Σταθμός Μοναστηράκι (Μετρό Αθήνας)

Ο Σταθμός Μοναστηράκι είναι κομβικός σταθμός του μετρό της Αθήνας, επί της γραμμής 1, στη χιλιομετρική θέση 9,069 από τον σταθμό Πειραιά, και της γραμμής 3. Βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας και πήρε το όνομά του από την ομώνυμη γύρω περιοχή. Μέσω αρκετών εσωτερικών διασυνδέσεων, ο σταθμός προσφέρει τη δυνατότητα μετεπιβίβασης μεταξύ των δύο γραμμών που εξυπηρετεί.

Μοναστηράκι Monastiraki
Πληροφορίες
Περιοχή	Οδός Αθηνάς & Ηφαίστου & Θέμιδος, Πλατεία Μοναστηρακίου, Μοναστηράκι, Αθήνα, Κεντρικός Τομέας Αθηνών
Είδος	Μητροπολιτικός Σιδηρόδρομος
Γραμμές	Γραμμή 1 (Πειραιάς -Κηφισιά) Γραμμή 3 (Δημοτικό Θέατρο - Δουκίσσης Πλακεντίας - Αεροδρόμιο)
Λειτουργία
Έναρξη λειτουργίας	17 Μαΐου 1895 () 22 Απριλίου 2003 ()
Διαχειριστής	ΣΤΑ.ΣΥ. ΑΕ
Επίπεδα	4
Τύπος δόμησης	Ανοικτή εκσκαφή - Υπόγειος Υπόγειος
Υπηρεσίες
Σχετικά πολυμέσα

Ιστορικό

Δημιουργία

Ο σταθμός ήταν τμήμα της πρώτης επέκταση του ατμήλατου σιδηρόδρομου που ένωνε τον Πειραιά με την Αθήνα. Η επέκταση ξεκινούσε από τον αρχικό σταθμό Ομόνοια, ο οποίος βρισκόταν βορειανατολικά του μεγάρου του Δημαρχείου, συνέχιζε με υπόγεια σήραγγα μέχρι το Μοναστηράκι και στη συνέχεια υπέργεια μέχρι τον μέχρι τότε τερματικό σταθμό Θησείο. Το κτίριο του σταθμού σχεδιάστηκε από τον αρχιτέκτονα Νικόλαο Μπαλάνο, ο οποίος ήταν και ένας από τους τεχνικούς που σχεδίασαν και την υπόγεια σήραγγα που ένωνε το Μοναστηράκι με την Ομόνοια. Κατά τη διάρκεια της κατασκευής έγιναν και αρκετές απαλλοτριώσεις για την διαμόρφωση της πλατείας.

Η κατασκευή του ξεκίνησε το 1890 και εγκαινιάστηκε, μαζί με την υπόλοιπη επέκταση, στις 17 Μαΐου 1895. Το αρχικό όνομα του σταθμού ήταν Μοναστήριον και έχει διατηρηθεί στις πινακίδες στις αποβάθρες του σταθμού της γραμμής 1.

Ο σταθμός είναι εν μέρει υπαίθριος, τύπου ανοικτού ορύγματος, και εν μέρει υπόγειος, σε τοξοειδή ανάπτυξη (καθώς είναι πάνω σε έντονη στροφή) και διαθέτει δύο πλευρικές αποβάθρες. Η σημερινή του μορφή ανάγεται στο 2003, όταν έγιναν έργα εκσυγχρονισμού του παλαιότερου σταθμού και ταυτόχρονα εγκαινιάστηκε ο σταθμός που εξυπηρετεί τη γραμμή 3. Όπως και στο σταθμό Θησείο, το νεοκλασικό κτίριο εισόδου στο σταθμό είναι επισήμως διατηρητέο, όχι όμως και το εσωτερικό του ή οι αποβάθρες της γραμμής 1 (διατηρητέοι είναι μόνο οι σταθμοί της γραμμής 1 Ομόνοια, Βικτώρια και Πειραιάς).

Σταθμός Γραμμής 3

Τα αρχαιολογικά ευρήματα που στεγάζονται στο σταθμό Μοναστηράκι.

Η εγκιβωτισμένη κοίτη του Ηριδανού δίπλα στις αρχαιότητες.

Ο σταθμός της γραμμής 3 ξεκίνησε να κατασκευάζεται το 1991 μαζί με τα πρώτα έργα για τη γραμμή 2 και τη γραμμή 3, αλλά προβλήματα λόγω του σαθρού εδάφους και της επαναχάραξης της γραμμής από το Σύνταγμα, σε συνδυασμό με την εξεύρεση αρχαιοτήτων, οδήγησαν στον επανασχεδιασμό του.

Εγκαινιάστηκε στις 22 Απριλίου 2003 και είναι εξ ολοκλήρου υπόγειος. Βρίσκεται σε αρκετά χαμηλότερο επίπεδο από τις αποβάθρες της γραμμής 1, σε βάθος 32 μέτρα, και διαθέτει κεντρική αποβάθρα και γραμμή εναπόθεσης αμαξοστοιχιών. Ο σταθμός αυτός υπήρξε αρχικά ο τερματικός σταθμός της γραμμής 3 προς τα δυτικά μέχρι και τις 26 Μαΐου 2007, όταν ξεκίνησε η λειτουργία της επέκτασης του δικτύου προς το Αιγάλεω.

Αρχαιολογικά ευρήματα

Εντός του σταθμού εκτίθεται μεγάλος αριθμός αρχαιολογικών ευρημάτων τα οποία αποκαλύφθηκαν κατά τη διάρκεια της κατασκευής του σταθμού. Συγκεκριμένα, ήρθαν στο φως οικιστικά λείψανα από τον 8ο αιώνα π.Χ. (Γεωμετρική περίοδος) έως και τον 19ο αιώνα μ.Χ., καθώς και κτίρια, εργαστήρια, τάφοι και πλήθος συστημάτων ύδρευσης και αποχέτευσης. Ο σταθμός Μοναστηράκι έχει κατασκευαστεί επί της κοίτης του Ηριδανού ποταμού, τμήματα της οποίας, καθώς και υδραυλικά έργα διευθέτησης και εγκιβωτισμού του από την κλασσική εποχή και μετέπειτα έργα κάλυψης του Αδριανού είναι ορατά από ειδικά διαμορφωμένο χώρο του σταθμού. Παράλληλα βγήκαν στο φως πολλά ακόμη αντικείμενα αρχαιολογικής αξίας, όπως μαρμάρινα γλυπτά και αρχιτεκτονικά μέλη, ψηφιδωτά δάπεδα, τοιχογραφίες, διακοσμητικά εγχάρακτα επιχρίσματα, αγγεία, νομίσματα, μεταλλικά και οστέινα αντικείμενα.

Έργα τέχνης

Την οροφή του ισογείου του ιστορικού νεοκλασικού κτιρίου του σταθμού (στο επίπεδο έκδοσης εισιτηρίων) κοσμεί το έργο της Λήδας Παπακωνσταντίνου «Ο κόσμος στα χέρια μου». Αποτελείται από 324 κομμάτια πλέξιγκλας που καταλαμβάνουν χώρο 134 τετραγωνικών μέτρων. Η εγκατάσταση του έργου έλαβε χώρα το 2010.

Φωτογραφίες

Ο σταθμός της γραμμής 1 (το ημι-ανοιχτό τμήμα, τύπου ορύγματος).

Ο σταθμός της γραμμής 1 (το υπόγειο τμήμα).

Άποψη της πλατείας, με το διατηρητέο κτίριο (δεξιά) εισόδου στον σταθμό Μοναστηράκι.

Είσοδοι - 'Εξοδοι

• Οδός Ηφαίστου / Οδός Αθηνάς
• Οδός Αθηνάς / Οδός Θέμιδος
• Πλατεία Μοναστηρακίου

Δομή σταθμού

Δομή γραμμών Legend προς Σύνταγμα προς Συγγρού-Φιξ

Ε Έδαφος	Κτίριο Σταθμού	Εκδοτήριο - Έξοδος προς πλατεία Μοναστηρίου
Επίπεδο Ε1	Πλευρικές αποβάθρες, πόρτες στα δεξιά
	Αποβάθρα 1	προς Πειραιά (Θησείο) ←
	Αποβάθρα 2	προς Κηφισιά (Ομόνοια) →
	Πλευρικές αποβάθρες, πόρτες στα δεξιά
Επίπεδο Ε2	Διακίνηση Επιβατών	Εκδοτήριο - Έξοδος προς οδό Αθηνάς
Επίπεδο Ε3	Αποβάθρα 3	προς Δημοτικό Θέατρο (Κεραμεικός) ←	μη κανονικής χρήσης
	Κεντρική αποβάθρα, πόρτες στα αριστερά
	Αποβάθρα 4	μη κανονικής χρήσης	προς Αεροδρόμιο (Σύνταγμα) →