Βικιπαίδεια

Τζον Κέιτζ

Αμερικανός πρωτοπόρος συνθέτης, θεωρητικός της μουσικής, εικαστικός καλλιτέχνης και φιλόσοφος

Ο Τζoν Κέιτζ (αγγλικά: John Cage, 5 Σεπτεμβρίου 1912 – 12 Αυγούστου 1992) ήταν πειραματιστής συνθέτης και θεωρητικός της μουσικής, φιλόσοφος, ποιητής, εικαστικός καλλιτέχνης, χαράκτης,[29] [30] καθώς και ερασιτέχνης μελετητής και συλλέκτης μανιταριών. Ήταν πρωτεργάτης του αλεατορισμού (μουσική του τυχαίου), της ηλεκτρονικής μουσικής και της αντισυμβατικής χρήσης μουσικών οργάνων. Ήταν μια από τις ηγετικές φυσιογνωμίες της μεταπολεμικής αβάν-γκαρντ. Οι κριτικοί τον έχουν αναγορεύσει ως έναν από τους σημαντικότερους Αμερικανούς συνθέτες του 20ού αιώνα.[31][32] Επίσης είχε ουσιώδη συμβολή στην ανάπτυξη του μοντέρνου χορού, κυρίως μέσω της συνεργασίας του με το χορογράφο Μερς Κάνιγχαμ, ο οποίος υπήρξε σύντροφος του Κέιτζ για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής τους.[33][34]

Τζων Κέιτζ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		John Cage (Αγγλικά)
Γέννηση5  Σεπτεμβρίου 1912[1][2][3]
Good Samaritan Hospital[4][5]
Θάνατος12  Αυγούστου 1992[2][6][7]
Νέα Υόρκη[8]
Αιτία θανάτουεγκεφαλικό επεισόδιο[9]
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια[9]
ΨευδώνυμοCage, Jr., John Milton
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής[10]
ΘρησκείαΖεν
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσεςΑγγλικά[2][11]
ΣπουδέςΠανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες
Los Angeles High School (έως 1928)[12][13]
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητασυνθέτης[14]
συγγραφέας
ποιητής
διδάσκων πανεπιστημίου
μουσικολόγος
φιλόσοφος[14]
ζωγράφος[15]
μουσικός θεωρητικός
εικονογράφος[16]
σκιτσογράφος[17]
μυκητολόγος
εικαστικός καλλιτέχνης[18]
ΕργοδότηςΠανεπιστήμιο Γουέσλιαν
Κολέγιο Black Mountain[19]
ΑντιπρόσωποςElectronic Arts Intermix[20]
LIMA[21]
Αξιοσημείωτο έργοThe Perilous Night
Two²
In the Name of the Holocaust
Bacchanale
4'33"
Sonatas and Interludes
ORGAN²/ASLSP
Περίοδος ακμής1938 - 1992[22]
Πολιτική τοποθέτηση
Πολιτική ιδεολογίααναρχισμός
Οικογένεια
ΣύζυγοςΞένια Κέιτζ (1935–1945)[23]
ΣύντροφοςΜέρσι Κάνινγκχαμ (Δεκαετία του 1940 – 1992)[24]
ΓονείςCrete Cage[25]
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΒραβεύσειςΥποτροφία Γκούγκενχαϊμ (1949)[26]
βραβείο Κιότο για τις Τέχνες και τη Φιλοσοφία (1989)[27]
μέλος στην Αμερικανική Ακαδημία Τεχνών και Επιστημών
Βραβείο Τεχνών και Γραμμάτων στη Μουσική (1949)[28]
Honorary Member of the International Society for Contemporary Music
ΣυνεργάτηςMargaret Leng Tan
Ιστότοπος
johncage.org
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Ο Κέιτζ είναι ίσως περισσότερο γνωστός για την σύνθεση του "4'33"" το 1952, το οποίο εκτελείται χωρίς να παιχτεί ούτε μια νότα. Το περιεχόμενο της σύνθεσης αυτής σκοπεύει να εκληφθεί ως οι ήχοι του περιβάλλοντος που ακούν οι ακροατές καθώς αυτό παίζεται, παρά ως 4 λεπτά και 33 δευτερόλεπτα σιωπή. Το κομμάτι αυτό υπήρξε μια από τις πιο αμφιλεγόμενες συνθέσεις του 20ού αιώνα. Μια άλλη διάσημη δημιουργία του Κέιτζ είναι το "prepared piano" (προετοιμασμένο πιάνο -ένα πιάνο του οποίου ο ήχος μεταβάλεται τοποθετώντας χρηστικά αντικείμενα στις χορδές του), για το οποίο έγραψε έναν αριθμό χορευτικών έργων και μερικές συνθέσεις, με πιο γνωστή από αυτές τα "Sonatas and Interludes" (1946–48).

Στους δασκάλους του περιλαμβάνονται ο Χένρι Κάουελ (1933) και ο Άρνολντ Σένμπεργκ (1933–35), και οι δύο γνωστοί για τις καινοτομίες τους στην μουσική, αλλά σημαντική επιρροή του Κέιτζ υπήρξαν διάφορες ανατολικές κουλτούρες. Μέσω των σπουδών του πάνω στην ινδική φιλοσοφία και τον Βουδισμό στο τέλος της δεκαετίας του 1940, ο Κέιτζ συλλαμβάνει την ιδέα της αλεατορικής μουσικής (Aleatoric music), μουσικής που ελέγχεται από την τύχη, που αρχίζει να συνθέτει το 1951. Το Ι Τσινγκ, η αρχαία κινέζικη τεχνική σχετικά με την αλλαγή γεγονότων, έγινε το σταθερό εργαλείο σύνθεσης του Κέιτζ για το υπόλοιπο της ζωής του. Σε μια διάλεξη το 1957, με θέμα την πειραματική μουσική, περιέγραψε τη μουσική ως ένα “άσκοπο παιχνίδι” το οποίο αποτελεί μια “επιβεβαίωση της ζωής – όχι μια προσπάθεια για να φέρει τάξη στο χάος, ούτε να προτείνει διορθώσεις στη δημιουργία, αλλά απλά ένας τρόπος να ξυπνήσεις σε ακριβώς αυτήν την ζωή που ζούμε”.

Η ζωή του

Επεξεργασία

Ο Κέιτζ γεννήθηκε στο Λος Άντζελες. Ο πατέρας του, Τζον Μίλτον Κέιτζ (1886-1964), ήταν εφευρέτης και η μητέρα του Λουκρητία Χάρβεϊ (1885-1968) εργαζόταν κατά διαστήματα ως δημοσιογράφος για τους Los Angeles Times. Οι ρίζες της οικογένειας ήταν καθαρά αμερικάνικες: σε μια συνέντευξη το 1976 ο Κέιτζ αναφέρει “ένας Τζον Κέιτζ βοήθησε τον Ουάσινγκτον στην χαρτογράφηση της Βιρτζίνιας”.

Η πρώτη επαφή του με τη μουσική ήταν τα ιδιαίτερα μαθήματα πιάνου που έκανε. Έκανε το πρώτο μάθημα πιάνου όταν ήταν στην τετάρτη δημοτικού. Το 1928 ο Κέιτζ δηλώνει ότι ήθελε να γίνει συγγραφέας. Γράφεται στο Pomona College, Claremont, το οποίο όμως εγκαταλείπει το 1930 πιστεύοντας ότι “το κολέγιο δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα σε έναν συγγραφέα”. Σε μια δήλωσή του το 1991 λέει:

“στο κολέγιο ήμουν σοκαρισμένος που έβλεπα τους 100 συμφοιτητές μου στην βιβλιοθήκη να διαβάζουν όλοι τα ίδια βιβλία. Αντί για αυτό, πήγα στα ράφια και διάβασα το πρώτο βιβλίο που γράφτηκε από έναν συγγραφέα που το όνομα του άρχιζε από Ζ. Πήρα το μεγαλύτερο βαθμό στην τάξη μου. Αυτό με έπεισε ότι το σύστημα δεν δούλευε σωστά. Έφυγα.“

Ο Κέιτζ πείθει τους γονείς του ότι ένα ταξίδι στην Ευρώπη θα ήταν πιο ευεργετικό για έναν μελλοντικό συγγραφέα από τις πανεπιστημιακές σπουδές. Παρέμεινε στην Ευρώπη για 18 μήνες, ενώ ασχολήθηκε με διάφορους τομείς της τέχνης: πρώτα ασχολήθηκε με την γοτθική και την ελληνική αρχιτεκτονική, αλλά αποφάσισε ότι δεν τον ενδιέφερε αρκετά η αρχιτεκτονική για να αφιερώσει την ζωή του σε αυτήν. Ύστερα ασχολήθηκε με τη ζωγραφική, την ποίηση και τη μουσική. Στην Ευρώπη άκουσε για πρώτη φορά μουσική σύγχρονων συνθετών (όπως του Ιγκόρ Στραβίνσκι και του Πάουλ Χίντεμιτ) και τελικά γνώρισε τη μουσική του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ, την οποία δεν είχε ακούσει μέχρι τότε. Γυρίζει στις Ηνωμένες Πολιτείες το 1931, στη Σάντα Μόνικα της Καλιφόρνιας. Ο Κέιτζ αργότερα δηλώνει:

"Οι άνθρωποι που άκουγαν την μουσική μου είχαν καλύτερα πράγματα να πουν για αυτήν, από τους ανθρώπους που έβλεπαν τους πίνακές μου"[35]

Αυτήν την περίοδο γνωρίζει τους δασκάλους του Richard Buhlig, Henry Cowell, Άρνολντ Σένμπεργκ και Άντολφ Βάις. Μετά από ερώτηση του δασκάλου του Άρνολντ Σένμπεργκ, ο Κέιτζ δεσμεύεται ότι θα αφιερωθεί στην μουσική. Υπόσχεση που ίδιος ένιωθε υποχρεωμένος να κρατήσει, παρά τις δημιουργικές περιπλανήσεις των χρόνων που ακολούθησαν στον χώρο των εικαστικών, του χορού και της performance.

Ανάμεσα στις πολλές διαφορετικές δουλειές που αναγκαζόταν να κάνει ο Κέιτζ, το 1936 αρχίζει να γράφει μουσική για μια ομάδα μοντέρνου χορού. Παράλληλα διδάσκει ένα μάθημα στο UCLA με θέμα “Musical Accompaniments for Rhythmic Expression”. Το 1938 ήδη έχει αρχίσει να πειραματίζεται πάνω στην ιδέα των μη συμβατικών οργάνων και αναλαμβάνει να διδάσκει ακόμα ένα μάθημα με το ίδιο θέμα στο Mills College.

Το Εργο του

Επεξεργασία

Ο ρόλος που έπαιξε ο Τζον Κέιτζ ως καλλιτέχνης στο δεύτερο μισό του 20ού αιώνα ξεπερνά τα όρια της μουσικής. Ο Κέιτζ μπόρεσε να αντλήσει στοιχεία από κάθε καλλιτεχνικό χώρο και έπαιξε καταλυτικό ρόλο στην διαμόρφωση ενός από τα πιο κύρια χαρακτηριστικά της αμερικάνικης αβάν-γκαρντ, της διακαλλιτεχνικότητας.

Γνήσιο διακαλλιτεχνικό προϊόν είναι και το Theater Piece Νο. 1, αφού στην ουσία πρόκειται για ένα παραστασιακό γεγονός που συντέθηκε με την συμβολή επιμέρους καλλιτεχνικών καταθέσεων. Στο “event” συμμετείχαν ο Merce Cunningham (1919 – 2009), ο Robert Rauschenberg (1925 – 2008), εικαστικός καλλιτέχνης, εκπρόσωπος του αφηρημένου εξπρεσιονισμού και της ποπ αρτ, που εξέθεσε για πρώτη φορά τους διάσημους Λευκούς Πίνακές του κατά την διάρκεια του Theater Piece Νο 1, ο Τσαρλς Όλσον (1910 – 1970), ποιητής και συγγραφέας, η Μαίρη Κάρολαϊν Ρίτσαρντς (1916 – 1999), ποιήτρια καθηγήτρια του Black Mountain College και ο Ντέιβιντ Τιούντορ (1926-1996), πιανίστας και συνθέτης πειραματικής μουσικής, ο οποίος θα ερμηνεύσει αργότερα στην Ευρώπη το 4'33'' του Cage.[36]

Το “Event” δεν μαγνητοσκοπήθηκε, μια εικόνα για το τι συνέβη εκείνο το απόγευμα στην τραπεζαρία του Black Mountain College μπορούν να συνθέσουν μόνο οι μαρτυρίες των παρευρισκόμενων. Ο Κέιτζ είχε την ιδέα για το πολυμορφικό “event” μια μέρα μετά το μεσημεριανό, ενώ το ίδιο το “event” έλαβε χώρα, χωρίς πρόβες, σενάριο και  κουστούμια το ίδιο βράδυ. Σε κάθε ένα από τους συνεργάτες ανατέθηκαν δύο τυχαία τμήματα χρόνου, μέσα στα οποία παρουσίασαν δραστηριότητες της επιλογής τους. Ο Κέιτζ έδωσε γενικές οδηγίες για το τι θα έκανε ο καθένας, αφήνοντας μεγάλες ελευθερίες στους συντελεστές. Το συνολικό αποτέλεσμα κράτησε 45 λεπτά.[37]

Ο χώρος που συνέβη το Theater Piece Νο.1 περιγράφετε από τον Κέιτζ ως εξής:  

“Το κοινό κάθονταν σε τέσσερα ισομερή τριγωνικά τμήματα, οι κορυφές των οποίων άγγιζαν μια μικρή τετράγωνη performance area και διάδρομοι ανάμεσα σε αυτήν οδηγούσαν στην μεγαλύτερη  performance area, η οποία τους περικύκλωνε”.[38]

Όλες οι δραστηριότητες συνέβαιναν ταυτόχρονα: ο Τσαρλς Όλσεν και η  Ρίτσαρντς απάγγειλαν την ποίησή τους από την κορυφή μιας σκάλας έξω από τον χώρο του κοινού. Ο Κάνιγχαμ χόρευε ακολουθούμενος από ένα σκυλί, ανάμεσα στους θεατές. Ο Τιούντορ έπαιξε μουσική του Κέιτζ σε ένα προετοιμασμένο πιάνο, του οποίου ο ήχος παραμορφωνόταν από την προσθήκη τσόχας και ξύλου μεταξύ των χορδών, ή ανοιγόκλεινε ένα ραδιόφωνο. Τρεις πίνακες από του Λευκούς Πίνακες του Rauschenberg κρέμονταν από το ταβάνι και σχημάτιζαν έναν σταυρό, και χρησίμευαν ως οθόνες για την προβολή διαφανειών και ως φόντο για την δράση. Κρεμάστηκε επίσης ένας μεγάλος μαυρόασπρος πίνακας του Franz Kline, τον οποίο είχε ζωγραφίσει εκείνο το καλοκαίρι στο Black Mountain College. Ο Rauschenberg στέκονταν κάτω από έναν από τους πίνακες του και έπαιζε δίσκους της Εντίθ Πιάφ σε ένα παλιό γραμμόφωνο. Ο Κέιτζ παράλληλα έδινε μια διάλεξη για τον Μάιστερ Έκαρτ και το ζεν. Η διάρκεια αυτής της διάλεξης καθόριζε και την συνολική διάρκεια του “Event”. Στο τέλος του “Event” τέσσερα αγόρια ντυμένα στα λευκά σέρβιραν καφέ σε φλιτζάνια που βρίσκονταν πάνω στις καρέκλες από την αρχή του δρώμενου.[39]

Φαίνεται να υπάρχει μια σύγχυση σε σχέση με το τι ακριβώς συνέβη εκείνο το απόγευμα στο Black Mountain College, η οποία θα μπορούσε να θεωρηθεί και μέρος της επιτυχίας αυτής της έκθεσης δράσεων που συνέβαιναν ταυτόχρονα. Η πρόσληψη από τον κάθε θεατή εξαρτιόταν από το πού θα καθόταν και τι θα επέλεγε να δει από τις παράλληλες δράσεις που εξελίσσονταν μπροστά του και γύρω του. Η Johanna Jalowetz πήγε νωρίτερα στον χώρο της τραπεζαρίας, προκειμένου να πιάσει “καλή θέση”. Τότε ο Κέιτζ της απάντησε ότι όλες οι θέσεις είναι εξίσου καλές για το συγκεκριμένο θέαμα. Οι αντιδράσεις του κοινού δεν ήταν όλες θετικές: ο Edgar Taschdjian δήλωσε ότι προτιμά να ακούει την μουσική από βατράχους, ο Λου Χάρισον βρήκε όλο το συμβάν βαρετό, ενώ άκουσαν την Johanna Jalowetz να λέει μετά το “Event” ότι “Αυτοί είναι οι σκοτεινοί καιροί”.[40]

Το "Event” αναγνωρίζεται ως το πρώτο χάπενινγκ από τον Allan Kaprow. Τα χάπενινγκ κατέλαβαν τον κόσμο της τέχνης από τότε μέχρι και σήμερα, ενώ από δρώμενα αυτού του είδους προήλθε το θέατρο των μικτών μέσων.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 27  Απριλίου 2014.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 Εθνική Βιβλιοθήκη της Γαλλίας: (Γαλλικά) καθιερωμένοι όροι της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γαλλίας. 138920636. Ανακτήθηκε στις 10  Οκτωβρίου 2015.
  3. ↑ 3,0 3,1 «Encyclopædia Britannica» (Αγγλικά) biography/John-Cage. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Ανακτήθηκε στις 8  Δεκεμβρίου 2020.
  5. ↑ «Los Angeles Times». (Αγγλικά) Los Angeles Times. Ελ Σεγκούντο. Ανακτήθηκε στις 25  Μαρτίου 2022.
  6. ↑ «John Cage» (Ολλανδικά) 14700.
  7. ↑ (Γερμανικά) Εγκυκλοπαίδεια Μπρόκχαους. brockhaus.de/ecs/julex/article/cage-john. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  8. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 31  Δεκεμβρίου 2014.
  9. ↑ 9,0 9,1 www.zeit.de/online/2007/31/john-cage. Ανακτήθηκε στις 25  Μαρτίου 2022.
  10. ↑ (Αγγλικά) Museum of Modern Art online collection. 912. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  11. ↑ CONOR.SI. 69995107.
  12. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  13. ↑ www.latimes.com/entertainment/arts/culture/la-et-cm-john-cage-htmlstory.html. Ανακτήθηκε στις 25  Μαρτίου 2022.
  14. ↑ 14,0 14,1 The Fine Art Archive. 2936. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  15. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 18  Απριλίου 2023. 500092036. Ανακτήθηκε στις 7  Φεβρουαρίου 2024.
  16. ↑ 11082. Ανακτήθηκε στις 4  Δεκεμβρίου 2019.
  17. ↑ «Music for a Marrying Maiden (Jackson Maclow)». Ανακτήθηκε στις 7  Σεπτεμβρίου 2021.
  18. ↑ Museum Dhondt-Dhaenens. Ανακτήθηκε στις 23  Ιανουαρίου 2023.
  19. ↑ (Αγγλικά) Union List of Artist Names. 500092036. Ανακτήθηκε στις 17  Οκτωβρίου 2024.
  20. ↑ www.eai.org/artists/john-cage/titles. Ανακτήθηκε στις 16  Φεβρουαρίου 2019.
  21. ↑ 4013. Ανακτήθηκε στις 18  Μαρτίου 2022.
  22. ↑ 22,0 22,1 (Ολλανδικά) RKDartists. 14700. Ανακτήθηκε στις 17  Σεπτεμβρίου 2022.
  23. ↑ johncage.org/autobiographical_statement.html.
  24. ↑ BBC News Online. 28  Ιουλίου 2009. news.bbc.co.uk/1/hi/entertainment/arts_and_culture/8171036.stm. Ανακτήθηκε στις 28  Δεκεμβρίου 2019.
  25. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Δεκεμβρίου 2021.
  26. ↑ john-cage.
  27. ↑ www.kyotoprize.org/en/laureates/john_cage/.
  28. ↑ artsandletters.org/awards/. Ανακτήθηκε στις 7  Ιουλίου 2021.
  29. ↑ Davies, Hugh. Cage, John, Grove Art Online, Oxford University Press (ανακτήθηκε 20/02/2007), groveart.com.
  30. ↑ «Αρχειοθετημένο αντίγραφο». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Ιουλίου 2012. 
  31. ↑ Pritchett, Grove: "He has had a greater impact on music in the 20th century than any other American composer."
  32. ↑ «John Cage, 79, a Minimalist Enchanted With Sound, Dies». New York Times. August 13, 1992. http://www.nytimes.com/learning/general/onthisday/bday/0905.html. Ανακτήθηκε στις 21 July 2007. «John Cage, the prolific and influential composer whose Minimalist works have long been a driving force in the world of music, dance and art, died yesterday at St. Vincent's Hospital in Manhattan. He was 79 years old and lived in Manhattan.» 
  33. ↑ Perloff, Junkerman, 1994, 93.
  34. ↑ Bernstein, Hatch, 2001, 43–45.
  35. ↑ «newalbion.com». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 26 Φεβρουαρίου 2007. 
  36. ↑ «theaterpieces.com». [νεκρός σύνδεσμος]
  37. ↑ «petergena». [νεκρός σύνδεσμος]
  38. ↑ «John Cage». www.theaterpieces.com. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2018. [νεκρός σύνδεσμος]
  39. ↑ «Theatre Pieces». theaterpieces.com. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Αυγούστου 2018. Ανακτήθηκε στις 27 Ιανουαρίου 2018. 
  40. ↑ Harris, Mary Emma (1987). The arts at Black Mountain College. MIT Press, Cambridge. σελ. 227-228. 

Αναφορές

Επεξεργασία
  • Bernstein, David W., and Hatch, Christopher (ed.). 2001. Writings through John Cage's Music, Poetry, and Art. University of Chicago Press. ISBN 0-226-04407-6
  • Perloff, Marjorie, and Junkerman, Charles. 1994. John Cage: Composed in America. University of Chicago Press, 1994. ISBN 0-226-66057-5
  • Pritchett, James, and Kuhn, Laura, Grove Art Online, groveart.com, ανακτήθηκε 15/12/2006.
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τζον_Κέιτζ&oldid=10518316"