Βέιλε
Συντεταγμένες: 55°42′30″N 9°32′0″E / 55.70833°N 9.53333°E
Η Βέιλε (δανικά: Vejle) είναι πόλη της Δανίας, στα νοτιοανατολικά της χερσονήσου της Γιουτλάνδης στην κεφαλή του Φιόρδ Βέιλε, όπου συγκλίνουν οι ποταμοί Βέιλε και Γκρέτζ. Είναι ο τόπος των συμβουλίων του Δήμου Βέιλε και της Περιφέρειας της Νότιας Δανίας. Η πόλη έχει πληθυσμό 60.231 (έως την 1η Ιανουαρίου 2022) [3] καθιστώντας την 9η μεγαλύτερη πόλη της Δανίας. Ο δήμος Βέιλε έχει πληθυσμό 119.007 (έως το 2021) [4] καθιστώντας τον τον πέμπτο μεγαλύτερο δήμο στη Δανία. Η πόλη είναι μέρος της Περιφέρειας Τριγώνου, η οποία περιλαμβάνει τις γειτονικές πόλεις Κόλντινγκ και Φρεντερίκια και βρίσκεται 110 χιλιόμετρα (68 μίλια) βόρεια της Γερμανίας.
| Βέιλε | |||
|---|---|---|---|
 | |||
| |||
  Βέιλε | |||
| Χώρα | Δανία | ||
| Διοικητική υπαγωγή | Vejle Municipality[1] | ||
| Πληθυσμός | 61.310 (2023)[2] | ||
| Ταχ. κωδ. | 7100 | ||
| Ζώνη ώρας | UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα) | ||
| Ιστότοπος | Επίσημος ιστότοπος | ||
 Σχετικά πολυμέσα | |||
Η Βέιλε είναι γνωστή για τους δασώδεις λόφους, τα φιόρδ, το λιμάνι, τα καταστήματα, το εμπορικό κέντρο και τον ανεμόμυλο της.
Ιστορία Επεξεργασία
Η λέξη «Βέιλε» προέρχεται από την παλαιά δανική λέξη wæthel, που σημαίνει "ford " (είδος ποταμού) και ονομάστηκε έτσι λόγω της γεωγραφικής θέσης της, σε μια πολυσύχναστη διάβαση πάνω από τον ποταμό Βέιλε. Κατά τη διάρκεια της εποχής των Βίκινγκ, οι υγρότοποι γύρω από το Βέιλε, μπορούσαν να διασχιστούν μόνο μέσω της γέφυρας Ravning, έναν ξύλινο πεζόδρομο σχεδόν μισού μιλίου. Η πρώτη καταγεγραμμένη αναφορά της πόλης είναι από το 1256 και τα πρώτα γνωστά προνόμια εμπορικής πόλης εκδόθηκαν από τον βασιλιά Βάλντεμαρ Γ' το 1327.
Οι αρχαιολογικές ανασκαφές κοντά στην εκκλησία "St. Nicolai" (Αγίου Νικολάου), στο κέντρο της πόλης έδειξαν ότι υπήρχαν κατοικίες στην περιοχή ήδη από το 1100. Το κάστρο του βασιλιά, Castrum Wæthel, βρισκόταν εκεί που βρίσκεται σήμερα το τράφικσεντερ της Βέιλε.
Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, η Βέιλε ήταν γνωστή ως πόλη της αγοράς και αναπτύχθηκε εμπορικά μέχρι τα μέσα του 17ου αιώνα. Στο ιστορικό της, υπάρχουν συναλλαγές με πόλεις όπως το Λύμπεκ και το Φλένσμπουργκ, στη σημερινή Γερμανία.
Στα τέλη του 17ου και στις αρχές του 18ου αιώνα, ο πληθυσμός της Βέιλε μειώθηκε, ως συνέπεια της πανώλης και του πολέμου. Το 1796, ωστόσο, η Βέιλε έγινε η έδρα της νεοϊδρυθείσας κομητείας Βέιλε, και η πόλη αναπτύχθηκε πολύ σε όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα, επωφελούμενη από βελτιώσεις όπως ένα νέο λιμάνι στο φιόρδ, ένας σιδηροδρομικός σταθμός και σύγχρονες εγκαταστάσεις κοινής ωφέλειας.
Από τα μέσα του 19ου αιώνα έως τον 20ό αιώνα, η Βέιλε εξελίχθηκε από μια επαρχιακή αγορά, σε ένα πολυσύχναστο βιομηχανικό κέντρο, και έγινε γνωστό ως το «Μάντσεστερ της Δανίας» για τα πολλά βαμβακερά του.
Γεωγραφία Επεξεργασία
Το κέντρο της πόλης Βέιλε χτίστηκε σε ένα νησί παγετώνων, μέχρι τον ποταμό Βέιλε που απομένει από έναν λόφο που σχηματίστηκε κατά την τελευταία εποχή των παγετώνων. [5]
Σε μια χώρα όπου το υψηλότερο φυσικό υψόμετρο είναι μόνο περίπου 170m (558 ft) πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας, η Βέιλε είναι γνωστή για τους δασώδεις λόφους που υψώνονται βόρεια και νότια της πόλης και τα φιόρδ.
Οι κοιλάδες των δύο ποταμών που συγκλίνουν στην Βέιλε, είναι και οι δύο μοναδικές στη Δανία: Η κοιλάδα του ποταμού Βέιλε (Vejle Ådal) είναι η μεγαλύτερη κοιλάδα με τούνελ στη Δανία και η κοιλάδα Γκρέγκς (Grejsdalen) είναι η μεγαλύτερη χαράδρα στη Δανία.
Και τα δύο εκβάλλουν στο φιόρδ Βέιλε το οποίο συνδέει την Βέιλε μέσω του στενού Little Belt στη Βαλτική Θάλασσα και μέσω των στενών Κάτεγατ και Σκάγκερακ στον Ατλαντικό Ωκεανό.
Αξιοσημείωτες προσωπικότητες Επεξεργασία
Δημόσια πρόσωπα & ευεργέτες της περιοχής Επεξεργασία
- Ludvig Munk (1537 στο Vejle - 1602) Junker στη βασιλική αυλή το 1561 και κόμης
- Anders Sørensen Vedel (1542 στο Vejle – 1616), ιερέας και ιστορικός, μεταφραστής της Gesta Danorum
- Johann Andreas Mühlensteth (1746 στο Vejle - 1819) ένας φαρμακοποιός που πειραματίστηκε με αερόστατα
- Poul Martin Møller (1794 στο Uldum κοντά στο Vejle – 1838) ένας Δανός ακαδημαϊκός, συγγραφέας και ποιητής
- Jens Jacob Asmussen Worsaae (1821 στο Vejle – 1885), αρχαιολόγος και 2ος διευθυντής Εθνικό Μουσείο της Δανίας
- Nicholas Bjerring (1831 στο Vejle - 1900) ο πρώτος ορθόδοξος χριστιανός ιερέας που ίδρυσε μια ορθόδοξη εκκλησία και κοινότητα στις βορειοανατολικές Ηνωμένες Πολιτείες
- Holger Petersen (1843 στο Vejle - 1917) Δανός κατασκευαστής υφασμάτων και φιλάνθρωπος.
- Lili Elbe (1882 στο Vejle - 1931) διεμφυλική γυναίκα, πρώιμη λήπτρια χειρουργείου αλλαγής φύλου
- Thorkil Kristensen (1899 στο Fløjstrup κοντά στο Vejle – 1989) πολιτικός, υπουργός Οικονομικών και μελλοντολόγος
- Niels Åge Nielsen (1913 στο Vejle - 1986) καθηγητής σκανδιναβικών γλωσσών και ηγέτης στο κίνημα αντίστασης της Δανίας
- Torben Lund (γεννημένος το 1950 στο Vejle) συνταξιούχος πολιτικός, ευρωβουλευτής 1999-2004
- Fritz Schur (γεννημένος το 1951 στο Vejle) Δανός επιχειρηματίας με διασυνδέσεις
- Lars-Henrik Schmidt (γεννημένος το 1953 στο Vejle) ένας φιλόσοφος, ανέπτυξε το Social Analytics
- Λένε Χάου (γεννημένη το 1959 στο Vejle) Δανή φυσικός στη Βοστώνη Η.Π.Α.
- Λαρς Λόκε Ράσμουσεν (γεννημένος το 1964 στην Βέιλε) 25ος πρωθυπουργός της Δανίας (2009/2011 και 2015/2019).
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (Αγγλικά) GeoNames. 2005.
- ↑ Statistics Denmark.
- ↑ «I fire dage var Vejle Danmarks ottendestørste by - men så blev tallet rettet: Byen bider dog konkurrenterne i haserne og er tæt på at rykke op i by-hierarkiet». vafo.dk (στα Δανικά). 8 Ιουνίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022.
- ↑ «2021 sprængte alle rammer: Befolkningstal voksede med 2079 personer». Vejle Kommune (στα Δανικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 8 Ιουνίου 2022.
- ↑ Jensen, Jørgen Elsøe: Danmarks middelalderlige byplaner, 1994 (ISBN 87-7838-003-0) s. 142
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Vejle municipality (δανικά)
- Vejle Kommuneatlas (Municipal Atlas) Αρχειοθετήθηκε 2005-03-07 στο Wayback Machine. (δανικά)
- Vejle-Egnens Touristbureau (Vejle Area Tourist Bureau) Αρχειοθετήθηκε 2008-03-15 στο Wayback Machine. (αγγλικά)
- Vejle Byhistoriske Arkiv & Stadsarkiv (City Historical Archive) (δανικά, λίγο στα αγγλικά)
- Vejle Amts Folkeblad (regional newspaper) (δανικά)
- Vejle Idrætshøjskole (δανικά)