Ροδιάπολη

αρχαία πόλη της Λυκίας

Συντεταγμένες: 36°23′N 30°16′E / 36.383°N 30.267°E / 36.383; 30.267

Η Ροδιάπολη (αρχαία ελληνικά: Ῥοδιάπολις‎‎), γνωστή και ως Ροδία (Ῥοδία) και Ροδιόπολη (Ῥοδιόπολις), ήταν πόλη της αρχαίας Λυκίας. Σήμερα βρίσκεται σε ένα λόφο βορειοδυτικά της σύγχρονης πόλης Κουμλουτζά στην επαρχία Αττάλεια της Τουρκίας.

Ροδιάπολη
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Ροδιάπολη
36°23′0″N 30°16′0″E
ΧώραΤουρκία[1]
Διοικητική υπαγωγήKumluca
Ζώνη ώραςUTC+03:00 (επίσημη ώρα)
Commons page Σχετικά πολυμέσα
Πόλεις της αρχαίας Λυκίας
Τα τείχη της πόλης δίπλα στο θέατρο

Η Ροδιάπολη ξεχωρίζει ως μια επιτυχώς σχεδιασμένη, πολύ συμπαγής ρωμαϊκή πόλη σε περιορισμένο και τραχύ έδαφος με μια μοναδικά περίπλοκη και γεμάτη διάταξη κτηρίων χωρίς να αφήνει κενό χώρο εκτός από τους δρόμους. Στο επικλινές έδαφος, οι βεράντες που απαιτούνται για τον αστικό ιστό σχηματίζονταν κυρίως από στέρνες, μια έξυπνη λύση που ικανοποιούσε τη ζήτηση νερού, ενώ παράλληλα δημιουργούσε επίπεδες περιοχές για δόμηση. [2]

Ιστορία Επεξεργασία

Ονομάζεται Ροδία από τον Πτολεμαίο (V, 3) και τον Στέφανο Βυζάντιο. Αναφέρεται ως Ροδιάπολη στα νομίσματα και τις επιγραφές της και ως Ροδιόπολη από τον Πλίνιο τον Πρεσβύτερο,[3] που την εντοπίζει στα βουνά στα βόρεια της Κορυδάλας. Η πόλη θεωρήθηκε ότι ιδρύθηκε από αποίκους από τη Ρόδο. Το όνομα Ροδιάπολη σημαίνει Ροδιακή πόλη.[4]

Η Ροδιάπολη ήταν μια σχετικά μικρή πόλη της Λυκίας με μόνο μία ψήφο, αλλά είχε το δικαίωμα να κόβει νομίσματα. Τα ελληνιστικά ευρήματα σε ανασκαφές, που ανήκουν σε μνημεία και ιδιαίτερα επιγραφές και νομίσματα είναι σαφή, αλλά συγκριτικά λίγα και υποδηλώνουν ότι ο οικισμός εκείνη την εποχή ήταν μικρός σε σύγκριση με τον μεταγενέστερο ρωμαϊκό οικισμό. Λόγω της συμπαγούς περιοχής της πόλης, τα περισσότερα παλαιότερα κτήρια καλύφθηκαν κάτω από μεταγενέστερα ρωμαϊκά και το κοίλο του θεάτρου είναι το μοναδικό εναπομείναν μνημείο, που χρονολογείται στην ύστερη ελληνιστική περίοδο.

Στη ρωμαϊκή περίοδο η πόλη έγινε διάσημη, επειδή ήταν το σπίτι του πλούσιου φιλάνθρωπου Οπραμόας. Κοντά στο θέατρο της πόλης κατασκευάστηκε μνημείο στη μνήμη του. Στους τοίχους του μνημείου υπάρχει η μεγαλύτερη επιγραφή στη Λυκία, που μνημονεύει τις ευεργεσίες του και τις πολυάριθμες τιμές, που του αποδίδονται. Σύμφωνα με αυτά, ο Οπραμόας δώρισε περίπου 500.000 δηνάρια σε 28 πόλεις της Λυκίας για την αποκατάσταση των ζημιών, που προκλήθηκαν από έναν σεισμό μεταξύ 140 και 143 μ.Χ. Χρηματοδότησε επίσης την ανέγερση δύο ναών στη Ροδιάπολη. Ο Ηράκλειτος ήταν ένας άλλος διάσημος κάτοικος,  γνωστός για τη ρητορική του και τις γνώσεις του στην ιατρική.

Σύμφωνα με επιγραφές η πόλη ήταν κέντρο λατρείας της Αθηνάς Πολιάδος κατά την ελληνιστική και ρωμαϊκή περίοδο.[4]

Εκκλησιαστική ιστορία Επεξεργασία

Η Ροδιάπολη βρισκόταν στην ύστερη ρωμαϊκή επαρχία της Λυκίας και έτσι η επισκοπική της έδρα ήταν έδρα βοηθού επισκόπου της μητρόπολης των Μύρων. Μόνο ένας επίσκοπος Ροδιάπολης είναι γνωστός, ο Νικόλαος, που ήταν παρών το 518 σε Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης.[5] Το Notitiae episcopatuum συνεχίζει να αναφέρει την έδρα μέχρι τον 12ο ή 13ο αιώνα.

Ιστορία ανασκαφών Επεξεργασία

Η πόλη ανακαλύφθηκε το 1842 από τον T.A.B. Spratt. Η πρώτη οπτική τεκμηρίωση και λεπτομερείς έρευνες των επιγραφών του Οπραμόας ολοκληρώθηκαν από μια ομάδα με επικεφαλής τον E. Krickl το 1894. Η τοποθεσία υπέστη ζημιές από μεγάλη δασική πυρκαγιά το 2005. Η πρώτη ανασκαφική εκστρατεία στη Ροδιάπολη διεξήχθη το 2006 για λογαριασμό του Υπουργείου Πολιτισμού και Τουρισμού και του Πανεπιστημίου Ακντενίζ υπό την ηγεσία του Νεβζάτ Τσεβίκ.[6]

Ο αρχαιολογικός χώρος Επεξεργασία

Υπάρχουν 2 ιαματικά λουτρά στην πόλη. Τα εκτεταμένα Μεγάλα Λουτρά, που χρονολογούνται από τον 2ο αιώνα καλύπτουν έκταση 1077 m 2 και έχουν ανασκαφεί. [7] Είναι απομακρυσμένα από το κέντρο της πόλης, στους πρόποδες του λόφου καθώς όταν χτίστηκε δεν υπήρχε χώρος αλλού για λουτρά αυτού του μεγέθους και το νερό μπορούσε να παρέχεται εδώ με την υψηλότερη πίεση. Το νότιο μισό του συγκροτήματος περιλαμβάνει την παλαίστρα, που καλύπτει το 58% της συνολικής έκτασης. Οι στέρνες από κάτω αποτελούν την υποδομή/ταράτσα της παλαίστρας στην επικλινή πλαγιά. Ο ανατολικός τοίχος βρίσκεται σε όλο του το ύψος ως το επίπεδο του θόλου. Το caldarium, το tepidarium και το frigidarium είχαν παράθυρα με θέα στην παλαίστρα στο νότο, επωφελούμενοι έτσι από το φως της ημέρας και τη ζέστη του ήλιου. Τα λουτρά είχαν πολλές φάσεις κατασκευής και μετά από αναθεώρηση στη ρωμαϊκή περίοδο, ριζικές μετατροπές έλαβαν χώρα στη βυζαντινή περίοδο.

Τα μικρά λουτρά, που χρονολογούνται μετά τον 4ο αιώνα βρίσκονται βορειοανατολικά των μεγάλων λουτρών και είναι το πιο απομακρυσμένο κτήριο από το κέντρο της πόλης. Η θέση τους μπορεί να έχει καθοριστεί από το ρέμα, που ρέει ακόμα και σήμερα.

Σημαντικά μνημεία είναι επίσης η αγορά, η διώροφη στοά και η στοά Οπραμόας.

Τα ερείπια ενός μικρού θεάτρου, ενός ναού του Ασκληπιού, σαρκοφάγων και εκκλησιών είναι ακόμα ορατά στην περιοχή. Το 2011 ανακαλύφθηκε ένα συγκρότημα νεκροταφείων της Λυκίας, που χρονολογείται περίπου από το 300 π.Χ.

Κανένα υδραγωγείο δεν έδινε νερό στην πόλη και οι κάτοικοι βασίζονταν αποκλειστικά στην αποθήκευση νερού σε στέρνες. Οι λεγόμενες «προβλήτες του υδραγωγείου» που κάποτε εντοπίστηκαν ανήκουν στην πραγματικότητα σε ρωμαϊκούς θαλαμωτούς τάφους. [8]

Η αποκατάσταση του ναού κοντά στο αμφιθέατρο το 2017 επικρίθηκε επειδή απασχολούσε εργάτες χωρίς εμπειρία στην αποκατάσταση, επειδή υπήρχε έλλειψη έμπειρου διαχειριστή έργου, γινόταν τοποθέτηση λίθων ανάποδα ή σε λάθος μέρος και επειδή γινόταν υπερβολική χρήση ιταλικού μάρμαρου στη θέση υπάρχουσας πέτρας. [9]

Εικόνες Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. (Αγγλικά) GeoNames. 2005. Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2015.
  2. Çevik, Nevzat; Kızgut, İsa; Süleyman, Bulut (2010). "Rhodiapolis, as a Unique Example of Lycian Urbanism". Adalya. 13: 29–64.
  3. Pliny the Elder, Natural History 5.28
  4. 4,0 4,1 Murphey, Dennis (2006). «The Cisterns and Reservoirs of Rhodiapolis, Southwest-Turkey: A Study in Ancient Water Management». Στο: Wiplinger, Gilbert. Cura Aquarum in Ephesus: Proceedings of the Twelfth International Congress on the History of Water Management and Hydraulic Engineering in the Mediterranean Region, Ephesus/Selçuk, Turkey, October 2-10, 2004 (PDF). Babesch Supplements: Annual Papers on Mediterranean Archaeology. 12. Leuven: Peeters. σελίδες 159–164. ISBN 9789042918290. [νεκρός σύνδεσμος]
  5. «CATHOLIC ENCYCLOPEDIA: Rhodiopolis». www.newadvent.org. Ανακτήθηκε στις 29 Οκτωβρίου 2022. 
  6. Çevik, Nevzat; Kızgut, İsa; Süleyman, Bulut (2007). «Excavations at Rhodiapolis in 2006: The First Campaign». Kazi Raporlari 5: 59–67. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-07-12. https://web.archive.org/web/20200712081255/http://www.akmedanmed.com/pdf/2007_12.pdf. Ανακτήθηκε στις 2023-06-18. 
  7. Çevik, Nevzat; Kızgut, İsa; Süleyman, Bulut (2009).
  8. Çevik, Nevzat; Kızgut, İsa; Süleyman, Bulut (2007).
  9. «Akdeniz Portal - Antalya haber, Haber Antalya, Antalya Güncel, Antalya Haber sitesi, Antalya online haber, Antalya haber portalı, Antalya'dan haberler, Antalya spor haber, Antalya turizm haber». 25 Μαρτίου 2018. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 13 Νοεμβρίου 2021. 

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

  •   Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Rhodiapolis στο Wikimedia Commons