Σινασός Καππαδοκίας
Η κωμόπολη Σινασός (σήμερα Μουσταφα-πασά) βρίσκεται στο κέντρο της Μικράς Ασίας, στην Καππαδοκία, περίπου 250 χλμ νοτιοανατολικά της Άγκυρας και 50 περίπου χλμ νοτιοδυτικά από την Καισάρεια. Ο πληθυσμός της πριν από την Ανταλλαγή πληθυσμών Ελλάδας-Τουρκίας το 1924 ανερχόταν σε περίπου 3.000 Έλληνες και 500 Τούρκους.
| Σινασός Καππαδοκίας | |
|---|---|
 | |
  Σινασός Καππαδοκίας | |
| Χώρα | Τουρκία |
| Διοικητική υπαγωγή | Προκόπι |
| Υψόμετρο | 1.163 μέτρα |
| Ταχ. κωδ. | 50420 |
| Ζώνη ώρας | UTC+03:00 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ετυμολογία Επεξεργασία
Η Σινασός ήταν ένα από τα 16-18 ελληνόφωνα χωριά της Καππαδοκίας και οι Σινασίτες ήταν Χριστιανοί Ορθόδοξοι με υψηλό θρησκευτικό συναίσθημα και εθνικό φρόνημα από την ελληνική καταγωγή τους.
Το όνομά της, κατά την επικρατέστερη άποψη, το πήρε από τις λέξεις ΣΙΝ που στα σημιτικά σημαίνει ήλιος[1] και το τελικό -ΑΣΣΟΣ, ενδεικτική κατάληξη τοπωνυμιών και κυρίως πόλεων όπως π.χ. Μαμασσός, Αλικαρνασσός, Παρνασσός κλπ. Δηλαδή, Σινασός = Ηλιούπολη.
Ιστορία Επεξεργασία
Σχετικά με το ιστορικό παρελθόν της Σινασού υπάρχουν λιγοστά τεκμηριωμένα στοιχεία. Η παλαιότερη αναφορά για τη Σινασό βρίσκεται σ’ ένα οθωμανικό κατάστιχο του 1476. Από μεταγενέστερες πηγές γνωρίζουμε ότι από το 1769 την διοίκηση της κοινότητας ασκούσε η Δημογεροντία, της οποίας τα μέλη εκλέγονταν κάθε χρόνο με το πλειοψηφικό σύστημα, είχε δε πολλές αρμοδιότητες, αφού έκανε μέχρι και χρέη Ειρηνοδικείου. Υπήρχε δηλαδή ένα είδος αυτονομίας[2]. Η Δημογεροντία εξέδιδε και Κανονισμούς για διάφορες κοινωνικές δραστηριότητες των Σινασιτών, όπως για τη βάπτιση, για τον αρραβώνα, για το γάμο, για τα πανηγύρια, για τα σχολεία κ.λ.π. μια εσωτερική νομοθεσία δηλαδή.
Ο Ελβετός ιστορικός Ανρύ Γκρεγκουάρ χαρακτήρισε τη Σινασό "εστία ελληνικής αναγέννησης στην Καππαδοκία" και ο μακαριστός Μητροπολίτης Καισαρείας Κλεόβουλος είπε για τη Σινασό: "Όασις εν ερήμω, Αστήρ εν τω σκότει, Αθήναι εν Μικρά Ασία".[3].
Παιδεία Επεξεργασία
Κατά το 19ο αιώνα, ιδιαίτερα ανεπτυγμένη ήταν στη Σινασό η ελληνική παιδεία, καθώς λειτουργούσαν Νηπιαγωγείο, Παρθεναγωγείο και Αρρεναγωγείο, με δασκάλες και δασκάλους επί το πλείστον από την Αθήνα. Το Αρρεναγωγείο συστήθηκε το 1821 με σιγίλιο του Πατριάρχη Γρηγορίου Ε΄, δύο μήνες πριν τον απαγχονισμό του. Ήταν οκτατάξιο, όπως και το Παρθεναγωγείο. Στη Σινασό μιλούσαν άπταιστα την ελληνική γλώσσα όπως ακριβώς και στην Ελλάδα, μάθαιναν τη γαλλική και την τουρκική σαν ξένες γλώσσες, η δε Εκπαίδευση ήταν δωρεάν και υποχρεωτική για όλους. [4]
Ίδρυση Παρθεναγωγείου το 1862, ανέγερση Παρθεναγωγείου το 1874.
Πρακτικό 42, 7 Ιουλίου 1876 Κανονίζεται η ενδυμασία των γυναικών και ο τρόπος διασκέδασης.
"Όταν παίρνουν λόγον δια γάμους, περισσότερον από δέκα άνθρωποι να μην πηγαίνουν, και το εσπέρας όπου παίρνουν λόγον, τα τραγούδια είναι εμποδισμένα και εις τα δύο μέρη, το εσπέρας του Σαββάτου ο γάμος να γίνεται εντός της οικίας με ρωμαίικα τραγούδια και χωρίς παίξιμον των γυναικών, τα βιολιά και παιχνίδια (σ. σ. χοροί) να λείπουν καθ' ολοκληρίαν ...Αι γυναίκες και μέσα εις το σπίτι να μην παίζουν (σ. σ. χορεύουν), αι αντίχαραι καθ' ολοκληρίαν απαγορεύονται. Τα τραγούδια και ντέφια ιδιαιτέρως γινόμενα εις οικίας εμποδίζονται καθ' ολοκληρίαν..." (σελ. 123).
Έτος 1866: Ο Αναστάσιος Στυλιανού, Φαρασιώτης, υπόσχεται ότι θα ακολουθήσει τους "νόμους" της Συνασού μετά την τέλεση γάμου του με Σινασίτισσα." (σλ. 129).
Έτος 1920. Διοικητική έρευνα της Δημογεροντίας για τη διαγωγή της ... Διενεργήθηκε έλεγχος για το ποιους δέχεται στο σπίτι της.(σελ. 131)
Έτος 1862: Υποχρεωτική φοίτηση των παιδιών άνω των έξι ετών.
Έτος 1870: Ορίζεται το τυπικό που πρέπει να ακολουθείται στα συνοικέσια με τους νέους του γειτονικού χωριού Τζαλέλα. Δηλαδή υπήρχαν Κανονισμοί της Δημογεροντίας για όλα τα θέματα,τις ανάγκες και τα προβλήματα της Κοινότητας.ΕΛΛΗΝΟΡΘΌΔΟΞΕΣ ΚΟΙΝΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΚΑΠΠΑΔΟΚΙΑΣ Ι. ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑ ΠΡΟΚΟΠΙΟΥ, Κ.Μ.Σ. Αθήνα, 2001.
Ο πληθυσμός της Σινασού λίγα χρόνια πριν την Ανταλλαγή, σε απογραφή του 1893, ανερχόταν κατά Συνοικία ως κάτωθι :
- Νέα συνοικία: 77 οικογένειες
- Γαβράς: 61 οικογένειες
- Λουλάς: 61 οικογένειες
- Κήπος: 76 οικογένειες
Θρησκεία Επεξεργασία
Στην κωμόπολη υπήρχαν δύο ενοριακοί ναοί (Αγίου Κωνσταντίνου & Ελένης και των Αγίων Ταξιαρχών), το Μοναστήρι του Προστάτη της Σινασού Αγίου Νικολάου, που ήταν σε τριώροφο σκαλιστό μονόλιθο, και περίπου 40 παρεκκλήσια μέσα και γύρω απ’ αυτήν, τα περισσότερα δε ήσαν ιδιωτικά.
Στον κεντρικό ναό των Αγίου Κωνσταντίνου και Ελένης, που διατηρείται μέχρι σήμερα, ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος τα τελευταία χρόνια τελεί λειτουργία σχεδόν κάθε χρόνο.
Εμπόριο Επεξεργασία
Πηγή ευημερίας για τη Σινασό ήταν το εμπόριο. Οι Σινασίτες διέπρεπαν στην Κωνσταντινούπολη ως έμποροι ναυτιλιακών ειδών, αλιπάστων και κυρίως μαύρου χαβιαριού, του οποίου είχαν αποκλειστικά το διαμετακομιστικό εμπόριο από τη Ρωσία στην Ευρώπη και για το οποίο είχαν συστήσει ειδική Συντεχνία με δικό της Καταστατικό ήδη από το 18ο αιώνα. Η ελληνική εκπαίδευση και οι επαφές με την κοσμοπολίτικη Πόλη είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του βιοτικού επιπέδου τωνΣινασιτών και τη βελτίωση των δεσμών με την ιδιαίτερή τους πατρίδα.
Αρχιτεκτονική Επεξεργασία
Τα περίφημα αρχοντικά της Σινασού είχαν πλούσιο εσωτερικό και εξωτερικό διάκοσμο, με σκαλιστά φορούσια, μαιάνδρους, τοιχογραφίες κλπ. Ένα τμήμα των σπιτιών ήταν σκαλισμένο στον μαλακό βράχο και το υπόλοιπο ήταν κτιστό. Από αυτά, 95 περίπου έχουν κριθεί διατηρητέα από το τουρκικό κράτος, ενώ ολόκληρος ο Οικισμός χαρακτηρίσθηκε διατηρητέος από την UNESCO[5] πριν από λίγα χρόνια. Τα κτήρια που έχουν διασωθεί αλλά ακόμη κι αυτά που είναι ερειπωμένα μαρτυρούν τον πολιτισμό των κατοίκων της. Τα τελευταία χρόνια πολλά από τ' αρχοντικά αυτά μετατρέπονται σε πανδοχεία.
Χοροί Επεξεργασία
Οι Σινασίτες είχαν ελληνικά δημοτικά τραγούδια, μερικά από τα οποία ήσαν ακριτικά καθώς η Καππαδοκία θεωρείται η κατ’ εξοχήν περιοχή του Διγενή Ακρίτα. Πολλά τραγούδια τους τα χόρευαν σε κλειστούς κυκλικούς χορούς, που πιθανόν να προέρχονταν από τους κύκλιους χορούς των αρχαίων Ελλήνων[6], με τραγούδια που τα περισσότερα προέρχονταν από διάφορες άλλες περιοχές του Ελληνισμού, αλλά στη Σινασό, τους είχαν δώσει πιο βυζαντινότροπες μελωδίες. Οι γυναίκες χόρευαν επίσης τον μοναδικό αντικριστό ίσο με ανατολίτικη μουσική. Οι άνδρες χόρευαν τα "κουτάλια", δηλαδή τον παγκαππαδοκικό Κόνιαλι, χορό φιγούρας. Τέλος, μόνο οι Σινασίτες χόρευαν τον πανελλήνιο Συρτό, όπου συμμετείχαν και άντρες. Οι γυναικείες δε παραδοσιακές φορεσιές της Σινασού ήσαν δείγματα μικρασιατικής λαϊκής φορεσιάς: μεταξωτές, ασημοκέντητες και χρυσοκέντητες.
Σινασίτες στην Ελλάδα Επεξεργασία
Οι Σινασίτες μετά την Ανταλλαγή του 1924, πρόσφυγες πλέον, ασχολήθηκαν και στον ελλαδικό χώρο με το εμπόριο και τα γράμματα. Το 1925 ίδρυσαν το Φιλανθρωπικό Σωματείο "Η Νέα Σινασός" με φιλανθρωπική, κοινωνική και πολιτιστική δραστηριότητα μέχρι σήμερα. Για τα 60 χρόνια του, τιμήθηκε με Βραβείο από την Ακαδημία Αθηνών το 1986. Υπήρξε ιδρυτικό μέλος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Καππαδοκικών Σωματείων, η οποία δεν υφίσταται πλέον. Είναι ιδρυτικό μέλος της Ομοσπονδίας Προσφυγικών Σωματείων Ελλάδος και της Πανελλήνιας Ένωσης Καππαδοκικών Σωματείων. Εκδίδει κάθε τρίμηνο την εφημερίδα "Σινασίτικη Φωνή". Πραγματοποιεί κάθε χρόνο το Πανηγύρι "Της Αψηλής Παναγιάς" στο ιδιόκτητο Κτήμα του στο Κρυονέρι Αττικής. Έχει Έδρα στον Πειραιά.
Στη βόρεια Εύβοια υπάρχει και κωμόπολη με το όνομα Νέα Σινασός, η οποία υπάγεται στην Ιστιαία, όπου δεσπόζει ο ναός του Αγίου Νικολάου, με πολλά και σημαντικά ιερά κειμήλια από τη Σινασό.
Προσωπικότητες Επεξεργασία
- Ιωάννης Σαραντίδης Αρχέλαος, λόγιος.
- Σαράντης Π. Αρχέλαος (1814–1891), έμπορος και δημογέροντας.
- Νικόλαος Ρίζος (1838-1895), λόγιος.
- Νικόλαος Ζουμπουλίδης (1888-1969), αρχιτέκτονας.
- Καλλίνικος ο Εσφιγμενίτης[7] (1821 - 1884), μοναχός και λόγιος.
- Νικόλαος Τεπερίδης[8] (1894 - ;), νευρολόγος - ψυχολόγος και συγγραφέας.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Ι. Σαραντίδου Αρχέλαου, Η Σινασός, Αθήναι, 1899
- ↑ Η Σινασός της Καππαδοκίας του 1924, Λεύκωμα, σελ.10
- ↑ στην Ιστοσελίδα : www.sinasos.gr
- ↑ Dawkins, Richard McGillivray· Halliday, William Reginald (1916). Modern Greek in Asia Minor: A Study of the Dialects of Siĺli, Cappadocia and Phárasa, with Grammar, Texts, Translations and Glossary. University Press.
- ↑ https://core.ac.uk/download/pdf/82677804.pdf
- ↑ Σούλα Τόσκα-Κάμπα, ΠΑΡΑΔΟΣΙΑΚΟΙ ΧΟΡΟΙ Μακεδονίας, Θράκης, Μ.Ασίας, Πόντου, Εκδ.Φιλιππότη,1999 σελ.115
- ↑ Θρησκευτική και Ηθική Εγκυκλοπαίδεια, τόμος 7ος, Αθήναι 1965, σελ. 252 - 253.
- ↑ Μικρασιατικά Χρονικά, Εκδιδόμενον υπό του τμήματος Μικρασιατικών Μελετών της Ενώσεως Σμυρναίων, Αθήναι 1964, τόμος 11ος, σελ. 92.
Πηγές Επεξεργασία
- εφ. Καθημερινή Συνασός της Καππαδοκίας
- Dawkins, Richard· Halliday, William (1916). Modern Greek in Asia Minor: a study of the dialects of Silli, Cappadocia and Phárasa, with grammar, texts, translations and glossary. University Press. Ανακτήθηκε στις 25 Αυγούστου 2012.
Διαβάστε επίσης Επεξεργασία
- Χρήστος Χατζηιωσήφ, Συνασός. Ιστορία ενός τόπου χωρίς ιστορία, Ηράκλειο: Πανεπιστημιακές Εκδόσεις Κρήτης, 2005.