Βικιπαίδεια

Άντζεϊ Βάιντα

Πολωνός σκηνοθέτης
(Ανακατεύθυνση από Αντρέι Βάιντα)

Ο Άντζεϊ Βίτολντ Βάιντα (πολωνικά: Andrzej Witold Wajda, 6 Μαρτίου 1926 – 9 Οκτωβρίου 2016) ήταν Πολωνός σκηνοθέτης, σεναριογράφος και παραγωγός.

Άντζεϊ Βάιντα
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Andrzej Wajda (Πολωνικά)
Προφορά
Γέννηση6  Μαρτίου 1926[1][2][3]
Σουβάουκι[4][5][6]
Θάνατος9  Οκτωβρίου 2016[7][8][9]
Βαρσοβία[10]
Αιτία θανάτουαναπνευστική ανεπάρκεια
Τόπος ταφήςΚοιμητήριο Σαλβάτορ
Χώρα πολιτογράφησηςΠολωνία (από 1989)[11]
ΣπουδέςΑκαδημία Καλών Τεχνών «Γιαν Ματέικο» (1946, 1950) και Εθνική Σχολή Κινηματογράφου του Λοτζ (1950, 1953)
Ιδιότητασκηνοθέτης κινηματογράφου, θεατρικός σκηνοθέτης, σεναριογράφος, παραγωγός ταινιών[12][13], σκηνοθέτης τηλεόρασης, πολιτικός[14], σκηνοθέτης[15][16][17] και ζωγράφος
ΣύζυγοςΜπεάτα Τισκιέβιτς (1967–1968), Κριστίνα Ζαχβατόβιτς (από 1974), Gabriela Obremba (1949–1959) και Zofia Żuchowska (1959–1967)
ΤέκναΚαρολίνα Βάιντα
ΓονείςΓιάκουμπ Βάιντα
ΒραβεύσειςΤαξιάρχης της Λεγεώνας της Τιμής, Διοικητής του Τάγματος των Τεχνών και των Γραμμάτων, Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας (2001), Τάγμα του Λευκού Αετού (Πολωνία), Χρυσό Μετάλλιο για Αξία στον Πολιτισμό - Gloria Artis (2005), Αυτοκρατορικό βραβείο (1996)[18], Τάγμα των τριών αστέρων, Γ΄ Τάξη, Βραβείο Κριτικής Επιτροπής (Φεστιβάλ Κινηματογράφου Καννών) (1957), Νταβίντ Λουκίνο Βισκόντι (1978), Χρυσός Φοίνικας (1981), London Film Critics Circle Award for Director of the Year (1981), Βραβείο Μέλους Βρετανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (1982), τιμητικό βραβείο Σεζάρ (1982), βραβείο Λουί Ντελούκ (1982), London Film Critics Circle Award for Director of the Year (1983), βραβείο Σεζάρ καλύτερου σκηνοθέτη (1983), βραβείο BAFTA καλύτερης μη αγγλόφωνης ταινίας (1984), βραβείο Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου Συνολικής προσφοράς (1990)[19], Τιμητικό Όσκαρ (1999)[20], Polish Academy Life Achievement Award (2000), βραβείο καλύτερης ταινίας ακαδημίας Πολωνικού Κινηματογράφου (2008), Τάγμα της Φιλίας[21], Βραβείο Χέρντερ (1985), Medal "Guardian of National Memorials", επίτιμος διδάκτωρ του Πανεπιστημίου του Γκντανσκ, Επίτιμος καθηγητής του πανεπιστημίου της Κρακοβίας (1989), Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας (1999), Αξιωματικός του Τάγματος της Αξίας της Ιταλικής Δημοκρατίας (2000), Order of the Cross of Terra Mariana, 3rd Class (2008), Commander with Star of the Order of Merit of Hungary (2006), Τάγμα του Λαβάρου της Εργασίας, 2η τάξης, Τάγμα του Πρίγκηπα Γιάροσλαβ του Σοφού, Order for Merits to Lithuania, Μεγάλη Κορδέλα της Τάξης του Ανατέλλοντος Ηλίου, Αξιωματικός του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας (1964), Ιππότης του Τάγματος της Αναγέννησης της Πολωνίας (1959), βραβείο Κιότο για τις Τέχνες και τη Φιλοσοφία (1987)[22], επίτιμος πολίτης του Γκντανσκ (2016), honorary citizen of Wrocław, Μεγαλόσταυρος του Τάγματος της Αξίας της Ουγγαρίας (2012), Βραβείο της Ακαδημίας Ευρωπαίων Κριτικών Κινηματογράφου (2009)[23], Τιμητικό Βραβείο της Ευρωπαϊκής Ακαδημίας Κινηματογράφου (2016)[24], Πολιτικό Διαβατήριο, Αξιωματικός της Λεγεώνας της Τιμής, Τάγμα του Πρίγκηπα Γιάροσλαβ του Σοφού, 5η τάξη (2000), Τάγμα του Κυρίλου και Μεθοδίου, Order of Danica Hrvatska[25], Επίτιμος Δημότης της πόλης του Λοτζ (1998)[26], Τάγμα της Αξίας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας, Golden Shell (1980), βραβεία Σεζάρ (1982), βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου, Αργυρή Άρκτος (1996), Golden Lion for Lifetime Achievement (1998), Βραβεία Αμερικανικής Ακαδημίας Κινηματογράφου (2000), Χρυσή Άρκτος (2006) και d:Q126416268 (9  Δεκεμβρίου 1994)[27]
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννήθηκε το 1926 στο Σουβάουκι της Πολωνίας. Σπούδασε ζωγραφική στην Ακαδημία Καλών Τεχνών της Κρακοβίας[28] και σκηνοθεσία στη Σχολή Κινηματογράφου του Λοτζ.[29] Τη δεκαετία του 1950 ξεκίνησε να γυρίζει ταινίες και ντοκιμαντέρ.

Το έργο του αναγνωρίστηκε παγκοσμίως και έλαβε πολλά βραβεία.[30] Στο φεστιβάλ των Καννών το 1957 κέρδισε το Ειδικό Βραβείο της Επιτροπής για το Κανάλ και το 1978 το FIPRESCI για το Άνθρωπος από μάρμαρο. Το 1958 έλαβε το FIPRESCI στο φεστιβάλ της Βενετίας για το Στάχτες και διαμάντια. Το 1981 κέρδισε τον Χρυσό Φοίνικα για το Ο άνθρωπος από σίδερο. Το 1983 κέρδισε το Βραβείο BAFTA Καλύτερης Μη Αγγλόφωνης Ταινίας και το Βραβείο Σεζάρ καλύτερου σκηνοθέτη για το Υπόθεση Δαντών. Το 2009 κέρδισε το FIPRESCI στα Βραβεία Ευρωπαϊκού Κινηματογράφου για το Γλυκιά έξαψη.

Το 1982 έλαβε το Τιμητικό Βραβείο Σεζάρ, το 1996 την Τιμητική Χρυσή Άρκτο,[31] το 1998 τον Τιμητικό Χρυσό Λέοντα και το 2000 το Τιμητικό Όσκαρ για την προσφορά του στην Έβδομη Τέχνη.[32]

Απεβίωσε το 2016 στη Βαρσοβία, σε ηλικία 90 ετών.[33]

Επιλεγμένη φιλμογραφία

Επεξεργασία
  • 1956 Κανάλ
  • 1958 Στάχτες και διαμάντια
  • 1959 Λότνα
  • 1960 Αθώοι μάγοι
  • 1962 Λαίδη Μακβεθ της Σιβηρίας
  • 1968 Όλα για πούλημα
  • 1969 Κυνηγώντας μύγες
  • 1970 Τοπίο Μετά Τη Μάχη
  • 1973 Ο γάμος
  • 1975 Η Γη της Επαγγελίας
  • 1977 Άνθρωπος από μάρμαρο
  • 1978 Χωρίς αναισθητικό
  • 1979 Οι δεσποινίδες του Βίλκο
  • 1980 Ο μαέστρος
  • 1981 Ο άνθρωπος από σίδερο
  • 1983 Υπόθεση Δαντών
  • 1990 Η θυσία του Κόρτσακ
  • 2007 Κατίν
  • 2009 Γλυκιά έξαψη
  • 2013 Βαλέσα, η δύναμη της ελπίδας
  • 2016 Μετείκασμα

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 26  Απριλίου 2014.
  2. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 27  Σεπτεμβρίου 2015.
  3. ↑ (Αγγλικά) SNAC. w6rw41gt. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 11  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ «Большая советская энциклопедия» (Ρωσικά) Η Μεγάλη Ρωσική Εγκυκλοπαίδεια. Μόσχα. 1969. Ανακτήθηκε στις 28  Σεπτεμβρίου 2015.
  6. ↑ www.debate.org/reference/andrzej-wajda.
  7. ↑ «Polish film director Andrzej Wajda dies».
  8. ↑ (Αγγλικά) Discogs. 3590981. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  9. ↑ filmportal.de. b0880239120c4381aabf5a26d47f7657. Ανακτήθηκε στις 9  Οκτωβρίου 2017.
  10. ↑ «Andrzej Wajda, Celebrated Polish Director, Dies at 90».
  11. ↑ encyklopedia.pwn.pl/haslo/Wajda-Andrzej;3993445.html.
  12. ↑ www.dokweb.net/en/idf-network/video/?&off=720.
  13. ↑ www.filmneweurope.com/who-is-partying-at/103021-scripteast-awards-2012/menu-id-214.
  14. ↑ Ανακτήθηκε στις 14  Ιουνίου 2019.
  15. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/18181. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  16. ↑ www.acmi.net.au/creators/12666.
  17. ↑ theaterencyclopedie.nl/wiki/index.php?curid=227409.
  18. ↑ www.praemiumimperiale.org/en/laureate-en/laureates-en. Ανακτήθηκε στις 19  Μαρτίου 2022.
  19. ↑ www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-1990.83.0.html. Ανακτήθηκε στις 7  Δεκεμβρίου 2019.
  20. ↑ (Αγγλικά) Academy Awards Database. 6943. Ανακτήθηκε στις 24  Φεβρουαρίου 2022.
  21. ↑ www.iltalehti.fi/ulkomaat/a/2013122317864475. Ανακτήθηκε στις 10  Απριλίου 2022.
  22. ↑ www.kyotoprize.org/en/laureates/andrzej_wajda/.
  23. ↑ www.europeanfilmacademy.org/European-Film-Awards-Winners-2009.64.0.html. Ανακτήθηκε στις 3  Ιανουαρίου 2020.
  24. ↑ www.europeanfilmacademy.org/2016.702.0.html. Ανακτήθηκε στις 4  Φεβρουαρίου 2020.
  25. ↑ narodne-novine.nn.hr/clanci/sluzbeni/2010_09_106_2841.html.
  26. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Απριλίου 2022.
  27. ↑ «Journal officiel de la République française». (Γαλλικά) Journal officiel de la République française.
  28. ↑ «Αποχαιρετισμός στον Αντρέι Βάιντα». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2016. 
  29. ↑ «Εφυγε ο Αντρέι Βάιντα, 90 χρόνων και με νέα ταινία». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2016. 
  30. ↑ «Andrzej Wajda». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2016. 
  31. ↑ ««Έφυγε» ο πολωνός σκηνοθέτης Αντρέι Βάιντα». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2016. 
  32. ↑ «Αντρέι Βάιντα: Οι ταινίες του, κομμάτια της ζωής του». Ανακτήθηκε στις 17 Νοεμβρίου 2016. 
  33. ↑ «Polish film director Andrzej Wajda dies» (στα αγγλικά). 2016-10-10. https://www.bbc.com/news/entertainment-arts-37603756. Ανακτήθηκε στις 2019-03-30. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Άντζεϊ_Βάιντα&oldid=10596755"