Πρωθυπουργός της Ιταλίας
Ο Πρόεδρος του Συμβουλίου των Υπουργών της Ιταλικής Δημοκρατίας (ιταλικά: Presidente del Consiglio dei ministri della Repubblica Italiana), κοινώς αναφερόμενος ως Πρόεδρος του Συμβουλίου ή Πρωθυπουργός, είναι ο επικεφαλής της κυβέρνησης της Ιταλικής Δημοκρατίας. Η θέση του πρωθυπουργού καθιερώνεται με τα άρθρα 92 και 96 του Συντάγματος της Ιταλίας. Ο πρωθυπουργός διορίζεται από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, έπειτα από τη διεξαγωγή βουλευτικών εκλογών, και πρέπει να διαθέτει την εμπιστοσύνη του Ιταλικού Κοινοβουλίου για να παραμείνει στην εξουσία.[3]
Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου της Ιταλικής Δημοκρατίας Presidente del Consiglio dei Ministri della Repubblica Italiana | |
---|---|
Η σημαία του πρωθυπουργού της Ιταλίας | |
Το έμβλημα του πρωθυπουργού της Ιταλίας | |
Προσφώνηση | Κυρία Πρόεδρε (αναφορά και ομιλία) Πρωτεύων (αναφορά, ανεπίσημη) Αυτής Εξοχότητα (επίσημη, διπλωματική)[1] |
Κατοικία | Παλάτσο Κίτζι |
Έδρα | Ρώμη |
Διορισμός από | Πρόεδρος της Δημοκρατίας |
Δημιουργία | 17 Μαρτίου 1861 |
Πρώτος κάτοχος | Καμίλο Μπένσο, Κόμης του Καβούρ |
Μισθός | 99.480 € ετησίως[2] |
Ιστοσελίδα | governo.it |
Πριν από την ίδρυση της Ιταλικής Δημοκρατίας, η θέση αυτή αντιστοιχούσε στον Πρόεδρο του Συμβουλίου των Υπουργών του Βασιλείου της Ιταλίας. Από το 1925 έως το 1943, κατά τη διάρκεια του φασιστικού καθεστώτος, η θέση καταλήφθηκε από τον Μπενίτο Μουσολίνι, ο οποίος υιοθέτησε τους τίτλους του «Αρχηγού της Κυβέρνησης, Ηγέτη (Ντούτσε) του Φασισμού και Ιδρυτή της Αυτοκρατορίας». Με την απομάκρυνση του Μουσολίνι από τον βασιλιά Βίκτωρ Εμμανουήλ Γ΄ το 1943, το αξίωμα του πρωθυπουργού ανελήφθη από τον στρατάρχη Πιέτρο Μπαντόλιο. Το 1946 ο Αλτσίντε ντε Γκάσπερι έγινε ο πρώτος πρωθυπουργός της Ιταλικής Δημοκρατίας.[4]
Ο πρωθυπουργός είναι ο Πρόεδρος του Συμβουλίου Υπουργών, που διαχειρίζεται την εκτελεστική εξουσία και το αξίωμα είναι παρόμοιο με εκείνα που υπάρχουν στις περισσότερες προεδρευόμενες κοινοβουλευτικές δημοκρατίες. Η επίσημη ιταλική σειρά προβαδίσματος απαριθμεί το αξίωμα του πρωθυπουργού να βρίσκεται τελετουργικά στην τέταρτη θέση.[5]
Αρμοδιότητες
ΕπεξεργασίαΩς Πρόεδρος του Υπουργικού Συμβουλίου, ο Πρωθυπουργός ηγείται της κυβέρνησης (του Υπουργικού Συμβουλίου). Επιπλέον, ο Πρωθυπουργός συχνά ηγείται ενός μεγάλου πολιτικού κόμματος και απαιτείται από το Σύνταγμα να έχει την εμπιστοσύνη της πλειοψηφίας των βουλευτών του Κοινοβουλίου.
Εκτός από τις εξουσίες που είναι εγγενείς με τη συμμετοχή του στην κυβέρνηση, ο Πρωθυπουργός έχει συγκεκριμένες αρμοδιότητες, που εκτείνονται από τον καθορισμό των υπουργών που προτείνει στον Πρόεδρο της Δημοκρατίας έως την υπογραφή όλων των νομοθετικών πράξεων που επικυρώνονται στη συνέχεια από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας.[6][7]
Το άρθρο 95 του Ιταλικού Συντάγματος προβλέπει ότι ο Πρωθυπουργός «κατευθύνει και συντονίζει τη δραστηριότητα των υπουργών».[8][9] Αυτή η εξουσία έχει χρησιμοποιηθεί σε διαφορετικό βαθμό στην ιστορία του ιταλικού κράτους, δεδομένου ότι επηρεάζεται έντονα από την πολιτική δύναμη του κάθε υπουργού και από τα κόμματα που εκπροσωπούν.
Η δραστηριότητα του Πρωθυπουργού συχνά επικεντρώνεται περισσότερο στη διαμεσολάβηση μεταξύ των διαφόρων κομμάτων του κυβερνητικού συνασπισμού και λιγότερο στο καθήκον της κατεύθυνσης του έργου του υπουργικού συμβουλίου. Η εποπτική εξουσία του Πρωθυπουργού περιορίζεται περαιτέρω από την επίσημη αδυναμία να απολύει τους υπουργούς, αν και ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης («rimpasto») ή μερικές φορές ακόμη και η πρόταση δυσπιστίας έναντι κάποιου ατόμου από την πλευρά του Κοινοβουλίου μπορεί στην πράξη να αποβεί υπέρ του Πρωθυπουργού.
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΤο αξίωμα καθιερώθηκε για πρώτη φορά το 1848 στο προκάτοχο κράτος της Ιταλίας, το Βασίλειο της Σαρδηνίας, αν και δεν αναφερόταν στο σύνταγμά του, το Καταστατικό του Αλβέρτου.[10][11][12] Από το 1848 έως το 1861, δέκα πρωθυπουργοί κυβέρνησαν το Βασίλειο, οι περισσότεροι από τους οποία ήταν δεξιοί πολιτικοί.[13]
Ιστορική Δεξιά και Ιστορική Αριστερά
ΕπεξεργασίαΜετά την ενοποίηση της Ιταλίας και την ίδρυση του Βασιλείου, το αξίωμα δεν άλλαξε. Στην πραγματικότητα, ο υποψήφιος για το αξίωμα διοριζόταν από τον Βασιλιά και προέδρευε ενός πολύ ασταθούς πολιτικού συστήματος. Ο πρώτος Πρωθυπουργός ήταν ο Καμίλο Μπένσο, Κόμης του Καβούρ, ο οποίος διορίστηκε στις 23 Μαρτίου 1861, αλλά πέθανε στις 6 Ιουνίου του ίδιου έτους.[14] Από το 1861 έως το 1911, Πρωθυπουργοί της Ιστορικής Δεξιάς και της Ιστορικής Αριστεράς κυβέρνησαν εναλλασσόμενοι τη χώρα.[15]
Ένας από τους διασημότερους και ισχυρούς πρωθυπουργούς αυτής της περιόδου ήταν ο Φραντσέσκο Κρίσπι, ένας αριστερός πατριώτης πολιτικός, ο πρώτος επικεφαλής της κυβέρνησης από τη Νότια Ιταλία. Ηγήθηκε της χώρας για έξι χρόνια από το 1887 έως το 1891 και ξανά από το 1893 έως το 1896. Ο Κρίσπι ήταν διεθνώς αναγνωρισμένος και συχνά παραλληλιζόταν μαζί με παγκόσμιους πολιτικούς ηγέτες, όπως ο Όττο φον Μπίσμαρκ, ο Γουίλιαμ Γκλάντστοουν και ο Ρόμπερτ Γκασκόυν-Σέσιλ.[16]
Παρότι ήταν αρχικά ένας πατριώτης και δημοκρατικός-φιλελεύθερος, ο Κρίσπι εξελίχθηκε σε έναν αυταρχικό Πρωθυπουργό, σύμμαχο και θαυμαστή του Μπίσμαρκ. Η πολιτική καριέρα του τελείωσε απότομα εν μέσω αντιπαράθεσης, λόγω της εμπλοκής του σε ένα μεγάλο τραπεζικό σκάνδαλο και εξαιτίας της καταστροφικής αποικιακής ήττας στην Αιθιοπία. Συχνά θεωρείται πρόδρομος του φασίστα δικτάτορα Μπενίτο Μουσολίνι.[17][18]
Εποχή του Τζολίττι
ΕπεξεργασίαΤο 1892, ο Τζοβάννι Τζολίττι, ένας αριστερός δικηγόρος και πολιτικός, διορίστηκε στο αξίωμα του Πρωθυπουργού από τον Βασιλιά Ουμβέρτο Α΄, αλλά σε λιγότερο από ένα έτος αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Το 1903, διορίστηκε και πάλι επικεφαλής της κυβέρνησης, μετά από μια περίοδο αστάθειας. Ο Τζολίττι διετέλεσε Πρωθυπουργός πέντε φορές μεταξύ του 1892 και του 1921 και ήταν ο Πρωθυπουργός με τη δεύτερη μεγαλύτερη θητεία στην ιταλική ιστορία.
Ο Τζολίττι ήταν αυθεντία στην πολιτική τέχνη του τρανσφορμισμού, της μεθόδου δηλαδή δημιουργίας ενός ευέλικτου, κεντρώου συνασπισμού στο Κοινοβούλιο, ο οποίος επιδίωκε να απομονώσει τα άκρα της αριστερής και της δεξιάς ιταλικής πολιτικής. Υπό την επιρροή του, οι Ιταλοί Φιλελεύθεροι δεν αναπτύχθηκαν ως δομημένο κόμμα. Αντίθετα, επρόκειτο για μια σειρά άτυπων προσωπικών ομάδων χωρίς επίσημους δεσμούς με πολιτικές περιφέρειες.[19]
Η περίοδος από τις αρχές του 20ου αιώνα μέχρι την έναρξη του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου, όταν ο Τζολίττι ήταν Πρωθυπουργός και Υπουργός Εσωτερικών (1901-1914), με σύντομες διακοπές, ονομάζεται συχνά ως «Εποχή του Τζολίττι».[20][21] Ως αριστερός φιλελεύθερος με έντονες ηθικές ανησυχίες, η περίοδος του Τζολίττι στην εξουσία είναι αξιοσημείωτη λόγω της ψήφισης ενός ευρέος φάσματος προοδευτικών κοινωνικών μεταρρυθμίσεων που βελτίωσαν το βιοτικό επίπεδο του ιταλικού λαού, μαζί με τη θέσπιση αρκετών πολιτικών κυβερνητικής παρέμβασης.[20][22][21][23]
Εκτός από την καθιέρωση αρκετών δασμών, επιδοτήσεων και κυβερνητικών έργων, ο Τζολίττι εθνικοποίησε τους ιδιωτικούς τηλεπικοινωνιακούς φορείς και τους σιδηροδρόμους. Οι φιλελεύθεροι υποστηρικτές του ελεύθερου εμπορίου επέκριναν το «σύστημα του Τζολίττι», αν και ο ίδιος ο Τζολίττι θεωρούσε την ανάπτυξη της εθνικής οικονομίας ως απαραίτητη για την παραγωγή πλούτου.[24]
Κατάλογος πρωθυπουργών
ΕπεξεργασίαΠρωθυπουργοί του Βασιλείου της Ιταλίας (1861–1946)
ΕπεξεργασίαΠρωθυπουργοί της Ιταλικής Δημοκρατίας (1946-σήμερα)
ΕπεξεργασίαΠορτρέτο | Ονοματεπώνυμο
(γέννηση-θάνατος) |
Θητεία | Κόμμα | Κοινοβούλιο
(Εκλογή) |
Πρόεδρος | ||
---|---|---|---|---|---|---|---|
Έναρξη | Λήξη | Διάρκεια | |||||
Αλτσίντε ντε Γκάσπερι (1881-1954) |
13 Ιουλίου 1946 | 17 Αυγούστου 1953 | 7 χρόνια, 35 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | Συνταγματική
Συνέλευση (1946) |
Ενρίκο Ντε Νίκολα
(1946-1948) | |
1ο
(1948) |
Λουίτζι Εϊνάουντι
(1948-1955) | ||||||
Τζουζέπε Πέλλα (1902 -1981) |
17 Αυγούστου 1953 | 19 Ιανουαρίου 1954 | 155 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 2ο
(1953) | ||
Αμίντορε Φανφάνι (1908-1999) |
19 Ιανουαρίου 1954 | 10 Φεβρουαρίου 1954 | 22 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Μάριο Σέλμπα (1901-1991) |
10 Φεβρουαρίου 1954 | 6 Ιουλίου 1955 | 1 χρόνος, 146 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Αντόνιο Σένι (1891-1972) |
6 Ιουλίου 1955 | 20 Μαΐου 1957 | 1 χρόνος, 318 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | Τζοβάνι Γκρόνκι
(1955-1962) | ||
Άντονε Ζόλι (1887-1960) |
20 Μαΐου 1957 | 2 Ιουλίου 1958 | 1 χρόνος, 43 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Αμίντορε Φανφάνι (1908-1999) |
2 Ιουλίου 1958 | 16 Φεβρουαρίου 1959 | 229 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 3ο
(1958) | ||
Αντόνιο Σένι (1891-1972) |
16 Φεβρουαρίου 1959 | 26 Μαρτίου 1960 | 1 χρόνος, 39 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Φερνάντο Ταμπρόνι (1901-1963) |
26 Μαρτίου 1960 | 27 Ιουλίου 1960 | 123 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Αμίντορε Φανφάνι (1908-1999) |
27 Ιουλίου 1960 | 22 Φεβρουαρίου 1962 | 2 χρόνια, 330 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
22 Φεβρουαρίου 1962 | 22 Ιουνίου 1963 | Αντόνιο Σένι
(1962-1964) | |||||
Τζοβάνι Λεόνε (1908-2001) |
22 Ιουνίου 1963 | 5 Δεκεμβρίου 1963 | 166 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 4ο
(1963) | ||
Άλντο Μόρο (1916-1978) |
5 Δεκεμβρίου 1963 | 23 Ιουλίου 1964 | 4 χρόνια, 203 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
23 Ιουλίου 1964 | 24 Φεβρουαρίου 1966 | Τζουζέπε Σάραγκατ
(1964-1971) | |||||
24 Φεβρουαρίου 1966 | 25 Ιουνίου 1968 | ||||||
Τζοβάνι Λεόνε (1908-2001) |
25 Ιουνίου 1968 | 13 Δεκεμβρίου 1968 | 171 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 5ο
(1968) | ||
Μαριάνο Ρούμορ (1915-1990) |
13 Δεκεμβρίου 1968 | 6 Αυγούστου 1969 | 1 χρόνος, 236 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
6 Αυγούστου 1969 | 28 Μαρτίου 1970 | ||||||
28 Μαρτίου 1970 | 6 Αυγούστου 1970 | ||||||
Εμίλιο Κολόμπο (1920-2013) |
6 Αυγούστου 1970 | 18 Φεβρουαρίου 1972 | 1 χρόνος, 196 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Τζούλιο Αντρεότι (1919-2013) |
18 Φεβρουαρίου 1972 | 26 Ιουνίου 1972 | 1 χρόνος, 140 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | Τζοβάνι Λεόνε
(1971-1978) | ||
26 Ιουνίου 1972 | 8 Ιουλίου 1973 | 6ο
(1972) | |||||
Μαριάνο Ρούμορ (1915-1990) |
8 Ιουλίου 1973 | 15 Μαρτίου 1974 | 1 χρόνος, 138 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
15 Μαρτίου 1974 | 23 Νοεμβρίου 1974 | ||||||
Άλντο Μόρο (1916-1978) |
23 Νοεμβρίου 1974 | 12 Φεβρουαρίου 1976 | 1 χρόνος, 250 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
12 Φεβρουαρίου 1976 | 30 Ιουλίου 1976 | ||||||
Τζούλιο Αντρεότι (1919-2013) |
30 Ιουλίου 1976 | 13 Μαρτίου 1978 | 3 χρόνια, 6 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 7ο
(1976) | ||
13 Μαρτίου 1978 | 21 Μαρτίου 1979 | Σάντρο Περτίνι
(1978-1985) | |||||
21 Μαρτίου 1979 | 5 Αυγούστου 1979 | ||||||
Φραντσέσκο Κοσίγκα (1928-2010) |
5 Αυγούστου 1979 | 4 Απριλίου 1980 | 1 χρόνος, 74 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 8ο
(1979) | ||
4 Απριλίου 1980 | 18 Οκτωβρίου 1980 | ||||||
Αρνάλντο Φορλάνι (1925-2023) |
18 Οκτωβρίου 1980 | 28 Ιουνίου 1981 | 253 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Τζοβάνι Σπαντολίνι (1925-1994) |
28 Ιουνίου 1981 | 23 Αυγούστου 1982 | 1 χρόνος, 156 ημέρες | Ρεπουμπλικανικό Κόμμα | |||
23 Αυγούστου 1982 | 1 Δεκεμβρίου 1982 | ||||||
Αμίντορε Φανφάνι (1908-1999) |
1 Δεκεμβρίου 1982 | 4 Αυγούστου 1983 | 246 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Μπετίνο Κράξι (1934-2000) |
4 Αυγούστου 1983 | 1 Αυγούστου 1986 | 3 χρόνια, 257 ημέρες | Σοσιαλιστικό Κόμμα | 9ο
(1983) | ||
1 Αυγούστου 1986 | 18 Απριλίου 1987 | Φραντσέσκο Κοσίγκα
(1985-1992) | |||||
Αμίντορε Φανφάνι (1908-1999) |
18 Απριλίου 1987 | 29 Ιουλίου 1987 | 102 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Τζοβάνι Γκορία (1943-1994) |
29 Ιουλίου 1987 | 13 Απριλίου 1988 | 259 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | 10ο
(1987) | ||
Τσιρίακο ντε Μίτα (1928-2022) |
13 Απριλίου 1988 | 23 Ιουλίου 1989 | 1 χρόνος, 101 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
Τζούλιο Αντρεότι (1919-2013) |
23 Ιουλίου 1989 | 13 Απριλίου 1991 | 2 χρόνια, 341 ημέρες | Χριστιανική Δημοκρατία | |||
13 Απριλίου 1991 | 28 Ιουνίου 1992 | ||||||
Τζουλιάνο Αμάτο (1938-) |
28 Ιουνίου 1992 | 28 Απριλίου 1993 | 304 ημέρες | Σοσιαλιστικό Κόμμα | 11ο
(1992) |
Όσκαρ Λουίτζι Σκάλφαρο
(1992-1999) | |
Κάρλο Ατσέλιο Τσάμπι (1920-2016) |
28 Απριλίου 1993 | 11 Μαΐου 1994 | 1 χρόνος, 14 ημέρες | Ανεξάρτητος | |||
Σίλβιο Μπερλουσκόνι (1936-2023) |
11 Μαΐου 1994 | 17 Ιανουαρίου 1995 | 251 ημέρες | Εμπρός Ιταλία | 12ο
(1994) | ||
Λαμπέρτο Ντίνι (1931-) |
17 Ιανουαρίου 1995 | 18 Μαΐου 1996 | 1 χρόνος, 122 ημέρες | Ανεξάρτητος | |||
Ρομάνο Πρόντι (1939-) |
18 Μαΐου 1996 | 21 Οκτωβρίου 1998 | 2 χρόνια, 156 ημέρες | Ανεξάρτητος | 13ο
(1998) | ||
Μάσσιμο Ντ' Αλέμα (1949-) |
21 Οκτωβρίου 1998 | 22 Δεκεμβρίου 1999 | 1 χρόνος, 188 ημέρες | Αριστεροί Δημοκράτες | |||
22 Δεκεμβρίου 1999 | 26 Απριλίου 2000 | Κάρλο Ατσέλιο Τσάμπι
(1999-2006) | |||||
Τζουλιάνο Αμάτο (1938-) |
26 Απριλίου 2000 | 11 Ιουνίου 2001 | 1 χρόνος, 46 ημέρες | Ανεξάρτητος | |||
Σίλβιο Μπερλουσκόνι (1936-2023) |
11 Ιουνίου 2001 | 23 Απριλίου 2005 | 4 χρόνια, 340 ημέρες | Εμπρός Ιταλία | 14ο
(2001) | ||
23 Απριλίου 2005 | 17 Μαΐου 2006 | ||||||
Ρομάνο Πρόντι (1939-) |
17 Μαΐου 2006 | 8 Μαΐου 2008 | 1 χρόνος, 357 ημέρες | Δημοκρατικό Κόμμα | 15ο
(2006) |
Τζόρτζιο Ναπολιτάνο
(2006-2015) | |
Σίλβιο Μπερλουσκόνι (1936-2023) |
8 Μαΐου 2008 | 16 Νοεμβρίου 2011 | 3 χρόνια, 192 ημέρες | Λαός της Ελευθερίας | 16ο | ||
Μάριο Μόντι (1943-) |
16 Νοεμβρίου 2011 | 28 Απριλίου 2013 | 1 χρόνος, 163 ημέρες | Ανεξάρτητος | |||
Ενρίκο Λέτα (1966-) |
28 Απριλίου 2013 | 22 Φεβρουαρίου 2014 | 300 ημέρες | Δημοκρατικό Κόμμα | 17ο | ||
Ματέο Ρέντσι (1975-) |
22 Φεβρουαρίου 2014 | 12 Δεκεμβρίου 2016 | 2 χρόνια, 294 ημέρες | Δημοκρατικό Κόμμα | Σέρτζιο Ματαρέλα
(2015-σήμερα) | ||
Πάολο Τζεντιλόνι (1954-) |
12 Δεκεμβρίου 2016 | 1 Ιουνίου 2018 | 1 χρόνος, 171 ημέρες | Δημοκρατικό Κόμμα | |||
Τζουζέπε Κόντε (1964-) |
1 Ιουνίου 2018 | 5 Σεπτεμβρίου 2019 | 2 χρόνια, 257 ημέρες | Ανεξάρτητος | 18ο | ||
5 Σεπτεμβρίου 2019 | 13 Φεβρουαρίου 2021 | ||||||
Μάριο Ντράγκι (1947-) |
13 Φεβρουαρίου 2021 | 22 Οκτωβρίου 2022 | 1 χρόνος, 251 ημέρες | Ανεξάρτητος | |||
Τζόρτζια Μελόνι (1977-) |
22 Οκτωβρίου 2022 | σήμερα | 2 έτη, 47 ημέρες | Αδέλφια της Ιταλίας | 19ο (2022) |
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ «Archived copy» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 27 Σεπτεμβρίου 2012., Protocol and Liaison Service, United Nations
- ↑ «IG.com Pay Check». IG. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ «Interoffice memorandum: Change of name of country» (PDF). United Nations Secretariat. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 28 Μαρτίου 2012.
- ↑ «Attribuzioni e prerogative del capo del governo, primo ministro segretario di Stato (L.24 dicembre 1925, n. 2263 - N. 2531, in Gazz.uff., 29 dicembre, n. 301)». ospitiweb.indire.it. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Ιουνίου 2013.
- ↑ https://www.governo.it/it/il-presidente
- ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Ιουλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2021.
- ↑ https://archivio.quirinale.it/aspr/atti
- ↑ https://www.refworld.org/docid/3ae6b59cc.html
- ↑ http://www.prefettura.it/FILES/AllegatiPag/1187/Costituzione_ENG.pdf
- ↑ https://www.britannica.com/biography/Cesare-Count-Balbo
- ↑ https://www.ohio.edu/chastain/rz/sard.htm
- ↑ https://www.cherasco1547.org/public/pdf/20190829110034_THE_ALBERTINE_STATUTE.pdf
- ↑ Heads of State and Government, John V.Da Graca, Springer (1985) ISBN 1349079995)
- ↑ https://www.ohio.edu/chastain/ac/cavour.htm
- ↑ https://mpra.ub.uni-muenchen.de/98350/1/MPRA_paper_98350.pdf
- ↑ https://timesofmalta.com/articles/view/francesco-crispi-a-turbulent-italian-future-prime-minister-expelled.851489
- ↑ The Randolph Churchill of Italy, accessmylibrary.com.
- ↑ https://digitalcommons.macalester.edu/cgi/viewcontent.cgi?referer=https://www.google.com/&httpsredir=1&article=1074&context=poli_honors
- ↑ Amoore, The Global Resistance Reader, p. 39
- ↑ 20,0 20,1 Barański & West, The Cambridge companion to modern Italian culture, p. 44
- ↑ 21,0 21,1 Killinger, The history of Italy, p. 127–28
- ↑ Coppa 1970
- ↑ Sarti, Italy: a reference guide from the Renaissance to the present, pp. 46–48
- ↑ Coppa 1971