Συμπλοιοκτησία
Ο θεσμός της συμπλοιοκτησίας είναι ένας από τους συνηθέστερους θεσμούς εκμετάλλευσης των πλοίων στην ελληνική ναυτιλία.
Θα μπορούσε κάποιος να υποστηρίξει ότι ο θεσμός αυτός αποτέλεσε την κυριότερη μορφή ναυτικής επιχείρησης στην οποία και στηρίχθηκε η ανάπτυξη της ελληνικής εμπορικής ναυτιλίας, αφού υπήρξε επί μακρά σειρά ετών ο προσαρμοζόμενος καλλίτερα τρόπος προς τον συγγενικό χαρακτήρα των πλοιοκτητών των μεγάλων ναυτικών οικογενειών.
Ορισμός Επεξεργασία
Η Συμπλοιοκτησία αποτελεί μορφή ναυτιλιακής επιχείρησης που εμφανίζεται στη περίπτωση που ένα πλοίο ανήκει κατά κυριότητα σε πολλούς ιδιοκτήτες (πλοιοκτήτες), οι οποίοι από κοινού και κατόπιν συμφωνίας εκμεταλλεύονται αυτό, καλούμενοι συμπλοιοκτήτες.
Χαρακτηριστικά Επεξεργασία
Η συμπλοιοκτησία δεν υφίσταται ως ιδιαίτερη μορφή ναυτιλιακής επιχείρησης[1] όταν η εκμετάλλευση του συγκεκριμένου κοινού πλοίου γίνεται υπό οποιασδήποτε άλλης μορφής εταιρεία (π.χ. Α.Ε., Ε.Π.Ε. κ.λπ.). Επομένως κύρια χαρακτηριστικά της συμπλοιοκτησίας είναι:
- η συγκυριότητα
- η συνεκμετάλλευση, και
- η έλλειψη παντός άλλου είδους εταιρικού δεσμού μεταξύ των συμπλοιοκτητών.
Ιδιαιτερότητες Επεξεργασία
Γενικά η συμπλοιοκτησία είναι απλή εταιρική σύμβαση μεταξύ των συγκυρίων του υπόψη πλοίου με απώτερο σκοπό την εκμετάλλευση αυτού χωρίς ν΄ αποτελεί νομικό πρόσωπο. Για τον λόγο δε αυτό η συμπλοιοκτησία δεν έχει εταιρική ονομασία και ούτε πτωχεύει.
Έτσι σε αντιδιαστολή των όσων ισχύουν σε προσωπικές επιχειρήσεις ούτε η πτώχευση ή ο θάνατος, αλλά ούτε και τυχόν ανικανότητα προς δικαιοπραξία ενός των συμπλοιοκτητών μπορεί να επιφέρει τη λύση της συμπλοιοκτησίας.
Διαχειριστής συμπλοιοκτησίας Επεξεργασία
Ο Διαχειριστής συμπλοιοκτησίας είναι το φυσικό πρόσωπο, συμπλοιοκτήτης ή όχι στο οποίο έχει ανατεθεί η διαχείριση όλων των θεμάτων που αφορούν τη συμπλοιοκτησία. Εκλέγεται από την πλειοψηφία των μερίδων του πλοίου. Η διαχείριση του πλοίου μπορεί ν΄ ανατεθεί και σε πλείονες διαχειριστές οπότε αυτοί ενεργούν από κοινού.
Αν όμως η διαχείριση έχει ανατεθεί με σύμβαση σε κάποιον από τους συμπλοιοκτήτες τότε αυτή μπορεί ν΄ ανακληθεί μόνο όταν συντρέχει σπουδαίος λόγος και αποφασίσουν επ΄ αυτού οι υπόλοιποι συμπλοιοκτήτες που συγκεντρώνουν τουλάχιστον τα 2/3 των μερίδων.
Ο διορισμός, η παραίτηση ή η ανάκληση του διαχειριστή της συμπλοιοκτησίας ισχύει έναντι των τρίτων μόνο εφόσον γίνει σχετική εγγραφή στο νηολόγιο, κατόπιν ειδικής επί τούτου αίτησης και όχι από άλλα έγγραφα που μπορεί να μαρτυρούν περί αυτού. Η σημασία αυτής της εγγραφής, κατά τον Κ.Ι.Ν.Δ., είναι σπουδαία, διότι έτσι δίνεται δημοσιότητα που αποβλέπει στη καλλίτερη λειτουργία και σε διευκολύνσεις π.χ. συναλλαγές, κ.λπ. χωρίς αμφισβητήσεις στην εκπροσώπηση της συμπλοιοκτησίας.
Υποχρεώσεις διαχειριστή Επεξεργασία
Ο Διαχειριστής ενεργεί κάθε πράξη διαχείρισης και κάθε δικαιοπραξία που αφορά την συμπλοιοκτησία του πλοίου. Περιορισμός αυτού έναντι τρίτων δεν υφίσταται. Αυτός διορίζει τον Πλοίαρχο του πλοίου, ο οποίος και οφείλει να ακολουθεί τις οδηγίες του και όχι ενός εκάστου των συμπλοιοκτητών. Στις κύριες υποχρεώσεις του περιλαμβάνονται:
- Να ακολουθεί τις οδηγίες της πλειοψηφίας των συμπλοιοκτητών
- Να τηρεί ιδιαίτερα βιβλία περί της διαχείρισης της συμπλοιοκτησίας
- Να αρχειοθετεί και να φυλάσσει όλα τα περί της διαχείρισης έγγραφα, δικαιολογητικά αποδείξεις κ.λπ.
- Να λογοδοτεί τουλάχιστον μία φορά το χρόνο ή κάθε φορά που αποφασίζει περί αυτού η πλειοψηφία. και
- Να λογοδοτεί προς καθένα των συμπλοιοκτητών κατόπιν αιτήσεως.
Δικαιώματα συμπλοιοκτητών Επεξεργασία
Τα σημαντικότερα δικαιώματα των συμπλοιοκτητών συνοψίζονται στα ακόλουθα:
- Κάθε συμπλοιοκτήτης μπορεί να λαμβάνει γνώση της πορείας όλων των υποθέσεων της συμπλοιοκτησίας, να εξετάζει τα βιβλία και τα παραστατικά και οποιαδήποτε έγγραφα και να ζητεί λογοδοσία του διαχειριστή.
- Οι συμπλοιοκτήτες μετέχουν στα κέρδη και τις ζημίες κατ΄ αναλογία της μερίδας τους, όπου κατ΄ έτος κλείνονται οι λογαριασμοί και διανέμονται τα κέρδη (στο τέλος του ημερολογιακού έτους), συνεισφέροντας, επίσης κατ΄ αναλογία μερίδας τους, στις διάφορες δαπάνες της συμπλοιοκτησίας .
- Καθένας των συμπλοιοκτητών διατηρεί το δικαίωμα της ελεύθερης εκποίησης των μεριδίων του που ενεργεί έναντι των υπολοίπων συμπλοιοκτητών μόνο και εφόσον γνωστοποιηθεί σ΄ αυτούς και στον διαχειριστή. Οι τυχόν υποχρεώσεις αυτού μεταβιβάζονται δια των μεριδίων στους αποκτώντες αυτά, δια παραχώρησης. Αν από την εκποίηση αυτή τυχόν επέρχεται αποβολή της ελληνικής σημαίας, δηλαδή αλλάζει η εθνικότητα πλοίου τότε αυτή για να είναι έγκυρη θα πρέπει προηγουμένως να συναινέσουν τα 4/5 των μεριδίων της συμπλοιοκτησίας. Η συναίνεση αυτή θα πρέπει να παρέχεται εγγράφως με βεβαιωμένη τη χρονολογία.
- Κάθε συμπλοιοκτήτης που δεν συναινεί σε ληφθείσα απόφαση περί ευρείας επισκευής του πλοίου ή πληρωμής κάποιας απαίτησης για την οποία μπορεί ν΄ ασκηθεί το δικαίωμα της παραχώρησης, μπορεί ν΄ απαλλαγεί αυτών διαθέτοντας το μερίδιό του υπέρ των λοιπών συμπλοιοκτητών χωρίς αποζημίωση.
- Συμπλοιοκτήτης που τυγχάνει να είναι ο πλοίαρχος ή κάποιο μέλος του πληρώματος του πλοίου δικαιούται όταν απολυθεί να ζητήσει της εξαγορά των μεριδίων του από τους άλλους συμπλοιοκτήτες. Το τίμημα των μεριδίων αυτών καθορίζεται από δικαστήριο με γνωμοδότηση πραγματογνωμόνων. Μετά τη καταβολή του καθορισθέντος τιμήματος γίνεται εγγραφή στο νηολόγιο περί της μεταγραφής της εξαγοραζόμενης μερίδας του πλοίου.
Ευθύνες συμπλοιοκτητών Επεξεργασία
Κάθε συμπλοιοκτήτης ευθύνεται κατ΄ αναλογία της μερίδας του μετά των άλλων συμπλοιοκτητών για κάθε εκ της συμπλοιοκτησίας υποχρέωση, ανεξάρτητα αν αναφέρεται επί τούτου το όνομά του, και αυτό χάριν των τρίτων, συναλλασσομένων, που αποβλέπουν σε όλους τους συμπλοιοκτήτες.
Αποφάσεις συμπλοιοκτησίας Επεξεργασία
Για κάθε ζήτημα που φέρεται στο συμβούλιο των συμπλοιοκτητών οι αποφάσεις λαμβάνονται δια πλειοψηφίας του συνόλου των μερίδων του πλοίου. Ειδικότερα όμως σε περίπτωση υποθήκευσης ή εκποίησης του πλοίου απαιτείται ειδική πλειοψηφία.
Απόφαση υποθήκευσης Επεξεργασία
Για την υποθήκευση όλου του πλοίου απαιτείται απόφαση της πλειοψηφίας των 4/5 των μεριδίων του πλοίου, ή απόφαση της πλειοψηφίας των 2/3 κατόπιν άδειας όμως του δικαστηρίου. Αν όμως πρόκειται για υποθήκευση μερίδας συμπλοιοκτήτη τότε απαιτείται η συναίνεση της πλειοψηφίας των 2/3 που θα πρέπει να παρέχεται με χρονολογημένο έγγραφο.
Απόφαση εκποίησης Επεξεργασία
α). Η απόφαση εκποίησης ολόκληρου του πλοίου πρέπει να καλύπτει τα 4/5 των μερίδων του πλοίου. Συνεπώς συμπλοιοκτήτες που συγκεντρώνουν το παραπάνω ποσοστό μπορούν να προβούν στην εκποίηση οποτεδήποτε. Η κυριότητα πλοίου μεταβιβάζεται στον αγοραστή όταν καταβληθεί στον δικαιούχου συμπλοιοκτήτη το ανάλογο τίμημα ή έχει γίνει δημόσια κατάθεση.
β) Συμπλοιοκτήτες που συγκεντρώνουν το μισό (1/2) των μερίδων μπορούν μόνο κατόπιν αδείας δικαστηρίου να εκποιήσουν ολόκληρο το πλοίο.
γ) Συμπλοιοκτήτες που συγκεντρώνουν μόνο το τέταρτο (1/4) των μερίδων θα πρέπει να ζητήσουν από το δικαστήριο την άδεια εκποίησης εφόσον συντρέχει πολύ σπουδαίος λόγος.
δ) Τέλος κάθε συμπλοιοκτήτης μπορεί να ζητήσει την εκποίηση ολόκληρου του πλοίου εφόσον αυτό έχει καταστεί ανίκανο προς πλου.
Γα τις παραπάνω β), γ), και δ) περιπτώσεις η εκποίηση του πλοίου γίνεται εντός εξαμήνου από της τελεσίδικης απόφασης που επιτρέπει την εκποίηση. Αν στο χρόνο αυτό το πλοίο είναι ναυλωμένο, η εκποίηση γίνεται μετά την εκφόρτωση. Ο δε πλειστηριασμός γίνεται είτε στον λιμένα που βρίσκεται το πλοίο, είτε στον λιμένα κατάπλου, όταν αυτό ταξιδεύει, είτε σε κάποιο συγκεκριμένο που διατάζει το δικαστήριο.
Λύση συμπλοιοκτησίας Επεξεργασία
Μία συμπλοιοκτησία μπορεί να διαλυθεί υπό τους ακόλουθους τρόπους:
- Με τη συγκέντρωση όλων των μεριδίων του πλοίου σ΄ ένα πλοιοκτήτη.
- Με την εκποίηση του πλοίου σε δημόσιο πλειστηριασμό.
- Με τη συμβατική εκποίηση του πλοίου.
- Με την ολική απώλεια ή καταστροφή του πλοίου.
Δικαστική επίλυση Επεξεργασία
Σημειώνεται ότι κάθε αναφυόμενη σοβαρή διαφορά επί της συμπλοιοκτησίας επιλύεται μόνο από το δικαστήριο που εδρεύει στο λιμένα νηολογίου του πλοίου.
Όταν δυσχεραίνεται ουσιωδώς η εκμετάλλευση του πλοίου λόγω ασυμφωνίας της συμπλοιοκτησίας, όταν δηλαδή δεν επέρχεται πλειοψηφία για λήψη τελικής απόφασης, τότε οποιοσδήποτε των συμπλοιοκτητών μπορεί να αιτήσει από το εν λόγω δικαστήριο, είτε να διατάξει την αναγκαστική εκποίηση του πλοίου ή αντ΄ αυτού ακόμη και τον διορισμό προσωρινού διαχειριστή.
Σημειώσεις Επεξεργασία
- Συμπλοιοκτησία μπορεί να υπάρξει μεταξύ φυσικών προσώπων, αλλά και μεταξύ εταιρειών, είτε της αυτής μορφής είτε διαφόρων μορφών. Επίσης συμπλοιοκτησία μπορεί να υπάρξει και για πλοίο υπό ναυπήγηση.
- Το νομικό καθεστώς της συμπλοιοκτησίας ρυθμίζεται όλως ιδιαιτέρως από τον Κ.Ι.Ν.Δ..
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «ΑΡΕΙΟΣ ΠΑΓΟΣ - ΑΠΟΦΑΣΗ 1658/2018 (%D0%CF%CB%C9%D4%C9%CA%C5%D3%20-%20%20%C4)». www.areiospagos.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Δεκεμβρίου 2019.
Πηγές Επεξεργασία
- Αίας Ματαράγκας "Εγχειρίδιο Ναυτικού Δικαίου" σελ.82-85
- Αλέξ. Δασκαρόλης "Ναυτιλιακή Οικονομία" σελ.28-29.
- Δημ. Καμβύσης "Ναυτεργατικό Δίκαιο".