Αιζανοί
Συντεταγμένες: 39°12′15.48″N 29°36′37.80″E / 39.2043000°N 29.6105000°E
Οι Αιζανοί (αρχαία ελληνικά: Αἰζανοί, λατινικά: Aezani) ήταν αρχαία ελληνική πόλη στη δυτική Ανατολία. Βρίσκεται εκεί που είναι τώρα το Τσαβνταρχισάρ, κοντά στην Κιουτάχεια, δίπλα στον ποταμό Πενκαλάς, σε υψόμετρο περίπου 1.000 μέτρα. Η πόλη ήταν ένα σημαντικό πολιτικό και οικονομικό κέντρο στη ρωμαϊκή εποχή. Τα σωζόμενα κτίρια από την περίοδο περιλαμβάνουν έναν καλοδιατηρημένο Ναό του Δία, ένα ασυνήθιστο συνδυασμό θεάτρου-σταδίου, και ένα μάκελλο που είναι χαραγμένο με το Έδικτο του Διοκλητιανού. Η πόλη παρήκμασε στην Ύστερη Αρχαιότητα. Αργότερα, ως ακρόπολη, το 2012 ο χώρος υποβλήθηκε για εγγραφή στον Κατάλογο Μνημείων Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO.[1]
| Αιζανοί | |
|---|---|
 | |
  Αιζανοί | |
| Χώρα | Τουρκία |
| Διοικητική υπαγωγή | Çavdarhisar |
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Ιστορία Επεξεργασία
Τα παλαιότερα γνωστά ίχνη κατοίκησης στην περιοχή χρονολογούνται από την Εποχή του Χαλκού. Η πόλη μπορεί να πήρε το όνομά της από τον Αζάνα, έναν από τους τρεις γιους του Αρκά και της νύμφης Ερατώς, θρυλικούς προγόνους των Φρυγίων.[2][3] Κατά την ελληνιστική περίοδο, η πόλη άλλαζε κατοχή μεταξύ του Βασιλείου του Περγάμου και του Βασιλείου της Βιθυνίας, πριν κληροδοτήθηκε στη Ρώμη από το πρώην το 133 π.Χ.. Συνέχισε να κόβει τα δικά της νομίσματα.[1] Τα μνημειώδη κτίριά του χρονολογούνται από τις αρχές της Αυτοκρατορίας έως τον 3ο αιώνα.
Οι Αιζανοί ήταν μέρος της Ρωμαϊκής επαρχίας της Φρυγίας Πακατιανής. Έγινε χριστιανική επισκοπή σε πρώιμη φάση, και ο επίσκοπός του Πιστικός (ή Πιστός) συμμετείχε στη Πρώτη Σύνοδο της Νίκαιας, την πρώτη οικουμενική σύνοδο, το 325. Ο Πελάγιος ήταν σε μια σύνοδο που οργάνωσε βιαστικά ο Πατριάρχης Ιωάννης Β΄ το 518 και καταδίκασε τον Σεβήρο της Αντιόχειας. Ήταν επίσης στη Β΄ Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης το 553. Ο Γρηγόριος ήταν στη Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδο του 692, ο Ιωάννης στη Β΄ Σύνοδο της Νίκαιας το 787, και ο Θεοφάνης τόσο στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (869) όσο και στη Σύνοδο της Κωνσταντινούπολης (879).[4][5] Η επισκοπή υπαγόταν αρχικά στη Λαοδίκεια, αλλά, όταν η Φρυγία Πακατιάνα χωρίστηκε σε δύο επαρχίες, βρέθηκε βοηθητική της Ιεράπολης, της πρωτεύουσας της νέας επαρχίας της Φρυγίας Πακατιανή Β΄.[6][7] Πλέον χωρίς μόνιμο επίσκοπη, οι Αιζανοί αναφέρονται σήμερα από την Καθολική Εκκλησία ως μια τιμητική επισκοπή.[8]
Μετά τον 7ο αιώνα, οι Αιζανοί παρήκμασαν. Αργότερα, στα χρόνια των Σελτζούκων, ο λόφος του ναού μετατράπηκε σε ακρόπολη ( τουρκικά: hisar ) από τους Σαβντάρους Τατάρους, από τους οποίους πήρε το όνομά του ο σύγχρονος οικισμός Σαβνταρχισάρ.[1][2][3] Τα ερείπια των Αιζανών ανακαλύφθηκαν από Ευρωπαίους ταξιδιώτες το 1824. Τις έρευνες στις δεκαετίες του 1830 και του 1840 ακολούθησαν συστηματικές ανασκαφές που πραγματοποιήθηκαν από το Γερμανικό Αρχαιολογικό Ινστιτούτο από το 1926, συνεχίστηκαν το 1970 και συνεχίζονται ακόμη.
Τον Ιανουάριο του 2021, αρχαιολόγοι με επικεφαλής τον Δρ Ελίφ Οζέρ από το Πανεπιστήμιο Παμούκαλε ανακοίνωσαν ότι ανακάλυψαν ένα θησαυρό αποτελούμενο από 651 ρωμαϊκά νομίσματα που χρονολογούνται περίπου 2.100 χρόνια πριν σε μια κανάτα θαμμένη κοντά σε ένα ρεύμα. 439 κομμάτια νομισμάτων ήταν δηνάρια (ασημένια αρχαία ρωμαϊκά νομίσματα) και 212 ήταν κιστοφόροι, ασημένια νομίσματα από την Πέργαμο. Ο Καίσαρας, ο Βρούτος, ο Μάρκος Αντώνιος και ο Αύγουστους ο νεότερος είναι χαραγμένοι στα καλύτερα διατηρημένα νομίσματα.[9][10][11][12]
Αρχαία κτίρια και κατασκευές Επεξεργασία
Ναός του Δία Επεξεργασία
Ο Ναός του Δία, που βρίσκεται πάνω σε λόφο, ήταν το κύριο ιερό της πόλης. Τα κεραμικά ευρήματα δείχνουν τοπική κατοίκηση από το πρώτο μισό της τρίτης χιλιετίας π.Χ. Σύμφωνα με πρόσφατη ανάγνωση της επιγραφής του επιστυλίου, η κατασκευή του ναού άρχισε υπό τον Δομιτιανό.[13] Οι επιγραφές τεκμηριώνουν την αυτοκρατορική βοήθεια του Αδριανού σχετικά με την ανάκτηση των μη αμειβόμενων ενοικίων καθώς και τις ευεργασίες του Μάρκου Απούλιου Ευρυκλή. Αργότερα οι Σαβντάροι Τατάροι χάραξαν σκηνές ιππασίας και μάχης στο ναό.[2][3][14][15] Ο ναός είναι ψευδοδίπτερος, με οκτώ κίονες στα άκρα και δεκαπέντε κατά μήκος των πλευρών (35 επί 53 μέτρα). Καταστράφηκε από τον σεισμό του Γκεντίζ του 1970 και έκτοτε έχει αποκατασταθεί.[16]
Θέατρο και στάδιο Επεξεργασία
Το θέατρο και το στάδιο των Αιζανών είναι χτισμένα το ένα δίπλα στο άλλο και αυτό το συνδυασμένο συγκρότημα λέγεται ότι είναι μοναδικό στον αρχαίο κόσμο.[1] Η κατασκευή ξεκίνησε μετά το 160 μ.Χ. και ολοκληρώθηκε στα μέσα του 3ου αιώνα. Οι επιγραφές επιβεβαιώνουν και πάλι την ευεργεσία του M. Απούλιου Ευρυκλή.[2][3]
Λουτρά Επεξεργασία
Έχουν εντοπιστεί δύο ομάδες θερμών. Το πρώτο, μεταξύ του θεάτρου-σταδίου και του ναού, χρονολογείται στο δεύτερο μισό του δεύτερου αιώνα και περιλαμβάνει μια παλαίστρα και επένδυση από μάρμαρο. Το δεύτερο, στα βορειοανατολικά της πόλης, χτίστηκε έναν αιώνα αργότερα. Τα ψηφιδωτά δάπεδα απεικονίζουν σάτυρο και μαινάδες. Ανακατασκευάστηκε μερικούς αιώνες αργότερα, για να αποτελέσει έδρα του επισκόπου.[2][3]
Αγορά Επεξεργασία
Οι Αιζανοί είναι το πρώτο καταγεγραμμένο μέρος στον κόσμο όπου υπολογίστηκε ο πληθωρισμός και από εκεί εξαπλώθηκε σε άλλες πόλεις της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας.
Ένα κυκλικό μάκελλο που χρονολογείται στο δεύτερο μισό του δεύτερου αιώνα βρίσκεται στο νότο. Τον τέταρτο αιώνα εγγράφηκε σε αυτό ένα αντίγραφο του Έδικτου του Διοκλητιανού, που χρονολογείται στο 301, μια προσπάθεια περιορισμού του πληθωρισμού που προέκυψε από την υποτίμηση του νομίσματος.[1][2][3]
Δρόμος με κιονοστοιχία και στοά Επεξεργασία
Πρόσφατες ανασκαφές αποκάλυψαν την ύπαρξη στοάς ή καλυμμένου διαδρόμου, που χρονολογείται περίπου στο 400 μ.Χ., και δρόμο με κιονοστοιχία. Ένας ναός της Άρτεμις, που χρονολογείται από την εποχή του Κλαυδίου (41-54), κατεδαφίστηκε για να ανοιχθεί ο δρόμος για την κιονοστοιχία έχει μήκος 450 μέτρα και οδήγησε στο ιερό της Μητρός Στευνένης.[2][3]
Ιερό της Μητρός Στευνένης Επεξεργασία
Μια βαθιά σήραγγα μέσα σε μια σπηλιά, που τώρα έχει καταρρεύσει, ήταν αφιερωμένη στην Μητέρα Στευνένη (μια μητρική θεότητα της Γης στην Ανατολία). Λατρευτικά ειδώλια από πηλό έχουν βρεθεί σε ανασκαφές, μαζί με δύο στρογγυλούς λάκκους που φαινομενικά χρησιμοποιούνται για τη θυσία των ζώων.[3]
Νεκρόπολη Επεξεργασία
Η μεγάλη νεκρόπολη της πόλης περιλαμβάνει παραδείγματα φρυγικών ταφόπλακες σε σχήμα πόρτας. Οι επιγραφές αναφέρουν τα ονόματα του αποθανόντος ή του δωρητή. Η συνοδευτική διακόσμηση περιλαμβάνει, για τους τάφους ανδρών, ταύρους, λιοντάρια και αετούς, καθώς και για αυτούς των γυναικών, καλάθια με μαλλί και ένα καθρέφτη.[3]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 «Aizanoi Ancient City». UNESCO. Ανακτήθηκε στις 16 Μαΐου 2012.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 2,5 2,6 «Aizanoi». Çavdarhisar Kaymakamlığı. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Φεβρουαρίου 2016. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2012.
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 3,7 3,8 «Aizanoi Ancient City». Go Turkey. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 8 Απριλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Μαρτίου 2012.
- ↑ Michel Lequien, Oriens christianus in quatuor Patriarchatus digestus, Paris 1740, Vol. I, coll. 799-800
- ↑ Sophrone Pétridès, v. Aezani, in Dictionnaire d'Histoire et de Géographie ecclésiastiques, vol. I, Paris 1909, coll. 670-671
- ↑ Heinrich Gelzer, Ungedruckte und ungenügend veröffentlichte Texte der Notitiae episcopatuum, in: Abhandlungen der philosophisch-historische classe der bayerische Akademie der Wissenschaften, 1901, p. 540, nº 321 and p. 558, nº 623.
- ↑ Darrouzès Jean, Listes épiscopales du concile de Nicée (787), in Revue des études byzantines, 33 (1975), p. 55.
- ↑ Annuario Pontificio 2013 (Libreria Editrice Vaticana 2013 (ISBN 978-88-209-9070-1)), p. 892
- ↑ Agency, Anadolu (28 Ιανουαρίου 2021). «Rare collection of Roman coins found in Turkey's ancient Aizanoi». Daily Sabah (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ «Collection of priceless Roman coins unearthed in Turkey». www.aa.com.tr. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ Jack Guy (9 Φεβρουαρίου 2021). «More than 650 silver Roman coins found in a jug in Turkey». CNN Style (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ Davis-Marks, Isis. «Trove of 650 Coins Bearing Likenesses of Caesar, Mark Antony Unearthed in Turkey». Smithsonian Magazine (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2021.
- ↑ Kai Jes, Richard Posamentir, Michael Wörrle, Der Tempel des Zeus und seine Datierung, in Klaus Rheidt, ed. Aizanoi und Anatolien (von Zabern, 2010)
- ↑ Niewöhner, Philipp (2006). «Aizanoi and Anatolia». Millennium – Jahrbuch (2006). MILLENNIUM-Jahrbuch / Millennium Yearbook. 3. De Gruyter. σελίδες 239–253. ISBN 978-3-11-018643-7.
- ↑ Tabbernee, William (1997). Montanist inscriptions and testimonia: epigraphic sources illustrating the history of Montanism. Mercer University Press. σελ. 722.
- ↑ Freely, John (1991). Classical Turkey. Penguin Books. σελ. 138. ISBN 9780140118537.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Aizanoi στο Wikimedia Commons