Η Κωνσταντία, που μετέπειτα ονομάστηκε Άννα, (1230 - Απρίλιος 1307) από τον Οίκο των Χοενστάουφεν, ήταν Αυτοκράτειρα της Νίκαιας ως 2η σύζυγος του Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη.

Άννα των Χοενστάουφεν
Το ταφικό μνημείο της Κωνσταντίας στο ναό του Σαν Χουάν ντελ Οσπιτάλ στη Βαλένθια. Επιγραφή: Aqui Yace Donna Costanca Augusta Emperatriz de Grecia.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση1230
ΘάνατοςΑπριλίου 1307 ή 1307[1]
Βαλένθια
Τόπος ταφήςΒαλένθια
Χώρα πολιτογράφησηςΑγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία
Βυζαντινή Αυτοκρατορία
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότηταμοναχή
μονάρχης
Οικογένεια
ΣύζυγοςΙωάννης Γ´ Δούκας Βατάτζης (από 1241)[2]
ΓονείςΦρειδερίκος Β΄ Χοενστάουφεν[3] και Μπιάνκα Λάντσια[3]
ΑδέλφιαΜαργαρίτα της Σικελίας
Κορράδος Δ΄ της Γερμανίας
Ερρίκος της Γερμανίας
Μανφρέδος της Σικελίας
Φρειδερίκος της Αντιόχειας
Έντσο της Σαρδηνίας
Φρειδερίκος του Πεττοράνο
ΟικογένειαΟίκος των Χοενστάουφεν
Αξιώματα και βραβεύσεις
ΑξίωμαΣύζυγος αυτοκράτορα (1244–1254)
Commons page Σχετικά πολυμέσα

Βιογραφία Επεξεργασία

Αυτοκράτειρα Επεξεργασία

Γεννήθηκε ως Κωνσταντία και ήταν νόθη κόρη του Φρειδερίκου Β΄ της Γερμανίας από την ερωμένη του Μπιάνκα Λάντσια.

Παντρεύτηκε τον Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη, Αυτοκράτορα των Ρωμαίων στη Νίκαια ως μέρος μίας συμμαχίας του πατέρα της και του ανδρός της. Μερικοί ιστορικοί ερμηνεύουν τη συμμαχία τους ως αποτέλεσμα της κοινής τους εχθρότητας με τον Πάπα. Ο γάμος τελέστηκε το 1244 και καταγράφεται στα Χρονικά του Γεωργίου Ακροπολίτη και του Γεωργίου Παχυμέρη. Έπειτα από τον γάμο της έλαβε το όνομα Άννα. Η Κωνσταντία ήταν μόνο 14 ετών και τη συνόδευε στη Νίκαια η γκουβερνάντα της μαρκησία ντέλλα Φρίκκα. Σύμφωνα με τον Ακροπολίτη η γκουβερνάντα έγινε η ερωμένη τού Ιωάννη Γ΄ και "αντίζηλη στην αγάπη" της Άννας.

Με τον καιρό η μαρκησία απέκτησε σημαντική επιρροή στην Αυλή και ο Νικηφόρος Βλεμμύδης την αποκαλούσε "αντίπαλη αυτοκράτειρα". Πάντως η αρνητική κριτική του Βλεμμύδη είχε ως αποτέλεσμα την απόπειρα κατά της ζωής του από τους ακολούθους της. Ο Βλεμμύδης επέζησε και η μαρκησία έχασε την επιρροή της στον Ιωάννη Γ΄, που την απέπεμψε από την Αυλή του. Η άποψη του Βλεμμύδη περιλήφθηκε στην αυτοβιογραφία του.

Χήρα Επεξεργασία

Η Άννα έμεινε Αυτοκράτειρα ώσπου απεβίωσε ο Ιωάννης Γ΄ στις 3 Νοεμβρίου 1254. Ο γιος του από την προηγούμενη σύζυγό του, Θεόδωρος Β΄ Βατάτζης, τον διαδέχθηκε στον θρόνο (1254-58). Τέσσερα έτη νωρίτερα είχε αποβιώσει και ο πατέρας της. Η Άννα έμεινε στη Νίκαια και κατά τη βασιλεία του γιου του Θεοδώρου Β΄, του Ιωάννη Δ΄ Βατάτζη (1259-61). Η ιστορικός Άλις Γκάρντνερ θεωρεί ότι ήταν ακόμη χρήσιμη πολιτικά ως όμηρος εναντίον των άλλων μελών του Οίκου των Χοενστάουφεν, ιδιαίτερα κατά του αμφιθαλούς αδελφού της Μανφρέδου της Σικελίας. Ετεροθαλής αδελφός της ήταν ο Κορράδος Δ΄ της Γερμανίας.

Ο Ιωάννης Δ΄ ανέλαβε 9 ετών Αυτοκράτορας και συγκυβερνήτης έγινε ο Μιχαήλ Η΄ Παλαιολόγος, ο οποίος κατάφερε να παραμερίσει τον Ιωάννη Δ΄. Όταν ο στρατηγός του Αλέξιος Στρατηγόπουλος ανέκτησε την Κωνσταντινούπολη και η Αυτοκρατορία επέστρεψε στην προηγούμενη πρωτεύουσά της, ο Ιωάννης Η΄ εκθρόνισε τον Ιωάννη Δ΄ και έπειτα τον τύφλωσε. Σύμφωνα με τον Παχυμέρη, τότε ο Μιχαήλ Η΄ ερωτεύτηκε την Άννα και προσπάθησε να τη νυμφευτεί, αλλά η χήρα Αυτοκράτειρα τον απέρριψε. Ο Ντίνος Γιαννακόπουλος αμφιβάλλει για το γεγονός αυτό που αναφέρει ο Παχυμέρης, θέτοντας το ερώτημα γιατί ο Μιχαήλ Η΄ να διακινδυνεύσει τον αφορισμό του από τον Πατριάρχη Αρσένιο, απλά για την αγάπη της Άννας και χωρίς σημαντικό πολιτικό όφελος; Ο Μιχαήλ Η΄ όμως ήθελε τη συμμαχία του Μανφρέδου, αλλά η άρνηση της Άννας, η οργή της συζύγου του, Θεοδώρας και η απειλή του εκκλησιαστικού επιτιμίου έκαναν τον Αυτοκράτορα να εγκαταλείψει την πρόθεσή του. Της δόθηκαν μεγαλειώδη δώρα και της επετράπη να αφήσει την Αυλή της Κωνσταντινούπολης για να μεταβεί στο βασίλειο της Σικελίας το 1263. Η χειρονομία αυτή επέφερε την απελευθέρωση του στρατηγού του Αλεξίου Στρατηγοπούλου, που είχε αιχμαλωτιστεί από τον Μιχαήλ Β΄ δεσπότη της Ηπείρου.

Πάλι με το όνομα Κωνσταντία εγκαταστάθηκε στην Αυλή του Μανφρέδου. Το 1266 ο αδερφός της σκοτώθηκε στη μάχη του Μπενεβέντο και το βασίλειό του κατέλαβε ο νικητής εχθρός του Κάρολος Α΄ των Καπετιδών-Ανζού. Τότε η Κωνσταντία διέφυγε από τη Σικελία στην Αραγωνία, όπου η ανιψιά της και κόρη τού Μανφρέδου Κωνσταντία ήταν σύζυγος του Πέτρου Γ΄ διαδόχου της Αραγωνίας. Αφού έμεινε για ένα διάστημα στην Αυλή του Ιακώβου Α΄ της Αραγωνίας, τελικά αποσύρθηκε ως μοναχή σε Μονή της Βαλένθια, όπου απεβίωσε.

Οικογένεια Επεξεργασία

Παντρεύτηκε τον Ιωάννη Γ΄ Βατάτζη, Αυτοκράτορα των Ρωμαίων στη Νίκαια ως η 2η σύζυγός του· δεν απέκτησαν απογόνους.

Πρόγονοι Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

  • Alice Gardner, The Lascarids of Nicaea: the Story of an Empire in Exile (1912–1913)
  • Geanakoplos, Emperor Michael Palaeologus and the West. Cambridge: Harvard University Press, 1959, pp. 144f

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. p70431.htm#i704306.
  2. p70431.htm#i704306. Ανακτήθηκε στις 7  Αυγούστου 2020.
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 Darryl Roger Lundy: (Αγγλικά) The Peerage.