Το Εστάντιο ντο Μαρακανά (Estádio do Maracanã) είναι ποδοσφαιρικό γήπεδο που βρίσκεται στο Ρίο ντε Τζανέιρο της Βραζιλίας. Χτισμένο στο διάστημα 19481950, έφερε αρχικά την επίσημη ονομασία Δημοτικό Στάδιο (Estádio Municipal), ενώ από το 1964 ονομάζεται Εστάντιο Ζορναλίστα Μάριο Φίλιο (Estádio Jornalista Mário Filho), προς τιμήν του δημοσιογράφου που είχε πρωτοστατήσει στην ανέγερσή του. Είναι όμως παγκοσμίως γνωστό απλά ως Μαρακανά, από τον ποταμό Μαρακανά που ρέει στην περιοχή. Αυτός με τη σειρά του είχε λάβει την ονομασία του από ένα τοπικό είδος παπαγάλου.[4]

Εστάντιο ντο Μαρακανά
Πλήρες όνομαΕστάντιο Ζορναλίστα Μάριο Φίλιο
ΙδιοκτήτηςΠολιτεία του Ρίο ντε Τζανέιρο
ΔιαχειριστήςComplexo Maracanã Entretenimento S.A. (Odebrecht, IMX, AEG)
Είδοςστάδιο[1], all-seater stadium και στάδιο ποδοσφαίρου
Χωρητικότητα78.838[2] θεατές
Ρεκόρ θεατών199.854 (16 Ιουλίου 1950, Ουρουγουάη – Βραζιλία)
Διαστάσεις αγωνιστικού χώρου105 × 68 μ.
ΕπιφάνειαΦυσικός Χλοοτάπητας
Κατασκευή
Έναρξη εργασιών2 Αυγούστου 1948
Εγκαίνια16 Ιουνίου 1950
Ανακαίνιση2000, 2006, 2013
ΑρχιτέκτοναςΒαλντίρ Ράμος
Ραφαέλ Γκαλβάο
Μιγκέλ Φέλντμαν
Όσκαρ Βαλντετάρο
Πέντρο Πάουλο Μ. Μπάστος
Ορλάντο Αζεβέντο
Αντόνιο Ντίας Καρνέιρο
Τοποθεσία
Χάρτης
ΔιεύθυνσηRua Professor Eurico Rabelo, Maracanã, Rio de Janeiro - RJ και Avenida Presidente Castelo Branco, Portão 3, Maracanã, Rio de \Janeiro, RJ, 20271-130, Brazil
Ρίο ντε Τζανέιρο, Βραζιλία
Μαρακανά
Βραζιλία[3]
Φορείς εκμετάλλευσης
Φλαμένγκο
Φλουμινένσε
Μποταφόγκο
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Μαζί με το Γουέμπλεϊ του Λονδίνου, θεωρείται γήπεδο - φετίχ για τους απανταχού ποδοσφαιρόφιλους. Επίσης, μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1990 ήταν το μεγαλύτερο στάδιο του κόσμου, τίτλος που χάθηκε όχι επειδή κτίστηκε αλλού κάποιο μεγαλύτερο, αλλά γιατί η χωρητικότητά του μειωνόταν κάθε φορά που εισάγονταν αυστηρότεροι κανονισμοί ασφαλείας. Εξακολουθεί όμως να είναι το μεγαλύτερο στάδιο της Βραζιλίας.

Το στάδιο Μαρακανά φιλοξένησε τον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου 1950, του Παγκοσμίου Κυπέλλου 2014, ενώ είναι και το στάδιο όπου πραγματοποιήθηκε η τελετή έναρξης και λήξης των Ολυμπιακών Αγώνων του 2016.

Ιστορικό

Επεξεργασία

Η ανέγερση του Μαρακανά ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1948, με σκοπό να φιλοξενήσει τους αγώνες του Παγκοσμίου Κυπέλλου του 1950[4] - ο χώρος έως τότε στέγαζε ένα ιπποδρόμιο. Δεν ήταν απλά το μεγαλύτερο γήπεδο του κόσμου, αλλά ξεπερνούσε τέσσερις φορές το έως τότε μεγαλύτερο (Χάμντεν Παρκ της Γλασκώβης, χωρητικότητας 43.000 θεατών).[5] Ξεχώριζε ακόμα για την ασυνήθιστη για τα τότε στάνταρ (σχεδόν κυκλική) αρχιτεκτονική του, τη λειτουργικότητα και την ασφάλειά του.[4] Τα εγκαίνια τελέστηκαν στις 16 Ιουνίου 1950 με αγώνα επίδειξης ανάμεσα σε μικτές ομάδες του Ρίο και του Σάο Πάολο, αν και στην πράξη η κατασκευή του σταδίου ολοκληρώθηκε πλήρως μόλις το 1965.

Ο πρώτος επίσημος αγώνας φιλοξενήθηκε στις 24 Ιουνίου 1950 και ήταν ο εναρκτήριος του Μουντιάλ, με την Εθνική Βραζιλίας να νικάει 4–0 την αντίστοιχη του Μεξικού. Λίγες εβδομάδες αργότερα, στις 16 Ιουλίου 1950, το Μαρακανά υπήρξε θέατρο της τραγικότερης ήττας στην ιστορία του βραζιλιάνικου ποδοσφαίρου: στον τελευταίο αγώνα η Βραζιλία ηττήθηκε με 2–1 από την Ουρουγουάη, χάνοντας έναν τίτλο που θεωρούσε βέβαιο. Η προσέλευση θεατών σε εκείνη την αναμέτρηση αποτελεί μέχρι σήμερα παγκόσμιο ρεκόρ, αν και ο ακριβής αριθμός παραμένει ανεξακρίβωτος - επισήμως η Διεθνής Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία αναφέρει 174.000 εισιτήρια, άλλοι υπολογίζουν μαζί με τις προσκλήσεις 199.854 θεατές, ενώ ο Ζοάο Χάβελανζ έχει πει ότι ανεπίσημα έφταναν τους 220.000 θεατές![5]

Στις επόμενες δεκαετίες, το Μαρακανά αποτέλεσε μόνιμη έδρα της Εθνικής Βραζιλίας και περιστασιακή ομάδων του Ρίο όπως οι Βάσκο, Μποταφόγκο, Φλαμένγκο και Φλουμινένσε. Παράλληλα φιλοξενούσε τελικούς τοπικών, εθνικών και λατινοαμερικανικών διοργανώσεων, καθώς και εξωαθλητικές δραστηριότητες (από συναυλίες μέχρι κήρυγμα του Ποντίφηκα). Αποτέλεσε το φυσικό χώρο που μεγαλούργησαν μεγάλοι αστέρες του ποδοσφαίρου: μεταξύ άλλων, εκεί πέτυχε ο Πελέ το 1.000ό γκολ της καριέρας του (την Τετάρτη, 19 Νοεμβρίου 1969, ώρα 11.23 το βράδυ)[5] και ο Ζίκο το τελευταίο του γκολ ως παίκτης της Φλαμένγκο (το 1989). Ο τελευταίος κατέχει και το ανεπίσημο «ρεκόρ σταδίου» με 333 τέρματα.

 
Το εσωτερικό του «Μαρακανά» το 2007.

Ανακατασκευές

Επεξεργασία

Το 1992 ένα μικρό τμήμα της εξέδρας κατέρρευσε, προκαλώντας 3 θανάτους και 50 τραυματισμούς. Αυτό οδήγησε σε μια σειρά ανακατασκευών και, έως τα τέλη της δεκαετίας του 1990, σε καθιέρωση καθισμάτων σε ολόκληρο το στάδιο (επειδή οι κανονισμοί της FIFA το 1998 επέβαλαν να υπάρχουν υποχρεωτικώς καθίσματα για όλους τους θεατές), με αποτέλεσμα την περαιτέρω μείωση της μέγιστης επιτρεπόμενης χωρητικότητας. Το 2000, στην επέτειο των 50 ετών, έγινε μία ακόμα ανακαίνιση, με τη συνολική χωρητικότητα τότε να αυξάνεται λίγο, στους 103.000 θεατές. Μετά από χρόνια σχεδιασμών και 9 μήνες διακοπής της λειτουργίας του τα έτη 2005 και 2006, το στάδιο άνοιξε πάλι τον Ιανουάριο του 2007, με τις κερκίδες πλέον να χωρούν μόλις 87.000 θεατές.

Το 2009 η Βραζιλία ανέλαβε να φιλοξενήσει το Μουντιάλ του 2014 και τους Θερινούς Ολυμπιακούς Αγώνες του 2016. Σε αυτό το πλαίσιο, αποφασίστηκε το Μαρακανά να κατεδαφιστεί σχεδόν εκ βάθρων και να ξαναχτιστεί από την αρχή, ώστε να φιλοξενήσει τους τελικούς αγώνες και τις τελετές έναρξης - λήξης.[6] Η απόφαση προκάλεσε οργή στους κατοίκους του Ρίο, με το δήμαρχο να δηλώνει κατηγορηματικά αντίθετος και διαδηλώσεις να ζητούν ανάκληση των σχεδίων.[5]

Τελικά τα έργα ξεκίνησαν τον Αύγουστο του 2010 με προϋπολογισμό 705,6 εκατομμύρια ρεάλ.[7] Η κατεδάφιση ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο του 2011 και αρχικά προγραμματιζόταν ότι το νέο Μαρακανά θα άνοιγε τις πύλες του τον Μάρτιο του 2013,[8] με χωρητικότητα 90.000 θεατών.[6] Τελικά κατασκευάστηκε με χωρητικότητα 78.838 θέσεων.[2] Στις 13 Ιουλίου 2014, πραγματοποιήθηκε εκεί ο τελικός του Μουντιάλ μεταξύ της Γερμανίας και της Αργεντινής, όπου η Γερμανία κέρδισε στην παράταση με σκορ 1–0, και έτσι το Μαρακανά έγινε το δεύτερο στάδιο του κόσμου, μετά το Αζτέκα της Πόλης του Μεξικού, που φιλοξένησε δύο τελικούς Μουντιάλ (αν και τυπικά προέχει το Αζτέκα, λόγω του ότι το 1950 το Μαρακανά είχε φιλοξενήσει τον τελικό γύρο).

Παγκόσμια Κύπελλα Ποδοσφαίρου

Επεξεργασία

Μουντιάλ 1950

Επεξεργασία
Ημερομηνία Ώρα Βραζιλίας
(UTC−3)
Γηπεδούχος Σκορ Φιλοξενούμενη Γύρος Προέλευση θεατών
24 Ιουνίου 1950 15:00 Βραζιλία 4–0 Μεξικό Όμιλος Α΄ 82.000
25 Ιουνίου 1950 15:00 Αγγλία 2–0 Χιλή Όμιλος Β΄ 30.000
29 Ιουνίου 1950 15:00 Ισπανία 2–0 Χιλή Όμιλος Β΄ 16.000
1 Ιουλίου 1950 15:00 Βραζιλία 2–0 Γιουγκοσλαβία Όμιλος Α΄ 142.000
2 Ιουλίου 1950 15:00 Ισπανία 1–0 Αγγλία Όμιλος Β΄ 74.000
9 Ιουνίου 1950 15:00 Βραζιλία 7–1 Σουηδία Τελικός γύρος 139.000
13 Ιουλίου 1950 15:00 Βραζιλία 6–1 Ισπανία Τελικός γύρος 153.000
16 Ιουλίου 1950 15:00 Ουρουγουάη 2–1 Βραζιλία Τελικός γύρος 199.854

Το Μαρακανάζο

Επεξεργασία

Στον τελικό καθοριστικό αγώνα της διοργάνωσης, η Βραζιλία αντιμετώπισε την Ουρουγουάη στην τελευταία αγωνιστική του τελικού γύρου, στις 16 Ιουλίου 1950. Η Βραζιλία χρειαζόταν έστω μία ισοπαλία για να κατακτήσει το κύπελλο, καθώς είχε προβάδισμα ενός βαθμού, ενώ η Ουρουγουάη χρειαζόταν μόνο νίκη. Μάλιστα η Βραζιλία προηγήθηκε 1–0 στο ξεκίνημα του δεύτερου ημιχρόνου, αλλά τελικά η Ουρουγουάη νίκησε με 2–1. Αυτή η ήττα της Βραζιλίας μέσα στη χώρα της, έμεινε στην ιστορία ως το τραγικότερο εθνικό γεγονός, που ονομάστηκε Maracanaço / Μαρακανάζο, δηλαδή το κάζο του Μαρακανά. Η επίσημη προέλευση θεατών ήταν 199.854, ενώ η πραγματική προέλευση εκτιμάται ότι άγγιζε τις 210.000 – 220.000 θεατές.[9][10]

Μουντιάλ 2014

Επεξεργασία
Ημερομηνία Ώρα Βραζιλίας
(UTC−3)
Γηπεδούχος Σκορ Φιλοξενούμενη Γύρος Προσέλευση θεατών
15 Ιουνίου 2014 19:00 Αργεντινή 2–1 Βοσνία και Ερζεγοβίνη Όμιλος ΣΤ΄ 74.738
18 Ιουνίου 2014 16:00 Ισπανία 0–2 Χιλή Όμιλος Β΄ 74.101
22 Ιουνίου 2014 13:00 Βέλγιο 1–0 Ρωσία Όμιλος Ε΄ 73.819
25 Ιουνίου 2014 17:00 Ισημερινός 0–0 Γαλλία Όμιλος Η΄ 73.750
28 Ιουνίου 2014 17:00 Κολομβία 2–0 Ουρουγουάη Φάση των 16 73.804
4 Ιουλίου 2014 13:00 Γαλλία 0–1 Γερμανία Προημιτελικοί 74.240
13 Ιουλίου 2014 16:00 Γερμανία 1–0 (παρ.) Αργεντινή Τελικός 74.738

Κύπελλο Συνομοσπονδιών 2013

Επεξεργασία
Ημερομηνία Ώρα Βραζιλίας
(UTC−3)
Γηπεδούχος Σκορ Φιλοξενούμενη Γύρος Προέλευση θεατών
16 Ιουνίου 2013 16:00 Μεξικό 1–2 Ιταλία Όμιλος Α΄ 73.123
20 Ιουνίου 2013 16:00 Ισπανία 10–0 Ταϊτή Όμιλος Β΄ 71.806
30 Ιουνίου 2013 19:00 Βραζιλία 3–0 Ισπανία Τελικός 73.531

Κόπα Αμέρικα

Επεξεργασία

Κόπα Αμέρικα 2021

Επεξεργασία
Κύριο λήμμα: Κόπα Αμέρικα 2021
Ημερομηνία Ώρα Βραζιλίας
(UTC−3)
Γηπεδούχος Σκορ Φιλοξενούμενη Γύρος Προέλευση θεατών
10 Ιουλίου 2021 21:00 Αργεντινή 1–0 Βραζιλία Τελικός 7.800[α][11][12]


Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Λόγω της πανδημίας του COVID-19 στη Νότια Αμερική, ο αγώνας διεξήχθη με μειωμένο αριθμό εμβολιασμένων θεατών.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 14203. Ανακτήθηκε στις 31  Ιουλίου 2018.
  2. 2,0 2,1 «Maracanã fica mais moderno sem abrir mão de sua história» (στα Πορτογαλικά). Estado de S. Paulo. Ανακτήθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2012. 
  3. (Γερμανικά, Αγγλικά, Γαλλικά, Ισπανικά, Ιταλικά) archINFORM. 14203. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουλίου 2018.
  4. 4,0 4,1 4,2 Estádio Jornalista Mário Filho (Maracanã) Αρχειοθετήθηκε 2021-04-21 στο Wayback Machine. - Angelo Spampinato, ιστοχώρος worldstadiums.com
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Estadio Maracana - A Brazilian colossus Αρχειοθετήθηκε 2011-10-24 στο Wayback Machine. - επίσημος ιστοχώρος της FIFA
  6. 6,0 6,1 Maracanã Stadium Αρχειοθετήθηκε 2011-02-03 στο Wayback Machine. - επίσημη ιστοσελίδα Ρίο 2016.
  7. World Cup 2010 - Maracana work finally starts - Eurosport.
  8. Κατεδαφίστηκε το ιστορικό Μαρακανά - εφ. Ελευθεροτυπία, 17/02/2011
  9. «Ποδόσφαιρο: Ο βραζιλιάνικος τρόπος ζωής». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Μαρτίου 2007. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2014. 
  10. «Μαρακανά: το μεγαλύτερο στάδιο των εποχών». sambafoot.com. Ανακτήθηκε στις 4 Αυγούστου 2014. 
  11. «Με 4.400 θεατές ο τελικός του Copa America!». www.sport-fm.gr. 9 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2021. 
  12. «Final da Copa América opõe Brasil e Argentina em jogo com público no Maracanã». CNN Brazil (στα Πορτογαλικά). 10 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 11 Ιουλίου 2021. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία