Ρουί Μπλας

ρομαντικό δράμα του Βικτόρ Ουγκώ

Ο Ρουί Μπλας (γαλλικός τίτλος: Ruy Blas) είναι θεατρικό έργο σε πέντε πράξεις του Βικτόρ Ουγκώ που παρουσιάσθηκε τον Νοέμβριο 1838 στο Παρίσι. Η υπόθεση διαδραματίζεται στη Μαδρίτη το 1699 επί Καρόλου Β' και ενσωματώνει όλη την τέχνη του ρομαντικού δράματος: μηχανορραφίες, μεταμφιέσεις, ανατροπές, θρίαμβο και καταστροφή, έρωτα και φόνο. Ο Ρουί Μπλας, ένας κοινός θνητός που τολμά να αγαπήσει τη βασίλισσα, θεωρείται ο κατ' εξοχήν ήρωας του ρομαντικού ιδεώδους. [1]

Ρουί Μπλας
Δον Σεζάρ ντε Μπαζάν, πίνακας του Φερντινάν Ρουαμπέ, 1903, Οικία του Βίκτωρα Ουγκώ
ΣυγγραφέαςΒίκτωρ Ουγκώ
ΤίτλοςRuy Blas
ΓλώσσαΓαλλικά
Ημερομηνία δημιουργίας1838
Ημερομηνία δημοσίευσης1839
Μορφήθεατρικό έργο
ΤόποςΙσπανία
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Το έργο ήταν μια καλυμμένη διαμαρτυρία κατά του καθεστώτος της Ιουλιανής Μοναρχίας και ζητούσε πολιτικές μεταρρυθμίσεις. Η καταγγελία των διεφθαρμένων υπουργών παρέπεμπε στην κατάσταση της εποχής του συγγραφέα και δεν έχει χάσει τίποτε από την επικαιρότητά της: σε ορισμένες κυβερνήσεις, οι υπουργοί είναι τόσο «τίμιοι» στη ζωή όσο και στη σκηνή.[2]

 
Η Σάρα Μπερνάρ στον ρόλο της βασίλισσας, 1879

Η ιστορία επικεντρώνεται γύρω από μια κακόβουλη μηχανορραφία κατά της νεαρής βασίλισσας Μαρίας ντε Νόιμπουργκ, που οργανώθηκε από τον δον Σαλούστ ντε Μπαζάν, υπουργό του βασιλιά της Ισπανίας, ως εκδίκηση για την περιφρόνηση της βασίλισσας προς αυτόν: έπεσε σε δυσμένεια επειδή αποπλάνησε και αρνήθηκε να παντρευτεί μια από τις κυρίες των τιμών της.

Αρχικά σκέφτεται να χρησιμοποιήσει τον εξάδερφό του, δον Σεζάρ ντε Μπαζάν, έναν ευγενή χαμένο στην ακολασία, με αντάλλαγμα την πληρωμή των χρεών του, αλλά ο τελευταίος, μαθαίνοντας ότι πρόκειται για παγίδα σε μια γυναίκα, αρνείται περήφανα και ιπποτικά.

Μαθαίνοντας κάτι ανήκουστο, ότι ο βαλές του δον Σεζάρ, ο Ρουί Μπλας, έχει ερωτευτεί κρυφά τη βασίλισσα, ο δον Σαλούστ εξορίζει τον εξάδελφό του και στη θέση του μεταμφιέζει σε ευγενή τον Μπλας και τον παρουσιάζει στη βασιλική αυλή ως δον Σεζάρ. [3]Ευφυής και ονειροπόλος, ποιητής, ο Μπλας γίνεται δημοφιλής, διορίζεται πρωθυπουργός, αρχίζει χρήσιμες πολιτικές και δημοσιονομικές μεταρρυθμίσεις και συγχρόνως κατακτά την καρδιά της βασίλισσας, η οποία πλήττει μακριά από την πατρίδα της τη Γερμανία, λόγω της αυστηρής εθιμοτυπίας και της αδιαφορίας του συζύγου της που είχε εμμονή με το κυνήγι. Είναι αξιοσημείωτη μια μακρά ομιλία, 101 στίχων, στην οποία αντιπαραβάλλεται η παρακμή της μοναρχίας με τη δόξα και το μεγαλείο του παρελθόντος κατά τη διακυβέρνηση του αυτοκράτορα Καρόλου E΄ της Αγίας Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.

Αλλά ενώ ο Ρουί Μπλας, μεθυσμένος από έκσταση και ευτυχία ευχαριστεί τον Θεό, ο δον Σαλούστ επιστρέφει και του υπενθυμίζει την κατάσταση και τον ρόλο του. Ο Ρουί Μπλας αντιλαμβάνεται ότι ο δον Σαλούστ έχει στήσει όλη αυτή τη δολοπλοκία για να εκδικηθεί σκληρά τη βασίλισσα.[4]

Όταν στη σκηνή εμφανίζεται ο πραγματικός δον Σεζάρ και απειλεί να αποκαλύψει την πλεκτάνη του δον Σαλούστ, αυτός θυσιάζει ανελέητα τον εξάδερφό του στην τραυματισμένη ματαιοδοξία του συλλαμβάνοντάς τον ως τον διαβόητο ληστή Ματαλόμπο.

Ο δον Σαλούστ στέλνει στη βασίλισσα ένα σημείωμα με το οποίο ο Μπλας, απειλούμενος με μεγάλο κίνδυνο, ζητά τη βοήθειά της. Η βασίλισσα δεν διστάζει, και με κίνδυνο να εκτεθεί, πηγαίνει μόνη της, νύχτα, στο σπίτι του Ρουί Μπλας. Βλέποντάς την, ο υπουργός, τρομαγμένος, την παρακαλεί να φύγει, εκείνη αρνείται και δείχνει το γράμμα. Η απεχθής πλοκή αποκαλύπτεται. Εμφανίζεται ο δον Σαλούστ και αποκαλύπτει στη βασίλισσα τη μεταμφίεση, εξευτελίζοντας τον Μπλας. Προτείνει μια συμφωνία στη βασίλισσα: είτε αποκαλύπτει δημόσια τη σχέση της με αυτόν που θεωρεί ως δον Σεζάρ, είτε υπογράφει μια επιστολή που απευθύνεται στον βασιλιά με την οποία παραιτείται από το γάμο της και το στέμμα. Ο Ρουί Μπλας παραδέχεται την πραγματική του ταυτότητα στη βασίλισσα και σκοτώνει τον Σαλούστ με το σπαθί του, έχοντας αποφασίσει να αυτοκτονήσει με δηλητήριο.

Η βασίλισσα αρχικά αντιδρά, όταν όμως αντιλαμβάνεται την πρόθεση του αγαπημένου της να αυτοκτονήσει, τον συγχωρεί και του δηλώνει ανοιχτά τον έρωτά της. Όμως ο Ρουί Μπλας, έχοντας πιεί το δηλητήριο, πεθαίνει γονατιστός στην αγκαλιά της.[5]

Επιρροές

Επεξεργασία

Ο Ουγκώ αναφέρει ότι άρχισε να γράφει το έργο στις 4 Ιουλίου 1838. Το έργο έχει ομοιότητες με την Κυρία της Λυών του Έντουαρντ Μπούλβερ-Λύττον, που πρωτοπαρουσιάστηκε τον Φεβρουάριο του 1838. Η ιδέα του υπηρέτη, που ένας ευγενής περιφρονημένος εραστής τον χρησιμοποιεί για να προσελκύσει μια ωραία κυρία γελοιοποιώντας και εκθέτοντάς την, είχε ήδη χρησιμοποιηθεί στις Γελοίες Κομψευόμενες του Μολιέρου. Ο ίδιος ο Ουγκώ σημειώνει ως μία από τις πηγές του το έργο της Μαρί-Κατρίν ντ'Ωλνουά Αναμνήσεις από την Αυλή της Ισπανίας (1690).[6]

Διασκευές

Επεξεργασία

Ο Ρουί Μπλας έχει εμπνεύσει σκηνοθέτες και συνθέτες και γνώρισε πολλές διασκευές, ακόμη και παρωδίες,[7] με τον ίδιο ή με διαφορετικό τίτλο, στο θέατρο, την όπερα, τον κινηματογράφο ή την τηλεόραση. [8]

Μετάφραση στα ελληνικά

Επεξεργασία
  • Ρουί Μπλας - Βίκτωρος Ουγκώ, μετάφραση: Αντώνιος Σπ. Βερβενιώτης, ιδιωτική έκδοση 1947
  • Ρούυ Μπλάς, μετάφραση: Θρασύβουλος Σταύρου, εκδόσεις Γεωργίου Παπαδημητρίου, 1951
  • Ρουί Μπλας (ραδιοφωνικό θέατρο)[9]

Παραπομπές

Επεξεργασία