Πάπας Κωνσταντίνος
Ο Πάπας Κωνσταντίνος (664 - 9 Απριλίου 715) ήταν Πάπας ή επίσκοπος της Ρώμης (25 Μαρτίου 708 - 9 Απριλίου 715).[1] Ο Κωνσταντίνος ήταν ένας από τους τελευταίους Πάπες του Βυζαντινού παπισμού, η καθοριστική στιγμή ήταν όταν επισκέφτηκε την Κωνσταντινούπολη και συμφιλιώθηκε με τον Ιουστινιανό Β΄ σχετικά με τα προβλήματα της Πενθέκτης Οικουμενικής Συνόδου. Η επόμενη επίσκεψη του Πάπα της Ρώμης στην Κωνσταντινούπολη έγινε τα σύγχρονα χρόνια (1967).
| Πάπας Κωνσταντίνος | |
|---|---|
 | |
| Από | 25 Μαρτίου 708 |
| Έως | 9 Απριλίου 715 |
| Προκάτοχος | Σισίνιος |
| Διάδοχος | Γρηγόριος Β΄ |
Πρώτα χρόνια
ΕπεξεργασίαΟ Κωνσταντίνος γεννήθηκε στην Τύρο η οποία ανήκε εκείνη την εποχή στο Χαλιφάτο των Ομεϋαδών, στον σημερινό Λίβανο.[2] Γνώριζε άριστα την Ελληνική γλώσσα όπως επίσης όλες τις ανατολικές τελετουργίες και πρακτικές.[3] Η ανατροφή του έγινε "με μεγάλες ανέσεις στην Ανατολίτικη Βυζαντινή αυλή των αρχών του 8ου αιώνα".[3] Ο βασικός αντίπαλος του Αντίπαπας Κωνσταντίνος Β΄ ήταν επίσης ο μοναδικός Πάπας με Ανατολίτικο όνομα.[4] Πριν την εκλογή του ως Πάπας είχε επισκεφτεί δύο φορές την Κωνσταντινούπολη.[3] Ο Κωνσταντίνος ως Λεγάτος παρέδωσε μια εχθρική επιστολή που έστειλε ο Πάπας Λέων Β΄ στον αυτοκράτορα Κωνσταντίνο Δ΄ (682).[3] Στις δύο του επισκέψεις συνάντησε και σύναψε στενές σχέσεις με τον γιο του Κωνσταντίνου Δ΄ και μετέπειτα αυτοκράτορα Ιουστινιανό Β΄.[3] Ο προκάτοχος του Πάπας Σισίνιος πέθανε μόλις 20 μέρες μετά την ορκωμοσία του, ο ίδιος ορκίστηκε σε δύο μήνες τον Μάρτιο του 708.[5][6] Ο Κωνσταντίνος ήταν ένας από τους πολλούς Έλληνες Πάπες της εποχής του Βυζαντινού παπισμού, τότε ο πάπας χρειαζόταν την αυτοκρατορική έγκριση για την επίσημη αναγνώριση του. Το μεγαλύτερο πρόβλημα την εποχή που έγινε Πάπας ήταν οι αποφάσεις της Πένθεκτης Οικουμενικής Συνόδου που έφεραν τον αυτοκράτορα σε σύγκρουση με τους προκατόχους του.[7] Ο προκάτοχος του Πάπας Ιωάννης Ζ΄ αποδέχτηκε τις αποφάσεις και τις έστειλε στην Κωνσταντινούπολη "χωρίς καμιά τροποποίηση".[7] Ο Πάπας Σέργιος Α΄ ωστόσο είχε δηλώσει ότι προτιμούσε να πεθάνει παρά να υπογράψει επιζήμιους κανόνες για την έδρα του.[7]
Επίσκεψη στην Κωνσταντινούπολη
ΕπεξεργασίαΜε την άνοδο του στον Παπικό θρόνο ο αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β΄ τον διέταξε να εμφανιστεί μπροστά του.[8] Ο αδίστακτος αυτοκράτορας ήθελε με κάθε μέσο να λήξει το Σχίσμα υπέρ του με την πλήρη αποδοχή από την Ρώμη των αποφάσεων της Πένθεκτης Συνόδου.[4] Ο Κωνσταντίνος σε αντίθεση με τους προκατόχους του δεν καθυστέρησε καθόλου και "ταυτίστηκε με το Βυζάντιο όσο περισσότερο από οποιονδήποτε άλλον πάπα πριν από αυτόν".[4] Ο Ιουστινιανός Β΄ τύφλωσε πριν την αναχώρηση του Κωνσταντίνου τον αρχιεπίσκοπο Φήλιξ της Ραβέννας επειδή προσπάθησε να τον ανατρέψει.[3] Το κίνητρο της επίσκεψης του Κωνσταντίνου ήταν να αποτραπεί το οποιοδήποτε Σχίσμα ανάμεσα στις δύο εκκλησίες λόγω της δυσαρέσκειας στην δύση από τις αποφάσεις της Πένθεκτης Συνόδου.[3] Ο Κωνσταντίνος αναχώρησε (5 Οκτωβρίου 710), παρέμεινε στο Παλάτι της Πλακιδίας που είχε διαμείνει παλιότερα ο Πάπας Βιγίλιος ως Λεγάτος των Παπών Μαρτίνου Α΄ και Αγάθωνος στην Γ΄ Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης.[9] Οι 11 από τους 13 Συνοδούς του ήταν Ανατολικής καταγωγής, ανάμεσα τους και ο μελλοντικός Πάπας Γρηγόριος Β΄ που ήταν τότε Διάκονος.[10] Ο Κωνσταντίνος επέλεξε συγκεκριμένους Συνοδούς που έδειχναν πρόθυμοι για οποιονδήποτε συμβιβασμό με την Ανατολή.[3] Την εποχή που πέρασε από την Νάπολη συναντήθηκε μαζί του ο Έξαρχος της Ραβέννας Ιωάννης Γ΄ Ριζοκόπος.[3] Η αποστολή του ήταν να αποκεφαλίσει τέσσερις παπικούς συμβούλους που διαφωνούσαν με τους ανατολικούς.[3]
Ο Κωνσταντίνος που γνώριζε την πράξη μετέβη στην Σικελία, στην Καλλίπολη Απουλίας και κατόπιν στο Οτράντο όπου έμεινε τον χειμώνα.[3] Την άνοιξη διέσχισε το Ιόνιο Πέλαγος και συναντήθηκε στην Χίο με τον Στρατηγό του αυτοκρατορικού στόλου, τον υποδέχτηκαν οι Καραβισιάνοι και κατόπιν έφτασε στην Κωνσταντινούπολη.[3] Ο Κωνσταντίνος εισήλθε στην Κωνσταντινούπολη οδηγώντας ένα άλογο με επίχρυσα σαμάρια και χρυσό χαλινάρι, στο κεφάλι του φορούσε το "Καλυμμαύχιον" το γνωστό σημερινό κάλυμμα κεφαλής των Ορθόδοξων ιερέων που τότε το φορούσε μόνο ο κυρίαρχος σε μια "δημόσια γιορτή του Κυρίου".[3] Στην υποδοχή επικεφαλείς ήταν ο μικρός γιος του Ιουστινιανού Β΄ Συναυτοκράτορας Τιβέριος, ο Πατριάρχης Κύρος, πολλοί ανώτατοι κληρικοί και ευγενείς τον υποδέχθηκαν με αυτοκρατορική τελετή Adventus.[11] Ο Ιουστινιανός Β΄ που βρισκόταν τότε στην Νίκαια της Βιθυνίας τον διέταξε να τον συναντήσει στην Αρχαία Νικομήδεια.[11] Το Liber Pontificalis περιγράφει μια σκηνή στην οποία ο εστεμμένος αυτοκράτορας γονάτισε μπροστά στον Πάπα αλλά αυτό θεωρείται υπερβολή, έδωσαν μόνο μια θερμή χειραψία. Την Κυριακή ο Ιουστινιανός Β΄ δέχτηκε την Θεία Ευχαριστία και υποσχέθηκε ότι θα δώσει περισσότερα προνόμια στην Αγία Έδρα.[11] Στις διαπραγματεύσεις πρωταγωνιστής ήταν ο μελλοντικός Γρηγόριος Β΄, επήλθε σύντομα συμφωνία με την οποία ο Κωνσταντίνος υποτάχθηκε στον αυτοκράτορα αγνοώντας τα περισσότερα από τα παράπονα των υπηκόων του.[11] Η συμφωνία ήταν περισσότερο πολιτική παρά θρησκευτική με στόχο την αποφυγή Σχίσματος, η κλήση του Κωνσταντίνου δείχνει ότι οι αυτοκρατορικές αποφάσεις δεν είχαν γίνει δεκτές ακόμα στην Ρώμη.[11] Ο Κωνσταντίνος έφυγε από την Κωνσταντινούπολη τον Οκτώβριο του 711, ο επόμενος Ποντίφηκας που θα την επισκεφτεί θα είναι ο Πάπας Παύλος ΣΤ΄ (1967).[12][13]
Η απόρριψη του Μονοθελητισμού
Επεξεργασία
Ο Ιουστινιανός Β΄ δολοφονήθηκε τον Νοέμβριο του 711, ο διάδοχος του Φιλιππικός Βαρδάνης ζήτησε πλήρη επαναφορά του Μονοθελητισμού απορρίπτοντας τις αποφάσεις της Γ΄ Συνόδου της Κωνσταντινουπόλεως. Ο Κωνσταντίνος απέρριψε όλα τα αιτήματα του, αρνήθηκε την επιστροφή του Μονοθελητισμού, να κόψει νομίσματα με την εικόνα του αυτοκράτορα και να τιμήσει την μνήμη του στην Θεία Λειτουργία.[7] Ο Έξαρχος προσπάθησε να επιβάλει τα αιτήματα του αυτοκράτορα με την βία, ξέσπασαν ταραχές τις οποίες προσπάθησε ο πάπας να διακόψει. Τον Ιούνιο του 713 ανατράπηκε ο Φιλιππικός και ο διάδοχος του Αναστάσιος Β΄ επιβεβαίωσε την στήριξη του στον Κωνσταντίνο μέσω του Εξάρχου της Ραβέννας Σχολαστικού. Ο Πάπας Κωνσταντίνος πέθανε στην Ρώμη (9 Απριλίου 715) και τον διαδέχθηκε ο στενός του σύμβουλος Γρηγόριος Β΄.[14]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Herbermann, Charles, ed. (1913). "Pope Constantine" . Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company
- ↑ https://aleteia.org/2021/09/18/the-five-syrian-popes
- ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 Ekonomou 2007, σ. 271
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Ekonomou 2007, σ. 270
- ↑ Ekonomou 2007, σ. 246
- ↑ Williams, George L. 2004. Papal Genealogy: The Families and Descendants of the Popes. McFarland, σ. 10
- ↑ 7,0 7,1 7,2 7,3 Ekonomou 2007, σ. 247
- ↑ Ekonomou 2007, σ. 269
- ↑ Ekonomou 2007, σ. 30
- ↑ Ekonomou 2007, σ. 245
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 Ekonomou 2007, σ. 272
- ↑ https://www.nytimes.com/1967/07/26/archives/papal-pilgrimage-is-viewed-as-a-major-step-toward-reunion.html
- ↑ https://eu.usatoday.com/
- ↑ https://www.britannica.com/biography/Constantine-pope
Πηγές
Επεξεργασία- Ο Πάπας Κωνσταντίνος στην Καθολική Εγκυκλοπαίδεια του 1913 (Αγγλικά)
- Ekonomou, Andrew J. (2007), Byzantine Rome and the Greek Popes: Eastern influences on Rome and the papacy from Gregory the Great to Zacharias, A.D. 590–752, Lexington: Lexington Books.
- Mann, Horace K. (1913). "Pope Constantine" . In Herbermann, Charles (ed.). Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company.