Βικιπαίδεια

Παλαμισμός

Ο Παλαμισμός ή Παλαμική θεολογία είναι ευρύς όρος που σχετίζεται με τις διδασκαλίες του Γρηγορίου Παλαμά (περ. 1296-1359). Με τα κείμενά του υπερασπίστηκε την ορθόδοξη έννοια του ησυχασμού από τις επιθέσεις του Βαρλαάμ. Οι οπαδοί του Παλαμά αναφέρονται στην βιβλιογραφία ως Παλαμιστές.

Υπερασπιζόμενος τον ισχυρισμό ότι οι άνθρωποι μπορούν να γίνουν ωσάν τον Θεό μέσω της θέωσης, χωρίς να διακυβεύεται η υπερβατικότητα του Θεού, ο Παλαμάς έκανε διάκριση μεταξύ της απρόσιτης ουσίας του Θεού και των ενεργειών μέσω των οποίων γίνεται γνωστός και δίνει τη δυνατότητα να μοιραστεί ο άνθρωπος τη θεία ζωή του.[1] Η κεντρική ιδέα της Παλαμικής θεολογίας είναι η διάκριση μεταξύ της θείας ουσίας και των θείων ενεργειών,[2], η οποία δεν είναι απλά εννοιολογική στην φύση της.[3]

Ο Παλαμισμός αποτελεί κεντρικό στοιχείο της θεολογίας της Ανατολικής Ορθόδοξης Εκκλησίας[4] και έχει περιγραφθεί ως «το βαθύτερο αμάλγαμα της μοναστικής και της δογματικής παράδοσης σε συνδυασμό με την αποκήρυξη της φιλοσοφικής έννοιας της εξωτερικής σοφίας».[5]

Ιστορική θεώρηση

Επεξεργασία

Ιστορικά, ο δυτικός χριστιανισμός έχει την τάση να απορρίπτει τον Παλαμισμό, ιδίως τη διάκριση Ουσίας και Ενεργειών, χαρακτηρίζοντάς τον ως αιρετική εισαγωγή μιας απαράδεκτης διαίρεσης της Τριάδας με τάσεις πολυθεϊσμού.[6][7] Επιπλέον, η σχετική πρακτική του ησυχασμού που χρησιμοποιούνται για την επιτευχθεί η θέωση χαρακτηρίστηκε ως «μαγεία».[4] Ορισμένοι σύγχρονοι ρωμαιοκαθολικοί στοχαστές έχουν θετική άποψη για τις διδασκαλίες του Παλαμά, συμπεριλαμβανομένης της διάκρισης ουσίας-ενεργειών, υποστηρίζοντας ότι δεν αποτελεί ανυπέρβλητη θεολογική διάσταση μεταξύ του Ρωμαιοκαθολικισμού και της Ανατολικής Ορθοδοξίας.[8]

Η απόρριψη του Παλαμισμού από τη Δύση και από τους εναντίους του στην Ανατολή, τους Ενωτικούς («Λατινόφρονες»), οι οποίοι ήταν εχθρικοί προς τον Παλαμισμό, συνέβαλε στην αποδοχή του δόγματος στην Ανατολή, σύμφωνα με τον Martin Jugie, ο οποίος προσθέτει: «Πολύ σύντομα ο Λατινισμός και ο Αντιπαλαμισμός, στο μυαλό των πολλών, έγινε το ένα και το αυτό».[9]

Ιστορικοί της περιόδου όπως ο αυτοκράτορας Ιωάννης ΣΤ´ Καντακουζηνός και ο Νικηφόρος Γρηγοράς ασχολήθηκαν επισταμένα με αυτό το θέμα, εξετάζοντας και τις δύο απόψεις των Παλαμιστών και των Βαρλααμιτών στα κείμενά τους.

Αναφορές

Επεξεργασία
  1. ↑ Gerald O'Collins, Edward G. Farrugia. A Concise Dictionary of Theology (Paulist Press 2000) p. 186/260.
  2. ↑ Fred Sanders, The Image of the Immanent Trinity (Peter Lang 2005), σελ. 33.
  3. ↑ Nichols, Aidan (1995). Light from the East: Authors and Themes in Orthodox Theology, Part 4. Sheed and Ward. σελ. 50. 
  4. ↑ 4,0 4,1 Fortescue, Adrian (1910), Hesychasm, VII, New York: Robert Appleton Company, http://www.newadvent.org/cathen/07301a.htm, ανακτήθηκε στις 2008-02-03 
  5. ↑ Hastings, Adrian· Mason, Alistair· Pyper, Hugh S. (2000). The Oxford companion to Christian thought. Oxford University Press US. σελ. 88. 
  6. ↑ John Meyendorff (editor),Gregory Palamas – The Triads, p. xi
  7. ↑ «Αναμφίβολα οι καθοδηγητές της ομάδας πήραν απόσταση από τις χυδαίες πρακτικές των αδαών μοναχών, αλλά από την άλλη διατυπώνουν επικίνδυνες θεολογικές θεωρίες. Ο Παλαμάς διδάσκει ότι με τον ασκητισμό θα μπορούσε κανείς να επιτύχει την αίσθηση ή αντίληψη της Θεότητας. Θεωρεί, επίσης, ότι στον Θεό υπάρχει πραγματική διάκριση μεταξύ της θείας ουσίας και των ιδιοτήτων της και αναγνώρισε τη χάρη ως μία από τις propria divine που την κάνουν άκτιστη και άπειρη. Αυτά τα τερατώδη σφάλματα κατήγγειλε ο Καλαβρίας Βαρλαάμ, ο Νικηφόρος Γρηγοράς, και ο Acthyndinus. Η σύγκρουση ξεκίνησε το 1338 και έληξε μόλις το 1368, με την επίσημη αγιοποίηση του Παλαμά και την επίσημη αναγνώριση των αιρέσεων του. Θεωρήθει «ιερός ιατρός» και «ένας από τους μεγαλύτερους μεταξύ των Πατέρων της Εκκλησίας». Τα γραπτά του αναηρύχθηκαν «αλάθητος οδηγός της χριστιανικής πίστης». Τριάντα χρόνια αδιάκοπης διαμάχης και συνόδων έληξαν με την ανάσταση του πολυθεϊσμού» (Vailhé, "Greek Church" in Catholic Encyclopedia (New York: Robert Appleton Company, 1909)[νεκρός σύνδεσμος]
  8. ↑ Michael J. Christensen, Jeffery A. Wittung (editors), Partakers of the Divine Nature(Associated University Presses 2007 ISBN 0-8386-4111-3), σελ. 243-244
  9. ↑ «Martin Jugie, The Palamite Controversy». Ανακτήθηκε στις 27 Δεκεμβρίου 2010. 

Σχετική βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Vladimir Lossky The Mystical Theology of the Eastern Church, SVS Press, 1997. (ISBN 0-913836-31-1) James Clarke & Co Ltd, 1991. (ISBN 0-227-67919-9)Copy online
  • David Bradshaw. Aristotle East and West: Metaphysics and the Division of Christendom. Cambridge University Press, 2004. ISBN 0-521-82865-1, ISBN 978-0-521-82865-9. p. 245.
  • Anstall, Kharalambos (2007). «"Juridical Justification Theology and a Statement of the Orthodox Teaching"». Stricken by God? Nonviolent Identification and the Victory of Christ. Grand Rapids, MI: Eerdmans.  Missing or empty |title= (βοήθεια)
  • Georges Barrois 1975, ‘Palamism Revisited’, Saint Vladimir’s Theological Quarterly (SVTQ) 19, 211-31.
  • Gross, Jules (2003). The Divinization of the Christian According to the Greek Fathers. A & C Press. ISBN 978-0-7363-1600-2. 

Διαδίκτυο

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Παλαμισμός&oldid=9474809"