. Σε ηλικία 12 ετών συμμετείχε στη δημιουργία παιδικής ομάδας με φίλους του με το όνομα Φούμο (Fumo), όπου επέλεξε τη θέση του στο γήπεδο - αριστερά στην επίθεση.[7] Στην ηλικία των 14 ετών σταμάτησε το σχολείο και εντάχθηκε στον πρώτο του σύλλογο, την Φλεξέιρας, μια τοπική ερασιτεχνική ομάδα.[8]

Καριέρα σε συλλόγους Επεξεργασία

Ανακαλύφθηκε από έναν αξιωματικό της Πολεμικής Αεροπορίας ενώ έκανε τη στρατιωτική του θητεία. Έκανε το ντεμπούτο του για την Μποταφόγκο στις 21 Μαρτίου 1948 σε ένα φιλικό παιχνίδι με την Αμέρικα Μινέιρο, στο οποίο η ομάδα του έχασε 1–2, αλλά ο ίδιος ο ποδοσφαιριστής αναγνωρίστηκε από τον τύπο ως ο καλύτερος παίκτης της συνάντησης.[7] Στο πρωτάθλημα έκανε την πρώτη του εμφάνιση το 1948 σε ηλικία 23 ετών σε αγώνα με αντίπαλο την Κάντο ντο Ρίο. Ήταν ένας πρωτοπόρος που επέλαυνε από τα αριστερά στην άμυνα, αποτελώντας ένα από τους πρώτους πλήρεις αμυντικούς που συμμετείχαν στο επιθετικό παιχνίδι.[9][10][11] Αγωνίστηκε σε όλη την επαγγελματική του καριέρα για τη Μποταφόγκο με την οποία κέρδισε το κρατικό (πολιτειακό) πρωτάθλημα τέσσερις φορές (1948, 1957, 1961 και 1962). Δεν ξεκίνησε με προθυμία την καριέρα του ως αμυντικός καθώς το σκληρό παιχνίδι δεν τον εκπροσωπούσε.[6][12] Έχοντας κορυφαίους συμπαίκτες όπως τους Γκαρίντσα και Ντίντι, γνώρισε αξιοσημείωτες επιτυχίες σε συλλογικό επίπεδο. Παρ' αυτά είχε πει: «Δεν ζήλευα ποτέ στους σημερινούς παίκτες τα χρήματα, αλλά την ελευθερία που έχουν να προχωρήσουν».[13]

Ονομάστηκε «η εγκυκλοπαίδεια» λόγω της γνώσης του για το άθλημα του ποδοσφαίρου. Ψηλός, με γερή σωματοδομή, κομψός και ευέλικτος στον τρόπο παιχνιδιού του, ήταν συνήθως ψύχραιμος υπό πίεση, αντιμετώπιζε σταθερά το τάκλιν. Εκτός από τις αμυντικές του ικανότητες παγκόσμιας η πολύ καλή τεχνική του τον βοήθησαν στις επιθετικές του πρωτοβουλίες και ήταν πάντα έτοιμος να χρησιμοποιήσει το δυνατό αριστερό του πόδι.[8][14][15] Ήταν ειδικός στο να απομακρύνει την μπάλα από τους αντιπάλους με ευκρινείς, όμορφα χρονομετρημένες προσπάθειες και έξυπνα κοψίματα, που γεννήθηκαν από την έντονη αίσθηση θέσης του. Ως αποτέλεσμα, έτεινε να παραμένει χωρίς τραυματισμούς, ασυνήθιστο για έναν αμυντικό του επιπέδου του.[6] «Εκείνη την εποχή ήταν σχεδόν απαγορευμένο για έναν πλάγιο αμυντικό να περάσει από τη μεσαία γραμμή», έλεγε ο Νίλτον Σάντος χρόνια αργότερα, όμως οι επιθετικές του ικανότητες ήταν αυτές που τον έκαναν να ξεχωρίζει.[12] Ο τελευταίος του επίσημος αγώνας ήταν κόντρα στη Φλαμένγκο στο Μαρακανά το 1964, όπου απέσπασε ένα μεγάλο αφιέρωμα και έκλεισε την καριέρα του με νίκη 1–0.[7] Συνολικά αγωνίστηκε σε 723 παιχνίδια με τη Μποταφόγκο και σημείωσε 11 γκολ.[16]

Διεθνής σταδιοδρομία Επεξεργασία

Έκανε το ντεμπούτο του με την εθνική του ομάδα κατά τη διάρκεια του Κόπα Αμέρικα του 1949 σε αγώνα απέναντι στην Κολομβία, όπου μπήκε ως αλλαγή στο δεύτερο ημίχρονο (5–0). Αυτός ο αγώνας ήταν ο μοναδικός που έπαιξε στη διοργάνωση, στην οποία η ομάδα της Βραζιλίας κατέκτησε τον τρίτο της τίτλο στη Νότια Αμερική, ενώ το παιχνίδι με τους Κολομβιανούς ήταν το μοναδικό στο πρωτάθλημα στο οποίο η ομάδα δεν δέχθηκε γκολ. Ο Σάντος ήταν βασικός παίκτης στην άμυνα κατά τη διάρκεια των τελικών φάσεων του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1954, 1958 και 1962 (ήταν επίσης στην ομάδα της Βραζιλίας για τους τελικούς του 1950, αλλά δεν αγωνίστηκε)[17][18] και έγινε διάσημος για τη δημιουργία ενός εξαιρετικού τέρματος με ατομική προσπάθεια στη διοργάνωση του 1958, όταν έπαιξε η Βραζιλία απέναντι στην Αυστρία. Συμπεριλήφθηκε στην καλύτερη ομάδα της διοργάνωσης του 1958.[8][19] Ήταν από τους αρνητικούς πρωταγωνιστές του αγώνα με την Ουγγαρία στη διοργάνωση του 1954 (προημιτελικός που έληξε με νίκη των Μαγυάρων με 4–2), μιας συνάντησης που έμεινε γνωστή ως «Μάχη της Βέρνης», συνάντηση στην οποία αποβλήθηκε.[20][21][22]

Κατέκτησε επίσης το Κόπα Αμέρικα δύο φορές (1949, 1952), ενώ τρεις φορές ήταν στη δεύτερη θέση (1953, 1957, 1959).[23] Στη διοργάνωση του 1957 συμμετείχε σε όλους τους αγώνες εκτός αυτού με την Αργεντινή που έληξε με νίκη των μελλοντικών τροπαιούχων με 3–0. Με την εθνική ομάδα της Βραζιλίας αγωνίστηκε σε 75 συναντήσεις και σημειώσε 3 γκολ. Το τελευταίο του παιχνίδι ήταν ο νικηφόρος τελικός του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1962.[24]

Μετά το ποδόσφαιρο Επεξεργασία

Αφού σταμάτησε να παίζει η «εγκυκλοπαίδεια ποδοσφαίρου» είχε μια σύντομη καριέρα ως προπονητής. Πέρασε από πέντε μικρές ομάδες (Galícia and Vitória da Bahia, Bonsucesso, São Paulo do Rio Grande do Sul και Taguatinga de Brasília), αλλά σύντομα εγκατέλειψε την καριέρα του προπονητή. Εξειδικεύτηκε στην αφήγηση διασκεδαστικών αποσπασμάτων από τη ζωή του Γκαρίντσα, του συμπαίκτη και στενού φίλου του για πολλά χρόνια. Ήταν ο Σάντος αυτός που παρότρυνε τη διοίκηση της Μποταφόγκο να το εντάξουν στη δύναμη της ομάδας. Αυτή ήταν μόνο μία από τις πολλές διορατικές παρεμβάσεις στις υποθέσεις του συλλόγου και της χώρας.[6] Το 2000 ανέπτυξε ένα κοινωνικό πρόγραμμα με νέους μέσω του ποδοσφαίρου στην πολιτεία Τοκαντίνς, η τοπική κυβέρνηση τον τίμησε με τη μετονομασία του σταδίου σε Nilton Santos Stadium στο Πάλμας.[25]

 
Με τη Μποταφόγκο το 1956

Το 1998 στις εκλογές που διεξήγαγε η FIFA, ο Σάντος χαρακτηρίστηκε ως ο καλύτερος αριστερός οπισθοφύλακας όλων των εποχών και επιλέχθηκε στην καλύτερη ενδεκάδα του 20ού αιώνα.[4][26] Το 2000 ψηφίστηκε από την IFFHS ένατος καλύτερος Βραζιλιάνος ποδοσφαιριστής του 20ού αιώνα και ήταν πρώτος από τους αμυντικούς.[27] Μία ακόμα διάκριση ήρθε το 2004, όταν ο Πελέ, τον ονόμασε έναν από τους 125 καλύτερους ποδοσφαιριστές εν ζωή.[28] Συνεχίζοντας, το 2009, ήταν ο παραλήπτης του Golden Foot Legends βραβείου.[29] Το 2009 ένα άγαλμά του εγκαινιάστηκε μπροστά από τις πύλες στον τομέα της Δυτικής πτέρυγας στο Ολυμπιακό Στάδιο Ζοάο Χαβελάνζε, το οποίο αργότερα θα μετονομαστεί στο «Στάδιο Νίλτον Σάντος» ως αφιέρωμα από το σύλλογο στο μεγάλο ποδοσφαιριστή.[30]

Παρέμεινε κοντά στην ομάδα του Μποταφόγκο και σε μεγάλη ηλικία χωρίς να διατηρηθεί επίσημη σχέση με την ομάδα. Το 2008, προσεβλήθει από τη νόσο του Αλτσχάιμερ και έζησε τα τελευταία χρόνια της ζωής του σε γηροκομείο λόγω των οικονομικών του δυσχερειών. Ο Σάντος απεβίωσε από πνευμονική λοίμωξη στις 27 Νοεμβρίου 2013, σε ηλικία 88 ετών, στο Ρίο ντε Τζανέιρο.[16]

Τίτλοι Επεξεργασία

Μποταφόγκο

  • Καμπεονάτο Καριόκα (4) : 1948, 1957, 1961, 1962
  • Τουρνουά Ρίο-Σάο Πάολο : 1961
  • Τουρνουά Ρομπέρτο Γκόμες Πεντρόσα (2) : 1962, 1964

Βραζιλία

  • Παγκόσμιο Κύπελλο (2) : 1958, 1962
  • Πρωτάθλημα Νότιας Αμερικής : 1949
  • Παναμερικανικό Πρωτάθλημα (μετέπειτα Κόπα Αμέρικα) : 1952
  • Taça do Atlântico (2) : 1956, 1960
  • Κόπα Ρίο Μπράνκο : 1950
  • Κύπελλο Οσβάλντο Κρουζ (6) : 1950, 1955, 1956, 1958, 1961, 1962

Ατομικές διακρίσεις Επεξεργασία

  • Καλύτερη ομάδα Παγκόσμιου Κυπέλλου : 1958
  • World Soccer World XI (2) : 1960, 1961
  • Παγκόσμια Ομάδα του 20ού αιώνα : 1998
  • FIFA 100 : 2004
  • Golden Foot : 2009, ως θρύλος ποδοσφαίρου
  • IFFHS Παίκτης Νότιας Αμερικής του 20ού αιώνα: 24η θέση
  • IFFHS Βραζιλιάνος Παίκτης του 20ού αιώνα : 9η θέση
  • The Best of The Best - Παίκτης του αιώνα: Κορυφαίοι 50
  • Hall of Fame του Ποδοσφαίρου της Βραζιλίας

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Melhor Brasil de todos os tempos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Σεπτεμβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου 2023. 
  2. «IFFHS ALL TIME BRAZIL MEN'S DREAM TEAM - 28». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Νοεμβρίου 2022. 
  3. «The best football defenders ever». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2022. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουνίου 2022. 
  4. 4,0 4,1 «Nilton Santos - obituary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2015. 
  5. «World Soccer : Greatest XI». Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  6. 6,0 6,1 6,2 6,3 «Nilton Santos: Footballer». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2020. 
  7. 7,0 7,1 7,2 «Nílton Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2009. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουνίου 2009. 
  8. 8,0 8,1 8,2 «Nilton Santos obituary». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Νοεμβρίου 2020. 
  9. «Pele and the 20 Greatest Brazilian Footballers of All Time». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2022. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουλίου 2020. 
  10. «The 18 Greatest Brazilian Players». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2020. 
  11. «Και οι 20 Βραζιλιάνοι όλων των εποχών ήταν υπέροχοι». Ανακτήθηκε στις 31 Ιουλίου 2023. 
  12. 12,0 12,1 «FIFA : La enciclopedia del fútbol». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιουνίου 2013. Ανακτήθηκε στις 16 Ιουνίου 2013. 
  13. «NILTON SANTOS: The first attacking full-back». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2020. 
  14. «Nilton Santos, o eterno "Enciclopédia" do Futebol». Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2021. 
  15. «Dez craques brasileiros que eu gostaria de ver jogar». Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024. 
  16. 16,0 16,1 «Morre no Rio o ex-jogador Nilton Santos, a 'Enciclopédia do Futebol'». Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2020. 
  17. «NÍLTON Santos». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2020. 
  18. «Encyclopædia Britannica : Nílton Santos». Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2020. 
  19. «FIFA World Cup All Star teams». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2020. 
  20. «Δύο πέναλτι, 3 αποβολές, 42 φάουλ και πολύ ξύλο: Η μάχη της Βέρνης ανάμεσα σε Ουγγαρία και Βραζιλία». Ανακτήθηκε στις 27 Ιουνίου 2021. 
  21. «FIFA : The Battle of Berne». Ανακτήθηκε στις 27 Ιουλίου 2021. 
  22. «Football: Ellis a knockout during the Battle of Berne». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Αυγούστου 2021. Ανακτήθηκε στις 7 Αυγούστου 2021. 
  23. «Copa América Palmares». Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2020. 
  24. «Nilton Reis dos Santos - International Appearances». Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2020. 
  25. «Palmas FR». Ανακτήθηκε στις 9 Ιουνίου 2020. 
  26. «Η καλύτερη 11άδα του 20ού αιώνα». Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2021. 
  27. «Brazil - Player of the Century». Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2024. 
  28. «Pele's list of the greatest». Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2013. 
  29. «Legends». Golden Foot. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 23 Σεπτεμβρίου 2015. 
  30. «Estádio Olímpico Nilton Santos (Engenhão)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2020. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία