Βικιπαίδεια

Σαν Φρανσίσκο

πόλη στην Καλιφόρνια, ΗΠΑ
(Ανακατεύθυνση από Σαν Φραντσίσκο)

Συντεταγμένες: 37°46′39″N 122°24′59″W / 37.77750°N 122.41639°W / 37.77750; -122.41639

Το Σαν Φρανσίσκο (αγγλ. City and County San Francisco) ή επίσημα ο Άγιος Φραγκίσκος[17] είναι πολιτιστικό, εμπορικό και οικονομικό κέντρο της πολιτείας Καλιφόρνιας. Είναι η τέταρτη μεγαλύτερη πόλη στην Καλιφόρνια και η δέκατη έκτη μεγαλύτερη στις Η.Π.Α, με πληθυσμό 926.280 κατοίκους.[18] Η μητροπολιτική περιοχή του Σαν Φρανσίσκο, αριθμεί 4.749.008 κατοίκους. Η πόλη, βρίσκεται στο βόρειο άκρο της χερσονήσου του Σαν Φρανσίσκο και είναι το κεντρικό σημείο της περιοχής του Κόλπου του Σαν Φρανσίσκο, που έχει πληθυσμό 9.666.055 κατοίκους. Το Σαν Φρανσίσκο είναι η δεύτερη πιο πυκνοκατοικημένη πόλη της Αμερικής, μετά τη Νέα Υόρκη.

Σαν Φρανσίσκο, Καλιφόρνια
San Francisco from the Marin Headlands in March 2019.jpg
Flag of San Francisco.svg
Σημαία		Seal of San Francisco.svg
Σφραγίδα
Παρωνύμιο: Frisco[1][2]
Ρητό: Oro en paz. Fierro en guerra.[3][4][5]
Τοποθεσία στο χάρτη
Τοποθεσία στο χάρτη
Σαν Φρανσίσκο
37°46′39″N 122°24′59″W
California county map (San Francisco County enlarged).svg
ΧώραΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[6][7][8]
Διοικητική υπαγωγήSan Francisco County[6][7][8]
Γεωγραφική υπαγωγήSan Francisco Peninsula[9]
Ίδρυση29  Ιουνίου 1776[10]
Διοίκηση
 • Δήμαρχος του Σαν ΦρανσίσκοLondon Breed (από 2018)[11][12]
Έκταση600,592202 km²[13] και 600,59028 km²[14]
Υψόμετρο52 πόδι
Πληθυσμός873.965 (1  Απριλίου 2020)[15]
Ταχ. κωδ.94110, 94103, 94133, 94107, 94109, 94108 και 94105
Τηλ. κωδ.415[16] και 628
Ζώνη ώραςUTC−08:00 (επίσημη ώρα)
UTC−07:00 (θερινή ώρα)
ζώνη ώρας Ειρηνικού
ΙστότοποςΕπίσημος ιστότοπος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )
Άποψη της πόλης το 1945

Το 1776, οι Ισπανοί ήταν οι πρώτοι Ευρωπαίοι που εγκαταστάθηκαν στο Σαν Φρανσίσκο, που το ονόμασαν έτσι από τον Άγιο Φραγκίσκο. Η πόλη πέρασε από την κατοχή των Ισπανών στο κράτος του Μεξικού και έπειτα στις ΗΠΑ το 1848. Ο Πυρετός του Χρυσού της Καλιφόρνιας του 1849 έφερε μια ταχεία ανάπτυξη, καθιστώντας την τη μεγαλύτερη πόλη στη Δυτική Ακτή εκείνη την εποχή. Ως ενοποιημένη πόλη και κομητεία έγινε το 1856.[19] Το καθεστώς του Σαν Φρανσίσκο ως η μεγαλύτερη πόλη της Δυτικής Ακτής κορυφώθηκε μεταξύ 1870 και 1900, όταν περίπου το 25% του πληθυσμού της Καλιφόρνια κατοικούσε στην πόλη.[20] Καθώς τα 3/4 της πόλης καταστράφηκαν από τον σεισμό και τη φωτιά του 1906,[21] το Σαν Φρανσίσκο ξαναχτίστηκε γρήγορα, φιλοξενώντας τη Διεθνή Έκθεση Παναμά-Ειρηνικού εννέα χρόνια αργότερα, το 1915. Στον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, το Σαν Φρανσίσκο ήταν ένα σημαντικό λιμάνι επιβίβασης για τα μέλη των ενόπλων δυνάμεων που πήγαιναν στο Μέτωπο του Ειρηνικού.[22]Στη συνέχεια έγινε η γενέτειρα των Ηνωμένων Εθνών το 1945. [23][24][25] Μετά τον πόλεμο, η συμβολή των στρατιωτών που επέστρεψαν, η σημαντική μετανάστευση, οι απελευθερωτικές συμπεριφορές, μαζί με την άνοδο του «μπίτνικ» και των χίπις, η σεξουαλική επανάσταση, το κίνημα της ειρήνης που αυξάνονταν από την αντίθεση στη συμμετοχή των Ηνωμένων Πολιτειών στον πόλεμο του Βιετνάμ και άλλοι παράγοντες οδήγησαν στο περίφημο καλοκαίρι της αγάπης και το κίνημα για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, καθιερώνοντας το Σαν Φρανσίσκο ως κέντρο φιλελεύθερου ακτιβισμού στις Ηνωμένες Πολιτείες.

Το Σαν Φρανσίσκο είναι ένας δημοφιλής τουριστικός προορισμός,[26] γνωστός για τα δροσερά καλοκαίρια, την ομίχλη, τους απόκρημνους λόφους, το εκλεκτικό μείγμα αρχιτεκτονικής και τα ορόσημα, όπως η Γέφυρα της Χρυσής Πύλης, τα τελεφερίκ, το πρώην ομοσπονδιακό σωφρονιστικό ίδρυμα Αλκατράζ και η περιοχή της Τσάιναταουν. Το Σαν Φρανσίσκο είναι επίσης η έδρα εταιρειών όπως του Twitter, της Levi Strauss & Co., της Dropbox και της Uber. Η πόλη, και η γύρω περιοχή του κόλπου, είναι ένα παγκόσμιο κέντρο επιστημών και τεχνών [27][28] και φιλοξενεί μια σειρά από εκπαιδευτικά και πολιτιστικά ιδρύματα, όπως το Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνια του Σαν Φρανσίσκο, το Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, το Πολιτειακό Πανεπιστήμιο του Σαν Φρανσίσκο, το Μουσείο Μοντέρνας Τέχνης του Σαν Φρανσίσκο, καθώς και η Ακαδημία Επιστημών της Καλιφόρνια.

ΙστορίαΕπεξεργασία

Δείτε επίσης: Ιστορία του Σαν Φρανσίσκο και Χρονολόγιο του Σαν Φρανσίσκο
 
Χωριά των Γιελάμου στο Σαν Φρανσίσκο
Ιστορικές σχέσεις
  Ισπανική Αυτοκρατορία 1776–1821
  Πρώτη Μεξικανική Αυτοκρατορία 1821–1823
  Ηνωμένες Πολιτείες του Μεξικού 1823–1848
  Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής 1848–σήμερα
 
Η Αποστολή Αγίου Φρανσίσκου της Ασίζης (Αποστολή Ντολόρες)

Οι πρώτες αρχαιολογικές μαρτυρίες ανθρώπινης κατοίκησης στο έδαφος της πόλης του Σαν Φρανσίσκο χρονολογούνται στο 3000 π.Χ.[29] Η κοινότητα Γιελάμου της φυλής Οτσόν κατοικούσε σε μερικά μικρά χωριά όταν μια χερσαία ισπανική εξερευνητική αποστολή, με επικεφαλής τον Ντον Γκασπάρ Ντε Πορτόλα, έφτασε στις 2 Νοεμβρίου 1769, η πρώτη αποδεδειγμένη ευρωπαϊκή επίσκεψη στον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο.[30]

Η πρώτη ναυτική παρουσία σημειώθηκε στις 5 Αυγούστου 1775, όταν το πλοίο Σαν Κάρλος με εντολή του Χουάν Μανουέλ ντε Αγιάλα, έγινε το πρώτο πλοίο που αγκυροβόλησε στον κόλπο.[31] Το επόμενο έτος, στις 28 Μαρτίου 1776, οι Ισπανοί ίδρυσαν το Πρεσίντιο του Σαν Φρανσίσκο, ακολουθούμενο από μια αποστολή, την Αποστολή Αγίου Φρανσίσκου της Ασίζης (Αποστολή Ντολόρες), που ιδρύθηκε από τον Ισπανό εξερευνητή Χουάν Μπατίστα ντε Άνζα.

Μετά την ανεξαρτησία από την Ισπανία το 1821, η περιοχή έγινε μέρος του Μεξικού. Υπό τη Μεξικανική κυριαρχία, οι αποστολές σταδιακά τελείωσαν και τα εδάφη του ιδιωτικοποιήθηκαν. Το 1835, ο Γουίλιαμ Ρίτσαρντσον, ένας πολιτογραφημένος Μεξικανός πολίτης Αγγλικής καταγωγής, έχτισε την πρώτη ιδιωτική κατοικία,[32] κοντά σε ένα αγκυροβόλιο πλοίων γύρω από την σημερινή Πλατεία Πόρτσμουθ. Μαζί με τον Αλκάλντε Φρανσίσκο ντε Χάρο, εκπόνησε ένα ρυμοτομικό σχέδιο για τον διευρυμένο οικισμό και η πόλη, που ονομάστηκε Γιέρμπα Μπουένα, άρχισε να προσελκύει Αμερικανούς εποίκους.

Ο Πλοίαρχος Τζον Σλόατ διεκδίκησε την Καλιφόρνια για τις Ηνωμένες Πολιτείες στις 7 Ιουλίου 1846, κατά τη διάρκεια του Μεξικανό -Αμερικανικού πόλεμου και ο Πλοίαρχος Τζον Β. Μοντγκόμερι έφτασε για να διεκδικήσει την Γιέρμπα Μπουένα δύο ημέρες αργότερα. Το Γιέρμπα Μπουένα μετονομάστηκε σε Σαν Φρανσίσκο στις 30 Ιανουαρίου του επόμενου έτους και το Μεξικό παραχώρησε επίσημα το έδαφος στις Ηνωμένες Πολιτείες στο τέλος του πολέμου το 1848. Παρά την ελκυστική του θέση ως λιμάνι και ναυτική βάση, το Σαν Φρανσίσκο ήταν ακόμα ένας μικρός οικισμός με αφιλόξενη γεωγραφία.[33]

 
Λιμάνι του Σαν Φρανσίσκο το 1851
 
Η Χουάνα Μπριονές ντε Μιράντα, θεωρείται η «Ιδρυτική μητέρα του Σαν Φρανσίσκο».[34]

Ο Πυρετός του Χρυσού της Καλιφόρνια έφερε μια πληθώρα αναζητητών θησαυρού (γνωστοί ως «σαρανταεννιάδες», ένας όρος προερχόμενος από το «1849»). Οι χρυσοθήρες μαζεύτηκαν στο Σαν Φρανσίσκο πάνω από την πόλη Μπενίκια, [35] αυξάνοντας τον πληθυσμό από 1.000 ατόμα το 1848 σε 25.000 μέχρι τον Δεκέμβριο του 1849.[36] Ο υποσχόμενος μεγάλος πλούτος ήταν τόσο ισχυρός που τα ναυτικά πληρώματα που έφταναν από τα πλοία εγκατέλειψαν και έσπευσαν στα πεδία χρυσού, αφήνοντας πίσω τους πολλά πλοία στο λιμάνι του Σαν Φρανσίσκο.[37]Μερικά από αυτά τα περίπου 500 εγκαταλελειμμένα πλοία χρησιμοποιήθηκαν κατά καιρούς ως αποθήκες, σαλούν και ξενοδοχεία, που πολλά αφέθηκαν να σαπίσουν και μερικά βυθίστηκαν. Μέχρι το 1851, το λιμάνι επεκτάθηκε στον κόλπο με αποβάθρες, ενώ κτίρια χτίστηκαν ανάμεσα σε ναυάγια πλοίων. Μέχρι το 1870, το Γέρμπα Μπουένα Κόβε είχε γεμίσει για να δημιουργήσει νέα εδάφη. Τα θαμμένα πλοία εκτίθενται περιστασιακά όταν ανοίγονται θεμέλια για νέα κτίρια.[38]

Η Καλιφόρνια απέκτησε γρήγορα την ομοσπονιδιακή εξουσία το 1850 και ο αμερικανικός στρατός έχτισε το Φορτ Πόιντ στη Γκόλντεν Γκέιτ και το Φρούριο Αλκατράζ για να εξασφαλίσει τον κόλπο του Σαν Φρανσίσκο. Οι ανακαλύψεις ασημιού, συμπεριλαμβανομένου του Comstock Lode στη Νεβάδα το 1859, οδήγησαν περαιτέρω στην ταχεία αύξηση του πληθυσμού. [39] Με μεγάλες ομάδες τυχοδιωκτών να φτάνουν στην πόλη, η ανομία ήταν συνηθισμένη και το τμήμα της πόλης της ακτής Μπάρμπαρι απέκτησε φήμη ως καταφύγιο για εγκληματίες, πορνείων και τυχερών παιχνιδιών.[40] Οι επιχειρηματίες προσπάθησαν να επωφεληθούν από τον πλούτο που δημιουργήθηκε από την Πυρετό του Χρυσού. Πρώτοι νικητές ήταν ο τραπεζικός κλάδος, με την ίδρυση της Γουέλς Φάργκο το 1852 και την Τράπεζα της Καλιφόρνιας το 1864. Η ανάπτυξη του λιμένα του Σαν Φρανσίσκο και η καθιέρωση το 1869 της χερσαίας πρόσβασης στο ανατολικό σιδηροδρομικό σύστημα των ΗΠΑ μέσω του πρόσφατου ολοκληρωμένου σιδηροδρόμου του Ειρηνικού βοήθησε να γίνει η περιοχή του κόλπου ως κέντρο εμπορίου. Εξυπηρετώντας τις ανάγκες και τα γούστα του αυξανόμενου πληθυσμού, ο Λίβαϊ Στράους άνοιξε μια επιχείρηση ξηρών ειδών και ο Ντομίνγκο Τζιραρντέλλι άρχισε να παράγει σοκολάτες. Οι Κινέζοι μετανάστες έκαναν την πόλη μια πολυγλωσσική κουλτούρα, δημιουργώντας τη συνοικία της Τσαινατάουν. Το 1870, οι Ασιάτες αποτελούσαν το 8% του πληθυσμού.[41] Η προκυμαία των βικτωριανών σπιτιών της πόλης άρχισε να διαμορφώνεται και οι ηγέτες των πολιτικών ομάδων έκαναν εκστρατεία για να δημιουργηθεί ένα ευρύχωρο δημόσιο πάρκο, με αποτέλεσμα τα σχέδια για το πάρκο Γκόλντεν Γκέιτ. Οι κάτοικοι έχτισαν σχολεία, εκκλησίες, θέατρα και όλα τα χαρακτηριστικά της ζωής σε μια πόλη. Το Πρεσίντιο εξελίχθηκε στη σημαντικότερη αμερικανική στρατιωτική δομή στην ακτή του Ειρηνικού.[42] Μέχρι το 1890, ο πληθυσμός του Σαν Φρανσίσκο πλησίασε τις 300.000, καθιστώντας την όγδοη μεγαλύτερη πόλη στις Ηνωμένες Πολιτείες εκείνη την εποχή. Γύρω στο 1901, το Σαν Φρανσίσκο ήταν μια μεγάλη πόλη γνωστή για το λαμπερό στιλ, τα υπέροχα ξενοδοχεία, τα επιδεικτικά αρχοντικά στο Νομπ Χιλλ και μια ακμάζουσα καλλιτεχνική σκηνή.[43] Η πρώτη επιδημία πανώλης της Βόρειας Αμερικής ήταν η πανούκλα του Σαν Φρανσίσκο το 1900-1904.[44]

Στις 5:12 το πρωί στις 18 Απριλίου 1906, ένας μεγάλος σεισμός έπληξε το Σαν Φρανσίσκο και τη βόρεια Καλιφόρνια. Καθώς τα κτίρια κατέρρευσαν από τη σεισμική ακολουθία, το σπάσιμο σωλήνων αερίου άναψαν φωτιές που εξαπλώθηκαν σε όλη την πόλη και ήταν εκτός ελέγχου για αρκετές ημέρες. Με το δίκτυο ύδρευσης να είναι εκτός λειτουργίας, το Σώμα Πυροβολικού του Πρεσίντιο προσπάθησε να περιορίσει την πυρκαγιά ανατινάζοντας κτίρια.[45] Περισσότερα από τα 3/4 της πόλης ήταν ερειπωμένα, συμπεριλαμβανομένου σχεδόν ολόκληρου του πυρήνα του κέντρου της πόλης. [21] Σύγχρονοι ερευνητές ανέφεραν ότι 498 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους, αν και οι σύγχρονες εκτιμήσεις αναφέρουν τον αριθμό σε αρκετές χιλιάδες. [46] Περισσότεροι από τον μισό πληθυσμό των 400.000 κατοίκων της πόλης έμειναν άστεγοι..[47] Οι πρόσφυγες εγκαταστάθηκαν προσωρινά σε αυτοσχέδιες δομές με σκηνές στο πάρκο Γκόλντεν Γκέιτ, το Πρεσίντιο, στις παραλίες και αλλού. Πολλοί κάτοικοι έφυγαν μόνιμα προς τον Ανατολικό Κόλπο.

 
"Ποτέ στην ιστορία μια σύγχρονη αυτοκρατορική πόλη έχει καταστραφεί τόσο ολοκληρωτικά. Το Σαν Φρανσίσκο έχει τελειώσει." –Τζακ Λόντον μετά τον σεισμό και τη φωτιά του 1906[48]
 
Το Μεγάρο των Καλών Τεχνών στην έκθεση Παναμά -Ειρηνικού 1915

Η ανοικοδόμηση ήταν γρήγορη και πραγματοποιήθηκε σε μεγάλη κλίμακα. Απορρίπτοντας τις εκκλήσεις για την πλήρη αναδιαμόρφωση των συγκοινωνίων, οι κάτοικοι επέλεξαν την ταχύτητα.[49] Η Τράπεζα της Ιταλίας του Αμαντέο Τζανίνι, που αργότερα έγινε Τράπεζα της Αμερικής, παρείχε δάνεια σε πολλούς από εκείνους των οποίων τα μέσα διαβίωσης είχαν καταστραφεί. Ο Σύνδεσμος Σχεδιασμού και Αστικής Έρευνας του Σαν Φρανσίσκο ιδρύθηκε το 1910 για να αντιμετωπίσει την ποιότητα των κατοικιών μετά τον σεισμό.[50] Ο σεισμός επιτάχυνε την ανάπτυξη δυτικών γειτονιών που επέζησαν της πυρκαγιάς, συμπεριλαμβανομένου του Pacific Heights, όπου πολλοί από τους πλούσιους της πόλης ξαναέχτισαν τα αρχοντικά τους.[51]Με τη σειρά τους, τα κατεστραμμένα αρχοντικά του Νομπ Χιλλ έγιναν μεγάλα ξενοδοχεία. Το Δημαρχείο ξανακατασκευάστηκε σε υπέροχο στιλ Beaux Arts και η πόλη γιόρτασε την αναγέννησή της στη Διεθνή Έκθεση Παναμά -Ειρηνικού το 1915.[52]

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου το Σαν Φρανσίσκο έφτιαξε μερικές από τις σημαντικότερες υποδομές του. Ο πολιτικός μηχανικός Μάικλ Ο'Σώνεσσυ προσλήφθηκε από τον δήμαρχο του Σαν Φρανσίσκο Τζέιμς Ρολφ ως επικεφαλής μηχανικός για την πόλη τον Σεπτέμβριο του 1912 για να επιβλέψει την κατασκευή του υδραγωγείου Twin Peaks, της σήραγγας Στόκτον, του San Francisco Municipal Railway, του Βοηθητικού Συτστήματος ύδρευσης, και νέες αποχετεύσεις. Οι γραμμές του τραμ του Σαν Φρανσίσκο, από τις οποίες οι J, K, L, M και N σώζονται μέχρι σήμερα, έγιναν από τον Ο'Σώνεσσυ μεταξύ 1915 και 1927. Η άφθονη παροχή νερού επέτρεψε στο Σαν Φρανσίσκο να αναπτυχθεί στην πόλη που έχει γίνει σήμερα.

 
Η Γέφυρα του Κόλπου, υπό κατασκευή το 1935, χρειάστηκε σαράντα μήνες για να ολοκληρωθεί.

Στα επόμενα χρόνια, η πόλη σταθεροποίησε τη θέση της ως οικονομικής πρωτεύουσας, μετά το κραχ του χρηματιστηρίου του 1929, καθώς καμία τράπεζα με έδρα στο Σαν Φρανσίσκο δεν πτώχευσε.[53] Πράγματι, ήταν στο απόγειο της Μεγάλης Ύφεσης που το Σαν Φρανσίσκο ανέλαβε δύο μεγάλα δήμοσια έργα, κατασκευάζοντας ταυτόχρονα τη γέφυρα Σαν Φρανσίσκο – Κόλπου Όκλαντ και τη γέφυρα Γκόλντεν Γκέιτ, ολοκληρώνοντάς τα το 1936 και το 1937, αντίστοιχα. Σε αυτήν την περίοδο που το νησί Αλκατράζ, μια πρώην στρατιωτική δομή, άρχισε να λειτουργεί ως ομοσπονδιακή φυλακή μέγιστης ασφάλειας, όπου στεγάζονταν διαβόητοι κρατούμενοι όπως ο Αλ Καπόνε και ο Ρόμπερτ Στράουντ. Το Σαν Φρανσίσκο γιόρτασε αργότερα το μεγαλείο του με μια παγκόσμια έκθεση, τη Διεθνή Έκθεση Γκόλντεν Γκέιτ το 1939 – 40, δημιουργώντας το Treasure Island στη μέση του κόλπου για να το στεγάσει.[54]

Κατά τη διάρκεια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, το Ναυπηγείο Χάντερς Πόιντ έγινε κομβικό σημείο δραστηριότητας και το Φορτ Μάσον έγινε το κύριο λιμάνι επιβίβασης για τα μέλη του πολεμικού ναυτικού που στέλνονταν στο Θέατρο Επιχειρήσεων του Ειρηνικού.[22] Η έκρηξη των θέσεων εργασίας τράβηξε πολλούς ανθρώπους, ειδικά Αφροαμερικανούς από το Νότο, στην περιοχή. Μετά το τέλος του πολέμου, πολλοί στρατιωτικοί που επέστρεφαν από το εξωτερικό και πολίτες που είχαν αρχικά έρθει για εργασία αποφάσισαν να μείνουν. Ο Χάρτης των Ηνωμένων Εθνών που δημιούργησε τα Ηνωμένα Έθνη συντάχθηκε και υπογράφηκε στο Σαν Φρανσίσκο το 1945 και, το 1951, καθώς η Συνθήκη του Σαν Φρανσίσκο επανέφερε ειρηνικές σχέσεις μεταξύ της Ιαπωνίας και των Συμμαχικών Δυνάμεων.[55]

Τα έργα πολεοδομικού σχεδιασμού στη δεκαετία του 1950 και του 1960 περιλάμβαναν εκτεταμένη κατεδάφιση και ανάπλαση γειτονιών της δυτικής πλευράς και η κατασκευή νέων αυτοκινητόδρομων, από τους οποίους μόνο μια σειρά μικρών τμημάτων κατασκευάστηκαν προτού σταματήσουν από την αντιπολίτευση.[56] Η έναρξη της μεταφοράς εμπορευματοκιβωτίων έκανε τους μικρούς προβλήτες του Σαν Φρανσίσκο παρωχημένους και η δραστηριότητα φορτίων μεταφέρθηκε στο μεγαλύτερο λιμάνι του Όκλαντ.[57] Η πόλη άρχισε να χάνει βιομηχανικές θέσεις εργασίας και στράφηκε στον τουρισμό ως το πιο σημαντικό τμήμα της οικονομίας της.[58] Τα προάστια γνώρισαν ταχεία ανάπτυξη και το Σαν Φρανσίσκο υπέστη σημαντική δημογραφική αλλαγή, καθώς μεγάλα τμήματα του λευκού πληθυσμού εγκατέλειψαν την πόλη, που αντικαταστάθηκε από ένα αυξανόμενο κύμα μετανάστευσης από την Ασία και τη Λατινική Αμερική.[59][60] Από το 1950 έως το 1980, η πόλη έχασε πάνω από το 10% του πληθυσμού της.

 
Το Transamerica Pyramid ήταν το ψηλότερο κτίριο στο Σαν Φρανσίσκο μέχρι το 2016, όταν το Salesforce Tower το ξεπέρασε.

Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, το Σαν Φρανσίσκο έγινε πόλος έλξης για την αντικουλτούρα της Αμερικής. Οι συγγραφείς της Beat Generation τροφοδότησαν την Αναγέννηση του Σαν Φρανσίσκο και επικεντρώθηκαν στη γειτονιά Νορθ Μπιτς τη δεκαετία του 1950.[61] Οι Χίπις άρχισαν να συρρέουν στο Χάιτ-Άσμπερι στη δεκαετία του 1960, φτάνοντας στο αποκορύφωμά τους με το Καλοκαίρι της Αγάπης του 1967.[62] Τη δεκαετία του 1970, η πόλη έγινε κέντρο του κινήματος για τα δικαιώματα των ομοφυλοφίλων, με την εμφάνιση του Κάστρο ως αστικό ομοφυλόφιλο χωριό, καθώς η εκλογή του Χάρβεϊ Μιλκ στο Εποπτικό Συμβούλιο[63] και η δολοφονία του, μαζί με τον δήμαρχο Τζωρτζ Μοσκόνε, το 1978.

Η Bank of America ολοκλήρωσε το κτίριο 555 California Street το 1969 και η Transamerica Pyramid ολοκληρώθηκε το 1972,[64] πυροδοτώντας ένα κύμα κατασκευής μεγάλων ουρανοξυστών που κράτησε μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, μια περίοδο εκτεταμένης πολυώροφης ανάπτυξης στο κέντρο της πόλης.[65] Στη δεκαετία του 1980 παρατηρήθηκε επίσης δραματική αύξηση του αριθμού των αστέγων στην πόλη, ένα ζήτημα που παραμένει μέχρι σήμερα, παρά τις πολλές προσπάθειες αντιμετώπισής του.[66] Ο σεισμός του 1989 προκάλεσε καταστροφές και απώλειες ανθρωπινών ζωών σε όλη την περιοχή του Κόλπου. Στο Σαν Φρανσίσκο, ο σεισμός προκάλεσε σοβαρές ζημιές σε δομές στις περιοχές και προκάλεσε την κατεδάφιση του κατεστραμμένου αυτοκινητόδρομου του Embarcadero και νότια της Αγοράς και μεγάλο μέρος του κατεστραμμένου κεντρικού αυτοκινητόδρομου, επιτρέποντας στην πόλη να ανακτήσει το Embarcadero ως την ιστορική προκυμαία του στο κέντρο της πόλης και αναζωογονώντας τη γειτονιά Hayes Valley.[67]

Τις δύο πρόσφατες δεκαετίες υπήρξε άνθηση οποία οδηγήθηκε από τη βιομηχανία του διαδικτύου. Πρώτα ήταν η άνθηση των dot-com στα τέλη της δεκαετίας του 1990, καθώς οι νεοσύστατες εταιρείες αναζωογόνησαν την οικονομία του Σαν Φρανσίσκο. Μεγάλος αριθμός επιχειρηματιών και προγραμματιστών εφαρμογών υπολογιστών μετακόμισαν στην πόλη, ακολουθούμενοι από επαγγελματίες του μάρκετινγκ, του σχεδιασμού και των πωλήσεων, αλλάζοντας το κοινωνικό τοπίο καθώς οι άλλοτε φτωχότερες γειτονιές γίνονταν όλο και πιο δυναμικές.[68] Η ζήτηση για νέους χώρους στέγασης και γραφείων πυροδότησε ένα δεύτερο κύμα πολυώροφης ανάπτυξης, αυτή τη φορά στη νότια περιοχή της αγοράς. [69] Μέχρι το 2000, ο πληθυσμός της πόλης έφθασε σε νέα υψηλά επίπεδα, ξεπερνώντας το προηγούμενο ρεκόρ που είχε οριστεί το 1950. Όταν έσκασε η τεχνολογική φούσκα το 2001, πολλές από αυτές τις εταιρείες συγχωνεύτηκαν και οι υπάλληλοί τους απολύθηκαν. Ωστόσο, η υψηλή τεχνολογία και η επιχειρηματικότητα παραμένουν βασικοί πυλώνες της οικονομίας του Σαν Φρανσίσκο. Στα μέσα της δεκαετίας του 2000, η έκρηξη των κοινωνικών μέσων είχε αρχίσει, με το Σαν Φρανσίσκο να γίνεται δημοφιλής τοποθεσία για γραφεία τεχνολογίας και τόπο διαμονής για άτομα που απασχολούνται σε εταιρείες της Silicon Valley, όπως η Apple και η Google.[70]

ΓεωγραφίαΕπεξεργασία

 
Η χερσόνησος του Σαν Φρανσίσκο

Το Σαν Φρανσίσκο βρίσκεται στη δυτική ακτή των Ηνωμένων Πολιτειών στο βόρειο άκρο της χερσονήσου του Σαν Φρανσίσκο και περιλαμβάνει σημαντικά τμήματα του Ειρηνικού Ωκεανού και του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο εντός των ορίων του.

Αρκετά γραφικά νησιά, όπως το Αλκατράζ, το Treasure Island, το παρακείμενο νησί Γέρμπα Μπουένα, καθώς και μικρές ακτές του νησιού Αλαμέντα, του νησιού Ρεντ Ροκ και του νησιού Έιντζελ - αποτελούν μέρος της πόλης. Περιλαμβάνονται επίσης τα ακατοίκητα νησιά Φάραλλον, (43 χιλιόμετρα) υπεράκτια στον Ειρηνικό Ωκεανό. Η ηπειρωτική χώρα εντός των ορίων της πόλης σχηματίζει χοντρικά ένα «τετράγωνο 7χ7 μίλια», ένα κοινό τοπικό τοπωνύμιο που αναφέρεται στο σχήμα της πόλης, αν και η συνολική της έκταση, συμπεριλαμβανομένου της θάλασσας, είναι σχεδόν 600 τ. χλμ. Υπάρχουν περισσότεροι από 50 λόφοι εντός των ορίων της πόλης.[71] Ορισμένες γειτονιές έχουν το όνομα του λόφου στο οποίο βρίσκονται, συμπεριλαμβανομένων του Ποτρέρο Χιλ, και του Ρόσιαν Χιλ. Κοντά στο γεωγραφικό κέντρο της πόλης, νοτιοδυτικά της κεντρικής περιοχής, βρίσκονται μια σειρά από λιγότερους πυκνοκατοικημένους λόφους. Οι Twin Peaks, ένα ζευγάρι λόφων που σχηματίζουν ένα από τα υψηλότερα σημεία της πόλης, σχηματίζουν ένα σημείο με θέα. Ο ψηλότερος λόφος του Σαν Φρανσίσκο, το όρος Ντέιβιντσον, έχει ύψος 283 μέτρα και καλύπτεται από έναν σταυρό ύψους 313 ποδιών που χτίστηκε το 1934. [72] Στην περιοχή κυριαρχεί ο πύργος Σούτρο, ένας μεγάλος ερυθρόλευκος πύργος μετάδοσης τηλεόρασης και ραδιοφώνου.

Τα κοντινά ρήγματα Σαν Αντρέας και Χέιγουαρντ είναι υπεύθυνα για πολλές σεισμικές δραστηριότητες, αν και κανένα από τα δύο δεν περνά φυσικά από την ίδια την πόλη. Το ρήγμα του Σαν Αντρέας προκάλεσε τους σεισμούς το 1906 και το 1989. Μικροί σεισμοί συμβαίνουν σε τακτική βάση. Η απειλή μεγάλων σεισμών παίζει μεγάλο ρόλο στην ανάπτυξη των υποδομών της πόλης. Η πόλη κατασκεύασε ένα βοηθητικό σύστημα ύδρευσης και έχει αναβαθμίσει επανειλημμένα τους κτιριακούς της κανόνες, απαιτώντας μετασκευές για παλαιότερα κτίρια και υψηλότερα πρότυπα μηχανικής για νέες κατασκευές.[73] Ωστόσο, εξακολουθούν να υπάρχουν χιλιάδες μικρότερα κτίρια που παραμένουν ευάλωτα σε ζημιές από σεισμούς.[74] Το Αμερικανικό Γεωδυναμικό Ινστιτούτο έχει δημοσιεύσει μια μελέτη προβλέψεων για σεισμούς στην Καλιφόρνια.[75]

Η ακτογραμμή του Σαν Φρανσίσκο έχει αυξηθεί πέρα ​​από τα φυσικά της όρια. Ολόκληρες γειτονιές όπως η Μαρίνα, ο Κόλπος της Αποστολής και το Χάντερς Πόιντ, καθώς και μεγάλα τμήματα του Embarcadero, βρίσκονται σε χώρους υγειονομικής ταφής. Το Treasure Island κατασκευάστηκε από υλικό εκβυθισμένο στον κόλπο καθώς και υλικό που προέκυψε από την ανασκαφή της σήραγγας Γέρμπα Μπουένα μέσω του νησιού Γέρμπα Μπουένα κατά την κατασκευή της Γέφυρας του Κόλπου. Τέτοια εδάφη τείνουν να είναι ασταθή κατά τη διάρκεια των σεισμών, όπως ο σεισμός του Λόμα Πριέτα που προέκυψε το 1989.[76] Τα περισσότερα από τα φυσικά υδατορεύματα της πόλης, όπως το Islais Creek και η υγροποίηση του εδάφους προκαλεί εκτεταμένες ζημιές σε ακίνητα που χτίστηκαν πάνω σε αυτό, όπως αποδείχθηκε στην περιοχή της Μαρίνας, αν και η Επιτροπή Κοινής Ωφέλειας μελετά προτάσεις για την αποκατάσταση ορισμένων κολπίσκων.[77]

ΚλίμαΕπεξεργασία

 
Η ομίχλη είναι ένα συνηθισμένο χαρακτηριστικό των καλοκαιριών του Σαν Φρανσίσκο.

Το Σαν Φρανσίσκο έχει θερμό καλοκαίρι μεσογειακό κλίμα, χαρακτηριστικό της ακτής της Καλιφόρνιας, με υγρούς ήπιους χειμώνες και ξηρά καλοκαίρια.[78] Ο καιρός του Σαν Φρανσίσκο επηρεάζεται έντονα από τα δροσερά ρεύματα του Ειρηνικού Ωκεανού στη δυτική πλευρά της πόλης και τα νερά του κόλπου του Σαν Φρανσίσκο στα βόρεια και ανατολικά. Αυτό μετριάζει τις μεταβολές της θερμοκρασίας και παράγει ένα εξαιρετικά ήπιο κλίμα καθ 'όλη τη διάρκεια του έτους με μικρές εποχιακές διακυμάνσεις της θερμοκρασίας. [79]

Μεταξύ των μεγάλων πόλεων των ΗΠΑ, το Σαν Φρανσίσκο έχει τις πιο κρύες μέσες, μέγιστες και ελάχιστες ημερήσιες θερμοκρασίες για τον Ιούνιο, τον Ιούλιο και τον Αύγουστο.[80] Κατά τη διάρκεια του καλοκαιριού, ο αυξανόμενος ζεστός αέρας στις εσωτερικές κοιλάδες της Καλιφόρνιας δημιουργεί μια περιοχή χαμηλής πίεσης που μετακινεί ανέμους από τον Βόρειο Ειρηνικό ψηλά μέσω της Γκόλντεν Γκέιτ, η οποία δημιουργεί τους χαρακτηριστικούς δροσερούς ανέμους και την ομίχλη της πόλης.[81] Η ομίχλη είναι λιγότερο έντονη στις ανατολικές γειτονιές και στα τέλη του καλοκαιριού και στις αρχές του φθινοπώρου. Ως αποτέλεσμα, ο θερμότερος μήνας του έτους, κατά μέσο όρο, είναι ο Σεπτέμβριος και κατά μέσο όρο, ο Οκτώβριος είναι θερμότερος από τον Ιούλιο, ειδικά την ημέρα.

Οι θερμοκρασίες φτάνουν ή ξεπερνούν τους 27 ° C κατά μέσο όρο μόνο 21 και 23 ημέρες το χρόνο στο κέντρο της πόλης και στο Διεθνές Αεροδρόμιο του Σαν Φρανσίσκο, αντίστοιχα. [82] Η ξηρή περίοδος Μαΐου έως Οκτωβρίου είναι ήπια έως θερμή, με την κανονική μηνιαία μέση θερμοκρασία να κορυφώνεται τον Σεπτέμβριο στους 17,1 ° C.[82] Η περίοδος βροχών από Νοέμβριο έως Απρίλιο είναι ελαφρώς πιο ψυχρή, με την κανονική μηνιαία μέση θερμοκρασία να φτάνει τη χαμηλότερη της τον Ιανουάριο στους 10,7 ° C. [82] Κατά μέσο όρο, υπάρχουν 73 ημέρες με βροχή το χρόνο και η ετήσια βροχόπτωση είναι κατά μέσο όρο 601 χιλιοστά.[82]

Η διακύμανση των βροχοπτώσεων από έτος σε έτος είναι μεγάλη. Τα χρόνια με μεγάλες περιόδους βροχών πάνω από το μέσο όρο συνδέονται συχνά με το ζεστό φαινόμενο Ελ Νίνιο στον Ειρηνικό, ενώ τα ξηρά χρόνια εμφανίζονται συχνά σε περιόδους του κρύου Ελ Νίνιο. Το 2013 (έτος «Ελ Νίνιο »), καταγράφηκε ρεκόρ χαμηλών βροχοπτώσεων 142 χιλιοστών στο κέντρο του Σαν Φρανσίσκο, όπου τηρούνται αρχεία από το 1849.[82] Οι χιονοπτώσεις στην πόλη είναι πολύ σπάνιες, με μόνο 10 μετρήσιμες περιπτώσεις που καταγράφηκαν από το 1852, εώς πιο πρόσφατα το 1976 όταν έπεσαν έως 13 εκατοστά χιονιού στις Twin Peaks.[83][84]

Η υψηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία στον επίσημο σταθμό παρατήρησης της Εθνικής Μετεωρολογικής Υπηρεσίας στο κέντρο της πόλης[85] ήταν στους 41 ° C την 1η Σεπτεμβρίου 2017[86], ενώ η χαμηλότερη καταγεγραμμένη θερμοκρασία ήταν στους -3 ° C στις 11 Δεκεμβρίου 1932. [87] Η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία παρέχει ένα χρήσιμο οπτικό μέσο[88] που απεικονίζει τις πληροφορίες στον παρακάτω πίνακα για να εμφανίσει οπτικά ανά μήνα τις ετήσιες τυπικές θερμοκρασίες, τις θερμοκρασίες του περασμένου έτους και τις θερμοκρασίες ρεκόρ.

Το Σαν Φρανσίσκο εμπίπτει στη ζώνη σκληρότητας USDA 10b Plant.[89][90]

Κλιματικά δεδομένα για το Σαν Φρανσίσκο (στο κέντρο της πόλης),[α] κανονικά 1991–2020,[β] ακραία 1849 – σήμερα
Μήνας Ιαν Φεβ Μάρ Απρ Μάι Ιούν Ιούλ Αύγ Σεπ Οκτ Νοε Δεκ Έτος
Υψηλότερη Μέγιστη °F (°C) 79
(26) 		81
(27) 		87
(31) 		94
(34) 		97
(36) 		103
(39) 		98
(37) 		98
(37) 		106
(41) 		102
(39) 		86
(30) 		76
(24) 		106
(41)
Μέση Μέγιστη °F (°C) 57.8 60.4 62.1 63.0 64.1 66.5 66.3 67.9 70.2 69.8 63.7 57.9 64,1
Μέση Μηνιαία °F (°C) 52.2 54.2 55.5 56.4 57.8 59.7 60.3 61.7 62.9 62.1 57.2 52.5 57,7
Μέση Ελάχιστη °F (°C) 46.6 47.9 48.9 49.7 51.4 53.0 54.4 55.5 55.6 54.4 50.7 47.0 51,3
Χαμηλότερη Ελάχιστη °F (°C) 29
(−2) 		31
(−1) 		33
(1) 		40
(4) 		42
(6) 		46
(8) 		47
(8) 		46
(8) 		47
(8) 		43
(6) 		38
(3) 		27
(−3) 		27
(−3)
Βροχόπτωση ίντσες (mm) 4,4 4,37
(111) 		3,15
(80) 		1,6 0,7 0,2 0,01 0,06 0,1 0,94 2,6
(66) 		4,76 22,89
% υγρασίας 80 77 75 72 72 71 75 75 73 71 75 78 74,5
Μέσες ημέρες βροχόπτωσης (≥ 0.01 in) 11.2 10.8 10.8 6.8 4.0 1.6 0.7 1.1 1.2 3.5 7.9 11.6 71,2
Μέσες μηνιαίες ώρες ηλιοφάνειας 185.9 207.7 269.1 309.3 325.1 311.4 313.3 287.4 271.4 247.1 173.4 160.6 3.061,7
Ποσοστό πιθανής ηλιοφάνειας 61 69 73 78 74 70 70 68 73 71 57 54 69
Πηγή #1: NOAA (sun 1961–1974)[82][91][92][93]
Πηγή #2: Met Office for humidity[94]

ΣημειώσειςΕπεξεργασία

  1. ↑ The coordinates of the station are 37°46′14″N 122°25′37″W / 37.7706°N 122.4269°W / 37.7706; -122.4269. Precipitation, high temperature, low temperature, snow, and snow depth records date from 1 October 1849, 1 June 1874, 1 January 1875, 1 January 1876, and 1 January 1922, respectively.
  2. ↑ Mean monthly maxima and minima (i.e. the expected highest and lowest temperature readings at any point during the year or given month) calculated based on data at said location from 1991 to 2020.

ΠαραπομπέςΕπεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας, Κρατική Βιβλιοθήκη του Βερολίνου, Βαυαρική Κρατική Βιβλιοθήκη, Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 4051520-5. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουνίου 2021.
  2. ↑ 2,0 2,1 (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. san-francisco-20. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουνίου 2021.
  3. ↑ 3,0 3,1 sf.gov/sites/default/files/2021-11/12746-DocentPresentation.pdf#page=43. Ανακτήθηκε στις 17  Δεκεμβρίου 2022. σελ. 43.
  4. ↑ 4,0 4,1 commons.wikimedia.org/wiki/File:Flag_of_San_Francisco.svg. Ανακτήθηκε στις 17  Δεκεμβρίου 2022.
  5. ↑ 5,0 5,1 www.santaclaraca.gov/home/showdocument?id=12184#page=21. Ανακτήθηκε στις 17  Δεκεμβρίου 2022. σελ. 21.
  6. ↑ 6,0 6,1 (Αγγλικά) GeoNames. 2005. 5391959. Ανακτήθηκε στις 16  Ιουνίου 2021.
  7. ↑ 7,0 7,1 (Αγγλικά) GeoNames. 2005. 7174368. Ανακτήθηκε στις 16  Ιουνίου 2021.
  8. ↑ 8,0 8,1 «Geographic Names Information System» (Αγγλικά) 277593. Ανακτήθηκε στις 16  Ιουνίου 2021.
  9. ↑ Gazetteer. 00168807. Ανακτήθηκε στις 15  Ιουνίου 2021.
  10. ↑ (Αγγλικά) www.sfmuseum.org/hist6/founding.html. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27  Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 1  Ιουνίου 2021.
  11. ↑ «Big crowd at SF Civic Center sees London Breed sworn in as new mayor». (Αγγλικά) Σαν Φρασνσίσκο Κρόνικλ. Hearst Communications. Σαν Φρανσίσκο. 11  Ιουλίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3  Μαΐου 2019.
  12. ↑ mayorlondonbreed.org/about/.
  13. ↑ 13,0 13,1 United States Census Bureau: «2016 U.S. Gazetteer Files» (Αγγλικά) United States Census Bureau. Ουάσινγκτον. 2016.
  14. ↑ 14,0 14,1 United States Census Bureau: «2010 U.S. Gazetteer Files» (Αγγλικά) United States Census Bureau. Ουάσινγκτον. 2010. Ανακτήθηκε στις 9  Ιουλίου 2020.
  15. ↑ Απογραφές των Ηνωμένων Πολιτειών 2020. data.census.gov/cedsci/table?t=Populations+and+People&g=0100000US%2C%241600000&y=2020. Ανακτήθηκε στις 1  Ιανουαρίου 2022.
  16. ↑ area code 415.
  17. ↑ https://www.mfa.gr/usa/geniko-proxeneio-agiou-fragkiskou/
  18. ↑ «San Francisco Population 2022 | Population USA» (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2022. 
  19. ↑ Coy, Owen Cochran (1919). Guide to the County Archives of California. Sacramento, California: California Historical Survey Commission. σελ. 409. 
  20. ↑ Schroeder, Jonathan P. (August 10, 2016). «Historical Population Estimates for 2010 U.S. States, Counties and Metro/Micro Areas, 1790–2010» (στα αγγλικά). Data Repository for the University of Minnesota (DRUM). doi:10.13020/D6XW2H. https://conservancy.umn.edu/handle/11299/181605. 
  21. ↑ 21,0 21,1 Montagne, Renée (April 11, 2006). «Remembering the 1906 San Francisco Earthquake». People & Places (NPR). https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=5334411. Ανακτήθηκε στις June 13, 2008. 
  22. ↑ 22,0 22,1 «Port of Embarkation Essay—World War II in the San Francisco Bay Area». A National Register of Historic Places Travel Itinerary. US Department of the Interior. 28 Αυγούστου 2007. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2011. 
  23. ↑ «Charter of the United Nations | United Nations». Un.org. 10 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2016. 
  24. ↑ «History of the United Nations | United Nations». Un.org. 21 Αυγούστου 2015. Ανακτήθηκε στις 29 Δεκεμβρίου 2016. 
  25. ↑ «San Francisco – the birthplace of the United Nations». San Francisco Chronicle. http://www.sfchronicle.com/opinion/article/San-Francisco-the-birthplace-of-the-United-6336655.php. Ανακτήθηκε στις December 29, 2016. 
  26. ↑ Top U.S. Destinations for International Visitors. The Hotel Price Index. Retrieved April 12, 2014.
  27. ↑ «Top 200 Science cities». Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2019. 
  28. ↑ «The Global Creative Economy Is Big Business». Ανακτήθηκε στις 17 Αυγούστου 2019. 
  29. ↑ Stewart, Suzanne B. (Νοεμβρίου 2003). «Archaeological Research Issues for the Point Reyes National Seashore – Golden Gate National Recreation Area» (PDF). Sonoma State University – Anthropological Studies Center. Ανακτήθηκε στις 12 Ιουνίου 2008. 
  30. ↑ «Visitors: San Francisco Historical Information». City and County of San Francisco. n.d. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Μαρτίου 2006. Ανακτήθηκε στις 10 Ιουνίου 2008. 
  31. ↑ Raup, H. F. “The Delayed Discovery of San Francisco Bay.” California Historical Society Quarterly, vol. 27, no. 4, 1948, p. 293. JSTOR, www.jstor.org/stable/3816007. Accessed November 12, 2020.
  32. ↑ The Virtual Museum of the City of San Francisco (16 Ιουλίου 2004). «From the 1820s to the Gold Rush». The Virtual Museum of the City of San Francisco. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Οκτωβρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  33. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 4–5. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  34. ↑ SF Gate - Juana Briones - San Francisco's Founding Mother
  35. ↑ «San Francisco's First Brick Building». The Virtual Museum of the City of San Francisco. 16 Ιουλίου 2004. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  36. ↑ Richards, Rand (1992). Historic San Francisco: A Concise History and Guide. Heritage House. ISBN 978-1-879367-00-5. OCLC 214330849. 
  37. ↑ Harris, Ron (November 14, 2005). «Crews Unearth Shipwreck on San Francisco Condo Project». Associated Press. http://www.constructionequipmentguide.com/story.asp?story=6287&headline=Crews. Ανακτήθηκε στις September 4, 2006. 
  38. ↑ Filion, Ron S. «Buried Ships». SFgenealogy. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2016. 
  39. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 31–33. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  40. ↑ "The miners came in forty-nine, / The whores in fifty-one, / And when they got together / They produced the native son." Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 237–238. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  41. ↑ «Historical Census Statistics on Population Totals By Race, 1790 to 1990, and By Hispanic Origin, 1970 to 1990, For Large Cities And Other Urban Places in the United States». U.S. Census Bureau. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 18 Δεκεμβρίου 2011. 
  42. ↑ «Under Three Flags» (PDF). Golden Gate National Recreation Area Brochures. US Department of the Interior. Νοεμβρίου 2004. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2011. 
  43. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 44–55. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  44. ↑ Kalisch, Philip A. (Summer 1972). «The Black Death in Chinatown: Plague and Politics in San Francisco 1900–1904». Arizona and the West 14 (2): 113–136. PMID 11614219. 
  45. ↑ «1906 Earthquake: Fire Fighting». Golden Gate National Recreation Area. US Department of the Interior. 24 Δεκεμβρίου 2003. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  46. ↑ «Casualties and Damage after the 1906 earthquake». Earthquake Hazards Program – Northern California. US Geological Survey. 25 Ιανουαρίου 2008. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  47. ↑ «1906 Earthquake and the Army». Golden Gate National Recreation Area. US Department of the Interior. 25 Αυγούστου 2004. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  48. ↑ «Jack London Writes of the 1906 San Francisco Earthquake and Fire». Sfmuseum.org. 5 Μαΐου 1906. Ανακτήθηκε στις 15 Ιουνίου 2013. 
  49. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 56–62. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  50. ↑ «SPUR Our Mission and History». Ανακτήθηκε στις 26 Μαρτίου 2013. 
  51. ↑ O'Brien, Tricia (2008). San Francisco's Pacific Heights and Presidio Heights. San Francisco: Arcadia Publishing. σελ. 7. ISBN 978-0-7385-5980-3. 
  52. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελ. 9. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  53. ↑ «San Francisco Gold Rush Banking – 1849». The Virtual Museum of the City of San Francisco. 24 Ιουνίου 2004. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  54. ↑ «Treasure Island History». timuseum (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2021. 
  55. ↑ Price, John (Ιουνίου 2001). «A Just Peace? The 1951 San Francisco Peace Treaty in Historical Perspective». Japan Policy Research Institute. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Δεκεμβρίου 2020. 
  56. ↑ Fang, Eric (February 1999). «Urban Renewal Revisited: A Design Critique». SPUR Newsletter (San Francisco Planning and Urban Research Association). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις October 11, 2009. https://web.archive.org/web/20091011043744/http://www.spur.org/publications/library/article/urbanrenewalrevisited02011999. Ανακτήθηκε στις August 3, 2009. 
  57. ↑ Rubin, Jasper (November 1999). «The Decline of the Port – A look at the transformation of the Port of San Francisco». SPUR Newsletter. http://www.spur.org/publications/library/article/declineofport11011999. Ανακτήθηκε στις January 5, 2013. «The final, insurmountable decline in San Francisco's shipping activity was heralded in 1958 by the departure of the first containerized freighter from San Francisco Bay.». 
  58. ↑ Terplan, Egon (June 7, 2010). «Organizing for Economic Growth – A new approach to business attraction and retention in San Francisco». SPUR Report. http://www.spur.org/publications/library/report/organizing-economic-growth. Ανακτήθηκε στις January 5, 2013. 
  59. ↑ Willis, James· Habib, Jerry· Brittan, Jeremy (19 Απριλίου 2004). «San Francisco Planning Department Census Data Analysis». San Francisco State University. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PPT) στις 18 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  60. ↑ Minton, Torri (September 20, 1998). «Race Through Time». San Francisco Chronicle (Hearst Communications): σελ. SC-4. http://www.sfgate.com/health/article/Race-Through-Time-2990221.php. Ανακτήθηκε στις September 11, 2013. 
  61. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 240–242. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  62. ↑ «American Experience: Summer of Love: Film Description». Website for American Experience documentary on the Summer of Love. PBS. 14 Μαρτίου 2007. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουνίου 2008. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2008. 
  63. ↑ «San Francisco History: The 1970s and 1980s: Gay Rights». Destinations: San Francisco. Frommers.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2001. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2008. 
  64. ↑ «Pyramid Facts and Figures». Company Profile. Transamerica Insurance and Investment Group. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουνίου 2008. 
  65. ↑ Wiley, Peter Booth (2000). National trust guide- San Francisco: America's guide for architecture and history travelers. New York: John Wiley & Sons, Inc. σελίδες 95–96. ISBN 978-0-471-19120-9. OCLC 44313415. 
  66. ↑ Fagan, Kevin (August 4, 2006). «S.F.'s Homeless Aging on the Street / Chronic health problems on the rise as median age nears 50». San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2006/08/04/MNGILKB9KV1.DTL&ao=all. Ανακτήθηκε στις March 6, 2012. 
  67. ↑ «Hayes Valley Neighborhood Association». Hayes Valley Neighborhood Association (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2021. 
  68. ↑ Nieves, Evelyn (November 5, 2000). «Mission District Fights Case of Dot-Com Fever». The New York Times. https://www.nytimes.com/2000/11/05/us/mission-district-fights-case-of-dot-com-fever.html. Ανακτήθηκε στις March 5, 2012. 
  69. ↑ Nolte, Carl (January 2, 2008). «High-rises are a sign of the times in changing San Francisco». San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/default/article/High-rises-are-a-sign-of-the-times-in-changing-3233641.php. Ανακτήθηκε στις July 9, 2012. 
  70. ↑ Ted Egan (3 Απριλίου 2006). «City and County of San Francisco: An Overview of San Francisco's Recent Economic Performance» (PDF). Report prepared for Mayor's Office of Economic and Workforce Development. ICF Consulting. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 1 Φεβρουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουνίου 2008. 
  71. ↑ Graham, Tom (November 7, 2004). «Peak Experience». San Francisco Chronicle (Hearst Communications): σελ. PK-23. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2004/11/07/PKGJ99K7KD1.DTL. Ανακτήθηκε στις June 13, 2008. 
  72. ↑ Lee, Henry K. (January 16, 1997). «Mount Davidson Cross Called Landmark by Panel». San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/1997/01/16/MN71385.DTL. Ανακτήθηκε στις June 17, 2008. 
  73. ↑ Smith, Charles (April 15, 2006). «What San Francisco didn't learn from the '06 quake». San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?f=/c/a/2006/04/15/HOGQ9I7P2T1.DTL. Ανακτήθηκε στις June 30, 2008. 
  74. ↑ Selna, Robert (June 29, 2008). «S.F. leaders ignore weak buildings' quake risk». San Francisco Chronicle: σελ. A-1. http://www.sfgate.com/cgi-bin/article.cgi?file=/c/a/2008/06/29/MNDD110U2E.DTL. Ανακτήθηκε στις June 30, 2008. 
  75. ↑ California Earthquake forecast – UCERF3 – USGS Factsheet (non-technical) Mar, 2015. predicts Earthquake risk for 30 years in California, California earthquake forecast.
  76. ↑ «Liquefaction Damage in the Marina District during the 1989 Loma Prieta earthquake» (PDF). California Geological Survey. Ανακτήθηκε στις 17 Ιουνίου 2008. 
  77. ↑ Matt Baume (14 Απριλίου 2010). «The Lure of the Creeks Buried Beneath San Francisco's Streets». Streetsblog San Francisco. Ανακτήθηκε στις 31 Ιανουαρίου 2013. 
  78. ↑ Climate of San Francisco: Narrative Description Golden Gate Weather Services. Retrieved September 5, 2006.
  79. ↑ «San Francisco climate: Average Temperature, weather by month, San Francisco water temperature - Climate-Data.org». en.climate-data.org. Ανακτήθηκε στις 5 Αυγούστου 2021. 
  80. ↑ Osborn, Liz. «Coolest US Cities in Summer». Weather Extremes. Current Results Nexus. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 24 Ιουλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2010. 
  81. ↑ Gilliam, Harold (July–September 2002). «Cutting Through the Fog: Demystifying the Summer Spectacle». Bay Nature. http://baynature.org/articles/jul-sep-2002/cutting-through-the-fog. 
  82. ↑ 82,0 82,1 82,2 82,3 82,4 82,5 «NOAA Climate Data». National Oceanic and Atmospheric Administration. Ανακτήθηκε στις 6 Φεβρουαρίου 2019. 
  83. ↑ Climate of San Francisco: Snowfall Golden Gate Weather Services. Retrieved December 3, 2006.
  84. ↑ Peter Hartlaub (November 29, 2012). «Blizzard of awesome: The San Francisco snowfall of 1976». San Francisco Chronicle. http://blog.sfgate.com/thebigevent/2012/11/29/blizzard-of-awesome-the-san-francisco-snowfall-of-1976/. Ανακτήθηκε στις February 1, 2013. 
  85. ↑ Dudley, Andrew (1 Μαΐου 2014). «Secretly Awesome: The Lower Haight Weather Station». hoodline. 
  86. ↑ Ruberstein, Steve; Asimov, Nanette; Lyons, Jenna (September 1, 2017). «San Francisco hits 106 degrees – shatters all-time record». San Francisco Chronicle. http://www.sfgate.com/bayarea/article/Hey-San-Francisco-get-ready-for-the-heat-12166706.php. Ανακτήθηκε στις September 2, 2017. 
  87. ↑ «San Fran Mission Dolore, California (047772) Period of Record General Climate Summary – Temperature». Western Regional Climate Center. Desert Research Institute. 2010. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Μαΐου 2011. Ανακτήθηκε στις 25 Ιουλίου 2010.  (Main page)
  88. ↑ «National Weather Service - NWS San Francisco/Monterey Bay Area». Wrh.noaa.gov. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2021. 
  89. ↑ Agricultural Research Center, PRISM Climate Group Oregon State University. «USDA Plant Hardiness Zone Map». USDA. USDA. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2014. 
  90. ↑ «California Interactive USDA Plant Hardiness Zone Map». Ανακτήθηκε στις 19 Δεκεμβρίου 2016. 
  91. ↑ «Summary of Monthly Normals 1991–2020». National Oceanic and Atmospheric Administration. Ανακτήθηκε στις 5 Μαΐου 2021. 
  92. ↑ «Station Name: CA SAN FRANCISCO DWTN». National Oceanic and Atmospheric Administration. Ανακτήθηκε στις 18 Μαρτίου 2014. 
  93. ↑ «San Francisco/Mission Dolores, CA Climate Normals 1961–1990». National Oceanic and Atmospheric Administration. Ανακτήθηκε στις 23 Απριλίου 2013. 
  94. ↑ «San Francisco holiday weather». Met Office. Ανακτήθηκε στις 18 Σεπτεμβρίου 2017. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοιΕπεξεργασία


Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Σαν_Φρανσίσκο&oldid=9695407"