Smoke on the Water

Smoke on the Water είναι ο τίτλος του τραγουδιού του βρετανικού χαρντ ροκ συγκροτήματος Deep Purple, το οποίο ηχογραφήθηκε στο Μοντρέ της Ελβετίας τον Δεκέμβριο του 1971 και κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στον στούντιο δίσκο "Machine Head", τον Απρίλιο του 1972.

Smoke on the Water
σινγκλ βινυλίου από Deep Purple
Κυκλοφόρησε	Ιανουάριος 1973
Ηχογραφήθηκε	6-21 Δεκεμβρίου 1971
Μουσικό είδος	Hard Rock, Heavy Metal
Διάρκεια	3:54
Παραγωγός	Μάρτιν Μπερτς
Δισκογραφική	EMI (Ευρώπη) Warner Bros. (Αμερική)

Ιστορία του τραγουδιού

Στις 6 Δεκεμβρίου του 1971, οι Deep Purple πήγαν στο Μοντρέ της Ελβετίας με το φορτηγό ηχογραφήσεων των Rolling Stones, με σκοπό την ηχογράφηση του επερχόμενου δίσκου τους. Η διαμονή τους θα γινόταν σε ένα τοπικό ξενοδοχείο-καζίνο, του οποίου ο ιδιοκτήτης λεγόταν Κλωντ Νομπς. Η διαμονή του συγκροτήματος εκεί, είχε προγραμματιστεί ως τις 21 Δεκεμβρίου και αν όλα πήγαιναν καλά, ο επόμενος δίσκος θα κυκλοφορούσε γρηγορότερα σε σχέση με την αργοπορημένη κυκλοφορία του "Fireball". Την πρώτη ημέρα, ο Frank Zappa και το συγκρότημα του, οι Mothers of Invention έδιναν μία συναυλία στον χώρο του καζίνο και το συγκρότημα πήγε να τους παρακολουθήσει. Κατά τη διάρκεια της συναυλίας, ένας φανατικός οπαδός του Zappa εισέβαλε στο χώρο και με ένα όπλο για φωτοβολίδες, έριξε στην οροφή της αίθουσας, η οποία ήταν φτιαγμένη από μπαμπού και έπιασε φωτιά. Το κοινό έφυγε χωρίς να υπάρξει πρόβλημα αλλά ο χώρος των προγραμματισμένων ηχογραφήσεων είχε καταστραφεί. Το πρώτο βράδυ, έμειναν στο ξενοδοχείο «The Pavillion», το οποίο όμως, βρισκόταν πολύ κοντά στην πόλη και καθώς οι ηχογραφήσεις γινόταν συνήθως το βράδυ, οι ενοχλημένοι κάτοικοι κάλεσαν την αστυνομία. Οι μεταφορείς κρατούσαν τις πόρτες καθώς οι αστυνόμοι προσπαθούσαν να μπουν και ενώ οι Deep Purple προσπαθούσαν να τελειώσουν το πρώτο τους κομμάτι. Η αρχική αυτή εκτέλεση ονομάστηκε «Title #1» και το συγκρότημα αναγκάστηκε να ψάξει για κάποιο άλλο χώρο, που θα διέθετε και χώρο για το φορητό στούντιο, αλλά και θα μπορούσε το συγκρότημα να ηχογραφεί μετά τα μεσάνυχτα, πράγμα που ήταν πολύ δύσκολο. Αφού έψαξαν στο «Montreaux Palace Hotel» χωρίς επιτυχία, αποφάσισαν να ψάξουν σε άλλες περιοχές εκτός του Μοντρέ. Τελικά, το συγκρότημα πήγε στο θερινό ξενοδοχείο «Grand Hotel», στο οποίο διανυκτέρευσαν και αφού έκαναν κάποιες τροποποιήσεις στο χώρο, άρχισαν τις ρυθμίσεις των οργάνων, οι οποίες ολοκληρώθηκαν το πρώτο απόγευμα. Όταν ο μπασίστας Ρότζερ Γκλόβερ ξύπνησε το επόμενο πρωινό και είδε τον καπνό να έχει καλύψει τη λίμνη, τα πρώτα λόγια που είπε ήταν «Smoke on the Water». Όταν το είπε στον τραγουδιστή του συγκροτήματος, Ίαν Γκίλαν, το αρνήθηκε. Τελικά ο τίτλος παρέμεινε και αφού βγήκαν οι στίχοι που περιέγραφαν την περιπέτεια που έζησε το συγκρότημα, το τραγούδι έγινε ένας από τους ήχους ορόσημο για την ροκ μουσική! Φυσικά, κάθε ημέρα που περνούσε η πίεση μεγάλωνε λόγω του ότι ήθελαν να προλάβουν να τελειώσουν το δίσκο πριν τη νέα χρονιά, αλλά αυτό βοηθούσε ακόμη περισσότερο τα μέλη του συγκροτήματος για να δημιουργήσουν κάποια από τα καλύτερα κομμάτια που έχουν ηχογραφήσει!

Οι στίχοι του τραγουδιού, περιγράφουν την ιστορία την οποία έζησε το συγκρότημα το βράδυ της συναυλίας του Frank Zappa στο Μοντρέ. Αναφέρονται στον διοργανωτή του φεστιβάλ του Μοντρέ, Κλωντ Νομπς αλλά και στο φορτηγό ηχογραφήσεων των Rolling Stones. Οι στίχοι γράφτηκαν σε μία χαρτοπετσέτα κατά τη διάρκεια της πυρκαγιάς.

Ο Κλωντ Νομπς

Σύμφωνα με τον Κλωντ Νομπς:

"Οι Deep Purple έβλεπαν τη φωτιά από το παράθυρο του δωματίου τους στο ξενοδοχείο και λυπόταν για αυτό που συνέβη. Ήταν προγραμματισμένο να δώσουν μία συναυλία στο χώρο του καζίνο και να ηχογραφήσουν το καινούριο τους άλμπουμ, εκεί. Τελικά, τους βρήκα ένα κλειστό ξενοδοχείο κοντά στο σπίτι μου και κάναμε ένα προσωρινό στούντιο. Ένα βράδυ είχαν έρθει για δείπνο στο σπίτι μου, και μου είπαν "Κλωντ, σου έχουμε μία έκπληξη, αλλά δεν θα το βάλουμε στο δίσκο. Είναι ένα τραγούδι που λέγεται Smoke on the Water". Το άκουσα και τους είπα ότι θα είναι τρελοί αν το αφήσουν εκτός του δίσκου και ότι θα γίνει τεράστια επιτυχία. Τώρα πια, δεν υπάρχει κιθαρίστας στον κόσμο να μην έχει παίξει αυτό το κομμάτι. Η απάντηση τους ήταν ότι αφού το πιστεύω, αυτοί θα το συμπεριελάμβαναν στο καινούριο τους άλμπουμ. Αποτελεί πολύ ακριβή περιγραφή της πυρκαγιάς στο καζίνο με όλες τις λεπτομέρειες του συμβάντος. Αυτά έγιναν στ' αλήθεια. Στα μέσα του κομματιού, λέει "Funky Claude was getting people out of the building" (ο Κλωντ έβγαζε κόσμο από το κτίριο) και όποτε γνωρίζω μουσικούς της ροκ πάντα λένε "έρχεται ο Funky Claude"!!!

Οι Deep Purple δεν πείσθηκαν ότι το τραγούδι θα αποτελούσε επιτυχία και γι' αυτό το λόγο κυκλοφόρησαν σαν σινγκλ του δίσκου το κομμάτι Never Before. Σχεδόν ένα χρόνο μετά την κυκλοφορία του "Machine Head", η εταιρεία τους αποφάσισε να κυκλοφορήσει το τραγούδι σε μορφή σινγκλ. Η επιτυχία του τραγουδιού ήταν πολύ μεγάλη, φθάνοντας στο # 4 των αμερικανικών τσαρτ, όπου βραβεύθηκε ως χρυσός δίσκος. Η επιτυχία του σινγκλ, συνετέλεσε στις μεγάλες πωλήσεις του άλμπουμ, το οποίο παρέμεινε στους καταλόγους επιτυχιών για 118 εβδομάδες και έχει βραβευθεί σαν διπλά πλατινένιος δίσκος. Ο δίσκος "Machine Head" έχει πουλήσει παγκοσμίως μέχρι το 2012, πάνω από επτά εκατομμύρια αντίτυπα.

Εμπορική επιτυχία

Το σινγκλ του "Smoke on the Water" κυκλοφόρησε το 1973, περίπου ένα χρόνο μετά το άλμπουμ και ήταν το τρίτο του "Machine Head" μετά τα "Never Before" και "Highway Star". Ανέβηκε στην τέταρτη θέση του αμερικάνικου καταλόγου επιτυχιών και στην δεύτερη θέση του αντίστοιχου καναδικού, για να βραβευθεί ως χρυσό από την RIAA. Επιτυχία γνώρισε σε διάφορα μέρη του κόσμου, όπως η Νέα Ζηλανδία, η Νότια Αφρική, η Γερμανία, η Ολλανδία και η Αυστρία, αλλά δεν κυκλοφόρησε στην πατρίδα του συγκροτήματος, το Ηνωμένο Βασίλειο.

Ζωντανές ηχογραφήσεις

Από την κυκλοφορία του δίσκου "Machine Head" και έπειτα, το "Smoke on the Water" αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι των ζωντανών εμφανίσεων του συγκροτήματος. Επακόλουθο αυτού είναι να έχει ηχογραφηθεί σχεδόν σε όλους τους ζωντανούς δίσκους των Deep Purple, ξεκινώντας με το ιστορικό "Made in Japan". Οι δίσκοι στους οποίους υπάρχουν ζωντανές εκτελέσεις του "Smoke on the Water" είναι οι εξής:

Made in Japan (1972) Last Concert in Japan (1977) Deep Purple in Concert (1980) Live in London (1982) Nobody's Perfect (1988) In the Absence of Pink (1991) Live in Japan (1993) Come Hell or High Water (1994) King Biscuit Flower Hour Presents: Deep Purple in Concert (1995) California Jamming (1996) Mk III: The Final Concerts (1996) Live at the Olympia '96 (1997) Total Abandon: Australia '99 (1999) Live at the Royal Albert Hall (2000) Deep Purple: Extended Versions (2000) Live in Paris 1975 (2001) The Soundboard Series (2001) This Time Around: Live in Tokyo (2001)

Live at the Rotterdam Ahoy (2002) Perks and Tit (2004) Live in Europe 1993 (2006) Live at Montreux 1996 (2006) Live at Montreux 2006 (2007) Phoenix Rising (2011) Live at Montreux 2011 (2011) Perfect Strangers Live (2013) Live In Verona (2014) Graz 1975 (2014) From The Setting Sun… (In Wacken) (2015) …To The Rising Sun (In Tokyo) (2015) Long Beach 1976 (2016) The Infinite Live Recordings Vol 1 (2017) Live in Newcastle 2001 (2019) Live in Rome 2013 (2019)

Άλλες εκτελέσεις και διασκευές

• Το 1989, ο Ίαν Γκίλαν και ο Ρίτσι Μπλάκμορ συμμετείχαν στην ηχογράφηση του τραγουδιού μαζί με τους Ρόμπερτ Πλαντ, Μπράιαν Μέι, Ντεηβιντ Γκίλμορ, Μπρους Ντίκινσον και άλλους διάσημους μουσικούς, για φιλανθρωπικούς σκοπούς μέσω του "Rock Aid Armenia".
• Το 1994, 1322 κιθαρίστες συγκεντρώθηκαν στο Βανκούβερ του Καναδά για να παίξουν το "Smoke on the Water", γεγονός που εντάχθηκε στο Βιβλίο Γκίνες. Στις 3 Ιουνίου 2007, 1721 κιθαρίστες έσπασαν αυτό το ρεκόρ στο Κάνσας Σίτυ, ενώ 20 ημέρες αργότερα στη γερμανική πόλη Λάινφελντεν-Εχτέρντιγκεν, πάνω από 1800 άνθρωποι συμμετείχαν. Το ρεκόρ έσπασε για άλλη μια φορά, στις 1 Μαΐου 2009, όταν στο Βρότσλαβ της Πολωνίας 6346 κιθαρίστες συνόδευσαν τον κιθαρίστα των Deep Purple, Στηβ Μορς κατά τη διάρκεια του "Thanks Jimi festival".
• Στις 16 Σεπτεμβρίου 2012, στο Royal Albert Hall του Λονδίνου, ο ντράμερ των Deep Purple, Ίαν Πέις, μαζί με τον κιθαρίστα των Queen Μπράιαν Μέι, τον μπασίστα των Led Zeppelin Τζον Πολ Τζόουνς και τους τραγουδιστές Μπρους Ντίκινσον των Iron Maiden και τον Alice Cooper έπαιξαν το "Smoke on the Water" για φιλανθρωπικούς σκοπούς, εκτέλεση που βρίσκεται στο άλμπουμ "Celebrating Jon Lord: The Rock Legend".
• Το "Smoke on the Water" έχουν διασκευάσει οι Black Sabbath το 1983, όταν τα φωνητικά του συγκροτήματος είχε αναλάβει ο Ίαν Γκίλαν. Επίσης οι Iron Maiden, οι Sepultura, οι Angra, οι Soulfy, οι Metalium, οι Acid Drinkers, ο Rolph Harris, ο Κάρλος Σαντάνα, οι Loudhouse, ο Πατ Μπουν, οι Flaming Lips, ο Weird Al Yankovic, ο Μπιλ Μάρεϊ, κ.α.

Θέσεις τσαρτ Smoke on the Water (σινγκλ) Επίσημη κυκλοφορία: Ιανουάριος 1973 Xώρα Θέση Καναδάς 2 Ηνωμένές Πολιτείες 4 Νότια Αφρική 7 Νέα Ζηλανδία 9 Αυστρία 11 Ολλανδία 11 Γερμανία 20 Βέλγιο (Φλαμανδία) 27 Βέλγιο (Βαλλονία) 33 Αυστραλία 54 Γαλλία 64

Βραβεύσεις Smoke on the Water (σινγκλ) Επίσημη κυκλοφορία: Ιανουάριος 1973 Xώρα Επίπεδο Ηνωμένες Πολιτείες Χρυσός Ιταλία Χρυσός Ηνωμένο Βασίλειο Ασημένιος

Κατατάξεις

• Ultimate Classic Rock - Top 100 Classic Rock Songs: # 32
• Digital Dream Door - Greatest Guitar riffs: # 1
• Digital Dream Door - Greatest Rock Song: # 132
• Total Guitar Magazine - Greatest Guitar riff of all time: # 4
• VH1 - 100 Greatest Hard Rock songs: # 11
• Q Magazine - 100 Greatest Guitar tracks: # 12
• Rolling Stone - 500 Greatest Songs of All Time: # 434
• Planet Rock - The Greatest EVER Song: # 4
• Rock-Songs - Top-100 Rock Songs: # 1
• Rock-Songs - The 100 Greatest Guitar Riffs: # 6
• NME - 50 Greatest Guitar Riffs Of All Time: # 13
• Guitar Player - The 100 Greatest Guitar Riffs of All Time: # 2
• Guitar World - The 20 best rock guitar intros of all time: # 6
• Louder - The Greatest Guitar Riffs Of All Time: # 1
• The Independent - The 15 greatest guitar riffs: # 3

Τα μέλη των Deep Purple

Το "Smoke on the Water" ηχογραφήθηκε από τη δεύτερη σειρά μελών του συγκροτήματος. Η εν λόγω σειρά έμεινε στην ιστορία ως η πιο επιτυχημένη και χαρακτηριστική των Deep Purple. Τα μέλη της ήταν τα εξής:

• Ίαν Γκίλαν - φωνητικά
• Ρίτσι Μπλάκμορ - κιθάρα
• Τζον Λορντ - πλήκτρα
• Ρότζερ Γκλόβερ - μπάσο
• Ίαν Πέις - τύμπανα

Πηγές

• Smoke on the Water by Deep Purple Songfacts
• Smoke On The Water - Deep-Purple.net
• Deep Purple FAQ - Smoke on the Water story - The Highway Star

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

• Στίχοι Smoke on the Water Αρχειοθετήθηκε 2013-05-13 στο Wayback Machine.
• SMOKE ON THE WATER TAB by Deep Purple - Ultimate Guitar
• Smoke On The Water (Remastered 2012) - YouTube