Πρόσβορρο Γρεβενών
Συντεταγμένες: 40°05′25.32″N 21°11′49.66″E / 40.0903667°N 21.1971278°E
Το Πρόσβορρο είναι ορεινό χωριό του νομού Γρεβενών σε υψόμετρο 980 μέτρα[1].
| Πρόσβορρο Γρεβενών | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Μακεδονίας |
| Δήμος | Γρεβενών |
| Δημοτική Ενότητα | Θεόδωρου Ζιάκα |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Γρεβενών |
| Υψόμετρο | 980 |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Δέλνο, Πρόσβορο |
| Ταχ. κώδικας | 51032 |
| Τηλ. κωδικός | +30 24620 |
| http://www.prosvoro.gr | |
Γεωγραφία - Αξιοθέατα Επεξεργασία
Το Πρόσβορρο βρίσκεται προς στα βορειοδυτικά όρια με τις περιφερειακές ενότητες Καστοριάς και Κοζάνης. Είναι κτισμένο στις βόρειες πλαγιές του όρους Τσούργιακας, ανάμεσα σε πυκνά δάση δρυών (βελανιδιάς)[2] και απέχει 33 χλμ. δυτικά από τα Γρεβενά. Βόρεια του χωριού περνάει ο ποταμός Βενέτικος ενώ στα νοτιοανατολικά ο χείμαρρος Σμιξιώτικο.
Πάνω στον Βενέτικο, λίγο πριν συναντηθεί με το Σμιξιώτικο και μεταξύ Aλατόπετρας (Β.) και Προσβόρου (Α.), βρίσκεται το "Πέτρινο γεφύρι". Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα ίσως γεφύρια των Γρεβενών, κτισμένο πριν το 1900, διαφορετικής νοοτροπίας από τα άλλα του νομού και με επίπεδο δάπεδο. Χαρακτηριστικό του είναι οι σταλακτοειδείς σχηματισμοί, μήκους 20 - 30 εκ. που υπάρχουν κάτω από το τόξο της ανοίγματος 12 και πλάτους 3,45 μέτρων[3]. Από το 1995 έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο[4].
Ιστορία - Ονομασία Επεξεργασία
Η παλιότερη γραπτή αναφορά για το χωριό γίνεται στον Κώδικα της Ζάβορδας που καταγράφει την ύπαρξη οικισμού μετά την ίδρυση της Ιεράς Μονή Ζάβορδας (1534), γι΄ αυτό και η δημιουργία του τοποθετείται αρχές του 1600 με τους πρώτους κατοίκους του να προέρχονται από την Ήπειρο, την περιοχή της Βέροιας ή και την Αλβανία. Τα παλιό όνομα του χωριού είναι Δέλνο[5] το οποίο, σύμφωνα με τους κατοίκους του, προέρχεται από παράφραση της λέξης δειλινό (απόγευμα), ενώ το Πρόσβορρο από την τοποθεσία του και από την έκθεσή του προς βορρά.
Την περίοδο της τουρκοκρατίας υπάγονταν στον καζά των Γρεβενών και στο αρματολίκι Βλάχ κόλι, όπως όλα τα Κο(υ)πατσιαροχώρια της περιοχής και στα οποία ανήκε το Δέλνο (Καραμανές 2011). Οι κάτοικοί του ονομάζονταν Κο(υ)πατσιαραίοι, μιλούσαν μόνο ελληνικά και σύμφωνα με την τοπική παράδοση στο χωριό δεν πήγε ποτέ Τούρκος φοροεισπράκτορας. Η λέξη κουπάτσι είναι βλάχικη, σημαίνει βελανιδιά (δρυς) και καθώς τα Κο(υ)πατσιαροχώρια βρίσκονται μέσα ή στα όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου χαρακτηρίζονται από την πυκνή βλάστηση της βελανιδιάς[6].
Διοικητικά Επεξεργασία
Αναφέρεται επίσημα ως Δέλνο το 1918 στο ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918 όπου ορίζεται έδρα της ομώνυμης κοινότητας που ανήκε στο νομό Κοζάνης. Το 1927 μετονομάζεται σε Πρόσβορο και το 1940 το όνομα του οικισμού διορθώνεται σε Πρόσβορρον. Το 1964 με το ΦΕΚ 185Α - 30/10/1964 αποσπάται από το νομό Κοζάνης και υπάγεται στο νομό Γρεβενών[7]. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, αποτελεί τη τοπική κοινότητα Προσβόρρου που ανήκει στην δημοτική ενότητα Θεόδωρου Ζιάκα του Δήμου Γρεβενών και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 39 κατοίκους[8].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 96, τομ.29.
- ↑ «Γνωρίζοντας τα άλλα… Γρεβενά». Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού | Γέφυρα Αλατόπετρας ή Πρόσβορου». odysseus.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Οκτωβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Πανδέκτης: Delnon -- Prosvoron». pandektis.ekt.gr. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Northern Pindos National Park | Οικισμοί». Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10551 (σελ. 77 του pdf)
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Πρόσβορρο Γρεβενών στο https://www.youtube.com
- Γεφύρι Πρόσβορου ή Αλατόπετρας (πέτρινο γεφύρι ή γεφύρι του Γκαβού) από τον ιστότοπο http://www.visit-grevena.gr
- Το "ξ΄λένιο" γεφύρι στο Πρόσβορο Γρεβενών από τον ιστότοπο http://www.visit-grevena.gr