Ποκαχόντας (ταινία, 1995)

(Ανακατεύθυνση από Ποκαχόντας (ταινία του 1995))

Η Ποκαχόντας (πρωτότυπος τίτλος: Pocahontas) είναι αμερικανική ταινία κινουμένων σχεδίων που κυκλοφόρησε το 1995, με εταιρεία παραγωγής τα Walt Disney Animation Studios και διανομή από τη Walt Disney Pictures. Είναι η 33η ταινία μεγάλου μήκους της σειράς «Τα Κλασικά της Disney» και ανήκει στην περίοδο που είναι γνωστή ως Αναγέννηση της Disney, η οποία διήρκησε από το 1989 μέχρι το 1999.

Ποκαχόντας
Pocahontas
Ελληνικό εξώφυλλο βιντεοκασέτας
ΣκηνοθεσίαΜάικ Γκάμπριελ
Έρικ Γκόλντμπεργκ
ΠαραγωγήΤζέιμς Πέντεκοστ
ΣενάριοΚαρλ Μπίντερ
Σουζάνα Γκραντ
Φίλιπ ΛαΖέμπνικ
ΙστορίαΓκλεν Κίαν
Τζο Γκραντ
Ραλφ Ζόνταγκ
Μπέρνι Μάτισον
Εντ Γκόμπερτ
Καν Κάλιον
Φράνσις Γκλέμπας
Ρόμπερτ Γκιμπς
Μπρους Μόρις
Τοντ Κουροσάουα
Ντούνκαν Μάρτζοριμπανκς
Κρις Μπακ
Βασισμένο σεΗ ζωή της Ποκαχόντας
Ηθοποιοί φωνήςΑϊρίν Μπεντάρντ
Μελ Γκίμπσον
Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς
Τζον Κασίρ
Ράσελ Μινς
Κρίστιαν Μπέιλ
Φρανκ Γουέλκερ
Τζιμ Κάμινγκς
Λίντα Χαντ
Μπίλι Κόνολι
Τζο Μπέικερ
Ντάνι Μαν
Μισιέλ Στ. Τζον
Τζέιμς Απαουμούτ Φολ
Γκόρντον Τουτούσις
ΜουσικήΆλαν Μένκεν
ΦωτογραφίαΑντρέας Ντέτζα
ΜοντάζΗ. Λι Πέτερσον
Εταιρεία παραγωγήςWalt Disney Pictures
Walt Disney Animation Studios
ΔιανομήWalt Disney Studios Motion Pictures[1]
Πρώτη προβολή23 Ιουνίου 1995
Διάρκεια81 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$55 εκατομμύρια (υπολογίζεται)
Ακαθάριστα έσοδα$346.1 εκατομμύρια[2]
ΈπεταιΠοκαχόντας ΙΙ: Ταξίδι
σε ένα Νέο Κόσμο

Σκηνοθετημένη από τους Μάικ Γκάμπριελ και Έρικ Γκόλντμπεργκ, η ταινία είναι εμπνευσμένη από τη γνωστή ιστορία και τη λαογραφική παράδοση γύρω από την ιθαγενή Αμερικανή γυναίκα Ποκαχόντας και απεικονίζει μια μυθοπλαστική ιστορία της ιστορικής της συνάντησης με τον Άγγλο Τζον Σμιθ και τους αποίκους της Τζέιμστάουν. Οι ηθοποιοί που χαρίζουν τις φωνές τους στους χαρακτήρες είναι οι Ιρίν Μπεντάρντ, Μελ Γκίμπσον, Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς, Ράσελ Μινς, Κρίστιαν Μπέιλ, Μπίλι Κόνολι και Λίντα Χαντ. Η μουσική της ταινίας γράφτηκε από τον Άλαν Μένκεν, όπως και η σύνθεση των τραγουδιών, ενώ οι στίχοι ανήκουν στον Στίβεν Σβαρτζ.

Η Ποκαχόντας κυκλοφόρησε στις 23 Ιουνίου 1995 με μικτές αντιδράσεις από τους κριτικούς, οι οποίοι επαίνεσαν την ταινία για την εικονογράφηση και τη μουσική της αλλά κριτίκαραν την ιστορία της για την ιστορική ανακρίβεια. Μολαταύτα, η ταινία έκανε εμπορική επιτυχία με έσοδα 346 εκατομμύρια δολάρια στο παγκόσμιο box office. Η Ποκαχόντας πήρε δύο Όσκαρ για τη μουσική της: Καλύτερη Μουσική σε Κωμωδία ή Μιούζικαλ για τον Μένκεν και Καλύτερο Τραγούδι για το «Colors of the Wind» (Χρώματα του ανέμου). Ένα βιντεοπαιχνίδι βασισμένο στην ταινία κυκλοφόρησε σε διάφορες πλατφόρμες λίγο καιρό μετά την κυκλοφορία της ταινίας στις αίθουσες. Μια συνέχεια της ταινίας ακολούθησε το 1998 με τον τίτλο Ποκαχόντας ΙΙ: Ταξίδι σε ένα Νέο Κόσμο, η οποία κυκλοφόρησε κατευθείαν σε βίντεο.

Πλοκή Επεξεργασία

Το 1607, η φρεγάτα Susan Constant σαλπάρει από την Αγγλία για το Νέο Κόσμο, με Βρετανούς μετανάστες. Ανάμεσά τους, ο Λοχαγός Τζον Σμιθ και ο αρχηγός του ταξιδιού, Κυβερνήτης Ράτκλιφ, ο οποίος αναζητεί μεγάλες ποσότητες χρυσού στο Νέο Κόσμο για να ασφαλίσει μια ισχυρή θέση στο Βρετανικό δικαστήριο. Στην πορεία, η Susan Constant πέφτει πάνω στην καταιγίδα του Βόρειου Ατλαντικού και ο Σμιθ σώζει από πνιγμό ένα νεαρό, άπειρο μέλος του πληρώματος με το όνομα Τόμας. Στη φυλή Παουατάν στη Βιρτζίνια, η Ποκαχόντας, η κόρη του αρχηγού Παουατάν, φοβάται την πιθανότητα να παντρευτεί τον Κόκουμ, έναν γενναίο πολεμιστή τον οποίο θεωρεί πολύ σοβαρό για εκείνη και το ελεύθερο πνεύμα της. Ο αρχηγός Παουατάν δίνει στην Ποκαχόντας το περιδέραιο της μητέρας της ως δώρο. Η Ποκαχόντας, μαζί με τους φίλους της, ένα ρακούν ονόματι Μίκο και ένα κολιμπρί ονόματι Φλιτ, επισκέπτονται τη Γιαγιά-Ιτιά, ένα πνευματικό δέντρο ιτιάς που μιλάει. Η Ποκαχόντας της λέει για ένα όνειρο που είδε με ένα βέλος που γυρνάει συνεχώς και τη σύγχυσή της σχετικά με το ποιο πρέπει να είναι το πεπρωμένο της. Η Γιαγιά-Ιτιά ειδοποιεί την Ποκαχόντας για την άφιξη των Βρετανών.

Ο Ράτκλιφ χτίζει μαζί με τους μετανάστες την Τζέιμστάουν σε ένα δασώδες ξέφωτο και αμέσως βάζει τα μέλη του πληρώματος να αρχίσουν το σκάψιμο προς εύρεση χρυσού. Ο Σμιθ φεύγει για να εξερευνήσει την άγρια φύση και συναντιέται με την Ποκαχόντας. Οι δυο τους δένονται γρήγορα, γοητευμένοι ο ένας από τον κόσμο του άλλου και αναπτύσσουν μια φιλία, παρά τις οδηγίες του αρχηγού Παουατάν να μείνουν μακριά από τους Βρετανούς μετά από έναν καυγά που είχε ο Κόκουμ και άλλοι πολεμιστές μαζί τους. Εν τω μεταξύ, ο Μίκο συναντά τον Πέρσι, τον σκύλο του Ράτκλιφ, και γίνεται ο όλεθρος της ύπαρξής του. Η Ποκαχόντας συστήνει τον Σμιθ στη Γιαγιά-Ιτιά και ξεφεύγει από δύο άλλα μέλη του πληρώματος. Όταν η Νακόμα ανακαλύπτει τη σχέση της με τον Σμιθ, το λέει στον Κόκουμ για να την προστατεύσει, αφού φοβάται ότι κάτι κακό θα της συμβεί. Αργότερα, ο Σμιθ και η Ποκαχόντας συναντιούνται με τη Γιαγιά-Ιτιά και σχεδιάζουν να φέρουν ειρήνη μεταξύ των αποίκων και της φυλής. Ο Σμιθ και η Ποκαχόντας φιλιούνται, ενώ ο Κόκουμ και ο Τόμας τους βλέπουν από μακριά. Σε ένα ξέσπασμα ζήλιας, ο Κόκουμ επιτίθεται και προσπαθεί να σκοτώσει τον Σμιθ, αλλά σκοτώνεται από τον Τόμας. Η Ποκαχόντας παρακολουθεί τρομοκρατημένη τον Κόκουμ να πέφτει νεκρός στο ποτάμι, καθώς εκείνος προσπαθεί να την φτάσει για μια τελευταία φορά, σπάζοντας το περιδέραιο της μητέρας της. Ο Σμιθ διατάζει τον Τόμας να φύγει ακριβώς πριν έρθουν τα άλλα μέλη της φυλής. Συλλαμβάνουν τον Σμιθ καθώς οι φίλοι του Κόκουμ μαζεύουν το σώμα του. Εξαγριωμένος, ο αρχηγός Παουατάν κηρύττει τον πόλεμο στους Βρετανούς, ξεκινώντας με την εκτέλεση του Σμιθ το επόμενο χάραμα.

Ο Τόμας ειδοποιεί τα άλλα μέλη του πληρώματος για τη σύλληψη του Σμιθ, την οποία ο Ράτκλιφ εκμεταλλεύεται ως δικαιολογία για να δείξει στο πλήρωμα τις διαφορές που έχουν με τους Ινδιάνους και να τους οδηγήσει σε μάχη μαζί τους, έτσι ώστε να μπορέσει να βρει τον ανύπαρκτο χρυσό τους. Η Ποκαχόντας, απελπισμένη επισκέπτεται τη Γιαγιά-Ιτιά όπου ο Μίκο της δίνει την πυξίδα του Σμιθ. Η Ποκαχόντας συνειδητοποιεί ότι η πυξίδα του Σμιθ ήταν το βέλος που είχε δει στο όνειρό της, το οποίο την οδηγεί στο πεπρωμένο της. Καθώς ο Παουατάν ετοιμάζεται να εκτελέσει τον Σμιθ, η Ποκαχόντας επεμβαίνει και καταφέρνει να σταματήσει την εκτέλεση πείθοντας τον πατέρα της να σταματήσει τον πόλεμο. Και οι δύο μεριές το αποδέχονται αρμονικά εκτός από τον Ράτκλιφ, ο οποίος θυμωμένος προσπαθεί να πυροβολήσει τον αρχηγό Παουάταν. Ο Σμιθ μπαίνει στη μέση και δέχεται εκείνος τη σφαίρα σώζοντας τη ζωή του αρχηγού Παουατάν ενώ ο κυβερνήτης συλλαμβάνεται από το πλήρωμά του. Ο Μίκο και ο Πέρσι, φίλοι πια, δίνουν πίσω στην Ποκαχόντας το περιδέραιο της μητέρας της επιδιορθωμένο. Στο τέλος της ταινίας, ο Τζον είναι υποχρεωμένος να επιστρέψει στην πατρίδα του για να δεκτεί την κατάλληλη ιατρική φροντίδα, ενώ ο Ράτκλιφ στέλνεται επίσης πίσω για να αντιμετωπίσει τη δικαιοσύνη για τα εγκλήματά του. Ο Σμιθ ζητάει από την Ποκαχόντας να πάει μαζί του αλλά η ίδια επιλέγει να μείνει με τη φυλή της λέγοντάς του ότι την χρειάζονται. Ο Σμιθ φεύγει με την ευχή της Ποκαχόντας και του αρχηγού Παουατάν να επιστρέψει στο μέλλον.

Ηθοποιοί Επεξεργασία

  • Αϊρίν Μπεντάρντ ως Ποκαχόντας: η κόρη του αρχηγού Παουατάν που σταματά τις ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ της φυλής Παουατάν και τον Βρετανών αποίκων. Είναι μια περιπετειώδης γυναίκα, η οποία παραβιάζει την αυστηρή απαγόρευση του πατέρα της να συναντά τους λευκούς και ερωτεύεται τον Λοχαγό Τζον Σμιθ. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Γκλεν Κίαν.
  • Μελ Γκίμπσον ως Τζον Σμιθ: το ερωτικό ενδιαφέρον της Ποκαχόντας. Είναι ο μόνος Βρετανός άποικος στην Τζέιμστάουν που θέλει να γίνουν φίλοι με τους ιθαγενείς εξαιτίας της αγάπης του για την Ποκαχόντας και την αποδοχή του για άλλους πολιτισμούς. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Τζον Πομερόι.
  • Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς ως Κυβερνήτης Ράτκλιφ: ο άπληστος και αδίστακτα φιλόδοξος κυβερνήτης που οδηγεί μια εκστρατεία στη Βιρτζίνια για να βρει χρυσό και άλλα πολύτιμα πράγματα (τα οποία θέλει να κρατήσει για τον εαυτό του). Αντίθετα με άλλους κακούς της Disney, είναι βασισμένος σε ένα συνδυασμό αληθινών ιστορικών φιγούρων. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Ντούνκαν Μάρτζομπανκς.
    • Ο Στιρς χάρισε επίσης τη φωνή του στον Ουίγκινς, τον υπηρέτη του Ράτκλιφ. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Κρις Μπακ
  • Τζον Κασίρ ως Μίκο: το κατοικίδιο ρακούν της Ποκαχόντας, ο οποίος είναι φιλικός με τον Τζον Σμιθ και του αρέσει να τρώει συνεχώς. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Νικ Ρανιέρι.
  • Ράσελ Μινς ως Αρχηγός Παουατάν: ο πατέρας της Ποκαχόντας και ο αρχηγός της φυλής Παουατάν. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Ρούμπεν Α. Αγκουίνο.
  • Κρίστιαν Μπέιλ ως Τόμας: πιστός φίλος του Τζον Σμιθ και ένας από τους Βρετανούς αποίκους. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Κεν Ντούνκαν.
  • Λίντα Χαντ ως Γιαγιά-Ιτιά: το δέντρο ιτιά που μιλάει και λειτουργεί ως ο καθοδηγητής της Ποκαχόντας. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Κρις Μπακ.
  • Ντάνι Μαν ως Πέρσι: ο σκύλος του Κυβερνήτη Ράτκλιφ. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Κρις Μπακ.
  • Μπίλι Κόνολι και Τζο Μπέικερ ως Μπεν και Λον: δύο από τους αποίκους. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού και των δύο χαρακτήρων ήταν ο Τ. Ντάνιελ Χόφστετ.
  • Φρανκ Γουέλκερ ως Φλιτ: το κολιμπρί κατοικίδιο της Ποκαχόντας που προτιμά τον Κόκουμ αντί τον Τζον Σμιθ επειδή είναι ξένος. Τελικά τον αποδέχεται. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Ντέιβιντ Προυίκσμα.
  • Μισιέλ Στ. Τζον ως Νακόμα: η καλύτερη φίλη της Ποκαχόντας που κρυφά θαυμάζει τον Κόκουμ. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Άντονι ΝτεΡόζα.
  • Τζέιμς Απαουμούτ Φολ ως Κόκουμ: ένας δυνατός και επιθετικός πολεμιστής Παουατάν που ζήτησε να παντρευτεί την Ποκαχόντας. Στην προσπάθειά του να σκοτώσει τον Τζον Σμιθ όταν τον βλέπει να φιλιέται με την Ποκαχόντας, πυροβολείται και σκοτώνεται από τον Τομας. Υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του χαρακτήρα ήταν ο Μάικλ Σεντένο.
  • Γκόρντον Τουτούσις ως Κεκάτα: ο σαμάνος της φυλής Παουατάν.
    • Ο Τζιμ Κάμινγκς ερμήνευσε τα τραγούδια του Κεκάτα.

Τρεις ηθοποιοί της ταινίας συμμετείχαν και σε άλλες δουλειές που σχετίζονταν με την Ποκαχόντας. Ο Γκόρντον Τουτούσις, που χάρισε τη φωνή του στον σαμάνο Κεκάτα, έπαιξε τον Αρχηγό Παουατάν στην ταινία Ποκαχόντας: Ο Μύθος, η οποία κυκλοφόρησε την ίδια χρονιά με την ταινία κινουμένων σχεδίων. Ο Κρίστιαν Μπέιλ, που χάρισε τη φωνή του στον Τόμας, και η Αϊρίν Μπεντάρντ, που χάρισε τη φωνή της στην Ποκαχόντας, έπαιξαν δέκα χρόνια αργότερα τους Τζον Ρόλφ και τη μητέρα της Ποκαχόντας αντίστοιχα στην ταινία Άγνωστος Κόσμος.

Ελληνική μεταγλώττιση Επεξεργασία

Ηθοποιοί
Μουσική
  • «Ο νεκρός κόσμος» - Χορωδία Athens Choral Workshop
  • «Ο νεκρός κόσμος» (Μέρος Β') - Γιάννης Βασιλάκης, Μανώλης Γιούργος, Νίκος Νίκας και χορωδία Athens Choral Workshop
  • «Στου τυμπάνου το ρυθμό» - Χορωδία Athens Choral Workshop
  • «Στου τυμπάνου το ρυθμό» (Μέρος Β') - Ντάνος Λυγίζος
  • «Τι θα φέρει ο Ποταμός» - Φιόνα Τζαβάρα
  • «Άκου την καρδιά» - Σοφία Χάνου
  • «Χρυσάφι για μας» - Αλέξης Σταυράκης, Γιάννης Βασιλάκης και Νίκος Αϊβαλής
  • «Τα Χρώματα του Ανέμου» - Φιόνα Τζαβάρα
  • «Βάρβαροι» (Μέρος Α') - Αλέξης Σταυράκης, Ντάνος Λυγίζος, Γιώργος Χριστόπουλος και χορωδία Athens Choral Workshop
  • «Βάρβαροι» (Μέρος Β') - Αλέξης Σταυράκης, Ντάνος Λυγίζος, Φιόνα Τζαβάρα και χορωδία Athens Choral Workshop

Παραγωγή Επεξεργασία

Ανάπτυξη Επεξεργασία

Ακολουθώντας την κυκλοφορία της ταινίας Μπερνάρ και Μπιάνκα: Περιπέτειες στην Άκρη της Γης, ο σκηνοθέτης Μάικ Γκάμπριελ ήταν ανυπόμονος να συνεργαστεί με τον βετεράνο της Disney, καλλιτέχνη ιστοριών και σχεδιαστή χαρακτήρων Τζο Γκραντ, πάνω σε ένα πολύ διαφορετικό πρότζεκτ. Αρχικά συνεργάστηκαν για τέσσερις μήνες πάνω σε μια προσαρμογή του έργου Η λίμνη των κύκνων με τον Γκραντ να γράφει ιδέες, να φτιάχνει μικρές ζωγραφιές και να φεύγει από το στούντιο, αφήνοντας τον Γκάμπριελ να ζωγραφίζει τις απεικονίσεις του. «Δημιουργήσαμε σε γραπτή μορφή την ιστορία και την πλοκή για τη Λίμνη των κύκνων και ο Τζο είπε ότι αυτός ήταν ο τρόπος που πάντα δούλευε με τον Ντικ Χούμερ» δήλωσε ο Γκάμπριελ. Όταν οι δυο τους υπέβαλαν το σχεδιάγραμμα της ιδέας για να πάρει το πράσινο φως, τους επιστράφηκε με τη σημείωση ότι ήταν «το πιο ερασιτεχνικό, άχρηστο τίποτα. Δεν υπάρχει ταινία εδώ, ούτε ιστορία». [3] Παρά το ότι τα στυλ τους και η αισθητικότητά τους ταίριαζαν, ένα νέο πρότζεκτ δεν ερχότανε.[4] Κατά τη διάρκεια του Σαββατοκύριακου της Ημέρας των Ευχαριστιών του 1990, ο Γκάμπριελ ανέπτυξε ιδέες κλασικών δυτικών μύθων που θα μπορούσαν να προσαρμόσουν, όπως η Άννι Όκλεϊ, ο Μπάφαλο Μπιλ και ο Πέκος Μπιλ, μέχρι που αντιλήφθηκε την ιστορία της Ποκαχόντας.[5] Λέγοντας την ιδέα του στη συνέλευση του Gong Show, ο Γκάμπριελ πήρε μια ζωγραφιά της Λίλη από την ταινία Πίτερ Παν και έγραψε πάνω τον τίτλο Ποκαχόντας της Disney. Στο πίσω μέρος, κόλλησε μια σημείωση που έλεγε: «μια Ιντιάνα πριγκίπισσα, η οποία είναι διχασμένη ανάμεσα στην επιθυμία του πατέρα της να καταστρέψει τους Βρετανούς αποίκους και την δική της επιθυμία να τους βοηθήσει - ένα κορίτσι παγιδευμένο ανάμεσα στον πατέρα και το λαό της και την αγάπη της για τον εχθρό».[6] Εκείνη την περίοδο, ο πρόεδρος των ταινιών κινουμένων σχεδίων μεγάλου μήκους, Πίτερ Σνάιτερ, δούλευε για πολλά χρόνια πάνω σε μια προσαρμογή του Ρωμαίου και της Ιουλιέτας και η πρόταση του Γκάμπριελ είχε πολλά ίδια στοιχεία. «Ενδιαφερόμασταν πολύ να εξερευνήσουμε το θέμα 'αν δεν μάθουμε να ζούμε ο ένας με τον άλλο, θα καταστραφούμε'», θυμάται ο Σνάιτερ.[4][5] Η ιδέα του Γκάμπριελ έγινε αποδεκτή πολύ γρήγορα, κάνοντάς την την πιο γρήγορη μεταστροφή ιστορίας στην ιστορία των στούντιο.[7]

Ακολουθώντας την υποψηφιότητα της Πεντάμορφης και του Τέρατος στην 64η απονομή Βραβείων Όσκαρ στην κατηγορία Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας και την επακόλουθη μη νίκη του, ο τότε πρόεδρος του στούντιο Τζέφρι Κάτζενμπεργκ, επέλεξε να παράγει άλλο ένα μαγευτικό, ρομαντικό έπος κινουμένων σχεδίων, με την ελπίδα να κερδίσει άλλη μία υποψηφιότητα για Καλύτερη Ταινία. Με τις ταινίες Αλαντίν και Ο Βασιλιάς των Λιονταριών να βρίσκονται πολύ μακριά από την ολοκλήρωσή τους, ο Κάτζενμπεργκ πίστευε ότι η Ποκαχόντας θα είχε μια ευκαιρία. Γι'αυτό πίεσε η πρωταγωνίστρια να είναι μεγαλύτερη, έτσι ώστε το ειδύλλιο μεταξύ της Ποκαχόντας και του Τζον Σμιθ να είναι μεταξύ ενηλίκων, και τα ζώα να είναι βουβά.[8] Ο επικεφαλής της ιστορίας, Τομ Σίτο, δήλωσε ότι ήθελε να συμπεριλάβει όλο και περισσότερα και ευρύτερα αστεία στην ταινία, αλλά «οι ανώτεροι τα ήθελαν πιο χαριτωμένα και ευγενή. Κάποιοι ανησυχούσαν τόσο πολύ για την πολιτική ορθότητα της ταινίας και δεν ήθελαν να το παρακάνουν».[9] Παρομοίως, - ακολουθώντας τη δουλειά του στον Αλαντίν ως υπεύθυνος επίβλεψης σχεδιασμού του Τζίνι και με όλες τις μονάδες εικονογράφησης για τον Βασιλιά των Λιονταριών κατειλημμένες - ζητήθηκε από τον Έρικ Γκόλντμπεργκ να συν-σκηνοθετήσει με τον Γκάμπριελ την Ποκαχόντας, κάτι για το οποίο συμφώνησε και έτσι του δόθηκε ένας μέρος της ταινίας.[10][11] Ο Γκόλμπεργκ περίμενε η ταινία να είναι πιο κωμική και καρτουνίστικη, όπως τον Αλαντίν, αλλά ο Σνάιτερ του είπε ότι η ταινία θα γινόταν με έναν τρόπο πιο κοντά στην Πεντάμορφη και το Τέρας.[12] Σε συνδυασμό με τις συνεχιζόμενες ταραχές του 1992 στο Λος Άντζελες, εμπνεύστηκε περισσότερο να δεσμευτεί στην ταινία λόγω της φυλετικής της χροιάς.[13] Οι εκτελεστικές παρεμβολές αυξήθηκαν τελικά τόσο πολύ που ο Γκόλμπεργκ δούλευε με το ψευδώνυμο «Κλοντ Ρέινς» για την εταιρεία παραγωγής Τσακ Τζόουνς.[12] Η εκτελεστική παράνοια έφτασε στο αποκορύφωμά της όταν ο Τζο Γκραντ ζωγράφισε τον Πέρσι να φοράει ένα ινδιάνικο φτερό, το οποίο οι εικονογραφιστές πήραν ένα βήμα παραπέρα, βάζοντας τον Μίκο να φοράει ισπανικά ρούχα. Ένας από τους εκτελεστικούς παραγωγούς αναφώνησε: «Τα ζώα δεν έχουν την εξυπνάδα να ανταλλάσουν ρούχα! Δεν έχουν καν αντίχειρες». Οι εικονογραφιστές θα διατηρούσαν τη δική τους φιλοσοφία για την ταινία.[14]

Υπό τη διοίκηση των Κάτζενμπεργκ, Φρανκ Γουέλς και Μάικλ Άισνερ, ξεκίνησε μια συσχέτιση των στούντιο της Disney με την πρόσληψη προσωπικού από το Μπρόντγουεϊ για τη διαχείριση του προσωπικού των ταινιών μεγάλου μήκους κινουμένων σχεδίων της Disney. Αυτό έφερε παραγωγούς όπως η Έιμι Πελ για τον Αλαντίν και οι Σάρα ΜακΆρθουρ και Τόμας Σιουμάχερ για τον Βασιλιά των Λιονταριών.[15] Για την Ποκαχόντας, ανέλαβε ο σκηνικός διευθυντής του Μπρόντγουεϊ, σκηνοθέτης και παραγωγός Τζέιμς Πέντεκοστ, ο οποίος έκανε το ντεμπούτο του ως παραγωγός σε ταινία μεγάλου μήκους.[16] Τον Ιούνιο του 1992, οι δημιουργοί της ταινίας έκαναν ένα ερευνητικό ταξίδι στο μουσείο Jamestown Settlement όπου ο Πέντεκοστ γνώρισε για πρώτη φορά την Σιέρλι «Μικρό Περιστέρι» Κούσταλοου-ΜακΓκόουβαν, απόγονο της Ινδιάνικης φυλής Παουατάν. Το ταξίδι συμπεριελάμβανε και μια επίσκεψη στο Ινδιάνικο επιφυλασσόμενο κτήμα Pamunkey και συνεντεύξεις με ιστορικούς στο Πανεπιστήμιο Old Dominion.[17] Μετά το ερευνητικό ταξίδι, η Κούσταλοου-ΜακΓκόουβαν προσέφερε τις υπηρεσίες της ως σύμβουλος ταξιδιού στα στούντιο της Disney τρεις φορές και παρόλο που η ίδια προσέφερε αυτές τις υπηρεσίες δωρεάν, η Disney την πλήρωνε 500 δολάρια ημερησίως για τη συμβολή της και τα έξοδά της.[18] Τελικά, όταν ήρθε στο φως ότι η ιστορική ακρίβεια δεν επιδιωκόταν στον βαθμό που η ίδια ήλπιζε, η ΜακΓκόουβαν εξέφρασε τα συναισθήματα ντροπής που ένιωσε σχετικά με τη δουλειά της στην ταινία λέγοντας: «εύχομαι το όνομά μου να μην βρισκόταν σε αυτήν».[19] Επιπρόσθετοι Ιθαγενείς Αμερικάνοι σύμβουλοι κληθηκαν για να πιστοποιήσουν την αυθεντικότητα των ρούχων και τη χορογραφία του χορού του πολέμου.[20]

Τον ίδιο μήνα, ο Κάτζενμπεργκ είχε μια συνάντηση με το προσωπικό των Walt Disney Animation Studios, όπου δήλωσε ότι η Ποκαχόντας θα έκανε επιτυχία, ενώ η ιδέα για τον Βασιλιά των Λιονταριών θεωρήθηκε πειραματική.[21] Ως αποτέλεσμα, οι περισσότεροι από τους εικονογραφιστές επέλεξαν να δουλέψουν στην Ποκαχόντας αντί στον Βασιλιά των Λιονταριών, πιστεύοντας ότι θα ήταν πιο αριστουργηματική και η πιο επιτυχημένη ταινία από τις δυο.[22]

Σενάριο Επεξεργασία

Τον Ιανουάριο του 1993, ο Καρλ Μπίντερ προστέθηκε στο πρότζεκτ,[23] έχοντας τηλεοπτική εμπειρία ως συγγραφέας διάσημων κωμωδιών είδους sitcom όπως η Punky Brewster και τηλεοπτικών σειρών όπως οι Πόλεμος των κόσμων, Παρασκευή και 13 - Η σειρά και Top Cops.[24] Τέσσερις μήνες αργότερα, η Σουζάνα Γκραντ (μη συγγενική σχέση με τον Τζο Γκραντ) και ο Φίλιπ ΛαΖέμπνικ προστέθηκαν στη συγγραφική ομάδα. Η Γκραντ επιλέχθηκε από την Disney ως σεναριογράφος της Ποκαχόντας μετά τη βράβευσή της από την Αμερικανική Ακαδημία Κινηματογραφικών Τεχνών και Επιστημών στο πρόγραμμα Nicholl Fellowships in Screenwriting την προηγούμενη χρονιά, ενώ εξακολουθούσε να φοιτά στη σχολή κινηματογράφου.[25] Ως μέλος της ομάδας σεναριογράφων, ήταν μία από τους πολλούς που συνέβαλαν στο συγκεκριμένο όραμα που η ανώτατη διοίκηση της Disney είχε στο μυαλό της και συνεργάστηκε με Ιθαγενείς Αμερικανούς συμβούλους. Ενώ δούλευε στην ταινία, η Γκραντ έγραφε ένα συγκεκριμένο περίγραμμα ιστορίας και καμία σκηνή δεν ξαναγραφόταν λιγότερο από τριάντα-πέντε φορές μέχρι να είναι τέλεια.[26]

Ο επικεφαλής της ιστορίας Τομ Σίτο, ο οποίος έγινε ο ανεπίσημος ιστορικός σύμβουλος της ταινίας, έκανε εκτεταμένη έρευνα της πρώιμης αποικιακής εποχής και της ιστορίας του Τζον Σμιθ και της Ποκαχόντας και ήρθε αντιμέτωπος με τους ιστορικούς για τις ιστορικές ανακρίβειες της ταινίας.[27] Γνωρίζοντας ήδη ότι η Ποκαχόντας παντρεύτηκε στην πραγματικότητα τον Τζον Ρολφ, ο Μάικ Γκάμπριελ εξήγησε πως ένιωθε ότι «η ιστορία της Ποκαχόντας και του Ρολφ ήταν πολύ περίπλοκη και βίαιη για το νεαρό κοινό» γι'αυτό και επικεντρώθηκαν στη συνάντηση της Ποκαχόντας με τον Τζον Σμιθ.[28] Οι δημιουργοί ανακάλυψαν ότι η Ποκαχόντας ήταν περίπου δώδεκα χρονών και ο Σμιθ «δεν ήταν και πολύ αγαπητός χαρακτήρας», για το οποίο ο παραγωγός Τζέιμς Πέντεκοστ ομολόγησε ότι πράγματι έπρεπε να παρθεί δραματική άδεια εκμετάλλευσης.[29] Παρομοίως, ψάχνοντας μια κατάλληλη ηλικία για την Ποκαχόντας για να ξεκινήσει τη σχέση της με τον Σμιθ, ο Γκλεν Κίαν εξήγησε: «Είχαμε την επιλογή να είμαστε ιστορικά ακριβείς ή κοινωνικά υπεύθυνοι και έτσι επιλέξαμε την πλευρά της κοινωνικής υπευθυνότητας» αυξάνοντας την ηλικία της Ποκαχόντας από κοριτσάκι σε νεαρή γυναίκα.[30]

Μία από τις αρχικές ιδέες του Γκάμπριελ ήταν η μητέρα της Ποκαχόντας να ενσωματωθεί σε συγκεκριμένο αστέρι στον ουρανό το οποίο μέχρι το τέλος της ταινίας, θα βοηθούσε την Ποκαχόντας να βρει το πεπρωμένο της προς τον Σμιθ.[31] Εντούτοις, ταυτοχρόνως, ο Βασιλιάς των Λιονταριών είχε μια παρόμοια ιδέα όπου οι πρόγονοι των λιονταριών έδιναν σοφία και καθοδήγηση στον πρωταγωνιστή και έτσι η ιδέα απορρίφθηκε.[13] Ομοίως, ο Μάικλ Άισνερ πίεσε ώστε η Ποκαχόντας να έχει μητέρα οδυρόμενος για το γεγονός ότι «πάντα επικρινόμαστε που δεν έχουμε μητέρες στις ιστορίες». Οι συγγραφείς αντέτειναν ότι οι Παουατάν ήταν πολυγαμικοί και σχημάτιζαν δυναστικές συμμαχίες με άλλες γειτονικές φυλές γονιμοποιώντας μια τοπική Ινδιάνα και δίνοντας το παιδί, έτσι υπέθεσαν ότι πολύ πιθανόν, η ίδια η Ποκαχόντας να μην έβλεπε τη μητέρα της πολύ συχνά.[32] Μετά από αυτό, ο Άισνερ αναγνώρισε λέγοντας «Τότε λοιπόν να υποθέσω ότι αυτό σημαίνει πως τη βάψαμε».[9] Τελικά, το πνεύμα της μητέρας της θα γινόταν ο στροβιλίζον άνεμος που εμφανίζεται σε όλη την ταινία.[31] Για τον αντιήρωα, επέλεξαν τον Τζον Ράτκλιφ, του οποίου ο χαρακτήρας βασίστηκε σε αληθινούς Βρετανούς καπετάνιους, συμπεριλαμβανομένων των Τζον Μάρτιν, Κρίστοφερ Νιούπορτ και Έντουαρντ Μαρία Γουίνγκφιλντ. Στην πραγματικότητα, ήταν ο Γουίνγκφιλντ που περιφρονούσε τον Τζον Σμιθ, αλλά οι δημιουργοί προτίμησαν τον απειλητικό ήχο του ονόματος «Ράτκλιφ».[33] Οι συγγραφείς θα συνέχιζαν να προσαρμόζουν πραγματικά γεγονότα μέσα στην ταινία όπως την Ποκαχόντας να προειδοποιεί τον Σμιθ ότι οι Ινδιάνοι τον ψάχνουν έτσι ώστε να αποδράσει κατά τη διάρκεια της νύχτας, ο Παουάταν να διατάζει τον φυλακισμένο Σμιθ να φτιάχνει περιδέραια με χάντρες για να τον ξεφτιλίσει και την Ποκαχόντας να συλλαμβάνεται από τον Ράτκλιφ (αντί του Σάμιουελ Άργκαλ), αλλά καμία από αυτές δεν δούλευε για την ιστορία της ταινίας.[9]

Ο Σίτο ανέφερε ότι ο Τζο Γκραντ συνέβαλε σε μεγάλο βαθμό στην ταινία,[34] καθώς ήταν ο δημιουργός του Κόκκινου Φτερού, του Μίκο και του Φλιτ.[35] Τη φωνή του στο Κόκκινο Φτερό θα χάριζε ο Τζον Κάντι και ο χαρακτήρας του Πέρσι, του οποίου τη φωνή θα χάριζε ο Ρίτσαρντ Ε. Γκραντ, αναθεωρήθηκε και έγινε βουβός.[36] Μετά το θάνατο του Τζον Κάντι τον Μάρτιο του 1994, η συν-σεναριογράφος Σουζάνα Γκράντ, αποφάσισε ότι η γαλοπούλα ήταν ακατάλληλη για το σενάριο που συνέγραψε για την Ποκαχόντας,[37] και μια πιο ρεαλιστική προσέγγιση θα είχε τα ζώα να επικοινωνούν με κινήσεις αντί να μιλάνε.[9] Ο Τζο Γκραντ δήλωσε ότι το Κόκκινο Φτερό «ήταν δυνητικά κωμικός χαρακτήρας - είχε την εντύπωση ότι ήταν όμορφος και ότι άρεσε στις γυναίκες. Όταν αποφασίσαμε ότι δεν θα μπορούσε να μιλάει και χωρίς χέρια δεν θα μπορούσε να επικοινωνήσει...» Ο Γκραντ σχεδίασε αργότερα το σκίτσο ενός ρακούν, το οποίο ο Γκλεν Κίαν εικονογράφησε και ισχυρίστηκε ότι οι σκηνοθέτες «λάτρεψαν την ιδέα και ξεφορτώθηκαν τον χαρακτήρα της γαλοπούλας».[38] Παρομοίως, σύμφωνα με τον Σίτο, ο Μίκο δημιουργήθηκε επειδή τα ρακούν ήταν «εκ φύσεως αινιγματικά επειδή έχουν μικρά χέρια και μια μικρή μάσκα στο πρόσωπό τους μοιάζοντας με κλέφτες».[39] Ο Γκάμπριελ περιέγραψε την έμπνευσή του για τον Φλιτ, το κολιμπρί, λέγοντας: «Έχω χιλιάδες κολιμπρί σε όλη την πίσω αυλή του σπιτιού μου και σκέφτηκα 'Αυτό θα ήταν ένα υπέροχο ζώο για να το εικονογραφήσω.'»[40] Σύμφωνα με τους σκηνοθέτες, το κατοικίδιο του Κυβερνήτη Ράτκλιφ, ο Πέρσι, ήταν βασισμένος στην ιστορία της εποχής, καθώς οι αριστοκράτες συνήθιζαν τότε συχνά να κουβαλούν μικρά ζώα όπου πήγαιναν.[40] Για τον πνευματικό πρόγονο, είχε αρχικά οραματιστεί ένας αντρικός χαρακτήρας με το όνομα Μεγάλος Άντρας Ποταμός και ο Γκρέκορι Πεκ προσλήφθηκε για τον ρόλο. Ωστόσο, ο Πεκ συνειδητοποίησε ότι ο χαρακτήρας έπρεπε να είναι μητρική φιγούρα και έτσι ο χαρακτήρας απορρίφθηκε.[41] Σχεδιασμένη ως ένα Δέντρο της Ζωής του οποίου οι εποχιακές αλλαγές θα πλαισίωναν την ιστορία,[42] η Γιαγιά-Ιτιά γεννήθηκε από ένα σκίτσο ενός πριονισμένου δέντρου με ένα κλαδί να δείχνει προς τα δεξιά της ζωγραφιάς του Γκραντ,[43] και η οποία θα εξυπηρετούσε ως αφηγήτρια, η οποίος θα «θυμόταν την Ποκαχόντας 300 χρόνια πριν».[42] Ο Γκραντ συνέχισε να διαμαρτύρεται για να έχουν το δέντρο να είναι άλλος ένας χαρακτήρας μέσα στην ιστορία της ταινίας και έτσι ο χαρακτήρας του δέντρου άνθισε σε μια ιδέα ενός θεόσταλτου πνευματικού συμβούλου για την Ποκαχόντας.[42] Ωστόσο, ο βετεράνος καλλιτέχνης ιστοριών Μπέρνι Μάτισον δήλωσε: «Ο Τζέφρι [Κάτζενμπεργκ] ήθελε να ξεφορτωθεί τη Γιαγιά-Ιτιά. Δεν του άρεσε επειδή ήταν συνηθισμένη, μη αστεία. Είχαν προβλήματα [με την ιστορία], μερικοί από τους άντρες της ιστορίας αντιδρούσαν. Ο Πίτερ [Σνάιτερ] είπε θέλω να πας εκεί και να δουλέψεις εκεί». Έχοντας αναλάβει τη σκηνή του εικονογραφημένου σεναρίου της Ποκαχόντας να κάθεται σε ένα κούτσουρο δέντρου έχοντας ένα πλήρη διάλογο μαζί με το δέντρο, δόθηκαν στον Μάτισον από τον Γκραντ τρία λογοπαίγνια για τη Γιαγιά-Ιτιά όπως: «Το γάβγισμά μου είναι χειρότερο από το δάγκωμά μου» (με το «bark» στα αγγλικά να σημαίνει γάβγισμα αλλά και φλοιός δέντρου), «Η ρίζα όλων των προβλημάτων» και «Γαβγίζουν στο λάθος δέντρο». Απρόθυμα, ο Μάτισον πρόσθεσε τις ατάκες στην παρουσίασή του για το επόμενο πρωί και κατά τη διάρκεια της συνεδρίασης για την ιστορία ξεκαθάρισε ότι: «Άρεσε σε όλους! Ξαφνικά 'Ω, την θέλω στην ταινία!', 'Ας μεγαλώσουμε το ρόλο της!'»[44] Ο χαρακτήρας της Νακόμα δημιουργήθηκε επίσης για να υπηρετήσει ως η φωνή της λογικής και της πρακτικής γυναίκες.[39]

Διανομή ρόλων Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια σχεδόν όλης της παραγωγής, οι ηθοποιοί ηχογραφούσαν τους διαλόγους τους ξεχωριστά.[45][46]

Τον Σεπτέμβριο του 1992, η Disney ξεκίνησε να βρίσκει τους ηθοποιούς για την Ποκαχόντας λέγοντας στους ατζέντηδες ότι ενδιαφέρονταν ιδιαίτερα για Ιθαγενείς Αμερικανούς ηθοποιούς.[47] Για το ρόλο της Ποκαχόντας, η ηθοποιός-τραγουδίστρια του Μπρόντγουεϊ Τζούντι Καν, προσλήφθηκε για να χαρίσει τη φωνή της για τα τραγούδια του τιμητικού χαρακτήρα, πριν η Ιρίν Μπεντάρντ προσληφθεί. Η Καν εξήγησε: «Είπαν 'Θα κάνεις και τους διαλόγους εκτός και αν βρούμε μια Ιθαγενή Αμερικανίδα ηθοποιό που η φωνή της θα μοιάζει στη δική σου.' Προσλήφθηκα πριν την Ιρίν οπότε αυτό λειτούργησε στην πραγματικότητα αντίστροφα».[48] Η Μπεντάρντ δούλευε στην ταινία Lakota Woman: Siege at Wounded Knee όταν πληροφορήθηκε από τον σκηνοθέτη για το καστ ότι έψαχναν κάποια για να δώσει τη φωνή της στον ομότιτλο ρόλο. Σύμφωνα με την Μπεντάρντ, πήρε το τρένο για το Μπάφαλο της Νέας Υόρκης όπου πήγε στην ακρόαση φορώντας ένα καλοκαιρινό φόρεμα και ένα ψάθινο καπέλο και διάβασε για το ρόλο.[49] Η Μισιέλ Στ. Τζον πέρασε επίσης από ακρόαση για το ρόλο της Ποκαχόντας, αλλά παρόλο που η Μπεντάρντ είχε προσληφθεί, η φωνή της άρεσε αρκετά στους παραγωγούς και την προσέλαβαν ως Νακόμα.[13]

Ο Μελ Γκίμπσον προσλήφθηκε ως ο Άγγλος άποικος Τζον Σμιθ ακολουθώντας την επιθυμία να «κάνω κάτι για τα παιδιά μου».[50] Ως μια αξιοσημείωτη αντίθεση με προηγούμενους ηθοποιούς που χάρισαν τις φωνές τους σε ταινίες κινουμένων σχεδίων της Disney, ο Γκίμπσον εκτός από τους διαλόγους, ερμήνευσε και τα τραγούδια του χαρακτήρα του,[51] κάτι για το οποίο ο ηθοποιός δήλωσε ότι ήταν το πιο δύσκολο κομμάτι του ρόλου.[50] Ο Κρίστιαν Μπέιλ πέρασε από ακρόαση για το ρόλο του Τόμας και εξήγησε σε μια συνέντευξη στο Disney Adventures ότι μετά την πρόσληψή του «οι σκηνοθέτες έπαιξαν με τον χαρακτήρα του Τόμας να είναι Ιρλανδός και Σκωτσέζος και μικρότερος από εμένα, έτσι έπρεπε να αλλάξω τη χροιά της φωνής μου και να κάνω διάφορες διαλέκτους. Αλλά όσο περισσότερο το δοκιμάζαμε, τόσο περισσότερο γινόταν ο Τόμας σαν και εμένα - μεγαλύτερος και Άγγλος».[40] Ο Ρίτσαρντ Γουάιτ, η φωνή του Γκαστόν στην ταινία Η Πεντάμορφη και το Τέρας, υποτίθεται ότι θα έδινε τη φωνή του στον Ράτκλιφ, αλλά το συνεργείο ανησυχούσε μήπως μοιάζει πάρα πολύ με τον Γκαστόν, και έτσι αντικαταστάθηκε από τον συμπρωταγωνιστή του Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς.[52] Ο Ράσελ Μινς πέρασε επίσης από ακρόαση για έναν ρόλο, παρά το ότι εξέφρασε δυσαρέσκεια με το σενάριο λέγοντας ότι οι Ιθαγενείς Αμερικανοί απευθύνονταν ο ένας στον άλλο χρησιμοποιώντας κύρια ονόματα και όχι τα παραδοσιακά «πατέρα» ή «φίλε μου».[53] Ο ιθαγενής Αμερικανός ηθοποιός Γκόρντον Τουτούσις προσλήφθηκε , επίσης ως ο σαμάνος της φυλής, Νεκάτα..[54]

Σχεδιασμός και εικονογράφηση Επεξεργασία

 
Το πορτραίτο της Ποκαχόντας από τον Σιμόν ντε Πασέ, χρησιμοποιήθηκε ως μία από τις πολλές εμπνεύσεις για τον σχεδιασμό του χαρακτήρα.

Ξακουστός για την εικονογράφηση γυναικείων χαρακτήρων όπως η Άριελ, ο εικονογραφιστής Γκλεν Κίαν αξιοποιήθηκε αμέσως για να σχεδιάσει την τιμητική Ινδιάνα πριγκίπισσα.[55] Ακολουθώντας τις οδηγίες του Τζέφρι Κάτζενμπεργκ να φτιάξει τον χαρακτήρα ως «την πιο εξιδανικευμένη και ωραιότερη γυναίκα που υπήρξε ποτέ», ο Κίαν πρωτοξεκίνησε να αναζητά την έμπνευσή του για τις απεικονίσεις της Ποκαχόντας από την Σιέρλι «Μικρό Περιστέρι» Κούσταλοου-ΜακΓκόουβαν και την Ντέμπι Άσπρο Περιστέρι, γυναίκες τις οποίες γνώρισε κατά το ερευνητικό του ταξίδι στην Βιρτζίνια.[56] Ο Κίαν θυμήθηκε τη συνάντησή του με τις γυναίκες: «Γύρισα το κεφάλι και εκεί ήταν αυτή η όμορφη Ινδιάνα γυναίκα να περπατά προς το μέρος μου, μια Ιθαγενής Αμερικάνα. Είπε: 'Είσαι ο Γκλεν Κίαν; Ο εικονογραφιστής που θα φτιάξει την Ποκαχόντας;' και είπα 'Ναι'. Και τότε, πίσω από ένα άλλο δέντρο μια άλλη γυναίκα εμφανίστηκε και είπε: 'Λοιπόν, το όνομά μου είναι Σιέρλι Μικρό Περιστέρι και είμαστε απόγονοι της Ποκαχόντας.' Και καθώς στέκονταν εκεί, τις έβγαλα φωτογραφία και ανάμεσα στα πρόσωπά τους, στο μυαλό μου βρισκόταν το πρόσωπο της Ποκαχόντας – μπορούσα να τη δω».[57] Άλλες γυναίκες από τις οποίες εμπνεύστηκε ήταν οι Τσαρμέιν Κρεγκ, η Ντίνα Τέιλορ, η Κρίστι Τέρλινγκτον, η Νάταλι Μπέλκον, η Ναόμι Κάμπελ, η Τζέιμι Πίλοου, η Κέιτ Μος και η Ιρίν Μπεντάρντ, η ηθοποιός που χάρισε τη φωνή της στον χαρακτήρα.[58][59][60][61] Ο Κίαν κοίταξε επίσης μια περιγραφή του 1620 της Ποκαχόντας από ένα βιβλίο ιστορίας, αλλά ο Κίαν δήλωσε ότι «δεν θα την έλεγες και υποψήφια για το τεύχος «Η Ωραιότερη Γυναίκα» του περιοδικού People. Έτσι έκανα μερικές τροποποιήσεις για να προσθέσω ένα Ασιατικό αίσθημα στο πρόσωπό της.[50] Εξαιτίας της πολυπλοκότητας του συνδυασμού χρωμάτων, σχημάτων και εκφράσεων στην εικονογράφηση, συνολικά δούλεψαν 55 εικονογραφιστές μόνο για τον σχεδιασμό του χαρακτήρα της Ποκαχόντας,[62] στους οποίους συμπεριλαμβάνονταν οι Μαρκ Χεν[63] και Πρες Ρομανίγιος.[64]

Ακολουθώντας το κλείσιμο των στούντιο Sullivan-Bluth το 1993, ο Τζον Πομερόι, ο οποίος ως γνωστόν παραιτήθηκε με τον Ντον Μπλουθ κατά τη διάρκεια της δουλειάς στην ταινία Η Αλεπού και το Κυνηγόσκυλο το 1980,[65] επέστρεψε στον πρώην εργοδότη του και του ανατέθηκε να είναι ο υπεύθυνος επίβλεψης εικονογράφησης του Τζον Σμιθ.[66] Περιγράφοντας την ανάπτυξη του Σμιθ κατά την παραγωγή, ο Πομερόι δήλωσε: «Στις πρώτες ιδέες έμοιαζε σαν ένας καλοπεριποιημένος τυχοδιώκτης. Κάπως αναμενόμενο. Τότε ξεκινήσαμε να τον κάνουμε λίγο πιο ατημέλητο. Προσπαθήσαμε διάφορα λουκ όπου ήταν ατημέλητα ντυμένος ή όπου είχε γένια δύο ημερών...Στην αρχή, ο Σμιθ κουβαλούσε πολλά όπλα και μαχαίρια, αλλά τελικά αυτά αφαιρέθηκαν από τον χαρακτήρα. Κάθε φορά που ο σχεδιασμός του γινόταν πιο απλός, γινόταν και καλύτερος».[40] Επιπρόσθετα, ο Πομερόι εμπνεύστηκε για να φτιάξει τον Τζον Σμιθ από τον Έρολ Φλιν και από φυσικά χαρακτηριστικά του Γκίμπσον.[67] Ο Νικ Ρανιέρι, ο οποίος αρχικά δούλευε ως υπεύθυνος επίβλεψης εικονογράφησης στον Βασιλιά των Λιονταριών και σχεδίασε δοκιμαστικά τον Τιμόν, μετακόμισε στην Ποκαχόντας απογοητευμένος από το αναποφάσιστο όραμα των σκηνοθετών. Εκεί, του ανατέθηκε η εικονογράφηση του Κόκκινου Φτερού μέχρι που ο Τζέφρι Κάτζενμπεργκ διέταξε τα ζώα να είναι βουβά. Για το Κόκκινο Φτερό θα ήταν δύσκολο να χειρονομεί με φτερά και έτσι του ανατέθηκε να εικονογραφίσει τον Μίκο, χρησιμοποιώντας ως αναφορά ένα εικονογραφημένο παιδικό βιβλίο των Άλις και Μάρτιν Προβένσεν, από τη σειρά Little Golden Books.[68] Εικονογραφόντας τον Αρχηγό Παουάταν στην Φλόριντα, ο Ρούμπεν Αγκουίνο χρησιμοποίησε ως μοντέλο για τη δομή του προσώπου του τον Μινς και τυποποίησε το σχέδιο από τον Τζ. Σ. Λεγιέντεκερ.[69] Ο Ντούνκαν Μάρτζιοριμπανκς χρησιμοποιήσε γεωμετρικά σχήματα για να δημιουργήσει τον Ράτκλιφ. Στα πρώτα σχεδιαγράμματα του χαρακτήρα, το σώμα του έμοιαζε με αχλάδι, αλλά για να τον κάνει να φαίνεται πιο αλαζονικός, ο εικονογραφιστής αύξησε τη δύναμη της βαρύτητας στο στήθος του έτσι ώστε να φαίνεται πιο πομπώδης και εκ φύσεως απειλητικός.[70] Ο Κρις Μπακ ήταν υπεύθυνος για την επίβλεψη της εικονογράφησης των Πέρσι, Γουίκινγκς και Γιαγιάς-Ιτιάς. Για τη Γιαγιά-Ιτιά, το πρόσωπο εικονογραφήθηκε από τον Μπακ με τον παραδοσιακό τρόπο, ενώ το κάλυμμα και ο κορμός του δέντρου έγιναν ψηφιακά, υπό την επίβλεψη του Στιβ Γκόλντμπεργκ. Υποβοηθούμενος από εφέ εικονογράφησης, ένα 3D λογισμικό πρόγραμμα χρησιμοποιήθηκε έτσι ώστε ο φλοιός να χειραγωγείται μεμονωμένα και το πρόσωπο να ταιριάζει με την υφή που δημιουργούσε ο υπολογιστής.[5] Άλλοι εικονογραφιστές που δούλεψαν στην ταινία συμπεριλαμβάνουν τους Άντονι ΝτεΡόζα για τη Νακόμα, Μάικλ Σεντένο για τον Κόκουμ, Κεν Ντούνκαν για τον Τόμας, Τ. Ντάνιελ Χόφστεντ για τους αποίκους Λον και Μπεν και Ντέιβ Προυίκσμα για τον Φλιτ.[71] Καθώς η ταινία Μουλάν βρισκόταν στο στάδιο της προ-παραγωγής, 18 λεπτά της ταινίας εικονογραφήθηκαν από 170 εικονογραφιστές και καλλιτέχνες στα Disney-MGM Studios.[69]

Ως καλλιτεχνικό σκηνοθέτη της ταινίας, ο Γκάμπριελ διάλεξε τον Μάικλ Γκιάμο, ο οποίος μοιράστηκε το στυλ ζωγραφικής του που βασιζόταν σε σχήματα και δευτερεύοντες καλλιτεχνικές λεπτομέρειες.[72] Για τον Γκιάιμο επικαλέστηκε κορεσμένα χρώματα, κομψά σχέδια σε μια λιγότερο ρεαλιστική μορφή, εμπνευσμένα από «προϊστορικά θέματα της Καραϊβικής και πλάσματα που προέρχονται από τη λαική τέχνη και παράδοση της Αφρικής και του Μεξικού».[72] Ο Γκιάιμο ζωγράφισε επίσης το λουκ και το στυλ της ταινίας από τις πολλές επισκέψεις των δημιουργών στην πόλη Τζέιμστάουν στην Βιρτζίνια, καθώς και από εκτεταμένη έρευνα της αποικιακής περιόδου, όπως τα ψηλά, κάθετα σχήματα των πευκοδασών της Βιρτζίνιας με φόντο τα τεράστια οριζόντια τοπία που ενσωματώνονταν στη διάταξη της ταινίας για τη χρήση ισχυρών κάθετων και οριζόντιων εικόνων.[16] Εμπνεύστηκε επίσης και από τη δουλειά προηγούμενων καλλιτεχνικών σχεδιαστών της Disney, όπως τα σκίτσα του Ντικ Κέλσι από την μη παραγόμενη ταινία Hiawatha,[73] τον Έιβιντ Έρλ ο οποίος δούλεψε στην Ωραία Κοιμωμένη,[74] και τη Μαίρη Μπλερ.[75]

Μουσική Επεξεργασία

Μετά το θάνατο του επί χρόνια συνεργάτη του Χάουαρντ Άσμαν το 1991, ο Άλαν Μένκεν έγραψε τα εναπομείναντα τραγούδια του Αλαντίν μαζί με τον Τιμ Ράις στο σπίτι του στο Λονδίνο, κάτι το οποίο ήταν δύσκολο για τον Νεοϋορκέζο συνθέτη.[76] Όταν η δουλειά πάνω στον Αλαντίν ξεκίνησε, ο Κέβιν Μπάνερμαν - σκηνοθέτης ανάπτυξης της ταινίας - δήλωσε ότι ο Ράις «ταξίδευε συνεχώς σε όλο τον κόσμο και ήταν δύσκολο να βρεθούν με τον Άλαν ... Και εκεί ήταν ο Στίβεν [Σβαρτζ], ο οποίος είχε συνθέσει μουσική που όλοι αγαπήσαμε και είμαστε θαυμαστές της και ζούσε στην περιοχή της Νέας Υόρκης». Η Disney επικοινώνησε αμέσως με τον Σβαρτζ - ο οποίος αφού δούλεψε στα μιούζικαλ Working, Rags και Children of Eden παράτησε το θέατρο και παρακολουθούσε μαθήματα ψυχολογίας στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης - και εκείνος ανέλαβε να γράψει τους στίχους των τραγουδιών.[77][78] Αυτή ήταν η πρώτη συνεργασία του Μένκεν χωρίς τον Άσμαν σε ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney.[79] Ο Μένκεν σχολίασε ότι η συνεργασία τους περιείχε στιγμές έντασης επειδή ο Σβαρτζ ήταν ικανός να συνθέσει μουσική και ο Μένκεν είχε εμπειρία με στίχους. Και οι δύο ήθελαν να χρησιμοποιήσουν τα keyboard, αλλά κατέληξαν σε μια στρατηγική ώστε να μην τσακώνονται.[80]

Λόγω του εταιρικού συμφέροντος στην ταινία γύρω από το θέμα της προώθησης της κατανόησης μεταξύ διαφορετικών ομάδων ανθρώπων, της συμπερίληψης της βίας και των απειλών της μεγάλης σύγκρουσης και του ρομαντισμού ανάμεσα στην Ποκαχόντας και τον Τζον Σμιθ, ο Σβαρτζ ενεπλάκη σε μεγάλο βαθμό στην αφήγηση της ιστορίας. Ο Μπάνερμαν εκτίμησε ότι πέρασε μια εβδομάδα με έναν από τους σεναριογράφους και βοήθησε στην επεξεργασία των γενικών θεμάτων γύρω από την ανοχή και τη συνεργασία.[81] Τον Ιούνιο του 1992, ο Σβαρτζ ερεύνησε την Τζέιμστάουν στη Βιρτζίνια, όπου απορρόφησε την ατμόσφαιρα και έφερε κασέτες με μουσική των Ιθαγενών Αμερικανών και μουσική από τις αρχές του δέκατου-έβδομου αιώνα, τα οποία των ενέπνευσαν για τα τραγούδια στην ταινία.[82] Ο Σβαρτζ χρησιμοποίησε ως πρότυπο για τη λυρική γραφή του για ανθρώπους άλλων εθνικοτήτων αυτές των Όσκαρ Χάμερστεϊν ΙΙ και Σέλντον Χάρνικ.[83] Το τραγούδι «Χρώματα του Ανέμου» (Colors of the Wind) ήταν το πρώτο τραγούδι που γράφτηκε για την ταινία. Οι Γκάμπριελ, Γκόλντμπεργκ και Πέντεκοστ επέμειναν ότι το τραγούδι βοήθησε να καθοριστεί η «καρδιά και η ψυχή» της ταινίας.[13] Ο Σβαρτζ ξεκίνησε να γράφει τα «Χρώματα» με μερικές πρόχειρες ιδέες για στίχους αντλώντας έμπνευση από ένα γράμμα του Τσιφ Σιάτλ προς το Κογκρέσο των Ηνωμένων Πολιτειών.[84] Τότε, ο Μένκεν έγραψε τη μελωδία στο πιάνο με τον Σβαρτζ να ακούει και να κάνει εισηγήσεις. Ο Σβαρτζ πρόσθετε στίχους πριν από τις συναντήσεις τους ώστε να βελτιώσει το τραγούδι.[85] Το «Τι θα φέρει ο Ποταμός» (Just Around the Riverbend), επίσης γραμμένο από τους Μένκεν και Σβαρτζ, επινοήθηκε από τη γυναίκα του Σβαρτζ, Κάρολ, όπου η Ποκαχόντας θα είχε ένα επαναλαμβανόμενο όνειρο το οποίο θα της πρότεινε ότι κάτι έρχεται στο δρόμο της.[86] Το τραγούδι παραλίγο να μην μπει στην ταινία όταν ανώτερα στελέχη της Disney αμφισβήτησαν το αν το τραγούδι θα είχε την επίδραση που ήθελαν στη συγκεκριμένη σκηνή. Παρόλα αυτά, ο Σβαρτζ δήλωσε ότι εκείνος και ο Μένκεν «πίστευαν στο τραγούδι πάρα πολύ. Όντως, σε κάποιο σημείο γράψαμε ένα διαφορετικό τραγούδι για εκείνη τη σκηνή, αλλά ο Άλαν και εγώ δεν ήμασταν ποτέ ευχαριστημένοι με το δεύτερο τραγούδι και τελικώς, όλοι στη Disney ένιωσαν το ίδιο με εμάς».[87]

Οι δημιουργοί της ταινίας είχαν σχεδιάσει ένα τραγούδι στη σκηνή όπου η Ποκαχόντας και ο Σμιθ συναντιούνται στη μικρή κοιλάδα, ακριβώς πριν ο Κόκουμ επιτεθεί στον αντίπαλό του και ένας από τους αποίκους να τον σκοτώσει. Μέχρι εκείνο το σημείο υπήρχαν ήδη τρία με τέσσερα τραγούδια, συμπεριλαμβανομένων των «Στη μέση του Ποταμού» (In the Middle of the River),[88] «Ισχυρή Μαγεία» (Powerful Magic), το οποίο κρίθηκε ανόητο να υπάρχει ένα χαρούμενο τραγούδι πριν από το θάνατο του Κόκουμ, και το «Πρώτος στο Χορό» (First to Dance) το οποίο ήταν μια άλλη προσπάθεια ενός χαρούμενου τραγουδιού.[89] Το ερωτικό τραγούδι με τίτλο «Αν δεν σε γνώριζα ποτέ» (If I Never Knew You) είχε τελειώσει από τους εικονογραφιστές, αλλά ακολουθώντας μια δοκιμαστική προβολή όπου οι μικροί θεατές δεν έδειξαν ενδιαφέρον και οι έφηβοι ζαλισμένοι, ο Μένκεν ήταν ο πρώτος που πρότεινε να αφαιρεθεί το τραγούδι από την ταινία, παρόλο που η μελωδία του παρέμεινε ως ορχηστρική επένδυση.[90] Στην κυκλοφορία της ταινίας σε DVD το 2005, το τραγούδι αποκαταστάθηκε σε αυτήν.

Η μουσική της ταινίας από τον Άλαν Μένκεν σε στίχους του Στίβεν Σβαρτζ έλαβε δύο Βραβεία Όσκαρ, συμπεριλαμβανομένου ένα για το τραγούδι «Χρώματα του Ανέμου» (Colors of the Wind).[91] Το soundtrack της ταινίας σημείωσε επίσης επιτυχία, φτάνοντας το νούμερο ένα του Billboard 200 κατά την εβδομάδα στις 22 Ιουλίου 1995.[92] και κατέληξε με πιστοποιητικό τριπλού πλατινένιου δίσκου.[93]

Λίστα κομματιών Επεξεργασία

Όλη η σύνθεση και στίχοι των τραγουδιών ανήκουν στους Άλαν Μένκεν και Στίβεν Σβαρτζ. Τους ελληνικούς στίχους έγραψε η Βάσω Χαραλάμπους.

 
Εξώφυλλο soundtrack
Πλευρά 1
Αρ. TίτλοςΤραγουδιστές Διάρκεια
1. "The Virginia Company" - "Ο νεκρός κόσμος"  Χορωδία 1:30
2. "Ship at Sea" - "Καράβι στη Θάλασσα"  Ορχηστρικό 2:34
3. "The Virginia Company" - "Ο νεκρός κόσμος" (Επανάληψη)Μελ Γκίμπσον και Χορωδία 0:35
4. "Steady as the Beating Drum"
"Στου τυμπάνου το ρυθμό" (Τίτλοι αρχής)
Χορωδία 1:46
5. "Steady as the Beating Drum"
"Στου τυμπάνου το ρυθμό" (Επανάληψη)
Τζιμ Κάμινγκς 0:45
6. "Just Around the Riverbend" - "Τι θα φέρει ο Ποταμός"  Τζούντι Καν 2:27
7. "Grandmother Willow" - "Γιαγιά-Ιτιά"  Ορχηστρικό 1:27
8. "Listen With Your Heart I" - "Άκου την καρδιά Ι"  Λίντα Χαντ, Μπόμπι Πέιτζ 1:12
9. "Mine, Mine, Mine" - "Χρυσάφι για μας"  Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς, Μελ Γκίμπσον & Χορωδία 3:05
10. "Listen with Your Heart II" - "Άκου την καρδιά ΙΙ"  Λίντα Χαντ, Μπόμπι Πέιτζ 2:46
11. "Colors of the Wind" - "Χρώματα του ανέμου"  Τζούντι Καν 3:34
12. "Savages" - "Βάρβαροι" (1ο μέρος)Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς, Τζιμ Κάμινγκς & Χορωδία 1:43
13. "Savages" - "Βάρβαροι" (2ο μέρος)Τζούντι Καν, Ντέιβιντ Όγκντεν Στιρς, Τζιμ Κάμινγκς & Χορωδία 2:15
14. "I’ll Never See Him Again" - "Δεν θα τον ξαναδώ"  Ορχηστρικό 1:55
Συν. διάρκεια:
27:34

Όλη η σύνθεση και στίχοι των τραγουδιών είναι από στους Άλαν Μένκεν και Στίβεν Σβαρτζ. 

Πλευρά 2
Αρ. TίτλοςΤραγουδιστές Διάρκεια
15. "Pocahontas" - "Ποκαχόντας"  Ορχηστρικό 1:22
16. "Council Meeting" - "Συνεδρίαση Συμβουλίου"  Ορχηστρικό 1:11
17. "Percy's Bath" - "Το μπάνιο του Πέρσι"  Ορχηστρικό 0:51
18. "River's Edge" - "Άκρη του ποταμού"  Ορχηστρικό 1:27
19. "Skirmish" - "Αψιμαχία"  Ορχηστρικό 2:02
20. "Getting Acquainted" - "Εξοικίωση"  Ορχηστρικό 1:30
21. "Ratcliffe's Plan" - "Το σχέδιο του Ράτκλιφ"  Ορχηστρικό 1:47
22. "Picking Corn" - "Μαζεύοντας καλαμπόκι"  Ορχηστρικό 0:55
23. "The Warriors Arrive" - "Έφτασαν οι πολεμιστές"  Ορχηστρικό 1:23
24. "John Smith Sneaks Out" - "Ο Τζον Σμιθ ξεγλυστρά"  Ορχηστρικό 1:14
25. "Execution" - "Εκτέλεση"  Ορχηστρικό 1:34
26. "Farewell" - "Αποχαιρετισμός"  Ορχηστρικό 4:47
27. "Colors of the Wind" - "Χρώματα του ανέμου" (Τίτλοι τέλους)Βανέσα Ουίλιαμς 4:17
28. "If I Never Knew You" - "Αν δεν σε γνώριζα ποτέ" (Τίτλοι τέλους)Τζον Σεκάντα & Σιανίς 4:13
Συν. διάρκεια:
28:33

Κυκλοφορία Επεξεργασία

Προώθηση Επεξεργασία

 
Διαφήμιση προβολής της Ποκαχόντας στο El Capitan Theatre στο Λος Άντζελες στην Καλιφόρνια.

Για να αναπαράγουν το διαφημιστικό θόρυβο του Βασιλιά των Λιονταριών, το τετράλεπτο μουσικό βίντεο του τραγουδιού Χρώματα του Ανέμου κυκλοφόρησε τον Νοέμβριο του 1994, μαζί με την κινηματογραφική επανακυκλοφορία του Βασιλιά των Λιονταριών.[94] Στις 3 Φεβρουαρίου 1995, η Disney ξεκίνησε τη διαφημιστική της εκστρατεία από το Σαν Ντιέγκο της Καλιφόρνια, με την εκκίνηση μιας εθνικής περιοδείας διάρκειας 18 εβδομάδων σε διάφορα πολυκατάστημα μόδας σε είκοσι-πέντε πόλεις, όπου δημιουργήθηκε μια έκθεση σε κάθε πολυκατάστημα παίρνοντας το όνομα «Pocahontas Animation Discovery Adventure» για να βοηθήσουν στην προώθηση της ταινίας.[95][96] Εκεί, ένας εικονογραφιστής της Disney θα οδηγούσε τους πελάτες του πολυκαταστήματος σε μια περιοδεία παρουσίασης η οποία θα περιείχε μια βόλτα μέσω ενός λαβυρίνθου με διαδραστικά μαξιλάρια κρίνων και πουλιά που πετούν, μια τεράστια οθόνη προβολής βίντεο, ένα εργαστήρι όπου οι επισκέπτες μπορούσαν να γίνουν η φωνή του αγαπημένου τους ήρωα κινουμένων σχεδίων και μια περιοχή όπου οι επισκέπτες θα μπορούσαν να χειριστούν ηλεκτρονικά εικόνες. Επιπλέον, θα υπήρχε επίδειξη τεχνικών δημιουργίας κινουμένων σχεδίων και συζήτηση γύρω από τον σχεδιασμό και τη δημιουργία του χαρακτήρα της Ποκαχόντας.[97] Περαιτέρω προώθηση της ταινίας περιείχε συνεργασία με διάφορες εταιρείες όπως το Burger King το οποίο διένειμε 55 εκατομμύρια αντίγραφα παιχνιδιών των χαρακτήρων της ταινίας με τα παιδικά του γεύματα, το Payless Shoes το οποίο έβγαλε μια σειρά μοκασσίνια για την ταινία και η Mattel η οποία πουλούσε μια κούκλα Ποκαχόντας.[95]

Ένα ειδικό τηλεοπτικό ντοκιμαντέρ για το πώς δημιουργήθηκε η ταινία με τον τίτλο Πώς φτιάχτηκε η Ποκαχόντας: Ένας Μύθος Ζωντανεύει μεταδόθηκε στις 20 Ιουνίου 1995 στο Disney Channel, όπου οι εικονογραφιστές, οι ηθοποιοί, το συνεργείο και οι επικεφαλής των στούντιο μιλούσαν για την παραγωγή της ταινίας. Το ντοκιμαντέρ παρουσίασε η Ιρίν Μπεντάρντ.[98]

Η ταινία είχε τη μεγαλύτερη πρεμιέρα στην ιστορία στις 10 Ιουνίου 1995 στο Σέντραλ Παρκ της Νέας Υόρκης, ακολουθούμενη από μια συναυλία της Βανέσα Ουίλιαμς.[99] Οι αξιωματούχοι της Disney υπολογίζουν ότι το πλήθος έφτανε τις 100,000.[99] Οι επίσημοι που ήταν παρών στην πρεμιέρα περιελάμβαναν τον δήμαρχο της Νέας Υόρκης Ρούντι Γκιουλάνι, την Κάρολαϊν Κένεντι, τη Μαράια Κάρεϊ και τον τότε Διευθύνων Σύμβουλο της Disney, Μάικλ Άισνερ.[99]

Box office Επεξεργασία

Επίκαιρα με τα 400α γενέθλια της Ποκαχόντας,[5] η Ποκαχόντας είχε περιορισμένη κυκλοφορία στη Βόρεια Αμερική στις 16 Ιουνίου 1995 παίζοντας μόνο σε έξι επιλεγμένες αίθουσες.[100] Η ταινία έκανε εισπράξεις κοντά στα 2.7 εκατομμύρια δολάρια κατά το Σαββατοκύριακο του Ιουνίου 16-18, φτάνοντας στην όγδοη θέση του box office.[101] Στις 24 Ιουνίου 1995, ακολούθησε η ευρεία κυκλοφορία της ταινίας σε 2596 αίθουσες. Οι αρχικές εκτιμήσεις του στούντιο είχαν την Ποκαχόντας να εισπράττει 30.5 εκατομμύρια δολάρια, ανεβαίνοντας στην πρώτη θέση του box office, εκτοπίζοντας την ταινία Μπάτμαν για πάντα.[102] Ο αριθμός αυτός ανανεώθηκε αργότερα στα 28.8 εκατομμύρια δολάρια, με την Ποκαχόντας να πέφτει στη δεύτερη θέση, μετά την ταινία Μπάτμαν για πάντα.[103] Ωστόσο, οι τελευταίες εκτιμήσεις τοποθέτησαν την Ποκαχόντας ελαφρώς μπροστά στην πρώτη θέση, με εισπράξεις 29.5 εκατομμύρια δολάρια στο πρώτο της Σαββατοκύριακο, με την ταινία Μπάτμαν για πάντα να πέφτει στη δεύτερη θέση με εισπράξεις 29.2 εκατομμύρια δολάρια.[104] Μέχρι τον Ιανουάριο του 1996, η ταινία εισέπραξε 141.5 εκατομμύρια δολάρια στις Ηνωμένες Πολιτείες,[105] κάνοντάς την την τέταρτη ταινία με τις υψηλότερες εισπράξεις στη Βόρεια Αμερική, πίσω από τις ταινίες Απόλλων 13, Toy Story και Μπάτμαν για πάντα αντίστοιχα.[106] Εκτός Ηνωμένων Πολιτειών, η ταινία αναμενώταν να κάνει εισπράξεις 225 εκατομμύρια δολάρια,[107] αλλά οι συνολικές εισπράξεις ήταν τελικά 204.5 εκατομμύρια δολάρια.[2] Αθροιστικά, η Ποκαχόντας έκανε εισπράξεις 346,079,773 εκατομμύρια δολάρια παγκοσμίως.[2] Βλέποντάς το ως μια εμπορική απογοήτευση συγκριτικά με τον Βασιλιά των Λιονταριών,[108] ο τότε διευθύνων σύμβουλος της Disney, Μάικλ Άισνερ, προέβαλε σε ένα ετήσιο συμβούλιο των μετόχων τον Ιανουάριο του 1996, ότι «η Ποκαχόντας βαδίζει στο να γίνει η πιο επιτυχημένη ταινία όλων των εποχών. Στο εγχώριο box office ισοφάρισε την Πεντάμορφη και το Τέρας και τώρα ξεκίνησε να προβάλλεται στην Ευρώπη πηγαίνοντας καλά σε κάθε χώρα στην οποία προβάλλεται. Οι πωλήσεις εμπορεύματος της Ποκαχόντας είναι φαινομενικές».[109]

Home media Επεξεργασία

Αρχικά ανακοινώθηκε ότι η Ποκαχόντας θα κυκλοφορούσε στις 6 Μαρτίου 1996,[110] αλλά πρωτοκυκλοφόρησε σε VHS και laserdisc στις Ηνωμένες Πολιτείες στις 28 Φεβρουαρίου 1996, στη σειρά συλλογής της Disney «Τα Αριστουργήματα της Disney». Μερικά πρωτότυπα αντίγραφα της VHS κυκλοφορίας, χρησιμοποίησαν το λογότυπο των Κλασικών της Disney του 1989, ενώ τα αντίγραφα που παράγονταν από τις 28 Φεβρουαρίου και μετά, χρησιμοποίησαν το καθιερωμένο λογότυπο της σειράς «Τα Αριστουργήματα της Disney». Μια πολυτελής έκδοση VHS συμπεριελάμβανε εκτός από την ταινία και ένα ντοκιμαντέρ για το πώς φτιάχτηκε η ταινία μαζί με μια ειδική έκδοση του βιβλίου Η Τέχνη της Ποκαχόντας καθώς και πιστοποιημένες από την Disney λιθογραφίες.[111] Η ειδική έκδοση CAV laserdisc τεσσάρων δίσκων διπλής όψης που κυκλοφόρησε στις 13 Νοεμβρίου 1996, περιείχε την ταινία, ένα ιστορικό ντοκιμαντέρ για την Ποκαχόντας, ένα βίντεο με Τα γυρίσματα της Ποκαχόντας, μαζί με εικονογραφημένα σενάρια, έργα τέχνης των χαρακτήρων, ακατέργαστα εικονογραφημένα σχέδια, διαφημιστικά τρέιλερ, την κομμένη σκηνή με το τραγούδι «Αν δε σε γνώριζα ποτέ» και σχολιασμό της ταινίας. Η κυκλοφορία συνοδευόταν επίσης με μια ειδική έκδοση του βιβλίου Η Τέχνη της Ποκαχόντας.[112] Αρχικά η Disney έστειλε 17 εκατομμύρια αντίγραφα VHS στα μαγαζιά,[113] με εννέα εκατομμύρια αντίγραφα να πωλούνται μέσα στο πρώτο Σαββατοκύριακο, ξεπερνώντας τις πωλήσεις VHS της ταινίας Σταχτοπούτα που είχε κυκλοφορήσει το προηγούμενο φθινόπωρο, αλλά μη καταφέρνοντας να ξεπεράσει εκείνες του Βασιλιά των Λιονταριών.[114] Μέχρι το καλοκαίρι του 1998, οι πωλήσεις και οι ενοικιάσεις της VHS κυκλοφορίας είχαν φέρει έσοδα 200 εκατομμυρίων δολαρίων.[115]

Τον Ιανουάριο του 2000, η Walt Disney Home Video κυκλοφόρησε τη συλλογή «Τα Χρυσά Κλασικά της Disney» με την Ποκαχόντας να επανεκδίδεται σε VHS και DVD στις 6 Ιουνίου 2000.[116] Το DVD περιείχε την ταινία σε αναλογίες εικόνας 1.66:1 ενισχυμένη με ήχο surround 5.1 και συνοδευόμενη με ειδικά επιπρόσθετα συμπεριλαμβανομένων δύο μουσικά βίντεο, ένα παιχνίδι trivia, το κινηματογραφικό τρέιλερ και ένα φυλλάδιο δραστηριοτήτων «Διασκέδαση με τη Φύση».[117] Το 2015, μια ειδική επετειακή έκδοση DVD 2-δίσκων κυκλοφόρησε για τα 10 χρόνια της ταινίας, η οποία περιελάμβανε μια νέα εκτεταμένη έκδοση της κομμένης σκηνής με το τραγούδι «Αν δε σε γνώριζα ποτέ» (σε δύο εκτελέσεις) και πολλά επιπρόσθετα μπόνους.

Τα στούντιο Home Entertainment της Disney κυκλοφόρησαν την Ποκαχόντας μαζί με τη συνέχειά της, Ποκαχόντας ΙΙ: Ταξίδι σε ένα Νέο Κόσμο, σε δίσκο Blu-ray ως συλλογή δύο ταινιών στις 21 Αυγούστου 2012.[118] Σε μερικές χώρες όμως, οι δύο ταινίες σε μορφή Blu-ray κυκλοφόρησαν ξεχωριστά. Η Blu-ray κυκλοφορία, κυκλοφόρησε πρώτα στην Αυστραλία τον Φεβρουάριο του 2012 και ακολούθησε η Ευρωπαϊκή κυκλοφορία στις 30 Μαΐου και η Αμερικανική στις 21 Αυγούστου. Η Αμερικανική κυκλοφορία βγήκε σε πακέτο με 2 DVD δίσκους[119] (μια ταινία σε κάθε δίσκο) και σε ένα συνδυασμό 3 δίσκων Blu-ray που περιείχε και τις δύο ταινίες σε ένα δίσκο Blu-ray και δύο ξεχωριστά DVD, ένα για κάθε ταινία.[120] Το Blu-ray δεν συμπεριελάμβανε το «Αν δε σε γνώριζα ποτέ» παρά μόνο τα επιπρόσθετα χαρακτηριστικά.

Υποδοχή Επεξεργασία

Κριτική Επεξεργασία

Η Ποκαχόντας έλαβε γενικά μικτές κριτικές από τους κριτικούς ταινιών.[103] Η ιστοσελίδα συλλογής κριτικών Rotten Tomatoes δίνει στην ταινία ένα 56% βασισμένο σε 52 κριτικές με μέσο όρο 6/10. Στο τμήμα της κριτικής ομοφωνίας της σελίδας διαβάζουμε «Η Ποκαχόντας είναι καλή και έχει στιγμές εντυπωσιακής ομορφιάς, αλλά είναι σε μεγάλο βαθμό μια ήπια, χωρίς έμπνευση προσπάθεια, με άνισες ιστορίες στην πλοκή και μια ατυχή έλλειψη διασκέδασης».[121] Η ιστοσελίδα Metacritic, η οποία αποδίδει μια ομαλοποιημένη βαθμολογία από το 100 βασισμένη στις καλύτερες κριτικές από τους επικρατέστερους κριτικούς ταινιών, υπολόγισε ένα σκορ 58/100, βασισμένο σε 23 κριτικές, υποδεικνύοντας «μικτές κριτικές ή κριτικές κοντά στο μέσο όρο».[122]

Ο Ρότζερ Ίμπερτ, γράφοντας για την εφημερίδα Chicago Sun-Times, έδωσε στην ταινία 3/4 λέγοντας ότι η ταινία ήταν «η καλύτερη σε εμφάνιση σύγχρονη ταινία κινουμένων σχεδίων της Disney και μια από τις πιο προσεγμένες» αν και στην έντυπη κριτική του ήταν πιο καυστικός αναφορικά με την ιστορία και τον αντιήρωα της ταινίας συνοψίζοντας ότι «σε μια λίστα που περιέχει τη Γοργόνα, την Πεντάμορφη, τον Αλαντίν και τον Βασιλιά των Λιονταριών, θα την κατέτασσα πέμπτη. Έχει πολλές καλές προθέσεις αλλά και μια σοβαρή έλλειψη αντιήρωα».[123] Στο τηλεοπτικό κριτικό πρόγραμμα Σίσκελ και Ίμπερτ, ο Ίμπερτ επανέλαβε την ίδια δήλωση καθώς ο συνέταιρός του, Τζιν Σίσκελ, ήταν πιο επαινετικός. Και οι δύο κριτικοί έδωσαν «Μπράβο» στην ταινία.[124] Στην έντυπη κριτική του για την εφημερίδα Chicago Tribune, ο Σίσκελ επιβράβευσε την ταινία με 3.5/4 σχολιάζοντας ότι η ταινία είναι «απροσδόκητα σοβαρή, προσεγμένη και όμορφα σχεδιασμένη ως προς το Αμερικανικό αναφαίρετο δικαίωμα της εκμετάλλευσης και του ρατσισμού» για «τα ισχυρά μηνύματα που στέλνει στα παιδιά για τις απειλές που αντιμετωπίζει η φύση», για την αποκατάσταση «ενός συγκεκριμένου μεγαλείου προς την Ινδιάνικη κουλτούρα» και για το ότι έχει «το θάρρος να πει ότι η ζωή οδηγείται σε ένα τέλος».[125]

Η ταινία δέχτηκε σκληρή κριτική από τον Αρχηγό Ρόι Τρελό Άλογο καθώς είναι ιστορικά ανακριβής και προσβλητική για την ωραιοποίηση της πολύ αρνητικής αντιμετώπισης της Ποκαχόντας και της φυλής της από τους Βρετανούς. Ο Ρόι ισχυρίζεται ότι η Disney αρνήθηκε την προσφορά της φυλής να βοηθήσει ώστε να δημιουργηθεί μια πιο πολιτιστικά και ιστορικά ακριβής ταινία.[126] Ένα άρθρο στους Los Angeles Times επεσήμανε τη γοητεία της Αμερικής με την Ινδιάνα πριγκίπισσα, η οποία εμφανιζόταν σα να μην είχε τίποτα πιο σημαντικό να κάνει στη ζωή της εκτός από τις σχέσεις της με τους άντρες.[127]

Οι κριτικοί συμφωνούν στο ότι η ταινία παρουσιάζει επιβλαβή στερεότυπα του Αμερικανικού Ιθαγενούς πληθυσμού.[128] Μερικές από τις επικρίσεις αφορούσαν το πώς εκπροσωπούνταν οι χαρακτήρες των Ιθαγενών, όπως η Γιαγιά-Ιτιά και ο Μίκο και ο Φλιτ ως ζώα. Αυτές οι επικρίσεις ισχυρίζονται ότι το να απεικονίζεις αυτούς τους Ιθαγενείς χαρακτήρες ως ζώα, έχει ως αποτέλεσμα να περιθωριοποιούνται.[128] Επίσης, ο Κόκουμ και ο Τζον Σμιθ αναμετρώνται στην ταινία για την αγάπη της Ποκαχόντας. Έχει υποστηριχθεί ότι η νίκη του Σμιθ έναντι του Κόκουμ σε αυτή τη μάχη είναι συμβολική της κυριαρχίας της Δύσης έναντι της Ανατολής και της κυριαρχίας των λευκών έναντι των έγχρωμων ανθρώπων.[129] Οι στίχοι του τραγουδιού «Βάρβαροι» (Savages), στο οποίο οι Βρετανοί και οι Ιθαγενείς κατηγορούν ο ένας τον άλλο ότι είναι κακοί και υπάνθρωποι, έχουν επίσης λάβει αρνητικές κριτικές και κατηγορήθηκαν για φανερό ρατσισμό.[128]

Βραβεία Επεξεργασία

Βραβεία Υποψήφιος Κατηγορία Αποτέλεσμα
Όσκαρ «Χρώματα του Ανέμου»
(Άλαν Μένκεν, Συνθέτης
Στίβεν Σβαρτζ, Στιχουργός)
Καλύτερο Τραγούδι Νίκη
Άλαν Μένκεν (Συνθέτης)
Στέφαν Σβαρτζ (Στιχουργός)
Καλύτερη Μουσική σε Μιούζικαλ ή Κωμωδία Νίκη
Βραβεία Annie Καλύτερη Ταινία Κινουμένων Σχεδίων Νίκη
Νικ Ρανιέρι (Υπεύθυνος για σχεδιασμό «Μίκο») Ατομικό Επίτευγμα για Εικονογράφηση Νίκη
Κρις Μπακ (Υπεύθυνος για σχεδιασμό «Γιαγιάς-Ιτιά») Υποψηφιότητα
Ντέιβιντ Προυίκσμα (Υπεύθυνος για σχεδιασμό «Φλιτ») Υποψηφιότητα
Άλαν Μένκεν (Συνθέτης)
Στίβεν Σβαρτζ (Στιχουργός)
Καλύτερο Ατομικό Επίτευγμα στη Μουσική για Κινούμενα Σχέδια Νίκη
Μάικλ Γκιάμο (Καλλιτεχνικός Διευθυντής) Καλύτερο Ατομικό Επίτευγμα για το Σχεδιασμό Παραγωγής σε Κινούμενα Σχέδια Νίκη
Ρασούλ Αζαντάνι (Επόπτης Καλλιτεχνικού Σχεδίου) Υποψηφιότητα
Βραβεία Artios Μράιαν Τσαβάν
Ρουθ Λάμπερτ
Καλύτερη Διανομή Ρόλων σε Κινούμενα Σχέδια Νίκη
Βραβεία ASCAP «Χρώματα του Ανέμου» Πιο Ερμηνευμένο Τραγούδι από Κινηματογράφο Νίκη
Καλύτερη Ταινία στο Box Office Νίκη
Μουσικά Βραβεία BMI για Ταινίες Άλαν Μένκεν (Συνθέτης) Νίκη
Βραβεία Environmental Media Καλύτερη Ταινία Νίκη
Χρυσές Σφαίρες «Χρώματα του Ανέμου» Καλύτερο Τραγούδι Νίκη
Άλαν Μένκεν (Συνθέτης) Καλύτερη Μουσική Υποψηφιότητα
Βραβεία Golden Reel Καλύτερη Μίξη Ήχου – Μουσικής σε Κινούμενα Σχέδια Νίκη
Βραβεία Γκράμι «Χρώματα του Ανέμου» Καλύτερο Τραγούδι για Κινηματογραφική Ταινία, Τηλεόραση ή Άλλα Οπτικά Μέσα Νίκη
Βραβεία Young Artist Καλύτερη Οικογενιακή Ταινία - Μιούζικαλ ή Κωμωδία Υποψηφιότητα
Λίστες Αμερικανικού Ινστιτούτου Κινηματογράφου
  • AFI 100 Χρόνια... 100 Τραγούδια:
    • Χρώματα του Ανέμου – Υποψηφιότητα[130]
  • AFI's 10 Top 10 – Υποψήφια Ταινία Κινουμένων Σχεδίων[131]

Ιστορική ακρίβεια Επεξεργασία

  • Το πραγματικό όνομα της Ποκαχόντας ήταν Ματοάκα. Το «Ποκαχόντας» ήταν μόνο ένα παρατσούκλι και μπορεί να μεταφραστεί με διάφορους τρόπους όπως «μικρή αχαλίνωτη», «παιχνιδιάρα», «μικρό παλιόπαιδο» ή «το άτακτο».[132]
  • Στην ταινία, η Ποκαχόντας είναι μια νεαρή γυναίκα ενώ στην πραγματικότητα ήταν γύρω στα δέκα ή έντεκα όταν ο Τζον Σμιθ έφτασε με την Παρέα της Βιρτζίνια το 1607.[132]
  • Η μητέρα της Ποκαχόντας παρουσιάζεται ως αποθανών στην ταινία, ωστόσο δεν είναι τίποτα γνωστό για τη μητέρα της. Δεν είναι γνωστό αν ήταν ζωντανή ή όχι την περίοδο που έφτασε ο Τζον Σμιθ και αν ήταν ζωντανή δεν θα ζούσε με τους Παουατάν και την Ποκαχόντας καθώς ήταν μια από τις πολλές συζύγους του Παουατάν και σύμφωνα με τα έθιμά τους, θα επέστρεφε στο χωριό της μετά τη γέννηση της Ποκαχόντας.
  • Στην ταινία, ο Σμιθ παρουσιάζεται ως ένας συμπαθής άνθρωπος. Στην πραγματικότητα περιγράφεται από τους άλλους αποίκους να έχει σκληρή όψη.[132]
  • Η ύπαρξη του Κόκουμ είναι εξαιρετικά αμφισβητήσιμη και δεν υπάρχουν ξεκάθαρες αποδείξεις που να δείχνουν ότι έζησε ποτέ κάποιος με αυτή την περιγραφή.[εκκρεμεί παραπομπή]
  • Στην ταινία η Ποκαχόντας είναι το μοναδικό παιδί του Παουατάν ενώ στην πραγματικότητα, ο πατέρας της υπολογίζεται να είχε πενήντα συζύγους και αμέτρητα παιδιά. Ο Τζον Σμιθ γράφει στο γράμμα του προς την Βασίλισσα Αν, για μια συνάντηση που είχε με τουλάχιστον έναν γιο του Παουατάν.
  • Ιστορικά, δεν υπάρχουν στοιχεία για κάποια ρομαντική σχέση ανάμεσα στην Ποκαχόντας και τον Τζον Σμιθ.[133] Ο Σμιθ τελικώς αφηγείται τρία διαφορετικά περιστατικά όπου «σώζεται» από ισχυρές γυναίκες, έτσι όλες αυτές οι καταχωρίσεις θα πρέπει να αντιμετωπίζονται με καχυποψία.[132]
  • Οι Άγγλοι αποικιστές με επικεφαλής τον Σάμιουελ Άργκαλ, συνέλαβαν την Ποκαχόντας τρία χρόνια αφότου ο Τζον Σμιθ αναχώρησε για την Αγγλία. Η Ποκαχόντας ασπάστηκε τον Χριστιανισμό στην πόλη Χενρίκους και αργότερα παντρεύτηκε τον Τζον Ρολφ (εμφανίζεται στη συνέχεια της ταινίας), ο οποίος ήταν γνωστός για την καλλιέργεια καπνού.[133]
  • Υπάρχει μεγάλη διαμάχη σχετικά με το αν η Ποκαχόντας σταμάτησε ή όχι εκτέλεση του Τζον Σμιθ από τη φυλή του πατέρα της. Πολλοί υποστηρίζουν ότι ο Σμιθ κατασκεύασε την ιστορία όπου η Ποκαχόντας του σώζει τη ζωή για να κερδίσει δημοσιότητα.[134]
  • Η διαμάχη γύρω από το αν η Ποκαχόντας έσωσε ή όχι τον Τζον Σμιθ υπάρχει τόσο έντονα λόγω δύο πολύ διαφορετικών καταχωρίσεων που έγραψε ο Σμιθ για την αιχμαλωσία του. Η πρώτη, που δημοσιεύτηκε το 1603, περιλαμβάνει μια γενικώς πολύ κολακευτική περιγραφή του Παουατάν και της φυλής του. Αυτή η πρώτη καταχώριση δεν περιέχει καμία αναφορά όπου οι Παουατάν ήθελαν να τον σκοτώσουν. Δεν ήταν παρά μόνο μέχρι τη δημοσίευση της δεύτερης καταχώρισής του, γύρω στο 1622, όπου περιγράφει την σκληρή αντιμετώπιση των Παουατάν. Επίσης, αυτή η δεύτερη καταχώριση περιέχει την πρώτη αναφορά στη διάσωσή του από την Ποκαχόντας. Επειδή οι δύο καταχωρίσεις του Σμιθ περιέχουν πολύ διαφορετικά γεγονότα και επειδή η δεύτερη δημοσιεύτηκε μόνο μετά που η Ποκαχόντας απέκτησε εξέχουσα θέση στην Αγγλία, πολλοί υποθέσουν ότι ο Σμιθ διακόσμισε την ιστορία της αιχμαλωσίας του με σεβασμό προς την Ποκαχόντας.[135]
  • Μολονότι καπετάνιος του The Discovery, ο Τζον Ράτκλιφ δεν ήταν ο πρώτος κυβερνήτης της Τζέιμστάουν.[136]
  • Ο Τζον Ράτκλιφ στην πραγματικότητα δεν ήταν ένας άπληστος άνθρωπος. Τόνισε τη σημασία του εμπορίου και πέθανε επειδή οι Ιθαγενείς Αμερικανοί τον ξεγέλασαν χρησιμοποιώντας το φαγητό ως δόλωμα και στη συνέχεια τον έκαψαν στην πυρά.
  • Ο Τζον Ράτκλιφ εμφανίζεται να κρατά τη σημαία του Ηνωμένου Βασιλείου (ενσωματώνοντας τον σταυρό του Αγίου Πατρικίου της Ιρλανδίας) όταν ίδρυσε την Τζέιμστάουν, όταν στην πραγματικότητα αυτό το σχέδιο δεν είχε χρησιμοποιηθεί μέχρι το 1801 (μετά την ένωση της Ιρλανδίας με τη Μεγάλη Βρετανία). Μια άλλη λανθασμένη σημαία (με τον σταυρό του Αγίου Γεωργίου της Αγγλίας και τον σταυρό του Αγίου Ανδρέα της Σκωτίας) απεικονίζεται πάνω στη φρεγάτα Susan Constant όταν αναχωρεί από την Αγγλία. Ωστόσο, και τα δύο σχέδια δεν υπήρχαν την εποχή της ίδρυσης της Τζέιμστάουν. Στην πραγματικότητα, η ορθή σημαία θα ήταν αυτή της Αγγλίας με το Σταυρό του Αγίου Γεωργίου καθώς η Μεγάλη Βρετανία δεν δημιουργήθηκε μέχρι το 1707, εκατό χρόνια μετά την ίδρυση της Τζέιμστάουν, η οποία αποτελούσε Αγγλική αποικία και όχι Βρετανική.

Βιντεοπαιχνίδι Επεξεργασία

Ένα βιντεοπαιχνίδι βασισμένο στην ταινία με τίτλο Disney's Pocahontas κυκλοφόρησε για την κονσόλα Sega Mega Drive την 1η Ιανουαρίου του 1996. Το παιχνίδι αναπτύχθηκε από την Funcom στο Όσλο σε σύμβαση με τη Disney. Αργότερα, ακολούθησε μια έκδοση για το Game Boy που αναπτύχθηκε από τα στούντιο Tiertex Design και κυκλοφόρησε στις 10 Ιουνίου του ίδιου έτους, σχεδόν ένα χρόνο μετά την πρεμιέρα της ταινίας. Μια έκδοση του παιχνιδιού για την κονσόλα SNES ετοιμαζόταν περίπου την ίδια περίοδο με την έκδοση για το Mega Drive αλλά ακυρώθηκε, διότι ότι η ανάπτυξη ήταν πολύ πίσω για να συμπέσει με την κυκλοφορία για το Mega Drive.[137]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. «Pocahontas» (Αγγλικά) 23  Ιουνίου 1995.
  2. 2,0 2,1 2,2 «Box Office Mojo». Box Office Mojo. Ανακτήθηκε στις 10 Αυγούστου 2013. 
  3. Canemaker 2010, σελ. 188.
  4. 4,0 4,1 Robello 1995, σελ. 15-16.
  5. 5,0 5,1 5,2 5,3 Siegel, Robert (20 Αυγούστου 2012). «The Making of Walt Disney's Pocahontas». Blu-Ray. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  6. Mallory, Mike (12 Φεβρουαρίου 2012). «Pocahontas and The Mouse's Gong Show». Animation Magazine. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  7. Stack, Peter (18 Ιουνίου 1995). «Disney's new animated feature / Meryl Who? Pocahontas Has Summer's Steamiest Romance». San Francisco Gate. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  8. Hill, Jim (3 Απριλίου 2001). «Pocahontas (1995)». Laughing Place. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  9. 9,0 9,1 9,2 9,3 Koeing & 2001 240.
  10. Ziebarth, Christian (19 Δεκεμβρίου 2005). «A Conversation with Eric Goldberg». Animated Views. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  11. Elkin, Michael (4 Αυγούστου 1995). «ON THE SCENE: Native son goes native with `Pocahontas'». High Beam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  12. 12,0 12,1 «Talk about a Double Take - Eric Goldberg Interviews Eric Goldberg at CTNX». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Αυγούστου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  13. 13,0 13,1 13,2 13,3 Pocahontas Two-Disc 10th Anniversary Edition (Audio commentary). Mike Gabriel, Eric Goldberg, James Pentecost. Burbank, California: Walt Disney Home Entertainment. 2005. B0007KTBIU.
  14. Koeing 2001, σελίδες 240-1.
  15. Sito 2006, σελ. 45.
  16. 16,0 16,1 Pilhofer, Frank (8 Μαΐου 1995). «Pocahontas Information». FPX. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  17. Paust, Matthew (16 Αυγούστου 1993). «History Coming To Life In Disney Animation». Daily Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  18. Nicholson, David (24 Ιουνίου 1995). «A Great Spirit». Sun Sentinel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  19. Edgerton, G.; Jackson, K. (1996). "Redesigning Pocahontas: Disney, The "White Man's Indian," And The Marketing Of Dreams". Journal of Popular Film and Television 2 (24): 90–98.
  20. Rickey, Carrie (18 Ιουνίου 1995). «Disney's 'Pocahontas': Is It Fact Or Fiction? What Did She Wear? Did She Style Her Hair? Were She And John Smith A Pair?». Philly. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  21. Hahn, Don (2010). Waking Sleeping Beauty. Walt Disney Pictures.
  22. The Lion King: Platinum Edition (Disc 2), Story Origins (DVD). Walt Disney Home Entertainment.
  23. Robello 1995, σελ. 72.
  24. «Debbie Macomber's Cedar Cove 1002 "Reunion" – Production Bios (PDF)» (PDF). Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  25. Sragow, Michael (13 Απριλίου 2000). «Oh, Susannah!». Salon. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  26. Eguruze, Tari (2 Οκτωβρίου 2013). «Words of Wisdom from Screenwriter Susannah Grant». Youth Arts Online. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  27. Mallory, Michael (5 Δεκεμβρίου 2013). «That Other (Sort Of) Thanksgiving Movie». Animation Magazine. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  28. «So who does Pocahontas's hair?». High Beam. 23 Ιουνίου 1995. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  29. Mallory, Michael (29 Νοεμβρίου 2012). «Talking Turkey About Pocahontas». Animation Magazine. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  30. Peradotto, Nicole (25 Ιουνίου 1995). «INDIAN SUMMER HOW 'POCAHONTAS' CREATORS DREW ON LIFE AND LEGEND». High Beam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  31. 31,0 31,1 Koeing & 2001 239.
  32. Sito, Tom. «Fight To The Death, But Don't Hurt Anybody! Memories of Political Correctness». Animation World Network. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  33. Koeing 2001, σελίδες 220.
  34. Seidman, David (19 Ιανουαρίου 1995). «A 'Toon Man for the Ages : Animation: Joe Grant was on Disney's original talent team. After working on many classics, he quit in '49. Nearly 40 years later, he returned, making his mark on the latest hits». LA Times. Ανακτήθηκε στις 16 Φεβρουαρίου 2016. 
  35. Canemaker 1996, σελ. 196.
  36. Kim, Albert (23 Ιουνίου 1995). «The blitzkrieg of Pocahontas». Entertainment Weekly. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  37. Beckerman, Jim (23 Ιουνίου 1995). «REWRITING HISTORY FOR THE DISNEY SET». High Beam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  38. Canemaker 1996, σελ. 196–97.
  39. 39,0 39,1 Geiz, Didier (3 Μαΐου 2010). «Walt's People: Volume 9: Talking Disney with the Artists Who Knew Him». Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  40. 40,0 40,1 40,2 40,3 Ehrlich, Phyllis (31 Ιουλίου 1995). «Disney Magazine: Cast and Crew Interviews». Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  41. Hischak, Thomas (21 Σεπτεμβρίου 2011). «Disney Voice Actors: A Biographical Dictionary». Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  42. 42,0 42,1 42,2 Bloom, David (14 Μαΐου 1998). «ANIMATORS NOT TAKEN FOR GRANT-ED». The Free Library. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  43. Canemaker 1996, σελ. 195.
  44. Canemaker 2010, σελ. 186.
  45. Joy, Renata (11 Μαΐου 2005). «An interview with Pocahontas». DVDizzy. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  46. «Irene Bedard». People. 8 Μαΐου 1995. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  47. Romano, Lois (23 Σεπτεμβρίου 1992). «The Reliable Source». High Beam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  48. Stuart, Jan (10 Ιουλίου 2001). «Thankless toil no longer». Chicago Tribune. 
  49. Gencarelli, Mike (15 Οκτωβρίου 2010). «Interview with Irene Bedard». Media Mikes. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  50. 50,0 50,1 50,2 Pearlman, Cindy (21 Ιουνίου 1995). «10 Things to Know About 'Pocahontas'». New York Times. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  51. «Flashes: Mel Gibson sings on 'Pocahontas'». Entertainment Weekly. 10 Φεβρουαρίου 1995. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. [νεκρός σύνδεσμος]
  52. Trotter, Hannah. «10 Things You Never Knew About Disney's Pocahontas». Yahoo. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  53. Dutka, Elaine (11 Ιουνίου 1995). «The Angriest Actor : Native American activist Russell Means focused his fierce will at Wounded Knee. Can a revolutionary co-exist with 'Pocahontas'?». LA Times. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  54. O'Brien, Jill (9 Μαρτίου 1995). «Catching up with actor Gordon Tootoosis». High Beam. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  55. Longsdorf, Amy (23 Ιουνίου 1995). «The Power Of `Pocahontas' Disney Keeps Its Indian Princess Politically Correct». The Morning Call. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  56. Bradley, Deborah (23 Ιουνίου 1995). «Disney Gives Pocahontas Sexiest Cartoon Image Ever». Dallas Morning News. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  57. Steed, Katie (7 Οκτωβρίου 2014). «Interview with Glen Keane, Disney veteran and legendary animation artist (Part 1)». Skwigly Online Magazine. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  58. Cochran, Jason (16 Ιουνίου 1995). «Pocahontas needed an ethnic look». Entertainment Weekly. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  59. Ramirez, Anthony (6 Ιουλίου 1995). «THE MEDIA BUSINESS: ADVERTISING; Who in the world is Dyna Taylor? She may be the face that launched a thousand movie tie-ins». New York Times. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  60. Jones, Anderson (23 Ιουνίου 1995). «She Was A Real Babe In The Woods». Philly. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  61. Edwards, Leigh (2 May 1999). "The United Colors of "Pocahontas": Synthetic Miscegenation and Disney's Multiculturalism". Narrative (Ohio State University) 7 (2): 151–52.
  62. «Pocahontas Trivia». sharetv.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  63. Noyer, Jérémie (8 Ιανουαρίου 2010). «The Princess And The Frog's Supervising Animator Mark Henn – Part 2: The "Disney Decade"». Animated Views. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  64. Solomon, Charles (21 Ιουλίου 2010). «Priscillano Romanillos dies at 47; animator of 'Mulan' villain and other Disney and DreamWorks characters». Los Angeles Times. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  65. Beck, Jerry (1996). «Don Bluth Goes Independent». Animation World Network. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  66. Ghez, Didier (17 Δεκεμβρίου 2013). «Walt's People - Volume 12: Talking Disney With the Artists Who Knew Him». Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  67. Pocahontas Two-Disc 10th Anniversary Edition - Creating John Smith (Bonus feature). John Pomeroy. Burbank, California: Walt Disney Home Entertainment. 2005. B0007KTBIU
  68. Wickham, Rhett (25 Ιουλίου 2003). «Great Animated Performances: Meeko as Supervised by Nik Ranieri». Laughing Place. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  69. 69,0 69,1 Hinman, Catherine (25 Ιουνίου 1995). «Animators Lend A Hand». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  70. Pocahontas Two-Disc 10th Anniversary Edition - Creating Ratcliffe (Bonus feature). Duncan Marjoribanks. Burbank, California: Walt Disney Home Entertainment. 2005. B0007KTBIU.
  71. Rebello 1995, σελίδες 102–120.
  72. 72,0 72,1 Canemaker 1996, σελίδες 186–89.
  73. Solomon, Charles (1995). The Disney That Never War. Hyperion. pp. 176–84. ISBN 978-0786863075.
  74. Sheehan, Mark (29 Ιουνίου 1995). «Tradition». Chicago Tribune. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  75. King, Susan (17 Οκτωβρίου 2011). «Classic Hollywood: A colorful tribute to Disney's Mary Blair». LA Times. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2016. 
  76. Laird 2014, σελ. 231.
  77. de Giere 2008, σελ. 229.
  78. Hill, Jim (1 Οκτωβρίου 2008). «"Defying Gravity" details Stephen Schwartz's sometimes difficult dealings with the Walt Disney Company». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  79. Willman, Chris (28 Μαΐου 1995). «'Pocahontas' Abandons the Parental Crowd». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1995-05-28/entertainment/ca-7146_1_rod-mckuen. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  80. The Music of Pocahontas (Documentary bonus feature). Alan Menken, Stephen Schwartz. Burbank, California: Walt Disney Home Entertainment. 2005. B0007KTBIU.
  81. Laird 2014, σελ. 232.
  82. de Giere 2008, σελ. 232.
  83. Laird 2014, σελ. 232–33.
  84. «Stephen Schwartz Comments on Disney's Pocahontas» (PDF). stephenschwartz.com. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  85. Laird 2014, σελ. 236.
  86. Laird 2014, σελ. 235.
  87. «Sweet music to Disney's ears soundtracks' core audience is family affair». HighBeam Research. 23 Ιουνίου 1995. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  88. Laird 2014, σελ. 237.
  89. Koeing 2001, σελ. 242.
  90. The Making of 'If I Never Knew You'" (Documentary bonus feature). Alan Menken, Stephen Schwartz, Mike Gabriel, Eric Goldberg, Roy E. Disney. Burbank, California: Walt Disney Home Entertainment. 2005. B0007KTBIU.
  91. «THE 68TH ACADEMY AWARDS - 1996». Oscars Official Site. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  92. «Billboard profile». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  93. Morris, Chris. «`Pocahontas' piles up RIAA metal». Billboard. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2016. 
  94. Eller, Claudia (24 Οκτωβρίου 1994). «A Peek at 'Pocahontas' When 'Lion' Returns». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1994-10-20/entertainment/ca-52585_1_lion-king. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  95. 95,0 95,1 Broeske, Pat (3 Φεβρουαρίου 1995). «The Pocamotion». Entertainment Weekly. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2008-12-02. https://web.archive.org/web/20081202025918/http://www.ew.com/ew/article/0,,295962,00.html. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  96. «'Pocahontas' Adventure at the Mall». Pittsburgh Post-Gazette. 11 Μαρτίου 1995. http://news.google.com/newspapers?nid=1129&dat=19950311&id=WuFRAAAAIBAJ&sjid=mW4DAAAAIBAJ&pg=3185,5903196. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  97. James, Sallie (24 Φεβρουαρίου 1995). «Mall Shoppers To See Show By Film Studio». Orlando Sentinel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-05-24. https://web.archive.org/web/20150524081130/http://articles.sun-sentinel.com/1995-02-24/news/9502230864_1_pocahontas-animation-fashion-mall. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  98. Managan, Jennifer (22 Ιουνίου 1995). «Heaping Helpings». Chicago Tribune. http://articles.chicagotribune.com/1995-06-22/features/9506220008_1_pocahontas-father-adventurer-native-american. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  99. 99,0 99,1 99,2 Carrie Rickey (6 Ιουνίου 1995). «Disney Takes Over N.y. Park For Premiere Of 'Pocahontas' To Many, The Four-screen Event Was Woodstock For The Family.». philly.com. Philadelphia Media Network (Digital) LLC. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  100. Buckland, Carol (23 Ιουνίου 1995). «Walt Disney's 'Pocahontas'». CNN. http://edition.cnn.com/SHOWBIZ/Movies/Pocahantas/. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  101. Dutka, Elaine (20 Ιουνίου 1995). «Weekend Box Office». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1995-06-20/entertainment/ca-15084_1_weekend-gross. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  102. Natale, Richard (26 Ιουνίου 1995). «A 'Girl Movie' Tops the Bat Guys : Box office: 'Pocahontas' grosses an estimated $30.5 million while 'Batman Forever' adds another $28 million to swoop past the $100-million mark». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1995-06-26/entertainment/ca-17278_1_batman-forever. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  103. 103,0 103,1 Horn, John (30 Ιουνίου 1995). «`Batman Forever' Bloodies `Pocahontas'». Chicago Tribune. http://articles.chicagotribune.com/1995-06-30/entertainment/9506300021_1_million-in-ticket-sales-studio-estimates-north-american-box-office. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  104. Welkos, Richard (27 Ιουνίου 1995). «Weekend Box Office : 'Pocahontas' Inches Past 'Batman'». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1995-06-27/entertainment/ca-17818_1_weekend-box-office. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  105. «The Times Film Index: 1995's Top 10 Films». Los Angeles Times. 2 Ιανουαρίου 1996. http://articles.latimes.com/1996-01-02/business/fi-20226_1_films-top-buena. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  106. «1995 Yearly Box Office Results». Box Office Mojo. Amazon.com. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  107. Natale, Richard (29 Αυγούστου 1995). «A Summer When Middle Class Ruled the Box Office : Movies: While the highs have not been as high, there have been fewer lows and more films that will take in $35 million or more.». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1995-08-29/entertainment/ca-40177_1_summer-box-office/. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  108. Stewart, James (2005). DisneyWar. New York: Simon & Schuster. σελίδες 233–234. ISBN 0-684-80993-1. 
  109. Eisner, Michael (4 Ιανουαρίου 1996). Disney Executives Remarks at Shareholders' Meeting (Speech). Annual shareholders' meeting. New York City: TheFreeLibrary.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Νοεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 13 Φεβρουαρίου 2016. 
  110. Wickstrom, Andy (5 Οκτωβρίου 1996). «'Pocahontas' Will Be Sold On Video In March». The Philadelphia Inquirer. http://articles.philly.com/1995-10-05/entertainment/25693793_1_personal-videos-handycam-digital-video. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  111. Zad, Martie (23 Φεβρουαρίου 1996). «`Pocahontas' On Video For Limited Time». The Washington Post (Orlando Sentinel). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-05-24. https://web.archive.org/web/20150524080957/http://articles.sun-sentinel.com/1996-02-23/entertainment/9602210315_1_pocahontas-disney-films-disney-vault. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  112. «Deluxe Edition: Pocahontas». disneyinfo.nf. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  113. TheFreeLibrary.com (6 Μαρτίου 1995). 'Pocahontas' Video Sells Like the Wind. Δελτίο τύπου. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. Αρχειοθετήθηκε 2016-03-08 at Archive.is «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2023. 
  114. Snow, Shauna (7 Μαρτίου 1995). «Tv & Video». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1996-03-07/entertainment/ca-43896_1_video-tv-star. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  115. Bates, James; Eller, Claudia (12 Ιουνίου 1998). «Bridled Optimism». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-07-12. https://web.archive.org/web/20150712174010/http://articles.latimes.com/1998/jun/12/business/fi-59077/2. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  116. «Walt Disney Home Video Debuts the "Gold Classic Collection"». The Laughing Place. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Ιανουαρίου 2006. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  117. «Pocahontas — Disney Gold Collection». Disney.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2000. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  118. «Pocahontas Two-Movie Special Edition (Pocahontas / Pocahontas II: Journey To A New World)». Amazon. 21 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  119. «Pocahontas Two-Movie Special Edition (Pocahontas/Pocahontas II: Journey to a New World)». Amazon. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  120. «Pocahontas Two-Movie Collection (Pocahontas/Pocahontas II: Journey to a New World)(Three-Disc Blu-ray/DVD Combo Pack in Blu-ray Packaging)». Amazon. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  121. «Pocahontas (1995)». Rotten Tomatoes. Flixster. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  122. «Pocahontas Reviews». Metacritic. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  123. Ebert, Roger (16 Ιουνίου 1995). «Pocahontas review». rogerebert.com. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  124. «Pocahontas / The Glass Shield / Fluke (1995)». At the Movies with Ebert & Roeper. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Μαΐου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  125. Siskel, Gene (16 Ιουνίου 1995). «Thoughtful `Pocahontas' A Surprisingly Mature Film». Chicago Tribune. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  126. «The Pocahontas Myth - Powhatan Renape Nation - the real story, not Disney's Distortion». Powhatan.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  127. Aleiss, Angela (24 Ιουνίου 1995). «Maidens of Hollywood: 'Pocahontas' is the Pure Expression of Filmmakers' Fantasies about Indian Women». Los Angeles Times. http://articles.latimes.com/1995-06-24/local/me-16519_1_indian-women. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  128. 128,0 128,1 128,2 Pewewardy, Cornel. «The Pocahontas Paradox: A Cautionary Tale for Educators». Journal of Navajo Education. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  129. Kutsuzawa, Kiyomi. «Disney's Pocahontas: reproduction of gender, orientalism, and the strategic construction of racial harmony in the Disney empire». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Οκτωβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  130. «AFI's 100 Years...100 Songs Nominees» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 17 Απριλίου 2015. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  131. «AFI's 10 Top 10 Ballot» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 26 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  132. 132,0 132,1 132,2 132,3 Crazy Horse, Chief Roy. «The Pocahontas Myth». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  133. 133,0 133,1 Weston, Tamara (9 Δεκεμβρίου 2009). «Top 10 Disney Controversies». TIME Magazine. http://entertainment.time.com/2009/12/09/top-10-disney-controversies/slide/pocahontas/. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  134. Birchfield, Stan. «Did Pocahontas Save Captain John Smith?». Stanford University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Ιουνίου 2012. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2013. 
  135. «Curriculum: 1. Pocahontas». Stanford University. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 
  136. «History of Jamestown». Preservation Virginia. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2009. Ανακτήθηκε στις 5 Οκτωβρίου 2013. 
  137. «Pocahontas». SNES Central. Ανακτήθηκε στις 15 Φεβρουαρίου 2016. 

Βιβλιογραφία Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία