Προσπέρ Μεριμέ
Ο Προσπέρ Μεριμέ (Prosper Mérimée, 28 Σεπτεμβρίου 1803 - 23 Σεπτεμβρίου 1870) ήταν Γάλλος συγγραφέας, ιστορικός, αρχαιολόγος και μεταφραστής.[8]
Το έργο του κατατάσσεται στο ρεύμα του ρομαντισμού. Υπήρξε ένας από τους πρωτοπόρους της νουβέλας και του διηγήματος. Ήταν επίσης διακεκριμένος αρχαιολόγος και ιστορικός και σημαντική προσωπικότητα στην ιστορία της αρχιτεκτονικής συντήρησης. Είναι περισσότερο γνωστός για τη νουβέλα του Κάρμεν, στην οποία βασίστηκε η όπερα Κάρμεν του Μπιζέ. Έμαθε ρωσικά, μια γλώσσα για την οποία έτρεφε μεγάλη αγάπη, και μετέφρασε στα γαλλικά το έργο πολλών σημαντικών Ρώσων συγγραφέων, όπως του Πούσκιν και του Γκόγκολ.
Από το 1825, ασχολήθηκε με τη λογοτεχνία και δημοσίευσε έργα του, ποίηση, θεατρικά έργα και ιστορικά μυθιστορήματα και ιδιαίτερα διηγήματα και νουβέλες, που τον έκαναν γνωστό και του χάρισαν την εκλογή του στη Γαλλική Ακαδημία το 1844.[9]
Από το 1834 έως το 1860 ήταν Γενικός επιθεωρητής των γαλλικών ιστορικών μνημείων και υπεύθυνος για την προστασία πολλών ιστορικών τοποθεσιών. Πραγματοποίησε πολυάριθμα ταξίδια επιθεώρησης σε όλη τη Γαλλία και εμπιστεύτηκε στον αρχιτέκτονα Εζέν Βιολέ-λε-Ντυκ την αποκατάσταση χώρων που κινδύνευαν, μεταξύ των οποίων η μεσαιωνική πολιτεία της Καρκασόν, η αποκατάσταση της πρόσοψης του καθεδρικού ναού της Παναγίας των Παρισίων και η βασιλική του Βεζελαί.[10]
Το 1853 έγινε γερουσιαστής και σύχναζε στα σαλόνια της αυτοκράτειρας Ευγενίας.[11]
Η επίσημη βάση δεδομένων των γαλλικών μνημείων, η Base Mérimée, φέρει το όνομά του.[12]
Εργοβιογραφία
ΕπεξεργασίαΟ Προσπέρ Μεριμέ γεννήθηκε στο Παρίσι το 1803. Μεγάλωσε σε αστικό και καλλιτεχνικό περιβάλλον και σύχναζε σε λογοτεχνικά σαλόνια όπου συναναστρέφονταν με άλλους μεγάλους συγγραφείς της εποχής του, τον Βικτόρ Ουγκό, τον Αλφρέ ντε Μυσσέ, τον Σταντάλ, κ.ά.
Σπούδασε νομικά, τα οποία όπως τόσοι άλλοι συγγραφείς εγκατέλειψε, έμαθε ξένες γλώσσες και σε ηλικία δεκαεννέα ετών δημοσίευσε το πρώτο του θεατρικό έργο, τον Κρόμβελ, με την ενθάρρυνση του Σταντάλ, που ήταν φίλος του παρά τις ιδεολογικές τους διαφορές.[13]
Το 1825 κυκλοφόρησε στη Γαλλία το Θέατρο της Κλάρας Γκαζύλ, μια συλλογή θεατρικών έργων μεταφρασμένων δήθεν από κάποιον Ζοζέφ Λ’ Ετράνζ, κάποιας Ισπανίδας ηθοποιού. Επίσης, το 1827, κυκλοφόρησε το Λα Γκυζλά, μπαλάντες με «γοτθικά» θέματα μεταφρασμένα από κάποιον Υασίντ Μαγκλάνοβιτς από τα Ιλλυρικά ! Ήταν έργα του Μεριμέ που εξαπάτησαν ακόμη τους λογίους της εποχής.[11]
Στη συνέχεια ο Μεριμέ έγραψε ιστορικά μυθιστορήματα, επηρεασμένος από τον Ουώλτερ Σκοτ και αναδείχθηκε αριστοτέχνης της νουβέλας, με αποκορύφωμα την Κολόμπα και την Κάρμεν.
Έγραψε επίσης ιστορικά και αρχαιολογικά έργα (ήταν γενικός επιθεωρητής των ιστορικών μνημείων), Σημειώσεις από ταξίδια στην Ισπανία, Ελλάδα και Τουρκία, λογοτεχνικές κριτικές και μετέφρασε στα γαλλικά έργα του Πούσκιν και του Τουργκένιεφ.[14]
Για την ειρωνεία του και το διεισδυτικό του πνεύμα χαρακτηρίστηκε «δεύτερος Βολταίρος». Το φανταστικό, το εξωτικό (Ανδαλουσία, Κορσική, Λιθουανία, Περού), και τα δυνατά πάθη είναι τα ιδιαίτερα γνωρίσματα του έργου του.
Το πιο γνωστό έργο του είναι βέβαια η Κάρμεν. Προμετωπίδα του έχει το επίγραμμα του Παλλαδά.
«Πᾶσα γυνὴ χόλος ἐστίν• ἔχει δ᾿ ἀγαθὰς δύο ὥρας• τὴν μίαν ἐν θαλάμῳ, τὴν μίαν ἐν θανάτῳ.»
(Κάθε γυναίκα μόνο οργή σού προξενεί• δυο μόνο, / τού γάμου και τού θάνατου, είν’ οι καλές στιγμές της – Παλατινή Ανθολογία, ΧΙ 381).
Μαζί με τη συγγραφέα Ζωρζ Σαντ, ανακάλυψε τη σειρά μεσαιωνικών ταπισερί Η κυρία και ο μονόκερος και φρόντισε για τη συντήρησή τους. Συνέβαλε καθοριστικά στη δημιουργία του εθνικού μουσείου του Μεσαίωνα στο Παρίσι, όπου εκτίθενται τώρα οι ταπισερί.[15]
Στη συνέχεια μείωσε τη λογοτεχνική παραγωγή του, αφιερώνοντας τον χρόνο του ως ιστορικός και αρχαιολόγος, από το 1842 ασχολήθηκε με μια ταξινόμηση ιστορικών μνημείων στην οποία αποτίει φόρο τιμής η βάση δεδομένων Base Mérimée, που δημιουργήθηκε το 1978 και φέρει το όνομά του.[12]
Επιλογή έργων
ΕπεξεργασίαΘέατρο
- Cromwell (1822)
- Théâtre de Clara Gazul (Θέατρο της Κλάρας Γκαζύλ, 1825)
- Le Carrosse du Saint-Sacrement (Η άμαξα της Αγίας Ευχαριστίας, 1829)
Ποίηση
- La Guzla (1827)
Μυθιστορήματα
- La Jacquerie, scènes féodales (Λα Ζακερί [εξέγερση χωρικών], σκηνές της φεουδαρχίας, 1828)
- La Chronique du temps de Charles IX (Χρονικό της βασιλείας του Καρόλου Θ΄, 1829, αναφερόμενο στη Νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου).
Διηγήματα και νουβέλλες
- Mateo Falcone (Ματέο Φαλκόνε, 1829)
- Vision de Charles X (Όραμα του Καρόλου Ι΄, 1833)
- L'enlèvement de la redoute (Η άλωση του φρουρίου, 1833)
- Tamango (Ταμάνγκο, 1833)
- Le fusil enchanté (Το μαγεμένο τουφέκι, 1833)
- La double méprise (Η διπλή περιφρόνηση, 1833
- Federigo (Φεντερίγκο, 1833)
- La partie de trictrac (Μια παρτίδα τάβλι, 1833)
- Le vase étrusque (Το ετρουσκικό βάζο, 1833)
- Les mécontents (Οι δυσαρεστημένοι, 1833)
- Les âmes du Purgatoire (Οι ψυχές του Καθαρτηρίου, 1834)
- La Vénus d'Ille (Η Αφροδίτη της Ιλ, 1837)
- Colomba (Κολόμπα, 1840)
- Carmen (Κάρμεν, 1845)
- Lokis (Λόκις, 1869)
- La Chambre bleue (Το γαλάζιο δωμάτιο, 1872)
άλλα
- Notes de voyages (Σημειώσεις ταξιδίων, 1835–40)
- Lettres à une inconnue (Γράμματα σε μιαν άγνωστη, 1874)
Ελληνικές μεταφράσεις
- Χρονικό της εποχής του Καρόλου Θ΄: Γιώργος Παπακυριάκης ("Οδυσσέας", 1977)
- Κάρμεν – Κολόμπα : Κων. Παπαλεξάνδρου ("Γ.Παπαδημητρίου", 1951)
- Κάρμεν – Λόκις – Η Αφροδίτη της Ίλ – Οι ψυχές του Καθαρτηρίου – Το ετρουσκικό βάζο – Το γαλάζιο δωμάτιο – Ταμάνγκο – Φεντερίγκο – Μια παρτίδα τάβλι – Η διπλή περιφρόνηση : Ντορέττα Πέππα ("Δελφίνι", σε δύο τόμους 1991 και 1995)
Ο Μεριμέ στην όπερα
Επεξεργασία- Le Carrosse du Saint-Sacrement : Jacques Offenbach (La Périchole), 1850
- La Chronique du temps de Charles IX : Ferdinand Hérold (Le pré aux clercs), 1832
- Mateo Falcone : César Cui, 1907
- Carmen : Georges Bizet (Ζωρζ Μπιζέ), 1875
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 George Saintsbury: «Mérimée, Prosper» (Αγγλικά)
- ↑ 2,0 2,1 (Γαλλικά) senat.fr. senateur-2nd-empire/merimee_prosper0291e2.
- ↑ «Prosper Mérimée» (Ολλανδικά) 55365.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ 5,0 5,1 (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 118581104. Ανακτήθηκε στις 1 Μαΐου 2024.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 11915671f. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2015.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31 Δεκεμβρίου 2014.
- ↑ . «linternaute.fr/biographie/litterature/-prosper-merimee-biographie-courte-dates-citations/».
- ↑ . «academie-francaise.fr/les-immortels/prosper-merimee».
- ↑ . «archeologiesenchantier.ens.fr/Prosper Mérimée». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2022.
- ↑ 11,0 11,1 . «espacefrancais.com/prosper-merimee/».
- ↑ 12,0 12,1 . «universalis.fr/encyclopedie/prosper-merimee/».
- ↑ . «babelio.com/auteur/Prosper-Merimee/».
- ↑ . «gallica.bnf.fr/essentiels/merimee».
- ↑ . «musee-moyenage.fr/».
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Prosper Mérimée στο Wikimedia Commons
