Ροδοβάνι Χανίων
Συντεταγμένες: 35°17′20.4″N 23°46′51.6″E / 35.289000°N 23.781000°E
Το Ροδοβάνι (επίσημο: το Ροδοβάνιον) είναι χωριό και έδρα ομώνυμης κοινότητας του δήμου Καντάνου-Σελίνου στην περιφερειακή ενότητα Χανίων της Κρήτης. Ανήκε στην Επαρχία Σελίνου. Απέχει 59 χιλιόμετρα από τα Χανιά. Είναι κτισμένο σε υψόμετρο 500 μ.[1]
| Ροδοβάνι | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κρήτης |
| Περιφερειακή Ενότητα | Χανίων |
| Δήμος | Καντάνου - Σελίνου, τοπική κοινότητα Ροδοβανίου Χανίων |
| Δημοτική Ενότητα | Ανατολικού Σελίνου |
| Δημοτική Κοινότητα | Ροδοβανἰου |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Κρήτη |
| Νομός | Χανίων |
| Υψόμετρο | 500 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 68 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 730 09 |
| Τηλ. κωδικός | 2823 |
Ιστορικά στοιχεία Επεξεργασία
Στη θέση Κεφάλα, νότια του χωριού, έχουν βρεθεί τα ερείπια της αρχαίας πόλης Ελύρου, η οποία άκμασε τους ελληνιστικούς και ρωμαϊκούς χρόνους, ούσα η σημαντικότερη πόλη στη νοτιοδυτική Κρήτη. Σήμερα σώζονται λείψανα οικισμών και δεξαμενών και στο νότιο τμήμα της πόλης βρίσκεται το νεκροταφείο της πόλης. Περιηγητές αναφέρουν ότι βρήκαν ερείπια αρχαίου θεάτρου και υδραγωγείου.[2] Η πόλη συνέχισε να υφίσταται και τους βυζαντινούς χρόνους, όταν ήταν έδρα επισκοπής, μέχρι που καταστράφηκε από τους Σαρακηνούς.[3]
Το σημερινό χωριό πιθανόν δημιουργήθηκε τους πρώτους χρόνους των ενετικών χρόνων. Η ονομασία Ροδοβάνι σύμφωνα με τον Δ. Σαλαμάγκα, το όνομα προέρχεται από το όνομα ιταλικό Rodovan το οποίο σημαίνει Ιλλυριός. Ο Στέργιος Σπανάκης επισημαίνει ότι το επίθετο Rodovano αναφέρεται στο δουκικό αρχείο του Χάνδακα από το 1366 και έτσι θεωρεί ότι το χωριό ιδρύθηκε από Κροάτη μισθοφόρο, ο οποίος πιθανόν ήρθε στα πλαίσια καταστολής των επαναστάσεων της Κρήτης.[1]
Στην απογραφή του Φραντσέσκο Μπαρότσι το 1577 αναφέρεται ως Rhodovani. Στην ενετική απογραφή του 1583 από τον Καστροφύλακα απογράφεται μαζί με τα χωριά Αγριλιά και Μονοχριστογέρακο με 280 κατοίκους, ενώ στη συνέχεια αναφέρεται ως Rodovani με 16 οφειλόμενες αγγαρείες. Από τον Φραντσέσκο Βασιλικάτα το 1630 αναφέρεται το Rodhovani. Στην απογραφή η οποία πραγματοποιήθηκε από τους Αιγυπτίους το 1834 αναφέρεται ως Rodhovani με κυρίως χριστιανικό πληθυσμό, 30 οικογένειες, ενώ αναφέρεται και μια μουσουλμανική.[1]
Το 1881 η Σκλαβοπούλα ανήκε στον δήμο Παλαιόχωρας και στην απογραφή εκείνης της χρονιάς αναφέρεται ως Σκλαβοπούλα και Σφακιά, με αμιγώς χριστιανικό πληθυσμό, 269 κατοίκους. Στην απογραφή του 1900 είχε 345 κατοίκους και υπαγόταν στον ίδιο δήμο. Στην απογραφή του 1920 είχε οριστεί έδρα ομώνυμου αγροτικού δήμου.[1] Το 1925 ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας, μέχρι το 1989, όταν εντάχθηκε στον τότε δήμο Πελεκάνου.[4]
Απογραφές πληθυσμού Επεξεργασία
Αναλυτικά η δημογραφική πορεία του χωριού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1900 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός[1] | 230 | 198 | 219 | 313 | 219 | 209 | 183 | 163 | 122 | 98 |
Σημεία ενδιαφέροντος Επεξεργασία
Στην περιοχή Κεφάλα σώζονται τα ερείπια της αρχαίας Ελύρου, κάποια από αυτά σε σημαντικό ύψος, όπως οι ρωμαϊκές δεξαμενές και το υδραγωγείο. Στην κορυφή του λόφου Κεφάλα βρίσκεται οθωμανικός κούλες. Στον χώρο βρίσκεται επίσης ναός της Παναγίας, κτισμένος στα ερείπια παλαιοχριστιανικής βασιλικής, από την οποία διατηρούνται ψηφιδωτά με φυτικό και ζωικό διάκοσμο.[5]
Νοτιοδυτικά του χωριού σώζεται ο μεσαιωνικός ναός της Παναγίας Καλομοιριανής. Το εσωτερικό του ναού είναι τοιχογραφημένο. Οι τοιχογραφίες του ναού σώζονταν σε καλή κατάσταση μέχρι το 1942, οπότε και βανδαλίστηκαν από παιδιά. Από τις τοιχογραφίες ξεχωρίζει η εικόνα του κτήτορα στο βόρειο τοίχο, ο οποίος αναγνωρίζεται ως ο Γεώργιος Καντανολέων, ο οποίος απεικονίζεται μαζί με τη γυναίκα του Μόσχα.[6] Ο Στέφανος Ξανθουδίδης τον ταύτισε με τον αρχηγό της επανάστασης του Καντανολέοντα του 1527. Άλλοι βυζαντινοί ναοί στην περιοχή είναι οι ναοί του Αγίου Γεωργίου, του Αγίου Ιωάννη και της Αγίας Παρασκευής, των οποίων όμως οι τοιχογραφίες είναι κατεστραμμένες.[1]
Διοικητικά στοιχεία Επεξεργασία
Δείτε Κοινότητα Ροδοβανίου
Ως οικισμός αναφέρεται επίσημα το 1925 στο ΦΕΚ 27Α - 31/01/1925 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοιδρυθείσας κοινότητας.[7] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης και με την τροποποίησή του Κλεισθένης Ι, μαζί με τους οικισμούς: Αγριλές, Καμάρια, Λιβάδα και Μάζα αποτελούν την κοινότητα Ροδοβανίου[8] που υπάγεται στη δημοτική ενότητα Κανδάνου του δήμου Κανδάνου-Σελίνου ενώ σύμφωνα την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 98 κατοίκους[9].
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 Σπανάκης, Στέργιος (1993). Πόλεις και χωριά της Κρήτης στο πέρασμα των αιώνων, τόμος Β΄. Ηράκλειο: Γραφικές Τέχνες Γ. Δετοράκης. σελίδες 684–685.
- ↑ «Έλυρος». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Έλυρος στο Ροδοβάνι Σελίνου - Ιστορικό». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Σεπτεμβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
- ↑ «Σκλαβοπούλα (Χανίων)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ-Ελληνική Εταιρία Τοπικής Ανάπτυξης και Αυτοδιοίκησης Α.Ε. Ανακτήθηκε στις 4 Νοεμβρίου 2019.
- ↑ «Έλυρος στο Ροδοβάνι Σελίνου - Πειργραφή». odysseus.culture.gr. Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 Οκτωβρίου 2021. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.
- ↑ «Παναγία Καλομοιριανή». digitalcrete.ims.forth.gr. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2020.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «ΕΕΤΑΑ-Διοικητικές Μεταβολές των ΟΤΑ». www.eetaa.gr. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ «Νόμος 4555/2018 - ΦΕΚ 133/Α/19-7-2018 ( Άρθρα 1 - 151) (Πρόγραμμα ΚΛΕΙΣΘΕΝΗΣ) (Κωδικοποιημένος)». e-nomothesia.gr | Τράπεζα Πληροφοριών Νομοθεσίας. Ανακτήθηκε στις 7 Σεπτεμβρίου 2022.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού», σελ. 10893 (σελ. 419 του pdf)