Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου

διεθνής διοργάνωση με διαγωνιζόμενες τις εθνικές ομάδες ανδρών των χωρών μελών της FIFA

Το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου[1][2] (αγγλικά: FIFA World Cup) είναι μία ποδοσφαιρική διοργάνωση, η οποία πραγματοποιείται κάθε τέσσερα χρόνια υπό την αιγίδα της Διεθνούς Ποδοσφαιρικής Ομοσπονδίας (ΦΙΦΑ). Σε αυτήν παίρνουν μέρος οι εθνικές ομάδες των χωρών μελών της παγκόσμιας ομοσπονδίας, οι οποίες κατάφεραν να προκριθούν ύστερα από προκριματικούς αγώνες. Θεωρείται η κορυφαία ποδοσφαιρική διοργάνωση, η οποία καταφέρνει να προσελκύσει πλήθος θεατών, τηλεθεατών και χορηγών. Από το 1978 και τη διοργάνωση της Αργεντινής, ο όρος «Μουντιάλ» (Mundial) απαντάται συχνά στην καθομιλουμένη.[3]

Παγκόσμιο Κύπελλο ΦΙΦΑ
Τo τρόπαιο του Παγκοσμίου Κυπέλλου ΦΙΦΑ
ΔιοργανωτήςFIFA
Ίδρυση1930
Αριθμός ομάδων32 (στην τελική φάση)
211 (στα προκριματικά
του 2018)
Τοπικά κύπελλαΑργεντινή
Τρέχων κάτοχος Αργεντινή (3ος τίτλος)
Περισ. κατακτήσεις Βραζιλία (5 τίτλοι)
ΙστοσελίδαΕπίσημη ιστοσελίδα
2022
Commons page Πολυμέσα σχετικά με τη διοργάνωση

Για το έτος 2022, το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου διεξήχθη στη χώρα του Κατάρ με τη συμμετοχή 32 εθνικών ομάδων και από τις πέντε ηπείρους και για πρώτη φορά κατά την χειμερινή περίοδο. Νικήτρια ανακηρύχθηκε η εθνική ομάδα της Αργεντινής, νικώντας στον τελικό της διοργάνωσης την εθνική ομάδα της Γαλλίας.

Πολυνίκης του θεσμού είναι η Βραζιλία με πέντε κατακτήσεις και ακολουθούν η Γερμανία και η Ιταλία με τέσσερα τρόπαια, η Αργεντινή με τρία, η Ουρουγουάη και η Γαλλία με δύο, και η Αγγλία και η Ισπανία με ένα.

Ιστορία Επεξεργασία

Αν και η πρώτη ποδοσφαιρική ομάδα στον κόσμο δημιουργήθηκε το 1857 στη Μεγάλη Βρετανία (Σέφιλντ ΦΚ, Sheffield Football Club), το 1905 έγινε η πρώτη συζήτηση για τη δημιουργία ενός παγκόσμιου ποδοσφαιρικού πρωταθλήματος από τη FIFA.[4]

Το ποδόσφαιρο έκανε την πρώτη παγκόσμια εμφάνισή του στους Ολυμπιακούς Αγώνες του 1908 στο Λονδίνο, αγώνες οι οποίοι δεν στέφθηκαν με επιτυχία. Όμως 13 χρόνια αργότερα ο Ζυλ Ριμέ εκλέχθηκε πρόεδρος της FIFA και ονειρεύτηκε όλος ο πλανήτης να ενωθεί με μία ποδοσφαιρική μπάλα, επιδιώκοντας να μιλήσουν όλοι τη γλώσσα του ποδοσφαίρου. Η πρόταση συνάντησε εμπόδια αρχικά και ο Ριμέ ήρθε σε σύγκρουση με τον πρόεδρο της Διεθνούς Ολυμπιακής Επιτροπής, Πιερ ντε Κουμπερτέν, αλλά και με την Αγγλική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία, που είχαν εξ' αρχής αντιταχθεί στην ιδέα του Γάλλου για τη δημιουργία μιας τέτοιας διοργάνωσης.[5] Κατά τη δεκαετία του 1920, η ιδέα για μια παγκόσμια ποδοσφαιρική διοργάνωση, βρήκε πολλούς υποστηρικτές, και έτσι το 1928, στο Άμστερνταμ, 30 μέλη της FIFA ψήφισαν υπέρ της έναρξης του Παγκοσμίου Κυπέλλου, το οποίο θα τελούταν ανά τετραετία. Έτσι το 1928, υπό την εποπτεία και προεδρία του Ριμέ, μία πενταμελής επιτροπή (Μπονέ, Μέισλ, Ντελονέ, Φερετί και Λίνεμαν) σχεδίασε τη δημιουργία του Πρώτου Παγκοσμίου Κυπέλλου. Οι προτάσεις, που διαδέχονταν η μία μετά την άλλη, εγκρίθηκαν και ο Μπονέ έγινε ο πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Η χώρα στην οποία αποφασίστηκε τελικά να διοργανωθεί το πρώτο παγκόσμιο κύπελλο ήταν η Ουρουγουάη, παρά τις αντιρρήσεις πολλών ευρωπαϊκών χωρών, οι οποίες απείλησαν με αποχή τους από τη διοργάνωση εάν αυτή διεξαγόταν σε χώρα της Λατινικής Αμερικής.[4]

Τελικά, στις 7 Ιουλίου 1930 έγινε η πρώτη κλήρωση για τους τέσσερις ομίλους του Παγκοσμίου Κυπέλλου με μόνο 13 ομάδες να συμμετέχουν, ενώ 6 μέρες αργότερα το σφύριγμα του διαιτητή Ντομίνγκο Λομπάρντι ξεκίνησε τον αγώνα μεταξύ Μεξικού και Γαλλίας. Στο 19ο λεπτό ο Γάλλος Λοράν άνοιξε το σκορ και έγινε ο πρώτος παίκτης που σκόραρε σε παγκόσμιο κύπελλο, σε έναν αγώνα όπου οι Γάλλοι επικράτησαν τελικά με 4-1. Η ιστορία αρχίζει να γράφεται.

Τρόπαιο Επεξεργασία

Από το 1930 μέχρι το 1970, στους νικητές απονεμόταν το τρόπαιο Ζυλ Ριμέ (φωτό). Αρχικά ήταν γνωστό ως Παγκόσμιο Κύπελλο, αλλά το 1946 μετονομάστηκε σε «Ζυλ Ριμέ» προς τιμήν του ανθρώπου που διοργάνωσε το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο. Στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου του 1970, η ποδοσφαιρική ομάδα της Βραζιλίας κατέκτησε το Παγκόσμιο Κύπελλο για τρίτη φορά και αποφασίστηκε το τρόπαιο να της παραχωρηθεί μόνιμα, δυστυχώς όμως το 1983 εκλάπη από το μουσείο της ποδοσφαιρικής ομοσπονδίας της χώρας και δεν βρέθηκε ποτέ.[6]

Μετά το 1970, σχεδιάστηκε ένα νέο τρόπαιο, γνωστό ως Τρόπαιο του Παγκόσμιου Κυπέλλου. Μετά την κλοπή του Ζυλ Ριμέ, αποφασίστηκε να μη δοθεί ξανά σε κανέναν μόνιμα, όσες φορές και αν το κατακτήσει μια ομάδα. Η Αργεντινή, η Γερμανία (ως Δυτική Γερμανία), η Ιταλία κι η Βραζιλία, έχουν κερδίσει το δεύτερο τρόπαιο δύο φορές. Το τρόπαιο δεν θα αντικατασταθεί μέχρι το 2038, οπότε και θα συμπληρωθεί ο χώρος στο κύπελλο, όπου αναγράφονται τα ονόματα των τροπαιούχων.

 
Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 1978: Ο αρχηγός της Αργεντινής Ντανιέλ Πασαρέλα με το τρόπαιο

Το τρόπαιο είναι από χρυσό 18 καρατίων, έχει ύψος 36,8 εκατοστά, βάρος 4,97 κιλά το ίδιο και 6,175 κιλά μαζί με τη βάση του, η οποία αποτελείται από δύο στρώματα ημιπολύτιμου μαλαχίτη. Σε αυτήν αναγράφονται οι χρονιές και οι νικητές του κυπέλλου από το 1974 και έπειτα.[7]

Οι νικητές κρατούν το κύπελλο για τέσσερα χρόνια, μέχρι την επόμενη διοργάνωση και ύστερα παίρνουν ένα επιχρυσωμένο ακριβές αντίγραφο.

Δομή Επεξεργασία

Προκριματική φάση Επεξεργασία

Από το δεύτερο Παγκόσμιο Κύπελλο του 1934, θεσπίστηκε η προκριματική φάση για να ορίζονται οι ομάδες που θα μετέχουν στην τελική φάση. Η προκριματική φάση γίνεται σε κάθε ηπειρωτική ζώνη (Αφρική, Ασία, Βόρεια και Κεντρική Αμερική και Καραϊβική, Νότια Αμερική, Ωκεανία, Ευρώπη) που επιτηρούνται από τις αντίστοιχες συνομοσπονδίες τους. Η FIFA ορίζει εκ των προτέρων τον αριθμό των θέσεων για κάθε ζώνη, που οδηγεί στην τελική φάση του Παγκοσμίου Κυπέλλου. Ο αριθμός αυτός προκύπτει τόσο από τη σχετική δυναμική των εθνικών ομάδων που μετέχουν στην εκάστοτε συνομοσπονδία, όσο και από την πίεση που ασκούν οι τελευταίες στην FIFA.

Η διαδικασία των προκριματικών ξεκινά δύο χρόνια πριν από την έναρξη της τελικής φάσης. Οι δομές των προκριματικών τουρνουά διαφέρουν ανάμεσα στις ηπειρωτικές ζώνες. Συνήθως, μία ή δύο θέσεις αποδίδονται στους νικητές διηπειρωτικών πλέι οφ. Για παράδειγμα, ο νικητής της ζώνης της Ωκεανίας παίζει διπλό αγώνα (play off) με τον πέμπτο της ζώνης της Νοτίου Αμερικής, για να προκύψει η ομάδα που θα πάρει το εισιτήριο για τα τελικά (αποτελέσματα διηπειρωτικού 2006).

Από το 1938 και ύστερα, οι διοργανώτριες χώρες παίρνουν αυτόματα μια θέση για τα τελικά, χωρίς να αγωνίζονται στην προκριματική φάση. Αυτό το προνόμιο είχαν κι οι νικήτριες χώρες για να υπερασπιστούν τον τίτλο τους στην επόμενη διοργάνωση, αλλά από το 2006 καταργήθηκε. Πλέον κι οι νικήτριες χώρες αγωνίζονται κανονικά στα προκριματικά της αντίστοιχης ηπειρωτικής τους ζώνης.

Τελική φάση Επεξεργασία

Στη σημερινή τελική φάση του Μουντιάλ μετέχουν 32 εθνικές ομάδες που αγωνίζονται για έναν περίπου μήνα στα γήπεδα της διοργανώτριας χώρας (ή χωρών, αν πρόκειται για συνδιοργάνωση). Η τελική φάση, με τη σειρά της, χωρίζεται σε δυο επιμέρους φάσεις, σε αυτή των ομίλων και των νοκ άουτ αγώνων.

Στη φάση των ομίλων, οι ομάδες χωρίζονται σε οκτώ ομίλους των τεσσάρων ομάδων. Οι οκτώ καλύτερες ομάδες της διοργάνωσης (που προκύπτουν με βάση τη βαθμολογία της FIFA αλλά και την απόδοσή τους στα προηγούμενα Παγκόσμια Κύπελλα) μπαίνουν επικεφαλής σε κάθε όμιλο. Οι υπόλοιπες ομάδες κατανέμονται τυχαία. Από το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1998, έχουν θεσπιστεί περιορισμοί για να διασφαλίσουν ότι κανένας όμιλος δεν θα περιέχει δύο ευρωπαϊκές ομάδες, ή περισσότερες από μία ομάδα από κάθε άλλη συνομοσπονδία. Έτσι, η κάθε ομάδα δίνει τρεις αγώνες στον όμιλό της, ενώ στον τελευταίο γύρο (τρίτος αγώνας) οι αγώνες του ομίλου γίνονται ταυτόχρονα ώστε να είναι δίκαιο για όλες τις ομάδες.

Οι δύο πρώτες ομάδες του κάθε ομίλου προκρίνονται για τη φάση των νοκ άουτ αγώνων. Η βαθμολογία των ομάδων στους ομίλους γίνεται με πόντους. Από το 1994, η νίκη ισούται με τρεις πόντους, η ισοπαλία ισούται με έναν πόντο και η ήττα δεν δίνει πόντο (προηγουμένως η νίκη έδινε δύο πόντους αντί για τρεις). Αν δυο ή περισσότερες ομάδες ισοβαθμήσουν, χρησιμοποιούνται ως κριτήρια κατάταξης πρώτα η διαφορά τερμάτων, μετά το σύνολο των τερμάτων που πέτυχε κάθε ομάδα, ακολούθως τα αποτελέσματα των μεταξύ των ισοβαθμούντων ομάδων αγώνων και τέλος ο αριθμός των ισοπαλιών.

Η φάση των αγώνων νοκ άουτ διεξάγεται με μονούς αγώνες, από τους οποίους προκύπτει ένας νικητής. Αν υπάρξει ισοπαλία, τότε ακολουθεί παράταση του αγώνα και αν χρειαστεί εκτελούνται και πέναλτι. Η φάση των νοκ άουτ ξεκινά από τον "γύρο των 16", στον οποίο ο νικητής του κάθε ομίλου αντιμετωπίζει τον δεύτερο άλλου ομίλου. Μετά ακολουθούν τα προημιτελικά, τα ημιτελικά και ο μεγάλος τελικός. Οι ομάδες που ηττώνται στα ημιτελικά αγωνίζονται στον μικρό τελικό για την τρίτη θέση.

Επιλογή διοργανωτών Επεξεργασία

Η διοργάνωση των πρώτων μουντιάλ δίνονταν στις χώρες κατά τη διάρκεια των συναντήσεων της συνέλευσης της FIFA. Η επιλογή της τοποθεσίας διεξαγωγής των αγώνων υπήρξε τότε πεδίο αντιπαράθεσης, ιδιαίτερα ανάμεσα στις χώρες της Λατινικής Αμερικής και της Ευρώπης, τα δύο ποδοσφαιρικά κέντρα της εποχής, αλλά και διαχρονικά. Κι αυτό γιατί τις δύο ηπείρους χώριζε ταξίδι τριών εβδομάδων με πλοίο. Για παράδειγμα, η επιλογή της Ουρουγουάης ως τη χώρα που θα διοργάνωνε το πρώτο Μουντιάλ, οδήγησε στη συμμετοχή μόνο τεσσάρων ευρωπαϊκών εθνικών ομάδων στο τουρνουά.[1] Τα δύο επόμενα Παγκόσμια Κύπελλα διεξήχθησαν στην Ευρώπη και ιδιαίτερα η απόφαση για το δεύτερο συνεχόμενο Μουντιάλ στην Ευρώπη το 1938, αποτέλεσε πεδίο διαμάχης, καθώς οι αμερικάνικες ομάδες ήθελαν το μουντιάλ να εναλλάσσεται διαδοχικά ανάμεσα στις δύο ηπείρους. Το αποτέλεσμα ήταν οι εθνικές ομάδες της Αργεντινής και της Ουρουγουάης να μποϊκοτάρουν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1938, στη Γαλλία.[2]

Μετά το Παγκόσμιο Κύπελλο του 1958, για να αποφευχθούν μελλοντικές αντιπαραθέσεις και μποϊκοτάζ, η FIFA αποφάσισε την εναλλάξ διοργάνωση από χώρες των δύο ηπείρων, μέχρι και το μουντιάλ της Γαλλίας του 1998. Το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002, το οποίο συνδιοργανώθηκε από την Ιαπωνία και τη Νότια Κορέα, ήταν το πρώτο που διεξήχθη στην Ασία (και γενικότερα το πρώτο σε χώρα εκτός Ευρώπης και Αμερικής), ενώ το Μουντιάλ του 2010 στη Νότια Αφρική ήταν το πρώτο που διοργανώθηκε σε αφρικάνικο κράτος.

Το 2003, προσδιορίστηκε η Νότια Αμερική ως η ήπειρος όπου θα διεξαχθεί το Μουντιάλ του 2014 και εκλήθησαν να τοποθετηθούν τα μέλη της Νοτιοαμερικανικής Συνομοσπονδίας (CONMEBOL) για την πρόταση της FIFA. Πολύ σύντομα όλα τα κράτη υποστήριξαν την υποψηφιότητα της Βραζιλίας για να αναλάβει τη διοργάνωση και (έστω και ανεπίσημα) είχε επί της ουσίας καθοριστεί ο διοργανωτής του Παγκόσμιου Κυπέλλου του 2014, με τη Βραζιλία να αναλαμβάνει τελικά και επισήμως τη διοργάνωση.

Το σύστημα επιλογής της διοργανώτριας χώρας εξελίχθηκε έτσι ώστε σήμερα η επιλογή γίνεται από μια ειδική επιτροπή της FIFA. Η επίσημη επιλογή γίνεται έξι χρόνια πριν τη διεξαγωγή του τουρνουά.

Παγκόσμιο Κύπελλο και τηλεόραση Επεξεργασία

 
Ο Γκολέο κι ο Πίλε, οι μασκότ του 2006 σε τρένο βαμμένο για το Μουντιάλ.

Το πρώτο Παγκόσμιο Κύπελλο που καλύφθηκε από την τηλεόραση ήταν του 1954. Σήμερα το τουρνουά αποτελεί το αθλητικό γεγονός που έχει τη μεγαλύτερη τηλεθέαση στον κόσμο, ξεπερνώντας ακόμα και τους Ολυμπιακούς Αγώνες. Οι τηλεθεατές που παρακολούθησαν το Παγκόσμιο Κύπελλο του 2002 έφτασαν τα 2,82 δισεκατομμύρια, ενώ τον τελικό παρακολούθησαν 1,1 δις άνθρωποι. Την κλήρωση των ομίλων εκείνου του Μουντιάλ παρακολούθησαν 300 εκατομμύρια τηλεθεατές.

Κάθε Μουντιάλ συνήθως έχει τη δική του μασκότ. Ο Γουΐλι, στη διοργάνωση του 1966, ήταν η πρώτη μασκότ του θεσμού.

Κατά τον 21ο αιώνα μασκότ της διοργάνωσης ήταν οι εξής: Το 2002 οι Άτο, Νικ και Καζ, τρεις φιγούρες ενεργειακών σωματιδίων, μωβ, κίτρινου και μπλε χρώματος. Το 2006 ο Γκολέο το λιοντάρι κι ο Πίλε η μπάλα. Το 2010 ο Ζακούμι, ένας λεόπαρδος με πράσινα μαλλιά. Το 2014 ο Φουλέκο, με την μορφή αρμαντίλο. Το 2018 ο Ζαμπιβάκα, ένας λύκος. Το 2022 ο Λαΐμπ, που είχε την μορφή μιας παραδοσιακής αραβικής καφίγια (κάλυμμα κεφαλής) που θύμιζε φάντασμα.

Αποτελέσματα Επεξεργασία

Αναλυτικά αποτελέσματα (1η - 4η θέση) Επεξεργασία

Έτος Διοργανώτρια Τελικός Αγώνας για την 3η θέση Αριθμός
Ομάδων
Πρωταθλήτρια Αποτέλεσμα Φιναλίστ Τρίτη θέση Αποτέλεσμα Τέταρτη θέση
1930  
Ουρουγουάη
 
Ουρουγουάη
4–2  
Αργεντινή
 
Ηνωμένες Πολιτείες
(δ.δ.)1  
Γιουγκοσλαβία
13
1934  
Ιταλία
 
Ιταλία
2–1
(παρ)
 
Τσεχοσλοβακία
 
Γερμανία
3–2  
Αυστρία
16
1938  
Γαλλία
 
Ιταλία
4–2  
Ουγγαρία
 
Βραζιλία
4–2  
Σουηδία
16/15
1950  
Βραζιλία
 
Ουρουγουάη
(2-1)2  
Βραζιλία
 
Σουηδία
(3-1)2  
Ισπανία
16/13
1954  
Ελβετία
 
Δυτική Γερμανία
3–2  
Ουγγαρία
 
Αυστρία
3–1  
Ουρουγουάη
16
1958  
Σουηδία
 
Βραζιλία
5–2  
Σουηδία
 
Γαλλία
6–3  
Δυτική Γερμανία
16
1962  
Χιλή
 
Βραζιλία
3–1  
Τσεχοσλοβακία
 
Χιλή
1–0  
Γιουγκοσλαβία
16
1966  
Αγγλία
 
Αγγλία
4–2
(παρ)
 
Δυτική Γερμανία
 
Πορτογαλία
2–1  
Σοβιετική Ένωση
16
1970  
Μεξικό
 
Βραζιλία
4–1  
Ιταλία
 
Δυτική Γερμανία
1–0  
Ουρουγουάη
16
1974  
Δυτική Γερμανία
 
Δυτική Γερμανία
2–1  
Ολλανδία
 
Πολωνία
1–0  
Βραζιλία
16
1978  
Αργεντινή
 
Αργεντινή
3–1
(παρ)
 
Ολλανδία
 
Βραζιλία
2–1  
Ιταλία
16
1982  
Ισπανία
 
Ιταλία
3–1  
Δυτική Γερμανία
 
Πολωνία
3–2  
Γαλλία
24
1986  
Μεξικό
 
Αργεντινή
3–2  
Δυτική Γερμανία
 
Γαλλία
4–2
(παρ)
 
Βέλγιο
24
1990  
Ιταλία
 
Δυτική Γερμανία
1–0  
Αργεντινή
 
Ιταλία
2–1  
Αγγλία
24
1994  
ΗΠΑ
 
Βραζιλία
0–0
(3–2 π)
 
Ιταλία
 
Σουηδία
4–0  
Βουλγαρία
24
1998  
Γαλλία
 
Γαλλία
3–0  
Βραζιλία
 
Κροατία
2–1  
Ολλανδία
32
2002    
Νότια Κορέα / Ιαπωνία
 
Βραζιλία
2–0  
Γερμανία
 
Τουρκία
3–2  
Νότια Κορέα
32
2006  
Γερμανία
 
Ιταλία
1–1
(5–3 π)
 
Γαλλία
 
Γερμανία
3–1  
Πορτογαλία
32
2010  
Νότια Αφρική
 
Ισπανία
1–0
(παρ)
 
Ολλανδία
 
Γερμανία
3–2  
Ουρουγουάη
32
2014
 
Βραζιλία
 
Γερμανία
1–0
(παρ)
 
Αργεντινή
 
Ολλανδία
3–0  
Βραζιλία
32
2018
 
Ρωσία
 
Γαλλία
4–2  
Κροατία
 
Βέλγιο
2–0  
Αγγλία
32
2022
 
Κατάρ
 
Αργεντινή
3–3 (παρ)
(4–2 π)
 
Γαλλία
 
Κροατία
2–1  
Μαρόκο
32
2026
     
Η.Π.Α / Μεξικό / Καναδάς
48

Σημειώσεις

1 Στην πρώτη διοργάνωση του 1930 δεν υπήρξε μικρός τελικός ανάμεσα στις ηττημένες των δύο ημιτελικών, Η.Π.Α. και Γιουγκοσλαβία. Ωστόσο σήμερα η FIFA κατατάσσει στην 3η θέση τις Η.Π.Α. και στην 4η τη Γιουγκοσλαβία, με κριτήριο το σύνολο των αποτελεσμάτων τους στη διοργάνωση.
2 Στη διοργάνωση του 1950 δεν διεξήχθη φάση με αγώνες νοκ άουτ, αλλά δημιουργήθηκε ένας τελικός όμιλος στον οποίο συμμετείχαν οι 4 ομάδες που προκρίθηκαν ως πρώτες από τους αρχικούς ομίλους. Ως εκ τούτου, δεν διοργανώθηκε τελικός και μικρός τελικός. Οι δύο αγώνες Ουρουγουάη - Βραζιλία και Σουηδία - Ισπανία λογαριάζονται ως τέτοιοι, καθώς συμπτωματικά έτυχε να διεξαχθούν την τελευταία αγωνιστική και να κρίνουν τις θέσεις 1–2 και 3–4.

Συνοπτικά οι τροπαιούχοι Επεξεργασία

Τροπαιούχοι των Παγκοσμίων Κύπελλων
Έτος Ομάδα (Χώρα)
1930 Ουρουγουάη
1934 Ιταλία
1938 Ιταλία
1950 Ουρουγουάη
1954 Δυτική Γερμανία
1958 Βραζιλία
1962 Βραζιλία
1966 Αγγλία
1970 Βραζιλία
1974 Δυτική Γερμανία
1978 Αργεντινή
1982 Ιταλία
1986 Αργεντινή
1990 Δυτική Γερμανία
1994 Βραζιλία
1998 Γαλλία
2002 Βραζιλία
2006 Ιταλία
2010 Ισπανία
2014 Γερμανία
2018 Γαλλία
2022 Αργεντινή

Επιτυχημένες εθνικές ομάδες Επεξεργασία

Συνολικά, 207 ομάδες έχουν συμμετάσχει σε προκριματικά του Παγκοσμίου Κυπέλλου και 78 από αυτές έχουν προκριθεί τουλάχιστον μία φορά στα τελικά. Όμως μόνο 8 ομάδες έχουν κατακτήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο και 13 συνολικά έχουν φτάσει στον τελικό. Οι οχτώ εθνικές ομάδες που έχουν στεφθεί πρωταθλήτριες κόσμου έχουν προσθέσει αστέρια στις φανέλες τους, τόσα όσες και οι κατακτήσεις του κυπέλλου.

Η Βραζιλία είναι η πιο επιτυχημένη ομάδα της διοργάνωσης με 5 Παγκόσμια Κύπελλα, ενώ είναι και η μόνη ομάδα που έχει συμμετάσχει σε όλες τις διοργανώσεις ανεξαιρέτως. Ακολουθούν η Ιταλία και η Γερμανία με 4 κατακτήσεις η καθεμία, ενώ σε ηπειρωτικό επίπεδο η Ευρώπη προηγείται με 12 τρόπαια έναντι 10 της Νοτίου Αμερικής.

Ομάδα Πρώτη θέση Δεύτερη θέση Τρίτη θέση Τέταρτη θέση
  Βραζιλία 5 (1958, 1962,1970, 1994, 2002) 2 (1950*, 1998) 2 (1938, 1978) 2 (1974, 2014*)
  Γερμανία ^ 4 (1954, 1974*, 1990, 2014) 4 (1966, 1982, 1986, 2002) 4 (1934, 1970, 2006*, 2010) 1 (1958)
  Ιταλία 4 (1934*, 1938, 1982, 2006) 2 (1970, 1994) 1 (1990*) 1 (1978)
  Αργεντινή 3 (1978*, 1986, 2022) 3 (1930, 1990, 2014) - -
  Γαλλία 2 (1998*, 2018) 2 (2022, 2006) 2 (1958, 1986) 1 (1982)
  Ουρουγουάη 2 (1930*, 1950) - - 3 (1954, 1970, 2010)
  Αγγλία 1 (1966*) - - 2 (1990, 2018)
  Ισπανία 1 (2010) - - 1 (1950)
  Ολλανδία - 3 (1974, 1978, 2010) 1 (2014) 1 (1998)
  Ουγγαρία - 2 (1938, 1954) - -
  Τσεχοσλοβακία # - 2 (1934, 1962) - -
  Σουηδία - 1 (1958*) 2 (1950, 1994) 1 (1938)
  Κροατία - 1 (2018) 2 (1998, 2022) -
  Πολωνία - - 2 (1974, 1982) -
  Αυστρία - - 1 (1954) 1 (1934)
  Πορτογαλία - - 1 (1966) 1 (2006)
  Ηνωμένες Πολιτείες - - 1 (1930) -
  Χιλή - - 1 (1962*) -
  Τουρκία - - 1 (2002) -
  Γιουγκοσλαβία # - - - 2 (1930, 1962)
  ΕΣΣΔ # - - - 1 (1966)
  Βέλγιο - - 1 (2018) 1 (1986)
  Βουλγαρία - - - 1 (1994)
  Νότια Κορέα - - - 1 (2002*)
  Μαρόκο - - - 1 (2022)

* = Διοργανώτριες
^ = Περιλαμβάνονται τα αποτελέσματα της Δυτικής Γερμανίας μεταξύ του 1954 και του 1990
# = Χώρες οι οποίες έχουν διασπαστεί σε δύο ή περισσότερα ανεξάρτητα κράτη

 
Χάρτης των τροπαιούχων χωρών
 
Χάρτης με τα καλύτερα αποτελέσματα των εθνικών ομάδων

Έξι από τους οκτώ πρωταθλητές έχουν κατακτήσει τουλάχιστον έναν από τους τίτλους ως διοργανωτές. Εξαίρεση αποτελούν η Βραζιλία, η οποία καμία από τις δύο φορές που διοργάνωσε το Παγκόσμιο Κύπελλο δεν το κατέκτησε (το 1950 έχασε στον τελικό από την Ουρουγουάη και το 2014 τερμάτισε στην τέταρτη θέση) και η Ισπανία (το 1982 αποκλείστηκε στη δεύτερη φάση των ομίλων). Η Αγγλία το 1966 έχει κερδίσει τον μοναδικό τίτλο της ως διοργανώτρια. Η Ουρουγουάη, η Ιταλία, η Γαλλία κι η Αργεντινή κατέκτησαν τα πρώτα τους τρόπαια ως διοργανωτές αλλά έχουν αναδειχθεί παγκόσμιοι πρωταθλητές κι άλλες φορές. Η Γερμανία κέρδισε το δεύτερό της μουντιάλ ως διοργανώτρια. Τα περισσότερα έθνη είχαν αρκετά καλές πορείες όταν το κύπελλο διεξήχθη στις χώρες τους. Η Σουηδία αγωνίστηκε στον τελικό του 1958 κι η Νότια Κορέα προχώρησε μέχρι τους ημιτελικούς του 2002 ως συνδιοργανώτρια, παρά το γεγονός ότι μέχρι τότε δεν είχε προκριθεί ποτέ από τον πρώτο γύρο. Το Μεξικό έφτασε μέχρι τα προημιτελικά δυο φορές και τις δύο ως διοργανώτρια χώρα. Η επιτυχία σε ένα Παγκόσμιο Κύπελλο αποτελεί έναν από τους λόγους που τα κράτη πασχίζουν και πιέζουν προς κάθε κατεύθυνση για να αναλάβουν τη διοργάνωση του, καθώς σε μια τέτοια περίπτωση η υποστήριξη των φιλάθλων αποτελεί τον 12ο παίκτη. Όλα τα Παγκόσμια Κύπελλα που έχουν διεξαχθεί στην Ευρώπη τα έχουν κερδίσει ευρωπαϊκές ομάδες, με εξαίρεση το παγκόσμιο κύπελλο του 1958, το οποίο κατακτήθηκε από τη Βραζιλία. Το ίδιο συμβαίνει και με τις ομάδες της Λατινικής Αμερικής για τις διοργανώσεις που έχουν διεξαχθεί στην αμερικάνικη ήπειρο, με εξαίρεση το 2014, το οποίο κατέκτησε η Γερμανία. Το 2002 στα γήπεδα της Ν. Κορέας και της Ιαπωνίας το τρόπαιο κατέκτησε η Βραζιλία, ενώ το 2010, όταν το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου διεξήχθη στη Νότια Αφρική, νικήτρια ομάδα αναδείχθηκε η Ισπανία.

Αήττητες εθνικές ομάδες Επεξεργασία

# Ομάδα[8] Έτος Α Ν Ι Η Αποκλεισμός
1 Βραζιλία 2002 7 7 0 0 Κατάκτηση
2 Αργεντινή 1986 7 6 1 0 Κατάκτηση
3 Γαλλία 1998 7 6 1 0 Κατάκτηση
4 Γερμανία 2014 7 6 1 0 Κατάκτηση
5 Ιταλία* 1990 7 6 1 0 SF
6 Ιταλία 2006 7 5 2 0 Κατάκτηση
7 Βραζιλία 1994 7 5 2 0 Κατάκτηση
8 Ολλανδία* 2014 7 5 2 0 SF
9 Δυτική Γερμανία 1990 7 5 2 0 Κατάκτηση
10 Ιταλία 1982 7 4 3 0 Κατάκτηση
11 Γαλλία* 2006 7 4 3 0 F
12 Βραζιλία 1978 7 4 3 0 2PH
13 Βραζιλία 1970 6 6 0 0 Κατάκτηση
14 Αγγλία 1966 6 5 1 0 Κατάκτηση
15 Βραζιλία 1962 6 5 1 0 Κατάκτηση
16 Βραζιλία 1958 6 5 1 0 Κατάκτηση
17 Ιταλία 1934 5 4 1 0 Κατάκτηση
18 Βραζιλία* 1986 5 4 1 0 QF
19 Αγγλία 1982 5 3 2 0 2PH
20 Αργεντινή* 2006 5 3 2 0 QF
21 Αγγλία* 2006 5 3 2 0 QF
22 Ισπανία* 2002 5 3 2 0 QF
23 Ιταλία* 1998 5 3 2 0 QF
24 Μεξικό* 1986 5 3 2 0 QF
25 Ολλανδία* 2022 5 3 2 0 QF
26 Κόστα Ρίκα* 2014 5 2 3 0 QF
27 Ιταλία 1938 4 4 0 0 Κατάκτηση
28 Ουρουγουάη 1930 4 4 0 0 Κατάκτηση
29 Ουρουγουάη 1950 4 3 1 0 Κατάκτηση
30 Ελβετία* 2006 4 2 2 0 2R
31 Ιρλανδία* 2002 4 1 3 0 2R
32 Σκοτία 1974 3 1 2 0 1R
33 Νέα Ζηλανδία 2010 3 0 3 0 1R
34 Βέλγιο 1998 3 0 3 0 1R
35 Καμερούν 1982 3 0 3 0 1R

* Αποκλεισμός στα πέναλτι.

Κορυφαίοι σε συμμετοχές Επεξεργασία

Κατάταξη Χώρα Παίκτης Συνολικές Συμμετοχές
1   Λιονέλ Μέσι 26[9]
2   Λόταρ Ματέους 25
3   Μίροσλαβ Κλόζε 24

Κορυφαίοι σκόρερ Επεξεργασία

Κατάταξη Χώρα Παίκτης Συνολικά Τέρματα
1   Μίροσλαβ Κλόζε 16
2   Ρονάλντο 15
3   Γκερντ Μίλερ 14
4   Ζυστ Φονταίν 13
  Λιονέλ Μέσι 13
5   Πελέ 12
  Κιλιάν Εμπαπέ 12
8   Γιούργκεν Κλίνσμαν 11
  Σάντορ Κότσις 11
10   Γκαμπριέλ Μπατιστούτα 10
  Τεόφιλο Κουμπίγιας 10
  Γκζέγκος Λάτο 10
  Γκάρι Λίνεκερ 10
  Τόμας Μύλερ 10
  Χέλμουτ Ραν 10

Κορυφαίοι ασίστερ Επεξεργασία

Κατάταξη Χώρα Παίκτης Συνολικές ασίστ
1   Πελέ 10[10][11]
2   Ντιέγκο Μαραντόνα 8
  Λιονέλ Μέσι

Ατομικά ρεκόρ Επεξεργασία

  • Περισσότερες νίκες: 17 - Λιονέλ Μέσι και Μίροσλαβ Κλόζε[13]
  • Περισσότερα λεπτά συμμετοχών: 2.314 - Λιονέλ Μέσι[14][15][16]
  • Περισσότερες συμμετοχές ως αρχηγός: 19 - Λιονέλ Μέσι[17]
  • Περισσότεροι αγώνες χωρίς να δεχθεί γκολ: 10 - Πίτερ Σίλτον και Φαμπιέν Μπαρτέζ[18]
  • Περισσότερος χρόνος χωρίς να δεχθεί γκολ: 518 λεπτά (5 συνεχόμενοι αγώνες) - Βάλτερ Ζένγκα[19]
  • Περισσότερες αποκρούσεις σε έναν αγώνα: 16 - Τιμ Χάουαρντ (2014, εναντίον του Βελγίου)
  • Περισσότερες ντρίμπλες: 125 - Λιονέλ Μέσι[20]
  • Περισσότερες συνεισφορές σε γκολ (γκολ και ασίστ μαζί): Πελέ - 22 (12 γκολ[21] και 10 ασίστ[10])
  • Περισσότερες συμμετοχές σε τελικούς: 3 - Καφού[22]
  • Περισσότερα γκολ σε τελικούς: 4 - Κιλιάν Εμπαπέ[23]
  • Περισσότερα γκολ σε μία διοργάνωση: 13 - Ζυστ Φονταίν (Σουηδία 1958)[24]
  • Περισσότερα γκολ σε έναν αγώνα: 5 - Ολέγκ Σαλένκο (1994, εναντίον του Καμερούν)[25]
  • Περισσότεροι συνεχόμενοι αγώνες με επίτευξη γκολ: 6 - Ζυστ Φονταίν (1958) και Ζαϊρζίνιο (1970)[26]
  • Περισσότερα γκολ εκτός περιοχής: 5 - Ριβελίνο[27][28]
  • Περισσότεροι αγώνες με γκολ: 11 - Ρονάλντο, Μίροσλαβ Κλόζε και Λιονέλ Μέσι[20]
  • Περισσότερες ασίστ σε τελικούς: 3 - Πελέ (1958 και 1970)[29]
  • Περισσότερες ασίστ σε μία διοργάνωση: 6 - Πελέ (1970)[29]
  • Περισσότερες ασίστ σε νοκ-άουτ φάσεις: 6 - Πελέ και Λιονέλ Μέσι[30]
  • Περισσότερες διοργανώσεις με τουλάχιστον μία ασίστ: 5 - Λιονέλ Μέσι[16]
  • Μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης που έχει αγωνιστεί στη διοργάνωση: 45 ετών και 161 ημερών - Εσάμ Ελ-Χανταρί[18]
  • Νεότερος παίκτης που έχει αγωνιστεί στη διοργάνωση: 17 ετών και 41 ημερών - Νόρμαν Γουάιτσαιντ[18]
  • Μεγαλύτερος σε ηλικία σκόρερ: 42 ετών και 39 ημερών - Ροζέ Μιλά[31]
  • Νεότερος σκόρερ: 17 ετών και 239 ημερών - Πελέ[32]
  • Μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης που έχει αγωνιστεί σε τελικό: 40 ετών και 143 ημερών - Ντίνο Τζοφ[33]
  • Μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης που έχει κατακτήσει το τρόπαιο: 40 ετών και 143 ημερών - Ντίνο Τζοφ[33]
  • Νεότερος παίκτης που έχει αγωνιστεί σε τελικό: 17 ετών και 249 ημερών - Πελέ[29]
  • Νεότερος παίκτης που έχει σκοράρει σε τελικό: 17 ετών και 249 ημερών - Πελέ[29]
  • Μεγαλύτερος σε ηλικία παίκτης που έχει σκοράρει σε τελικό: 35 ετών και 264 ημερών - Νιλς Λίεντχολμ[33]
  • Νεότερος παίκτης που έχει κατακτήσει το τρόπαιο: 17 ετών και 249 ημερών - Πελέ[29]
  • Σκόρερ του γρηγορότερο γκολ σε αγώνα τελικής φάσης: 11 δευτερόλεπτα (2002) - Χακάν Σουκούρ[34]
  • Σκόρερ του γρηγορότερου γκολ σε τελικό Παγκοσμίου Κυπέλλου: 90 δευτερόλεπτα (1974) - Γιόχαν Νέσκενς[33]
  • Μοναδικός παίκτης που έχει σκοράρει σε 5 τουρνουά: Κριστιάνο Ρονάλντο[35]
  • Μοναδικός παίκτης που έχει σκοράρει σε όλες τις φάσεις (όμιλοι, «16», προημιτελικά, ημιτελικά, τελικός): Λιονέλ Μέσι[36]
  • Μοναδικός παίκτης με 2 χρυσές μπάλες στην κατοχή του: Λιονέλ Μέσι[20]
  • Περισσότερα βραβεία Man of the Match: 11 - Λιονέλ Μέσι[37]
  • Περισσότερα βραβεία Man of the Match σε μία διοργάνωση: 5 - Λιονέλ Μέσι (Κατάρ 2022)

Καλύτερες επιδόσεις ανά ζώνες ηπείρων Επεξεργασία

Σε όλους τους τελικούς έχουν φτάσει ομάδες μόνο από την Ευρώπη και τη Νότια Αμερική.

Ήπειρος Καλύτερη θέση
Ευρώπη 12 τίτλοι: Γερμανία (4), Ιταλία (4), Γαλλία (2), Αγγλία (1) και Ισπανία (1)
Νότια Αμερική 10 τίτλοι: Βραζιλία (5), Αργεντινή (3) και Ουρουγουάη (2)
Βόρεια Αμερική Ημιτελικά: (ΗΠΑ, 1930)
Ασία Τέταρτη θέση: (Νότια Κορέα, 2002)
Αφρική Τέταρτη θέση: (Μαρόκο, 2022)
Ωκεανία Φάση των 16: (Αυστραλία, 2006, 2022

Μπάλες Παγκοσμίου Κυπέλλου Επεξεργασία

Οι παρακάτω μπάλες έχουν χρησιμοποιηθεί στο Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου:

Παγκόσμιο Κύπελλο Μπάλα (-ες) Εικόνα Κατασκευαστής Πρόσθετες πληροφορίες Παραπομπές
1930 Tiento

(Πρώτο ημίχρονο)

T-Model

(Δεύτερο ημίχρονο)

   Για το Παγκόσμιο Κύπελλο Ποδοσφαίρου 1930 χρησιμοποιήθηκαν 2 μπάλες για τον τελικό του Κυπέλλου: η Αργεντινή έδωσε τη μπάλα 'Tiento' και με αυτή αγωνίστηκαν οι ποδοσφαιριστές στο πρώτο ημίχρονο και η Ουρουγουάη έδωσε τη μπάλα 'T-Model', όπου με αυτή αγωνίστηκαν στο δεύτερο ημίχρονο[38]
1934 Federale 102   ECAS (Ente Centrale Approvvigionamento Sportivi), Ρώμη [39]
1938 Allen   Allen, Παρίσι [40]
1950 Duplo T   Superball [41]
1954 Swiss World Champion   Kost Sport, Βασιλεία Η πρώτη μπάλα με 18 τμήματα. [38][42]
1958 Top Star   Sydsvenska Läder och Remfabriken Επιλέχθηκε από 102 υποψήφιους, σε μία τυφλή ψηφοφορία από 4 υπαλλήλους της FIFA. [43][44]
1962 Crack
Top Star
  Senor Custodio Zamora H., Σαν Μιγκέλ, Χιλή
Remmen
Η Crack Top Star ήταν η αυθεντική μπάλα. Ο Άγγλος διαιτητής Κέν Άστον ήταν εντυπωσιασμένος από τη χιλιανή μπάλα, που την έφερε στην Ευρώπη, αλλά οι ευρωπαϊκές ομάδες δεν την εμπιστεύτηκαν. [38][43][45]
1966 Challenge 4-star   Slazenger Επιλέχθηκε σε μία τυφλή ψηφοφορία από τη FIFA. [38][46]
1970 Adidas Telstar   Adidas Η Telstar ήταν η πρώτη μπάλα με 32 τμήματα, η οποία ήταν ασπρόμαυρη. Μόνο 20 δόθηκαν από την Adidas, μεταξύ αυτών μία καφέ μπάλα (στον αγώνα Γερμανία-Περού) και μία άσπρη μπάλα (πρώτο ημίχρονο στον αγώνα Ιταλία-Γερμανία). [38][47]
1974 Telstar Durlast   Adidas [38]
1978 Tango   Adidas [38]
1982 Tango España   Adidas [38]
1986 Azteca   Adidas Η πρώτη συνθετική μπάλα σε Παγκόσμιο Κύπελλο. [38]
1990 Etrusco Unico   Adidas [38]
1994 Questra [48]   Adidas [38]
1998 Tricolore   Adidas Η πρώτη πολύχρωμη μπάλα σε Παγκόσμιο Κύπελλο. [38]
2002 Fevernova   Adidas [38]
2006 Teamgeist   Adidas Η μπάλα Teamgeist είχε 14 τμήματα. Κάθε μπάλα είχε τις αντίπαλες ομάδες και την ημερομηνία διεξαγωγής του αγώνα. Στον τελικό, χρησιμοποιήθηκε η Teamgeist Berlin. [38]
Teamgeist Berlin  
2010 Jabulani   Adidas Η μπάλα Jabulani είχε 8 τμήματα. Η μπάλα που χρησιμοποιήθηκε για τον τελικό είναι η χρυσή Jo'bulani. [38][49]
Jo'bulani  
2014 Brazuca   Adidas Η πρώτη μπάλα που ονομάστηκε από τους οπαδούς. [38][50]
Brazuca Final Rio  
2018 Telstar 18   Adidas
Telstar Mechta  
2022 Al Rihla   Adidas
Al Hilm

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. Είναι viral: H πιο σύντομη, αλλά ακριβής περιγραφή του αγώνα Βραζιλία-Γερμανία. Αρχειοθετήθηκε 2014-08-06 στο Wayback Machine. alphatv.gr
  2. ΠΑΓΚΟΣΜΙΟ ΚΥΠΕΛΛΟ ΠΟΔΟΣΦΑΙΡΟΥ – ΦΑΣΗ ΤΩΝ 16 onsports.gr
  3. Οι κατακτήσεις του Παγκοσμίου Κυπέλλου sport24.gr
  4. 4,0 4,1 «World Cup History». Ανακτήθηκε στις 6 Νοεμβρίου 2022. 
  5. «Κάπως έτσι άρχισαν όλα: Η ιδέα του Ζυλ Ριμέ που «γέννησε» το Παγκόσμιο Κύπελλο». Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2022. 
  6. «¡HABLA MEMORIA! LA COPA SE MIRA Y SE ROBA». Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2020. 
  7. «FIFA : Gazzaniga's gift to the world (74) - 100 great World Cup moments». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 23 Νοεμβρίου 2022. 
  8. «World Cup statistics 1930-2014». planet world cup. 
  9. «Μουντιάλ 2022: Όλα τα ρεκόρ που «έσπασε» ο Μέσι στον τελικό | Novasports». Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2023. 
  10. 10,0 10,1 «Who Has the Most Assists in FIFA World Cup History?». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαΐου 2023. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2023. 
  11. 11,0 11,1 «5 World Cup records both Cristiano Ronaldo and Lionel Messi will never break». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2022. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2022. 
  12. «Οι κορυφαίες επιδόσεις και τα αρνητικά ρεκόρ στην ιστορία των Μουντιάλ». www.sport24.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  13. «Μουντιάλ 2022: Όλα τα ρεκόρ που «έσπασε» ο Μέσι στον τελικό». Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2023. 
  14. newsroom, sport-fm. «Ιστορικός Μέσι: Έσπασε διαδοχικά ρεκόρ σκοραρίσματος και συμμετοχής πριν το 25λεπτο του τελικού!». sport-fm.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2023. 
  15. «Μέσι: Η καριέρα του σε αριθμούς!». Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  16. 16,0 16,1 Κατσαφάδος, Mιχάλης (21 Δεκεμβρίου 2022). «Λιονέλ Μέσι: Όλα τα ρεκόρ που έσπασε στο Μουντιάλ του Κατάρ • Κανάλι Ένα 90.4». Κανάλι Ένα 90.4 -GR. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  17. newsroom, sport-fm. «Τα πέντε Ρεκόρ Γκίνες του Μέσι στο Παγκόσμιο Κύπελλο!». sport-fm.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  18. 18,0 18,1 18,2 «FIFA World Cup 2022: Interesting World Cup records you need to know before the showpiece event in Qatar» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 15 Νοεμβρίου 2022. 
  19. «Internazionale: Serie A alternative club guide». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Φεβρουαρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 20 Φεβρουαρίου 2021. 
  20. 20,0 20,1 20,2 Σύνταξης, Αίθουσα (24 Δεκεμβρίου 2022). «Ο Μέσι έσπασε... όλα τα ρεκόρ των Παγκοσμίων Κυπέλλων!». www.ertsports.gr. Ανακτήθηκε στις 12 Μαρτίου 2023. 
  21. «FIFA : Pele the King of football». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2024. 
  22. «Καφού: Ο άνθρωπος των τελικών του Μουντιάλ! (video)». bankingnews.gr-gr. Ανακτήθηκε στις 13 Μαρτίου 2023. 
  23. «Μουντιάλ 2022 - Μπαπέ: Ρεκόρ με χατ-τρικ κόντρα στην Αργεντινή». antenna.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  24. «Ζιστ Φοντέν: Πέθανε ο θρυλικός Γάλλος ποδοσφαιριστής». ProtoThema. 1 Μαρτίου 2023. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  25. «28/6/1994: 22 χρόνια από το ασύλληπτο ρεκόρ του Σαλένκο». www.sport24.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  26. «WORLD CUP RECORDS (Part 10) - BEST SERIAL GOAL SCORERS» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Οκτωβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 28 Οκτωβρίου 2022. 
  27. Σύνταξης, Αίθουσα =2022-11-27. «Ο Μέσι σκόραρε εκτός περιοχής και πλησιάζει νέο ρεκόρ». www.ertsports.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  28. «WORLD CUP RECORDS (Part 35) - TOP LONG RANGE GOAL SCORER» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2022. 
  29. 29,0 29,1 29,2 29,3 29,4 «FIFA : Football and the world mourns Pelé». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2022. 
  30. «Μέσι, ένας αγώνας ως την αθανασία και τον μύθο». www.naftemporiki.gr. 18 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  31. newsroom, sport-fm. «Ροζέ Μιλά: Ο στράικερ που ξεπέρασε τα όρια και έγινε ο γηραιότερος σκόρερ στην ιστορία των Μουντιάλ». sport-fm.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  32. «Μουντιάλ 2022: Ο Γκάβι έγινε ο 3ος νεότερος σκόρερ στην ιστορία του Παγκοσμίου Κυπέλλου». ProtoThema. 23 Νοεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  33. 33,0 33,1 33,2 33,3 «IOC : FIFA World Cup final: Records, stats and FAQs» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Δεκεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2022. 
  34. «Copa do Mundo: veja os gols mais rápidos na história do torneio». Ανακτήθηκε στις 1 Μαρτίου 2024. 
  35. «FIFA : The road to Ronaldo's World Cup record» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Φεβρουαρίου 2024. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2024. 
  36. Μαγγίνας, Χρήστος (18 Δεκεμβρίου 2022). «Μουντιάλ 2022: Ο Μέσι πέτυχε κάτι το μοναδικό - Πρώτος παίκτης που σκοράρει σε όλες τις φάσεις του Μουντιάλ!». sportime.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  37. Team, Onsports (21 Δεκεμβρίου 2022). «Λιονέλ Μέσι: Τα πέντε Ρεκόρ Γκίνες που κατέκτησε στο Μουντιάλ 2022». Onsports.gr. Ανακτήθηκε στις 14 Μαρτίου 2023. 
  38. 38,00 38,01 38,02 38,03 38,04 38,05 38,06 38,07 38,08 38,09 38,10 38,11 38,12 38,13 38,14 38,15 «The Footballs during the FIFA World Cup». Football Facts. FIFA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  39. Matteo, Renato. «"Federale 102". 1934 Italia World Cup Ball» (στα Ισπανικά). balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαΐου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  40. «"Allen". 1938 France World Cup Ball» (στα Ισπανικά και Αγγλικά). balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  41. «"Super Duplo T". 1950 Brazil World Cup Official Matchball» (στα Ισπανικά και Αγγλικά). balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  42. «1954 Switzerland World Cup Official Matchball» (στα Ισπανικά και Αγγλικά). balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Αυγούστου 2011. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  43. 43,0 43,1 Norlin, Arne (2008). «Bollen "Made in Sweden"». 1958: När Folkhemmet Fick Fotbolls-VM (στα Σουηδικά). Malmo: Ross & Tegner. σελίδες 130–6. ISBN 978-91-976144-8-1. 
  44. «Top Star 1958» (στα Ισπανικά και Αγγλικά). balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  45. Matteo, Renato (11 Ιουνίου 2010). «"Crack". 1962 Chile World Cup Official Matchball». balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Απριλίου 2012. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  46. Matteo, Renato (11 Ιουνίου 2010). «"Slazenger Challenge 4-star". 1966 England World Cup Official Matchball». balones-oficiales.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  47. Brown balls are visible in Getty Images photos of matches in the Estadio Nou Camp, León, Guanajuato:
    • #80752641 (Δυτική Γερμανία - Αγγλία)
    • #79662284 (Βουλγαρία - Μαρόκο)
    • #81345734 (Περού - Δυτική Γερμανία)
    • #80752534 (Περού - Μαρόκο)
  48. football World – Adidas Questra Αρχειοθετήθηκε 2015-06-15 στο Wayback Machine. (Accessed 9 June 2006)
  49. «The adidas JO'BULANI – Official Match Ball for the final of the 2010 FIFA World Cup in South Africa». FIFA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 17 Σεπτεμβρίου 2011. 
  50. «adidas Brazuca – Name of Official Match Ball decided by Brazilian fans». FIFA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 3 Σεπτεμβρίου 2012. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία