Φάιτ Στος

Ο Φάιτ Στος (γερμ.: Veit Stoss, πολων.: Wit Stosz, 1447 - 1533) ήταν ένας από τους μεγαλύτερους γλύπτες της Γερμανίας κατά τον 16ο αιώνα. Η αριστοτεχνική τεχνοτροπία και ο λεπτομερής ρεαλισμός του έργου του άσκησαν τεράστια επίδραση στην υστερογοτθική γλυπτική της Γερμανίας και των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης.

Φάιτ Στος
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	1447 Χορμπ αμ Νέκαρ
Θάνατος	20  Σεπτεμβρίου 1533 ή 1533 Νυρεμβέργη
Τόπος ταφής	Johannisfriedhof
Χώρα πολιτογράφησης	Γερμανία Πολωνία
Εκπαίδευση και γλώσσες
Ομιλούμενες γλώσσες	Γερμανικά
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	γλύπτης ξυλογλύπτης ζωγράφος καλλιτέχνης γραφικών τεχνών χαλκοχαράκτης
Αξιοσημείωτο έργο	Ρετάμπλ του Φάιτ Στος στον Καθεδρικό Ναό της Κρακοβίας
Οικογένεια
Τέκνα	Veit Stoß Andreas Stoss Stanisław Stwosz
Σχετικά πολυμέσα

Βίος και δράση

Η Αγία Τράπεζα του Φάιτ Στος στο Ναό της Παναγίας στην Κρακοβία, Ιούλιος 2010

Ο Φάιτ Στος ήταν σουαβικής καταγωγής, γεννήθηκε πιθανόν γύρω στο 1447 και μεγάλωσε στη Νυρεμβέργη. Από το 1477 έως το 1496 εργάστηκε κυρίως στην Πολωνία, τη Βοημία και την Ουγγαρία. Στην ακμάζουσα πόλη της Κρακοβίας στην Πολωνία, ο Στος δημιούργησε μνημειώδη έργα, όπως την αριστουργηματική Αγία Τράπεζα στην Εκκλησία της Παρθένου Μαρίας (1477 - 1489).

Επιστρέφοντας από τη Κρακοβία στη Νυρεμβέργη, αναμίχθηκε σε μια υπόθεση πλαστογραφίας, φυλακίστηκε για χρέη και καταδικάστηκε σε διαπόμπευση (1503), πλην όμως η υπόληψή του αποκαταστάθηκε με την προσωπική παρέμβαση του αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α΄.

Ο Φάιτ Στος πέθανε στη Νυρεμβέργη το Σεπτέμβριο του 1533 και τάφηκε στο Κοιμητήριο του Αγίου Ιωάννη της Νυρεμβέργης.

Καλλιτεχνικές δημιουργίες

Το αριστούργημα της καλλιτεχνικής δραστηριότητας του Φάιτ Στος είναι η μεγαλοπρεπής Αγία Τράπεζα στο κέντρο του Ναού της Παρθένου Μαρίας (πολων. Κοσκιόλ Μαριάτσκι, γερμ. Μάριενκιρχε) στην Κρακοβία. Ο ξυλόγλυπτος και ζωγραφισμένος αυτός κεντρικός βωμός της εκκλησίας αποτελεί το πιο εξαίρετο δείγμα γοτθικής γλυπτικής σε ολόκληρη την Πολωνία.

Η Εκκλησία της Παρθένου Μαρίας στην Κρακοβία, Ιούλιος 2010

Το έργο αυτό και μόνο κατατάσσει τον Φάιτ Στος ανάμεσα στους μεγαλύτερους γλύπτες της υστερογοτθικής τέχνης. Η τεραστίων διαστάσεων τρίφυλλη Αγία Τράπεζα (ύψος 5.34 και πλάτος 7.25 μέτρα) αποτελείται από μορφές σκαλισμένες σε ξύλο φλαμουριάς. Στο κεντρικό τμήμα απεικονίζεται η σκηνή της Κοίμησης της Θεοτόκου, ενώ τα φατνώματα στις πλευρικές πτέρυγες διηγούνται σκηνές από τη ζωή της Παναγίας και του Ιησού Χριστού.

Με την εισβολή και κατάληψη της Πολωνίας από τα γερμανικά στρατεύματα το 1939, οι Πολωνοί φυγάδευσαν την Αγία Τράπεζα του Στος στη γειτονική πόλη Σαντόμιες (Sandomierz). Οι Ναζί, θεωρώντας το έργο ως δημιουργία ενός Γερμανού, κατέσχεσαν την Αγία Τράπεζα και την μετέφεραν στη Νυρεμβέργη. Όταν όμως η πόλη απελευθερώθηκε από τα αμερικανικά στρατεύματα, το διάσημο έργο τέχνης του Στος επισκευάστηκε και το 1957 επέστρεψε στην αρχική θέση του στο Ναό της Παναγίας στην Κρακοβία.

Ανάμεσα στα άλλα έργα του Στος περιλαμβάνονται: οι περίτεχνοι σκαλιστοί τάφοι του βασιλιά Καζιμίρ Δ΄ Γιάγκελον (1492) στον καθεδρικό ναό Βάβελ της Κρακοβίας και του αρχιεπισκόπου Ζμπίγκνιεφ Ολεσνίτσκι (Zbigniew Olesnicki) στον καθεδρικό ναό του Γκνιέζνο (Gniezno). Σημαντικά γλυπτά σε πέτρα και ξύλο έχουν φιλοτεχνηθεί από τον Φάιτ Στος για την εκκλησία του Αγίου Λαυρεντίου στη Νυρεμβέργη, όπως ο "Ευαγγελισμός", καθώς και ένα σκαλιστό τέμπλο στον καθεδρικό ναό της Βαμβέργης (1523).

Στο Γερμανικό Εθνικό Μουσείο της Νυρεμβέργης υπάρχει "Ο Αρχάγγελος Ραφαήλ", γλυπτό από ξύλο φιλοτεχνημένο από τον Φάιτ Στος στα 1516 - 1518.

Πηγές

• Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος-Λαρούς-Μπριτάνικα, λήμμα "Στος, Φάιτ", τόμ. 55, Εκδόσεις Πάπυρος, Αθήνα, 1996.
• "Οι 100 ωραιότεροι καθεδρικοί ναοί του κόσμου" (ελληνική έκδοση), Εκδόσεις Καρακώτσογλου, Αθήνα, 2006.