Αϊέρβε
Το Αϊέρβε (ισπανικά: Ayerbe) είναι πόλη της Ισπανίας στη φυσική επαρχία Όγια ντε Ουέσκα, που βρίσκεται σε απόσταση 28 χλμ. από την πρωτεύουσα της επαρχίας Ουέσκα, στην αυτόνομη κοινότητα της Αραγωνίας.
| Αϊέρβε | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  | |||
| Χώρα | Ισπανία | ||
| Αυτόνομη κοινότητα | Αραγωνία | ||
| Επαρχία | Ουέσκα | ||
| Δήμαρχος | Carlos Jesus Marco Binue | ||
| Έκταση | 63.89 km2 | ||
| Yψόμετρο | 582 | ||
| Πληθυσμός | 1.073[1] | ||
| Τηλ. κωδικός | 974 | ||
| Ταχ. κώδικας | 22800 | ||
| Πιν. κυκλοφορίας | HU | ||
| Επίσημος ιστότοπος | |||
 | |||
 Πολυμέσα σχετικά με την πόλη | |||
| δεδομένα () | |||
Γεωγραφία Επεξεργασία
Τοποθεσία Επεξεργασία
Βρίσκεται σε μια διαβρωτική καθίζηση που δημιουργήθηκε πάνω σε τριτογενείς όψεις ιζημάτων μάργας, στα αριστερά του ποταμού Γάγιεγο, σε σημείο με ανοιχτό ουρανό και καλό κλίμα. Βρίσκεται στον περιφερειακό δρόμο Α-132 με κατεύθυνση προς την Παμπλόνα. Διαθέτει σιδηροδρομικό σταθμό πάνω στη γραμμή από Μαδρίτη προς Χάκα και Κανφράνκ.
Η επικράτειά του περιλαμβάνει έκταση 6,329 εκταρίων η οποία περιορίζεται στο βορρά από τα όρη Las Peñas de Riglos και Λοάρρε, ανατολικά από τα όρη Λοάρρε και Loscorrales, στο νότο από το Lupiñén-Ortilla και στα δυτικά από τα Biscarrués και Murillo de Gállego. Διαθέτοντας γη κατάλληλη για άρδευση, αυτή είναι γενικά ξερή, μαλακή και πετρώδης, αποτελούμενη από εκτεταμένες πεδιάδες με μικρούς απομονωμένους λόφους. Η αριά, η αμυγδαλιά, το αμπέλι και η ελιά καταλαμβάνουν ένα μεγάλο μέρος των εδαφών, στα οποία επίσης βρίσκει κανείς και δεντρολίβανο, ακανθώδεις θάμνους όπως και άλλους θάμνους, εκτός από κτηνοτροφικά χόρτα, τα οποία υποστηρίζουν την κτηνοτροφία καθώς και το περίφημο κυνήγι για κουνέλια, λαγούς, πέρδικες και φασσοπερίστερα.
Αστικός πυρήνας Επεξεργασία
Ο αστικός πυρήνας περιστρέφεται γύρω από δύο αριστοκρατικές τετράπλευρες πλατείες, στον οποίο βρίσκεται το παλάτι των Μαρκησίων του Αϊέρβε (16ος αιώνας), που έχει κηρυχθεί ως «Ιστορικό Καλλιτεχνικό Μνημείο» από τις 3 Ιουνίου 1931 και συγκεντρώνει μια ελκυστική οικιακή αρχιτεκτονική, που συνδέεται με άλλα κτίρια, που διακρίνονται αρχιτεκτονικά και συντελούν στο να αποτελεί το Αϊέρβε ένα ιδιαίτερο αξιοθέατο.
Οι παλιοί κάτοικοι είναι περήφανοι που σε παλαιότερες εποχές μοιράστηκαν δέκα χρόνια από τη ζωή του βραβευμένου με Νόμπελ στην Ιατρική Σαντιάγο Ράμον ι Καχάλ, και προωθούν ένα μουσείο και κέντρο διερμηνείας στη μνήμη του. Επιπλέον στη Δημόσια Βιβλιοθήκη του Αϊέρβε έχουν ονομάσει μια ενότητα «Καχάλ» με περισσότερα από 250 έργα και έγγραφα, διαθέσιμα σε κάθε ενδιαφερόμενο.
Γλώσσα Επεξεργασία
Μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, στο Αϊέρβε ομιλούταν η αραγωνική γλώσσα, και πιο συγκεκριμένα, μια διάλεκτος της: τα αραγωνικά του Αϊέρβε. Αυτή η διάλεκτος ήταν κοινή στη φυσική επαρχία του Αϊέρβε, τη Σοτονέρα, το Σομοντάνο της Ουέσκας και το Σομοντάνο του Μπαρμπάστρο.
Στις αρχές του 20ού αιώνα, καθώς η εκπαίδευση των παιδιών έγινε πιο διαδεδομένη, η γλώσσα άρχισε να μετατρέπεται προς το καστιλιανικό ιδίωμα. Ωστόσο, διατηρείται ένα εκκλησιαστικό κείμενο που εκπροσωπήθηκε στο Αϊέρβε το 1855 στην αραγωνική. Στο σχολείο οι δάσκαλοι αντιμετώπιζαν τα αραγωνικά ως μια ποταπή γλώσσα αναλφάβητων και αγενών. Παρά ταύτα στα τέλη του 20ού αιώνα, τα αραγωνικά του Αϊέρβε έδωσαν στη λογοτεχνία τους συγγραφείς Luis Pérez Gella και Chusé Antón Santamaría Loriente.
Ένας δάσκαλος που πέρασε από το Αϊέρβε κατέγραψε ένα μάθημα σε παιδιά τα οποία σήμερα θα ήταν σε ηλικία άνω των 100 ετών.
Ιστορία Επεξεργασία
Δεν υπάρχουν αντικειμενικά δεδομένα που να μας επιτρέπουν να υποθέσουμε τον συσχετισμό του Αϊέρβε με την αρχαιότητα που ορισμένοι υπονοούν. Η θέση του αστικού πυρήνα στην κορυφή του βουνού του Σαν Μιγκέλ, δεν αντιστοιχεί στα κοινά χαρακτηριστικά των πρωτόγονων οικισμών. Ούτε αληθεύει ότι βρισκόταν εκεί το παλιό ρωμαϊκό αρχοντικό Ebellino, καθώς ο ρωμαϊκός δρόμος Σεζαραγκούστα—Benearnum δεν περνούσε ποτέ από εκεί. Η προέλευση του θα πρέπει να αναζητηθεί γύρω από το μουσουλμανικό κάστρο στην κορυφή του λόφου.
Κατά τη διακυβέρνηση της Σαραγόσας από τον μουσουλμάνο Yahyà b. Mundir al-Muzaffar (1022 - 1036) και πριν από την επίθεση του ναβαρρέζου χριστιανού βασιλιά Σάντσο του Μεγάλου (1000 - 1035), ήταν απαραίτητο να οικοδομηθεί ένα αμυντικό φρούριο στα επίπεδα εδάφη. Δίπλα στο κάστρο θα ιδρυθεί ένας μικρός υποστηρικτικός οικισμός ώστε να μπορεί αυτό να εφοδιάζεται.
Το 1083 ο βασιλιάς της Αραγωνίας Σάντσο Ραμίρεθ κατέκτησε το Αϊέρβε και διέταξε να κατοικηθεί ξανά το μέρος. Μετά το θάνατο του Πέτρου Α΄, το Αϊέρβε, που ήταν μέρος της προίκας της δεύτερης συζύγου του, βασίλισσας Μπέρτα, για μερικά χρόνια παρέμεινε υπό τη διακυβέρνηση της. Μεταξύ των ετών 1118 και 1122, ο Βασιλιάς της Αραγωνίας, Αλφόνσος Α΄ ο Μαχητής, δημιούργησε ένα χωριό σε ένα οροπέδιο νότια του λόφου.
Από τις απαρχές άνηκε στο βασίλειο της Αραγωνίας, έχοντας ήδη μισθωτές κτημάτων, ενώ το 1276 ο βασιλιάς Ιάκωβος Α΄ της Αραγωνίας άφησε στον γιο του Πέτρο το κάστρο και την πόλη του Αϊέρβε, ο οποίος ήταν επίσης βαρόνος του Γρανιέν, του Ρομπρές και του Αρνουέσο. Στις 8 Μαΐου του 1366, ο Πέτρος Δ΄ της Αραγωνίας δώρισε στον Pedro Jordán de Urriés το κάστρο και την πόλη του Αϊέρβε μαζί με τα εδάφη τους.
Το Αϊέρβε μετατράπηκε σε βαρονία, υπήρχαν περισσότεροι από είκοσι ευγενείς της οικογένειας Urriés οι οποίοι, ως άρχοντες, όριζαν τη μοίρα των κατοίκων του Αϊέρβε.
Ανάμεσά τους ξεχωρίζει ο Hugo de Urriés, που τον 16ου αιώνα έχτισε το υπέροχο παλάτι που σήμερα ξεχωρίζει στις πλατείες της πόλης.
Στις 26 Ιουνίου 1709, ο Βασιλιάς Φίλιππος Ε΄ απέδωσε στην πόλη τους τίτλους ευγένειας και αφοσίωσης, για τη συνεργασία που παρείχε κατά τον Πόλεμο της Διαδοχής.
Στον Πόλεμο της Ανεξαρτησίας και τους μετέπειτα εμφύλιους πολέμους, το Αϊέρβε κατάφερε να αντέξει τα χτυπήματα και τις λεηλασίες που έληξαν με τη νίκη των γειτόνων.
Στα τέλη του 19ου αιώνα, η άφιξη του σιδηροδρόμου συντέλεσε στο να ανθήσει το εμπόριο. Τη δεκαετία του '70 στον 20ού αιώνα, με το κλείσιμο του διεθνούς σταθμού του Κανφράνκ, πολλές θέσεις εργασίας χάθηκαν και ως επακόλουθο, πολλοί κάτοικοι εγκατέλειψαν την πόλη.
Σήμερα μεγάλο μέρος των κατοίκων του ασχολείται με τη γεωργία ενώ για άλλους αποτελεί μια πόλη ησυχαστήριο. Το εμπόριο υπάρχει σε μικρό βαθμό μαζί με μια αναπτυσσόμενη βιομηχανία υπηρεσιών που προσπαθεί να δώσει στο Αϊέρβε μια νέα τουριστική προσέγγιση.
Αρχιτεκτονική κληρονομιά Επεξεργασία
Παλάτι των Μαρκησίων του Αϊέρβε Επεξεργασία
Επίσης γνωστό ως «Παλάτι των Μαρκησίων Urriés» (Palacio de los Marqueses de Urriés), είναι ένα μεγάλο κτήριο του 15ου αιώνα με γοτθικά στοιχεία και απομεινάρια μιας αναγεννησιακής εσωτερικής αυλής. Βρίσκεται στο κέντρο του οικισμού, είναι ένα σύμβολο της ίδιας της ταυτότητάς του. Πρόκειται για μια κατασκευή προσεκτικά λαξευμένων λίθων, με είσοδο κάτω από μια καμάρα σφηνολίθων και με οικόσημο.
Ολοκληρώθηκε την εποχή του αυτοκράτορα Κάρολου Α΄ της Ισπανίας από τον άρχοντα της βαρονίας του Αϊέρβε, Don Hugo de Urriés, και τη σύζυγό του Greyda de Lanuza.
Κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας χρησίμευσε ως οχύρωση για τους Γάλλους. Στις αρχές του 20ού αιώνα, την ιδιοκτησία του κατείχε η οικογένεια Coiduras. Κηρύχθηκε «Ιστορικό Καλλιτεχνικό Μνημείο» στις 3 Ιουνίου 1931, μετατράπηκε σε μαγαζί που άκμασε μέχρι τη δεκαετία του 1970. Στις αρχές του 21ου αιώνα, οι Mª José και Marta Coiduras πούλησαν το παλάτι στον José Mª Romeo και τη σύζυγό του Carmen Ruiz. Μετά από σχεδόν τέσσερα χρόνια ανακαίνισης, τον Ιούλιο του 2004 άνοιξε τις πόρτες του ως ιδιωτική μουσική σχολή με το όνομα «Palacio de la Música “El Pilar”».
Πύργος του ρολογιού Επεξεργασία
Χτισμένο το 1798, είναι ένα εξαιρετικό κτήριο που βρίσκεται στην πλατεία, δίπλα στο Παλάτι. Είναι μια μοναδική κατασκευή για τις γύρω περιοχές, που διαφοροποιείται από την εκκλησία και το Δημαρχείο. Κατασκευασμένο από λείους λαξευτούς λίθους με μια απλή επίπεδη πόρτα.
Είναι το έργο του Tomás Gállego και χτίστηκε με τα ερείπια του πύργου της ενορίας της Santa María de la Cuesta, ο οποίος καταστράφηκε μεταξύ των ετών 1750 και 1798. Ανεγέρθηκε προκειμένου να αντικατασταθεί ο πύργος αυτός, καθώς ήδη από το 1563 διέθετε ρολόι και ωρολογιακή καμπάνα.
Εκκλησία του Αγίου Πέτρου Επεξεργασία
Είναι χτισμένη από πέτρα, ακανόνιστους λίθους, τούβλα και χώμα, μέσα από εργασίες διαφόρων περιόδων. Το κλίτος αποτελείται από πέντε τμήματα με πολυγωνικό ιερό βήμα. Η εσωτερική διακόσμηση του ναού είναι νεοκλασικής σύλληψης. Υπάρχει μια χορωδία στους πρόποδες της εκκλησίας με φεγγίτες και με μια μπροστινή καμάρα. Η πρόσοψη είναι διακοσμημένη, εξολοκλήρου κατασκευασμένη από πέτρα, με τη διακόσμηση επικεντρωμένη στην πύλη. Η πύλη είναι προστατευμένη εσωτερικά από ένα ξύλινο παραβάν, κατασκευασμένο από λείες σανίδες. Σήμερα η εκκλησία δεν έχει καμπαναριό. Κατασκευάστηκε τον 16ο αιώνα, ενώ διατηρεί εργασίες από διαφορετικές περιόδους. Περιλαμβάνει ένα σημαντικό θρησκευτικό μουσείο και ένα εκκλησιαστικό όργανο με κάθετες τρομπέτες από τα μέσα του 19ου αιώνα.
Ήταν η εκκλησία της Δομινικανής μονής, αφιερωμένη στην Παναγία της Θεραπείας, που ιδρύθηκε από τους Δον Ούγκο de Urriés και Ximénez de Cerdán, 8ο Κύριο της βαρονίας του Αϊέρβε, και τη σύζυγό του Doña Greyda de Lanuza, οι οποίοι έβαλαν την πρώτη πέτρα το 1543 και τελείωσε το 1548 όταν ο Ούγκο είχε πεθάνει. Η μονή καταλήφθηκε από τον Fr. Tomás Esquibel, αρχηγός των ιεροκηρύκων της Σαραγόσας και γενικός εκπρόσωπος του Στέμματος της Αραγωνίας, φέρνοντας μαζί του έντεκα κληρικούς. Η αφιέρωση πραγματοποιήθηκε από τον Don Francisco de Urriés, Επίσκοπο του Ουρζέλ, που αφιέρωσε τον ναό προς τιμήν του Ευαγγελισμού της Παναγίας, με τον τίτλο «της Θεραπείας».
Στο ιερό βήμα της εκκλησίας χτίστηκε το πάνθεον για την οικογένεια Urriés. Η εκκλησία επικοινωνούσε με το παλάτι με ένα μακρύ καλυμμένο μονοπάτι.
Ως συνέπεια της δήμευσης, το μοναστήρι εγκαταλείφθηκε από τους Δομινικανούς κληρικούς και προορίστηκε για πανδοχείο. Η βιβλιοθήκη του και άλλα τιμαλφή εξαφανίστηκαν.
Κατά τη διάρκεια του Πολέμου της Ανεξαρτησίας, οι Γάλλοι κλείστηκαν και οχυρώθηκαν μέσα στην εκκλησία και στον πύργο του καμπαναριού του παραπάνω κτιρίου. Το 1810 τα εθνικά στρατεύματα δεν είχαν άλλη επιλογή από το να του βάλουν φωτιά ώστε να εκδιωχθούν τα στρατεύματα του Ναπολέοντα.
Στις 11 Απριλίου 1855, εγκαινιάστηκε ως ενορία του Αγίου Πέτρου, αφού επισκευάστηκε και ανακαινίστηκε, υπό την επίβλεψη του αρχιτέκτονα Ramón Villanueva, με επιχορήγηση από την κυβέρνηση της Βασίλισσας Ισαβέλλας Β΄, χάρη στις ενεργές προσπάθειες του τότε ενοριακού ιερέα Don Jaime Borra και μεσολαβήσεις του ντόπιου Don Mariano Soler, που τελούσε τότε δικαστής της Παμπλόνα.
Στις 25 Φεβρουαρίου 1861, μια πυρκαγιά κατέστρεψε το ρετάμπλ του κύριου βωμού, το οποίο ήταν δώρο του μαρκήσιου του Αϊέρβε. Από τις 26 Μαΐου έως τις 10 Οκτωβρίου 1866 κατασκευάστηκε το σημερινό ρετάμπλ από τον γλύπτη Eugenio Serrano, του οποίου τις εικόνες φιλοτέχνησε ο José Pueyo.
Στη δεκαετία του 80 του 19ου αιώνα, διαλύθηκε ο πύργος της εκκλησίας και τον Μάιο του 1968 εγκαινιάστηκε η νέα διαμόρφωση του κύριου βωμού, έπειτα από μια μεταρρύθμιση που της έδωσε την τρέχουσα μορφή της.
Πύργος του Αγίου Πέτρου Επεξεργασία
Κτίριο που προέρχεται από τα ερείπια της παλιάς κολεγιακής εκκλησίας, που αφανίστηκε στο 19ο αιώνα. Η κατασκευή του είναι πέτρινη και διατηρεί σημάδια της λιθοδομής στο εξωτερικό και στο εσωτερικό της. Έχει τρία σώματα, εκ των οποίων τα δύο τελευταία είναι το καμπαναριό. Το κτίριο του πύργου είναι ρομανικής αρχιτεκτονικής, από τον 12ο αιώνα, και ανακηρύχθηκε Αρχιτεκτονικό-Καλλιτεχνικό Μνημείο στις 14 Ιουλίου 1924.
Η Κολεγιακή Εκκλησία του Αγίου Πέτρου, με τη συμφωνία του Ανώτατου Συμβουλίου της Καστίλης, έπρεπε να κατεδαφιστεί από τους κατοίκους του Αϊέρβε επειδή απειλείτο με επικείμενη καταστροφή. Στις αρχές του 19ου αιώνα, το θησαυροφυλάκιο άρχισε να υποχωρεί και να ανοίγει, καθώς τα σημεία στήριξης του δεν άντεχαν στην πίεση, με αποτέλεσμα να αρχίσει να σπάει. Για το λόγο αυτό το εκκλησιαστικό Συμβούλιο απέφευγε όσο μπορούσε το να πραγματοποιεί εορτασμούς σε αυτή, μεταβιβάζοντας τες στην εκκλησία της Δομινικανής μονής.
Παλιό νοσοκομείο Επεξεργασία
Απλό κτίριο, κατασκευασμένο από πέτρα και χώμα με ημικυκλική καμάρα για είσοδο και τρία παράθυρα στολισμένα με ένα απλό αέτωμα.
Μουσουλμανικό κάστρο Επεξεργασία
Στην κορυφή του λόφου, στις πλαγιές του οποίου βρίσκεται η πόλη, υπάρχουν ερείπια μιας κατασκευής που χρονολογείται από τη μουσουλμανική εποχή και πρέπει να ξαναχτίστηκε μετά τη Ρεκονκίνστα. Μόνο μερικοί πέτρινοι τοίχοι σώζονται που προφανώς είναι τοίχοι συγκράτησης του εδάφους. Σχηματίζουν ακανόνιστο δάπεδο το οποίο διατηρεί μια δεξαμενή.
Τα τείχη Επεξεργασία
Είναι τα ερείπια μιας ρομανικής εκκλησίας που χτίστηκε στον μεσαίωνα και αποτελούσε μέρος του κάστρου. Είναι χτισμένα από πετρότουβλα, μερικά από τα οποία διατηρούν τα σημάδια χτισίματος. Ήταν ένα ανεξάρτητο κτίριο που προσαρμόστηκε στην ανομοιογένεια της γης με λιθοδομή. Είχε έναν ενιαίο τόξο με μια αψίδα καλυμμένη με εξέδρα από την οποία σώζεται μόνο η αρχή. Ο θόλος είναι εντελώς κατεστραμμένος, καθιστώντας αδύνατο να προσδιοριστεί ποια ήταν η αψίδα του.
Ερμιτάζ του Σαν Μιγκέλ Επεξεργασία
Με την τελευταία ανακατασκευή στα τέλη του 20ού αιώνα, είναι ένα ανεξάρτητο κτίριο ενός ναού δύο τμημάτων με κύριο ιερό, χτισμένος από πέτρα. Το ιερό έχει ημικυκλική αψίδα και καλύπτεται από βαρελοειδή καμάρα. Τα δύο τμήματα καλύπτονται από φεγγίτες και έχουν διακοσμημένα ανοίγματα. Στο εσωτερικό, το γείσο που διακοσμεί τον χώρο είναι νεοκλασικής έμπνευσης. Στο κάτω μέρος, υπάρχει κατά μήκος ένας χτιστός πάγκος. Ο πάγκος που διασχίζει την αψίδα είναι ο αρχικός ρομανικός και έχει γωνία που συνορεύει με μια διακοσμητική γυψοκατασκευή. Στην είσοδο υπάρχει χαμηλωμένη καμάρα που προστατεύεται από ένα σκεπαστό προστώο με ξύλα και ανοίγει προς τα εμπρός με μια διπλή πόρτα.
Ερμιτάζ της Παναγίας της Κάσμπας Επεξεργασία
Είναι πέτρινη κατασκευή κανονικά λαξευμένα πετρότουβλα. Έχει ένα κλίτος με τέσσερα τμήματα και κύριο ιερό, το οποίο ξεχωρίζει μόνο σε κάτοψη από μια πύλη διαχωρισμού και από το θόλο λόγω της εικονογραφικής διακόσμησης. Όλα τα τμήματα περιβάλλονται από φεγγίτες που φωτίζουν τον τοίχο το μεσημέρι. Έχουν ημικυκλική αψίδα στο εξωτερικό τους και είναι διακοσμημένα στο εσωτερικό. Ο χώρος διατρέχεται στο σύνολό του από έναν ξύλινο πάγκο που ακουμπά στον τοίχο και με σκαλισμένα στηρίγματα. Η χορωδία βρίσκεται στους πρόποδες ψηλά, κάτω από φεγγίτες και έχει ημικυκλική μπροστινή αψίδα ενσωματωμένη στους τοίχους. Το εσωτερικό του ναού παρουσιάζει ένα αξιοσημείωτο μπαρόκ σύνολο λόγω της διακοσμητικής τοιχογραφίας με την οποία εναρμονίζονται τα άλλα στοιχεία. Η εικονογραφική διακόσμηση, αγνώστου καλλιτέχνη, είναι εξολοκλήρου από το έναν δημιουργό και προσφέρει ένα πλήρες εικονογραφικό πρόγραμμα. Η είσοδος έχει ημικυκλική καμάρα, με ζωγραφιστή ξύλινη εξώπορτα με ημερομηνία 1700. Προστατεύεται από ένα σκεπαστό προστώο με ημικυκλικό βαρελοειδή θόλο, ανοιχτό προς τα εμπρός με ημικυκλική καμάρα. Αυτή η πρόσοψη με προστώο πλαισιώνεται από λείες ημι-εσοχές με επίστρωση που υποστηρίζουν μια στρωματοποιημένη δομή, κάτω από την οποία τα τύμπανα του τόξου έχουν διαμάντια, και τα οποία με τη σειρά τους υποστηρίζουν ένα αέτωμα οριοθετημένο με μια μπαρόκ εμπνευσμένη χυτή διακόσμηση. Το άγαλμα της Παναγίας της Κάσμπας (Nuestra Señora de Casbas) είναι ρομανικής τέχνης.
Ερμιτάζ της Σάντα Λουθία Επεξεργασία
Πρόκειται για ένα ανεξάρτητο κτίριο του 12ου αιώνα, χτισμένο από πέτρα που διατηρεί τα σημάδια της προκατασκευής του. Διαθέτει έναν ενιαίο κλίτος που καλύπτεται από ένα βαρελοειδή θόλο. Σε αυτό είναι ζωγραφισμένες τρεις αψίδες με υποστηρίγματα που διαχωρίζουν τέσσερα τμήματα. Το κύριο ιερό είναι καλυμμένο με εξέδρα. Η είσοδος βρίσκεται στους πρόποδες και είναι μια απλή ημικυκλική καμάρα χωρίς διακόσμηση.
Ερμιτάζ του Σαν Πάμπλο Επεξεργασία
Είναι κατασκευασμένο από πετρότουβλα στην πρόσοψη και ακανόνιστους λίθους στις πλευρές. Πρόκειται για κλίτος τεσσάρων τμημάτων με ένα κύριο ιερό, το οποίο διαφοροποιείται μόνο από την ανύψωσή του σε σχέση με το υπόλοιπο κλίτος. Τα τμήματα διαχωρίζονται από τόξα διαφράγματος, που έχουν παραμορφωθεί επί του παρόντος, τα οποία υποστηρίζουν την οροφή σε δύο ανοίγματα. Η είσοδος είναι με ημικυκλική αψίδα από τούβλα.
Σύμφωνα με το βιβλίο απολογισμών της αδελφότητας του Αγίου αποστόλου Παύλου, οι παλαιότερες καταγεγραμμένες αναφορές σχετικά με αυτό το Ερμιτάζ και την αδελφότητα του είναι από το 1618, αν και τα δύο προϋπήρχαν στο παρελθόν.
Στις αρχές του 19ου αιώνα, πραγματοποιήθηκαν εργασίες ανακατασκευής του Ερμιτάζ, υποστηριζόμενες από εράνους και προσωπικές εργασίες.
Το 1811 κατασκευάστηκε το σκευοφυλάκιο, το οποίο κόστισε 63 βασιλικές λίρες Χάκας και στις οποίες εργασίες χρησιμοποιήθηκαν πλακάκια και κεραμίδια που εξήχθησαν από το μοναστήρι των Δομινικανών μοναχών. Προστέθηκε το σεντούκι για την αποθήκευση των στολισμών, έγιναν εργασίες στη μικρή πλατεία μπροστά από την είσοδο, διορθώθηκε ο δρόμος κλπ.
Μαζί με τις συνεισφορές του λαού, υπάρχουν και εκείνες των ευγενών: αξίζει να αναφερθούν εξαιρετικός ρόλος που διαδραμάτισε η μαρκησία María Josefa de Azlor y Villavicencio, η χήρα του δεύτερου μαρκήσιου του Αϊέρβε, που εντάχθηκε στην αδελφότητα το 1802 σε ένωση με τους πλησιέστερους συγγενείς της. Οι διάφορες συνεισφορές σε μετρητά που έκανε σήμαινε μια μεγάλη ανακούφιση για την οικονομία της Αδελφότητας. Το 1815, η μαρκησία του Αϊέρβε ανέλαβε τα έξοδα των εκτυπώσεων που έγιναν σχετικά με τη σκηνή του κεντρικού καμβά του ρετάμπλ και το 1817 η μαρκησία Juana Bucareli, χήρα του τρίτου μαρκήσιου του Αϊέρβε, πρόσφερε ένα μωβ άμφιο. Ομοίως, συνείσφεραν αρκετές φορές σε χρήμα και υλικά η μαρκησία της Λιτέρα και Ρουμπί και ο κόμης της Κονταμίνα μέσω διαφόρων εράνων.
Το 1810 έγιναν εργασίες για να διορθωθεί το εξωτερικό του Ερμιτάζ και το 1814 ήταν απαραίτητο να αποσυναρμολογηθεί η στέγη ώστε να λυθεί το πρόβλημα των διαρροών. Το σπίτι του μοναχού άρχισε να χτίζεται τον Νοέμβριο του 1824.
Η Αδελφότητα έδωσε στο Ερμιτάζ ότι ήταν απαραίτητο για τη βέλτιστη εξέλιξη της θεϊκής λειτουργίας: βιβλία, στολίδια, παγκάκια, ντουλάπα και τράπεζα στο ιερό. Το εσωτερικό σοβατίστηκε και βάφτηκε. Το 1818, αγοράστηκε μια ασημένια λειψανοθήκη, κατασκευασμένη στην Ουέσκα, για 10 λίρες, 25 μισθούς και 18 κέρματα της Χάκας, για να περιέχει λείψανα του Αγίου Πέτρου και του Αγίου Παύλου, μαζί με ότι άλλο αυθεντικό αντιστοιχούσε σε αυτά.
Από τους δύο λαμπτήρες που καίνε μπροστά στον κύριο βωμό του Ερμιτάζ, ο καλόγερος από Αϊέρβε Romualdo de Santa Leticia, ένας ξυπόλυτος καρμελίτης από το Κολλέγιο της Ουέσκας, έδωσε το 1810 το καλύτερο εκ των δύο. Αγοράστηκε για 3 λίρες, 3 μισθούς και 12 κέρματα Χάκας με την προϋπόθεση ότι αν οι κληρικοί επιστρέψουν στο μοναστήρι και τον ήθελαν πίσω, θα έπρεπε να τους δοθεί, επιστρέφοντας όμως τις 3 λίρες που πληρώθηκαν από την αδελφότητα, που ισοδυναμεί με το ποσό που αναφέρεται στο νόμισμα της Αραγωνίας.
Στο τέλος του 19ου αιώνα, ήταν απαραίτητο να γίνουν πάλι έργα στο κτίριο για να αποτραπεί η καταστροφή του.
Παλάτι των Λούνα Επεξεργασία
Το Παλάτι των Λούνα (Palacio de los Luna) ξεχωρίζει ανάμεσα στα κτίρια του οικισμού καθώς πρόκειται για ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα αναγεννησιακής αρχιτεκτονικής της Αραγωνίας. Έχει οικόσημο. Η κατασκευή του είναι από πετρότουβλα και οι προσόψεις τελειώνουν με την τυπικό διάκοσμο από τούβλα, που εδώ είναι σε αφθονία. Η στέγη αιωρείται πάνω από ξύλινες μαρκίζες.
Οίκος Normante Επεξεργασία
Ο οίκος Normante, βρίσκεται στον αριθμό 3 στην πλατεία Ramón y Cajal. Είναι ένα από τα πιο ενδιαφέροντα και μοναδικά κτίρια στο Αϊέρβε, καθώς έχει μια σειρά χαρακτηριστικών που το διακρίνουν από τα υπόλοιπα.
Ενδεχομένως χτίστηκε τον 16ο αιώνα. Η πρόσοψή του είναι αξιοθαύμαστη για την απλότητα και την ηρεμία των γραμμών της, που της δίνουν έναν συγκεκριμένο χαρακτήρα. Όλα είναι φτιαγμένα από πέτρα με ογκόλιθους, ένα υλικό που χρησιμοποιούταν ευρέως από τους τεχνίτες οικοδόμους του Bal de Ayerbe τον 16ο, 17ο και 18ο αιώνα.
Η είσοδος αποτελείται από μια ημικυκλική καμάρα που δημιουργείται από 13 μακρούς και στενούς αψιδόλιθους (μοναδική περίπτωση στο Αϊέρβε). Στην κεντρική της πέτρα υπάρχει ένα τετράγωνο οικόσημο, με τύμπανο από έναν κύκλο όπου είναι ενσωματωμένος ένας ελληνικός σταυρός που τα άκρα του έχουν κρίνους. Το ήμισυ της αψίδας κλείνει με πέτρες και το άλλο μισό έχει λαξευτεί ώστε να προσαρμόσει στο κοίλο της τρέχουσας πόρτας, ώστε αυτή να ανοίγει με δύο φύλα. Στο ίδιο επίπεδο του ισογείου, πιο αριστερά, υπάρχει μια διπλή πόρτα.
Στον πρώτο και δεύτερο όροφο υπάρχουν δύο μπαλκόνια, με σιδερένια πρεβάζια και κάγκελα, αντικαθιστώντας τα αυθεντικά παράθυρα. Καθώς ήταν ουσιαστικά χτισμένο χωρίς μαρκίζες, είχε ένα απλό πέτρινο γείσο στην κορυφή (το οποίο διατηρείται ακόμη κάτω από την υπάρχουσα μεταλλική υδρορροή), με ένα ελαφρώς λαξευμένο μέτωπο, το οποίο ήταν υπεύθυνο για τη συλλογή του νερού της βροχής μέσω ενός εσωτερικού καναλιού, το οποίο χύνεται έξω μέσω τριών γκαργκόιλ, τα οποία είναι επίσης κατασκευασμένα από πέτρα, όπως και η υπόλοιπη πρόσοψη. Αυτά τα τρία γκαργκόιλ (μια ακόμα μοναδική περίπτωση στο Αϊέρβε) στηρίζονται πάνω σε αλλά πέτρινα λούκια.
Το 2007, το Δημοτικό Συμβούλιο του Αϊέρβε ενέκρινε ένα έργο κατεδάφισης του ακινήτου, αν και δεν πραγματοποιήθηκε χάρη στην παρέμβαση του Συλλόγου Δημόσιας Δράσης για την Άμυνα της Αραγωνικής Κληρονομιάς, που ζήτησε την καταχώρισή του στη Γενική Διεύθυνση Πολιτιστικής Κληρονομιάς.
Με εντολή της 13ης Νοεμβρίου 2007, από το Τμήμα Παιδείας, Πολιτισμού και Αθλητισμού, συμπεριλήφθηκε στο Κατάλογο Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Αραγωνίας.
Οικιστική αρχιτεκτονική Επεξεργασία
Η οικιστική αρχιτεκτονική συμπίπτει με τα τυπολογικά δείγματα της Αραγωνίας του 16ου αιώνα. Στην κατασκευή χρησιμοποιείται σε μεγάλο βαθμό η πέτρα, την οποία συμπληρώνουν τούβλα. Υπάρχουν πολλά σπίτια που παρουσιάζουν ιδιαίτερο ενδιαφέρον και με οικόσημο δημιουργώντας μια προοπτική ομοιογένειας καθώς είναι χτισμένα από πέτρα και έχουν διακόσμηση με αψιδωτά παράθυρα.
Θρησκευτικά πανηγύρια Επεξεργασία
Μεγάλη Εβδομάδα Επεξεργασία
Η Αδελφότητα του Αίματος του Χριστού (Sangre de Cristo) είναι υπεύθυνη για τη διοργάνωση των πομπικών παρελάσεων που πραγματοποιούνται στο Αϊέρβε κατά τη διάρκεια της Μεγάλης Εβδομάδας.
Ιδρύθηκε το 1669 στην αγία τράπεζα του Χριστού που υπήρχε στη μία πλευρά του κύριου παρεκκλησιού της Παναγίας του Σοτερράνο (Nuestra Señora de Soterrano) της αφανισμένης κολεγιακής εκκλησίας του Αγίου αποστόλου Πέτρου.
Γιορτές Επεξεργασία
Γιορτές της Σάντα Λετίθια Επεξεργασία
Από το 1549 αποτελεί τη μεγάλη γιορτή της πόλης. Γύρω στις 9 Σεπτεμβρίου, που γιορτάζεται το πανηγύρι της προστάτιδας Σάντα Λετίθια, υπάρχουν μεταξύ τεσσάρων και έξι ημερών, ανάλογα με το έτος, στις οποίες οι κάτοικοι και οι επισκέπτες του Αϊέρβε βγαίνουν στους δρόμους και τους διατρέχουν με χαρά, καταλήγοντας σε ένα μεγάλο δείπνο της αδελφότητας γύρω από μαγειρευτά. Γίνεται πομπή με το άγαλμα της Σάντα Λετίθια, από την οποία κρέμονται ευλογημένα σταφύλια, που θα διανεμηθούν από μικρά παιδιά στα γύρω σπίτια. Γίνονται διαγωνισμοί μεταξύ «γιγάντων και καρνάβαλων», παίζουν μπάντες με πνευστά, γίνονται αθλητικοί διαγωνισμοί, παιδικοί διαγωνισμοί, παραστάσεις, χοροί, μαγειρικοί διαγωνισμοί κλπ. Κάθε βράδυ λαμβάνουν χώρα αγώνες πυροτεχνημάτων με τους «Ταύρους της φωτιάς». Δεν προκαλεί έκπληξη λοιπόν, πως κάθε χρόνο όλο και περισσότεροι επισκέπτες έρχονται να συμμετάσχουν και να απολαύσουν αυτές τις γιορτές.
Του Αγίου Παύλου Επεξεργασία
Την τελευταία Κυριακή του Ιανουαρίου γιορτάζεται η γιορτή προς τιμή του Αγίου αποστόλου Παύλου. Σύμφωνα με την παράδοση, ο Άγιος Παύλος, μεθυσμένος και στο δρόμο του προς τη Σαραγόσα, έπεσε σε ένα χωράφι και στο σημείο όπου τον βρήκαν κοιμισμένο υψώθηκε ένα μοναστήρι. Κάθε χρόνο οι κάτοικοι του Αϊέρβε γιορτάζουν με πλούσια γεύματα γύρω από το μοναστήρι, συνήθως μέχρι να εξαντληθεί το φαγητό αν το επιτρέψουν οι κρύες ημέρες του Ιανουαρίου. Την προηγούμενη ημέρα ανάβουν φωτιές στις οποίες ψήνουν πατάτες, ζεσταίνονται με καλό τοπικό κρασί και καταλήγουν να χορεύουν σε ένα μεγάλο γλέντι.
Της Παναγίας της Κάσμπας Επεξεργασία
Την πρώτη Κυριακή του Ιουνίου γιορτάζεται το προσκύνημα στο μοναστήρι της Παρθένου της Κάσμπας. Παρευρίσκονται σε λιτανεία οι πόλεις Αϊέρβε, Biscarrues, Fontellas και Losanglis. Ψάλλεται ιερή λειτουργία.
Λέγεται ότι η Παναγία προερχόμενη από τη Γαλλία μέσω της περιοχής Κάσμπας, επέλεξε αυτή την πόλη και ως ετούτου έκτοτε αποτελεί ένα απόρθητο προπύργιο που προστατεύει τη ζωή και την πίστη των κατοίκων του Αϊέρβε, την οποία η Παναγία καλεί σε περιόδους δοκιμασιών με εμπιστοσύνη στη μητρική της αγάπη. Η γιορτή ξεκινά το Σάββατο με ένα μεγάλο φεστιβάλ που διαρκεί μέχρι την Κυριακή με μεσημεριανό γεύμα και φαγητό που διατίθεται στο μοναστήρι.
Ιστορία: Αυτό το φεστιβάλ γίνεται σε ευχαριστία για τη θαυματουργή βροχή που έλαβε η πόλη του Αϊέρβε και τα γύρω χωριά του την 1η Ιουνίου 1640. Στη συνέχεια, έφεραν προς λατρεία αυτήν την Αγία Εικόνα στη κολεγιακή Εκκλησία του Αγίου Πέτρου της πόλης, όπου λατρεύτηκε για εννέα ημέρες και την τελευταία ημέρα, που ήταν η 1η Ιουνίου, αποκαταστάθηκε στο παρεκκλήσι της Κάσμπας. Προτού καλά καλά μπορέσουν να επιστρέψουν οι πομπές στα χωριά τους, έριξε τόσο μεγάλη βροχή που αποκαταστάθηκε η συγκομιδή. Όλα αυτά συντάχθηκαν σε συμβολαιογραφική πράξη η οποία, την ίδια κιόλας ημέρα, μήνα και έτος και επικυρώθηκε προς τη μνήμη αυτού του τόσο μεγάλου οφέλους και προς εκτίμηση αυτού, το Αϊέρβε και τα χωριά του έδωσαν όρκο εκείνη την ημέρα να σεβαστούν αυτήν την Ιερή Εικόνα. Το 1981, με ψηφοφορία μέσω δημόσιας διαβούλευσης, η ημερομηνία άλλαξε σε πρώτη Κυριακή του Ιουνίου.
Άλλες εκδηλώσεις Επεξεργασία
Το φεστιβάλ με την επωνυμία «Γιορτή Εναλλακτικών Αγροτικών των Πυρηναίων», την πλησιέστερη Κυριακή στις 21 Σεπτεμβρίου, γιορτή του Αγίου Ματθαίου, αναβιώνει την παράδοση ερασιτεχνικών εκθέσεων που κάποτε έδωσε σε αυτήν την πλατεία μεγάλη φήμη.
Η μυκητολογική εβδομάδα που γιορτάζεται τον Οκτώβριο στη πόλη εδώ και μερικά χρόνια, αποτελεί διεθνή κοινωνική εκδήλωση. Η Δημόσια Βιβλιοθήκη φιλοξενεί την καλύτερη συλλογή της Αραγωνίας από βιβλία σχετικά με τη μυκητολογία.
Το ανεπτυγμένο εμπόριο, που σήμερα έχει πλέον παρακμάσει, και το οποίο άνθισε στη πόλη του Αϊέρβε από τον Μεσαίωνα και μέχρι τα μέσα του 20ού αιώνα, διέδωσε στους ανθρώπους του ένα πνεύμα φιλοξενίας, μια αρετή που σήμερα καθοδηγεί τον τουρισμό με δελεαστικές προτάσεις σε ξενοδοχεία και καταλύματα.
Γαστρονομία Επεξεργασία
Στο Αϊέρβε ο επισκέπτης ή ο ταξιδιώτης μπορεί να απολαύσει τη ντόπια γαστρονομία και τις δικές του σπεσιαλιτέ. Στην πόλη και στα περίχωρα, διακεκριμένα εστιατόρια προσφέρουν μια αυθεντική κουζίνα βασισμένη στην παράδοση αλλά και τις τελευταίες τάσεις. Επιπλέον, επιχειρήσεις με σπιτικό φαγητό και μπαρ με τάπας συμπληρώνουν ένα μενού για όλα τα γούστα.
Η βάση είναι πάντα τα φυσικά προϊόντα, που ποικίλλουν σε αυτή τη περιοχή και ως αποτέλεσμα τα πολλά τοπικά πιάτα: σαλάτες, σούπες, βραστά, κομματάκια ψωμιού του βοσκού «Μίγας αλά Παστόρ», Μίγας με μανιτάρια, λαχανικά (ντόπια χόρτα, αρακάς, φασολάκια, γαϊδουράγκαθο, λάχανο, κουνουπίδι. κλπ), φακές, σαλιγκάρια, σούπα «Σαλμορέχο», μαγειρευτό κοτόπουλο «Τσιλιντρόν», κατσικάκι στα κάρβουνα, αρνάκι «Τερνάσκο» στα κάρβουνα ή σε μπριζόλες, μαγειρευτή «Καλντερέτα» με αρνί, αρνάκι του βοσκού, αρνίσια γεμιστά έντερα «Τσιρέτας», η ντόπια σπεσιαλιτέ «Τορτέτας», λουκάνικα αίματος «Μορθίγιας» και διάφορα αλλαντικά.
Υπάρχουν και άλλα προϊόντα αναγνωρισμένης ποιότητας: μανιτάρια, μέλι, αμύγδαλα, λάδι, κρασί και τα διάσημα προϊόντα ζαχαροπλαστικής που πάντα ζητά ο ταξιδιώτης: το περίφημο κέικ του Αϊέρβε, το «Ρεφογιάου», και οι γλυκές κολοκυθόπιτες «Εμπαναδίκος».
Διακεκριμένες προσωπικότητες Επεξεργασία
- Vicente Castro Les: συγγραφέας κονστουμβρικού είδους («costumbrismo»), ο οποίος γεννήθηκε το 1869. Τα έργα του εκθέτουν το τοπικό αραγωνέζικο στοιχείο «baturrismo»: Αραγωνικές σκηνές μεγάλης αποδοχής. Αραγωνικά σατιρικά, πάντα ειρωνικά. Αραγωνικές κάρτες, με πολύ δημοφιλή γούστο και το κωμικό σκετς: «Η τσάντα ή η ζωή», το θέμα του οποίου έχουν ήδη πραγματευτεί και άλλοι συγγραφείς.
- Adelina Jiménez Jiménez, η πρώτη τσιγγάνα γυναίκα στην Ισπανία που έγινε δασκάλα.
- Chusé Antón Santamaría Loriente (Αϊέρβε, 1950) είναι ποιητής και εξέχων συγγραφέας της Άνω-αραγωνικής γλώσσας («altoaragonesa»), με πτυχίο στη διδασκαλία και απόφοιτος Γαλλικής Φιλολογίας. Είναι μέλος του Rolde de Estudios Aragoneses και του Consello d'a Fabla Aragonesa.
Αδελφοποίηση Επεξεργασία
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εθνικό Ινστιτούτο Στατιστικών της Ισπανίας: Municipal Register of Spain of 2023. 13 Δεκεμβρίου 2023.
- ↑ FEMP. «Listado de corporaciones locales españolas hermanadas con Europa» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Απριλίου 2014. Ανακτήθηκε στις 20 Δεκεμβρίου 2013.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Ayuntamiento de Ayerbe
- Ayerbe - Gran Enciclopedia Aragonesa OnLine Αρχειοθετήθηκε 2020-07-20 στο Wayback Machine.
- Apellido Ayerbe Αρχειοθετήθηκε 2020-07-16 στο Wayback Machine.