Βικιπαίδεια

Βιλαέτι των Ιωαννίνων

οθωμανική επαρχία

Συντεταγμένες: 39°40′N 20°51′E / 39.667°N 20.850°E / 39.667; 20.850

 

Βιλαέτι των Ιωαννίνων
1867–1913
ΧώραΟθωμανική Αυτοκρατορία
ΠρωτεύουσαΙωάννινα
Γεωγραφικές συντεταγμένες39°40′0″N 20°51′0″E
δεδομένα (π • σ • ε )
Ένας χάρτης που δείχνει τις διοικητικές διαιρέσεις της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας το 1317 και το 1899, συμπεριλαμβανομένου του Βιλαετιού των Ιωαννίνων και των Σαντζακιών του.

Το Βιλαέτι των Ιωαννίνων (οθωμανικά τουρκικά: ولايت يانیه‎‎ )[1] ήταν διοικητική διαίρεση πρώτου επιπέδου (βιλαέτι) της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, που ιδρύθηκε το 1867.[2] Στα τέλη του 19ου αιώνα, σύμφωνα με πληροφορίες είχε έκταση 18.320 χλμ2.[3] Δημιουργήθηκε από τη συγχώνευση του Πασαλικιού των Ιωαννίνων και του Πασαλικιού του Βερατίου με τα σαντζάκια των Ιωαννίνων, Αυλώνα, Αργυροκάστρου, Πρέβεζας, Τρικάλων και Καστοριάς. Η Καστοριά υποβιβάστηκε αργότερα σε καζά και περιορίστηκε στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου και τα Τρίκαλα δόθηκαν στην Ελλάδα το 1881.

Ιστορία Επεξεργασία

Ελληνικό Εθνικό Κίνημα στην Ήπειρο Επεξεργασία

 
Εκπαιδευτικά ιδρύματα στο Βιλαέτι (1908): κόκκινο για τα ελληνικά, μωβ για τα ρουμανικά, μπλε για τα ιταλικά
 
Οθωμανικός χάρτης του νότιου τμήματος του Βιλαετιού (1896)

Αν και μέρος του ντόπιου πληθυσμού συνέβαλε τα μέγιστα στην Ελληνική Επανάσταση (1821–1830), η περιοχή της Ηπείρου δεν εντάχθηκε στο ελληνικό κράτος εκείνη την εποχή. Το 1878 ξέσπασε μια εξέγερση με τους επαναστάτες, κυρίως Ηπειρώτες, να παίρνουν τον έλεγχο των Αγίων Σαράντα και Δέλβινου. Ωστόσο, κατεστάλη από τα οθωμανικά στρατεύματα, τα οποία έκαψαν 20 χωριά της περιοχής.[4]

Τον επόμενο χρόνο, ο ελληνικός πληθυσμός της περιοχής των Ιωαννίνων εξουσιοδότησε μια επιτροπή προκειμένου να παρουσιάσει στις ευρωπαϊκές κυβερνήσεις την επιθυμία τους για ένωση με την Ελλάδα.[5]

Το 1906, ιδρύθηκε η οργάνωση Ηπειρώτικη Εταιρεία από μέλη της Ηπειρώτικης διασποράς, τους Παναγιώτη Δαγκλή και Σπύρο Σπυρομήλιο, η οποία στόχευε στην προσάρτηση της περιοχής στην Ελλάδα,[6] προμηθεύοντας τους ντόπιους Έλληνες με πυροβόλα όπλα.[7]

Αλβανική Εθνική Αφύπνιση Επεξεργασία

Το Βιλαέτι των Ιωαννίνων ήταν ένα από τα κύρια κέντρα της πολιτιστικής και πολιτικής ζωής των Αλβανών που ζούσαν στο Βιλαέτι των Ιωαννίνων και στο Βιλαέτι του Μοναστηρίου.[8] Ένας από τους σημαντικότερους λόγους ήταν η επιρροή των νοτιοαλβανών συγγραφέων από την ελληνική παιδεία και τον πολιτισμό, οι οποίοι έγινα δεκτοί στη περίφημη ελληνική σχολή των Ιωαννίνων, τη Ζωσιμαία Σχολή.[8] Ο Αμπντίλ Φρασερί, ο πρώτος πολιτικός ιδεολόγος της Αλβανικής Εθνικής Αφύπνισης[9] ήταν ένας από τους 6 βουλευτές από το Βιλαέτι των Ιωαννίνων στο πρώτο Οθωμανικό Κοινοβούλιο το 1876-1877.[10] Ο Φρασερί, από το Φράσερ της σύγχρονης Αλβανίας, μαζί με τον Μεχμέτ Αλί Βρυώνη από το Μπεράτ (επίσης στη σύγχρονη Αλβανία) και μερικά μέλη της αλβανικής κοινότητας των Ιωαννίνων, ίδρυσαν την Αλβανική Επιτροπή των Ιωαννίνων τον Μάιο του 1877 [8] Ο Φρασερί πολέμησε ενάντια στις αποφάσεις της Συνθήκης του Αγίου Στεφάνου.[8] Ωστόσο, η Ένωση του Πρίζρεν, ήταν κυρίως Μουσουλμάνοι Αλβανοί, ενώ οι ντόπιοι Ορθόδοξοι Χριστιανοί ένιωθαν μεγαλύτερη συμπάθεια για το ελληνικό ζήτημα.[11][12]

Τέλος της οθωμανικής κυριαρχίας Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της Αλβανικής Εξέγερσης του 1912, το Βιλαέτι των Ιωαννίνων προτάθηκε ως ένα από τα τέσσερα βιλαέτια που αποτελούνταν από το Αλβανικό Βιλαέτι. Η οθωμανική κυβέρνηση τερμάτισε τις αλβανικές εξεγέρσεις αποδεχόμενη σχεδόν όλα τα αιτήματα των Αλβανών ανταρτών στις 4 Σεπτεμβρίου 1912, η οποία περιελάμβανε τον σχηματισμό του βιλαετίου αργότερα το 1912.[13]

Μετά τον Α΄ Βαλκανικό Πόλεμο του 1912-1913 και τη Συνθήκη του Λονδίνου, το νότιο τμήμα του βιλαετίου, συμπεριλαμβανομένων των Ιωαννίνων, ενσωματώθηκε στην Ελλάδα.[14] Η Ελλάδα είχε καταλάβει επίσης τη Βόρεια Ήπειρο κατά τους Βαλκανικούς Πολέμους, αλλά η Συνθήκη του Βουκουρεστίου, με την οποία ολοκληρώθηκε ο Β΄ Βαλκανικός Πόλεμος, ανέθεσε τη Βόρεια Ήπειρο στην Αλβανία.[15]

Δημογραφικά στοιχεία Επεξεργασία

Υπήρξαν αρκετές εκτιμήσεις σχετικά με την εθνικότητα και τη θρησκευτική καταγωγή του ντόπιου πληθυσμού. Η Οθωμανική Αυτοκρατορία ταξινόμησε και καταμέτρησε τους πολίτες της σύμφωνα με τη θρησκεία και όχι την εθνότητα, γεγονός που οδήγησε σε αναποτελεσματικές απογραφές και έλλειψη ταξινόμησης πληθυσμών σύμφωνα με τις εθνότητες τους.[16][17][18][19][20] Το βιλαέτι κατοικούνταν κυρίως από Αλβανούς και Έλληνες, ενώ οι κύριες θρησκείες ήταν το Ισλάμ και ο Ορθόδοξος Χριστιανισμός.[21][22][23] Το βιλαέτι ήταν σε μεγάλο βαθμό ελληνικό, ειδικά το τμήμα που θα ενσωματωνόταν αργότερα στην Ελλάδα.[24][25]

Σύμφωνα με τους Αράμ Αντονιάν και Ζαβρέν Μπεμπεριαν, το 1908 με συνολικό πληθυσμό 648.000, 315.000 κάτοικοι ήταν Αλβανοί, οι περισσότεροι από τους οποίους ήταν Μουσουλμάνοι και Ορθόδοξοι, και κάποιοι οπαδοί του Ρωμαιοκαθολικισμού.[26] Οι Βλάχοι και οι Έλληνες ήταν περίπου 180.000 και 110.000 αντίστοιχα.[26] Οι μικρότερες κοινότητες περιλάμβαναν Βούλγαρους, Τούρκους, Ρομά και Εβραίους.[26]

Σύμφωνα με τον Μιχαήλ Σακελλαρίου σε συνολικό πληθυσμό 550.000 κατοίκων, οι Έλληνες ήταν οι πολυπληθέστεροι με 300.000, οι Αλβανοί δεύτεροι με 210.000, και υπήρχαν επίσης 25.000 Βλάχοι και 3.000 Εβραίοι. Τα σαντζάκια των Ιωαννίνων, της Πρέβεζας και του Αργυροκάστρου ήταν κατά κύριο λόγο ελληνικά, το σαντζάκι της Ηγουμενίτσας (τότε Γκιουμενίτσε, μεταξύ 1909 και 1913 προς τιμή του Μωάμεθ Ε΄, Οθωμανού Σουλτάνου) είχε μια μικρή πλειοψηφία Ελλήνων και αυτό του Μπεράτ στο βορρά ήταν κατά κύριο λόγο αλβανικό.[27][28] Σύμφωνα με τον Σακελλαρίου, οι επίσημες οθωμανικές στατιστικές στο Βιλαέτι των Ιωαννίνων είχαν την τάση να ευνοούν το αλβανικό στοιχείο σε βάρος του ελληνικού.[28]

Σύμφωνα με τον Σερ Χάμιλτον Αλεξάντερ Ρόσκιν Γκιμπ, το 1895 υπήρχαν περίπου 224.000 Μουσουλμάνοι. Ο ορθόδοξος πληθυσμός περιελάμβανε περίπου 118.000 Έλληνες και 129.500 Αλβανούς και ο εβραϊκός πληθυσμός ανερχόταν σε 3.500 άτομα.[29] Σύμφωνα με τον Ζαφέρ Γκολέν τα δύο τρίτα του πληθυσμού ήταν Αλβανοί Μουσουλμάνοι, ενώ σύμφωνα με τον Δημήτριο Χασιώτη, περίπου 419.403 του συνολικού πληθυσμού ήταν Έλληνες, μαζί με 239.000 Τούρκους και Αλβανούς και 6.000 Εβραίους.[30] Ο Λόντος υπολόγισε ότι τα 3/4 του πληθυσμού ήταν Χριστιανοί.[30]

Οθωμανική επίσημη στατιστική του 1893 & 1911
Ομάδα 1893[31] 1911
Ορθόδοξοι (Έλληνες[33] ) 286.304 311.032
Μουσουλμάνοι (Τούρκοι) 225.415 244.638
Εβραίοι 3.677 3.990
Καθολικοί 83 -
Άλλοι 997 1.175
Σύνολο 516.476 560.835
Μη επίσημες εκτιμήσεις του Βιλαετιού των Ιωαννίνων[26][27][30]
Εθνότητα Αριθμός
Έλληνες 110.000-419.403
Αλβανοί 210.000-315.000
Αρμάνοι 25.000-180.000
Τούρκοι 10.000-20.000
Βούλγαροι 20.000
Ρομά 7.000
Εβραίοι 3.000-6.000
Σύνολο 475.000 - 648.000

Διοικητικές διαιρέσεις Επεξεργασία

Σαντζάκια του Βιλαετιού:[34]

  1. Σαντζάκι των Ιωαννίνων (Ιωάννινα, Παραμυθιά, Φιλιατά, Μέτσοβο, Λιασκοβίκιο, Κόνιτσα)
  2. Σαντζάκι του Αργυροκάστρου (Αργυρόκαστρο, Δέλβινο, Άγιοι Σαράντα, Πρεμετή, Φράσερ, Τεπελένι, Κουρβελές, Χειμάρρα)
  3. Σαντζάκι της Πρέβεζας (Πρέβεζα, Λούρος, Μαργαρίτι)
  4. Σαντζάκι του Αυλώνα (Μπεράτ, Αυλώνας, Λέσνιε, Φιέρι)

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Πηγές Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Salname-yi Vilâyet-i Yanya ("Yearbook of the Vilayet of Janina"), Vilâyet matbaası, Yanya [Greece], 1288 [1871]. in the website of Hathi Trust Digital Library.
  2. ↑ Rumelia στην Encyclopædia Britannica
  3. ↑ Europe by Éliseé Reclus, page 152
  4. ↑ M. V. Sakellariou. Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon. (ISBN 978-960-213-371-2), σελ. 292.
  5. ↑ Σακελλαρίου Μ. Β.. Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Εκδοτική Αθηνών, 1997, (ISBN 978-960-213-371-2), σελ. 293
  6. ↑ Σακελλαρίου, Μ. Β. (1997). Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon. σελ. 310. ISBN 978-960-213-371-2. 
  7. ↑ Σακελλαρίου, Μ. Β. (1997). Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon. σελ. 360. ISBN 978-960-213-371-2. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 Trencsényi, Balázs· Kopeček, Michal (2006). Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770–1945): texts and commentaries. Late Enlightenment - Emergence of the Modern National Idea. 1. Central European University Press. σελ. 348. ISBN 963-7326-52-9. 
  9. ↑ Kopeček, Michal; Ersoy, Ahmed; Gorni, Maciej; Kechriotis, Vangelis; Manchev, Boyan; Balazs; Turda, Marius (2006), Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770–1945), 1, Budapest, Hungary: Central European University Press, σελ. 348, ISBN 963-7326-52-9, https://books.google.com/books?id=k5Vsjg508EYC&q=%22albanian+vilayet%22+%22Greater+albania%22&pg=PA349, ανακτήθηκε στις January 18, 2011 
  10. ↑ Balázs Trencsényi, Michal Kopeček (2006). Discourses of collective identity in Central and Southeast Europe (1770–1945). ISBN 9789637326523. Ανακτήθηκε στις 19 Σεπτεμβρίου 2010. In the first Ottoman parliament of 1876–1877 he was one of six deputies appointed for Iannina villayet 
  11. ↑ Skendi, Stavro (1967). The Albanian national awakening, 1878–1912. Princeton University Press. σελ. 108. 
  12. ↑ Γιάννης Χατζής. Η Αλβανική Εθνική Κίνηση και η Προοπτική μιας Ελληνοαλβανικής Προσσέγγισης. σελ. 67
  13. ↑ Shaw, Stanford J.· Ezel Kural Shaw (2002) [1977]. «Clearing the Decks: Ending the Tripolitanian War and the Albanian Revolt». History of the Ottoman Empire and modern Turkey. 2. United Kingdom: The Press Syndicate of University of Cambridge. σελ. 293. ISBN 0-521-29166-6.  Η παράμετρος |access-date= χρειάζεται |url= (βοήθεια)
  14. ↑ Clogg 2002: "In February 1913 the Greek Army seized Ioannina, the capital of Epirus. The Turks recognized the gains of the Balkan allies by the Treaty of London, in May 1913."
  15. ↑ Clogg 2002: "The Second Balkan War had short duration and the Bulgarians... to an independent Albania."
  16. ↑ classified Turkish Foreign Policy, 1774–2000 William M. Hale
  17. ↑ Transactions of the Royal Historical Society Royal Historical Society
  18. ↑ Sarajevo:A Bosnian Kaleidoscope, Fran Markowitz
  19. ↑ Region, Regional Identity and Regionalism in Southeastern Europe, Klaus Roth
  20. ↑ The Arab world, Turkey, and the Balkans (1878–1914): a handbook of historical statistics Justin McCarthy
  21. ↑ Justin McCarthy. Death and exile: the ethnic cleansing of Ottoman Muslims, 1821-1922. Darwin Press, 1995. (ISBN 978-0-87850-094-9), σελ. 162
  22. ↑ Stephanie Schwanders-Sievers,Bernd Jürgen Fischer. Albanian identities: myth and history. Indiana University Press, 2002. (ISBN 978-0-253-34189-1), σελ. 57.
  23. ↑ The revolution of 1908 in Turkey, Aykut Kansu
  24. ↑ Justin McCarthy. and exile: the ethnic cleansing of Ottoman Muslims, 1821-1922. Darwin Press, 1995. (ISBN 978-0-87850-094-9), σελ. 162
  25. ↑ Stephanie Schwandner-Sievers,Bernd Jürgen Fischer.myth and history. Indiana University Press, 2002. (ISBN 978-0-253-34189-1), σελ. 57.
  26. ↑ 26,0 26,1 26,2 26,3 Erickson, Edward J. (2003). Defeat in detail: the Ottoman Army in the Balkans, 1912–1913. Greenwood Publishing Group. σελ. 41. ISBN 978-0-275-97888-4. Ανακτήθηκε στις 23 Ιανουαρίου 2011. 
  27. ↑ 27,0 27,1 Σακελλαρίου, Μ. Β. (1997). Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon. σελ. 480. ISBN 978-960-213-371-2. 
  28. ↑ 28,0 28,1 Σακελλαρίου, Μ. Β. (1997). Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Ekdotike Athenon. σελ. 356. ISBN 978-960-213-371-2. 
  29. ↑ Gibb, Hamilton (1954). Encyclopedia of Islam. Brill. σελ. 652. Ανακτήθηκε στις 5 Μαρτίου 2011. 
  30. ↑ 30,0 30,1 30,2 M. V. Sakellariou. Epirus, 4000 years of Greek history and civilization. Εκδοτική Αθηνών, 1997, (ISBN 9789602133712), σελ. 356
  31. ↑ Kemal H. Karpat. Ottoman Population Records and the Census of 1881/82-1893 Int. J. Middle East Stud. 9 (1978), 237-274, σελ. 37
  32. ↑ Nußberger Angelika; Wolfgang Stoppel (2001), Minderheitenschutz im östlichen Europa (Albanien), σελ. 8: "war im ubrigen noch keinerlei Nationalbewustsein anzutreffen, den nicht nationale, sodern religiose Kriterien bestimmten die Zugehorigkeit zu einer sozialen Gruppe, wobei alle Orthodoxe Christen unisono als Griechen galten, wahrend "Turk" fur Muslimen stand..." [...all Orthodox Christians were considered as "Greeks", while in the same fashion Muslims as "Turks": Universität Köln, http://www.uni-koeln.de/jur-fak/ostrecht/minderheitenschutz/Vortraege/Albanien/Albanien_Stoppel.pdf, ανακτήθηκε στις 2022-03-31 
  33. ↑ Under the Ottoman classification system, all Orthodox Christians were classified as "Greeks", and all Muslims were classified as "Turks" - regardless of ethnic affiliation.[32]
  34. ↑ Yanya Vilayeti | Tarih ve Medeniyet

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Βιλαέτι_των_Ιωαννίνων&oldid=9704925"