Γεωγραφία της Ουγγαρίας
| Το λήμμα παραθέτει τις πηγές του αόριστα, χωρίς παραπομπές. |
Η Ουγγαρία είναι χώρα της Κεντρικής Ευρώπης χωρίς έξοδο στη θάλασσα, με έκταση 93.032 χλμ². Το μήκος της, στη διεύθυνση ανατολή-δύση, είναι 524 χλμ, ενώ το πλάτος της, στη διεύθυνση βορράς-νότος, είναι περίπου 250 χλμ. Συνορεύει με την Αυστρία στα δυτικά, με τη Σερβία, την Κροατία και τη Σλοβενία στα νότια και τα νοτιοδυτικά, με τη Ρουμανία στα νοτιοανατολικά, με την Ουκρανία στα βορειοανατολικά και με τη Σλοβακία στα βόρεια.
Τα σύγχρονα σύνορα της χώρας χρονολογούνται από το 1920, οπότε με τη Συνθήκη του Τριανόν το Βασίλειο της Ουγγαρίας έχασε περισσότερο από το 71% των εδαφών του, το 58,5% του πληθυσμού του και το 32% των Ούγγρων.
Το μεγαλύτερο μέρος της Ουγγαρίας βρίσκεται σε υψόμετρο μικρότερο των 200 μέτρων. Παρά το ότι διαθέτει και ορεινούς όγκους, λιγότερο από το 2% της εκτάσεως της χώρας βρίσκεται σε υψόμετρο άνω των 300 μέτρων. Η χώρα χαρακτηρίζεται επίσης από την ύπαρξη δύο μεγάλων ποταμών, του Δούναβη και του Τίσα. Ο δεύτερος είναι παραπόταμος του πρώτου, αλλά το σημείο συναντήσεώς τους βρίσκεται εκτός Ουγγαρίας. Είναι και οι δύο πλωτοί (ο Δούναβης και στα 417 χλμ που διανύει στην Ουγγαρία, ενώ ο Τίσα σε 444 χλμ στη χώρα), και αποτελούν σημαντικές μεταφορικές οδούς. Χαρακτηριστικό της χώρας είναι και η ύπαρξη μιας μεγάλης λίμνης, της Μπάλατον, που είναι η μεγαλύτερη σε ολόκληρη την Κεντρική Ευρώπη και ένας από τους κυριότερους τουριστικούς προορισμούς στη χώρα, ελλείψει θάλασσας. Οι υπόλοιποι ποταμοί και λίμνες της Ουγγαρίας είναι πολύ μικρότερα, π.χ. η δεύτερη σε έκταση λίμνη της χώρας είναι τεχνητή (στον Τίσα).
Η Ουγγαρία αποτελείται από τρεις μεγάλες φυσικές περιοχές:
- Την επίπεδη Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα, που απλώνεται ανατολικά του Δούναβη. Είναι η μεγαλύτερη από τις τρεις αυτές περιοχές.
- Την Υπερδουναβία, δηλαδή την περιοχή δυτικά του ποταμού, που έχει και λόφους, οι οποίοι συνεχίζονται και μέσα στην Αυστρία, όπου ενώνονται με τους πρόποδες των Άλπεων.
- Τα Βόρεια Ουγγρικά Όρη, την ορεινότερη περιοχή της χώρας, στα βόρεια της Μεγάλης Ουγγρικής Πεδιάδας.
Ο πολυτιμότερος φυσικός πόρος της χώρας είναι το εύφορο έδαφός της, αν και η ποιότητά του παρουσιάζει μεγάλες διακυμάνσεις. Περίπου το 70% της συνολικής εκτάσεως της Ουγγαρίας είναι κατάλληλη για τη γεωργία, και από αυτή το 72% είναι αρόσιμη γη. Η χώρα δεν διαθέτει μεγάλες εγχώριες πηγές ενέργειας, ούτε πρώτες ύλες που χρειάζονται για τη βιομηχανική ανάπτυξη.
Πεδιάδες και λόφοι Επεξεργασία
Η Μικρή Ουγγρική Πεδιάδα (ή Μικρό Άλφελντ, ουγγρ. Kisalföld) είναι μια επίπεδη τεκτονική λεκάνη με έκταση περί τα 8.000 χλμ² στη βορειοδυτική Ουγγαρία, που απλώνεται και στη Σλοβακία και την Αυστρία κατά μήκος του κάτω ρου του ποταμού Ράμπα ή Ράαμπ, με υψηλής ποιότητας εύφορα εδάφη.
Η Υπερδουναβία καταλαμβάνει τα δυτικά της χώρας, οριζόμενη από τον Δούναβη, τον ποταμό Ντράβα και μέρος των συνόρων με τη Σλοβενία και την Κροατία. Περιλαμβάνει τις λίμνες Νόιζιντλερ (ουγγρ. Fertő tó) και Μπάλατον. Είναι κυρίως λοφώδης, αλλά επίσης κυρίως αγροτική, με θαυμάσιες σοδειές, κτηνοτροφία και αμπελουργία. Κάποιος ορυκτός πλούτος, ακόμα και πετρέλαιο, έχει βρεθεί κοντά στα σύνορα με την Κροατία, στην Κομητεία Ζάλα.
Η Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα (ή Μέγα Άλφελντ, ουγγρ. Nagyalföld), περισσότερο από το μισό της εκτάσεως της χώρας, περιέχει τη λεκάνη του ποταμού Τίσα και των παραποτάμων του. Πλαισιωμένη από βουνά, εμφανίζει ποικιλία εδαφών: εύφορο, αμμώδες, βαλτότοπους και άγονες περιοχές. Οι Ούγγροι την κατοικούν εδώ και τουλάχιστον χίλια χρόνια και η λεγόμενη «Πανοννική Στέπα» είναι συνδεδεμένη με μεγάλο μέρος του φολκλόρ τους. Κατά τους πρώτους από αυτούς τους αιώνες η Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα δεν ευνοούσε τη γεωργία, επειδή πλημμύριζε συχνά, ωστόσο έθρεφε ως βοσκότοπος τεράστια κοπάδια από βοοειδή και άλογα, από όπου και η παράδοση των περίφημων ουγγρικών αλόγων. Μετά το 1850 το κράτος χρηματοδότησε έργα για τον έλεγχο των νερών και την αποστράγγιση της πεδιάδας. Τότε η γη άρχισε να καλλιεργείται και συνακόλουθα ο ρόλος της κτηνοτροφίας περιορίσθηκε.
Βουνά Επεξεργασία
Μολονότι όλη σχεδόν η έκταση της χώρας βρίσκεται σε χαμηλά υψόμετρα, η Ουγγαρία έχει αρκετές λοφοσειρές και χαμηλές οροσειρές. Αυτές μπορούν να ταξινομηθούν σε 4 γεωγραφικές ενότητες, από τα δυτικά στα ανατολικά: Αλποκάλγια (= «πρόποδες των Άλπεων»), Υπερδουνάβια Όρη, Μέτσεκ και Βόρεια Ουγγρικά Όρη. Τα Αλποκάλια βρίσκονται κατά μήκος των συνόρων με την Αυστρία και η υψηλότερη κορυφή τους είναι το Ίροτ-κε με υψόμετρο 882 μέτρα. Τα Υπερδουνάβια Όρη εκτείνονται από τα δυτικά της λίμνης Μπάλατον μέχρι την Καμπή του Δούναβη κοντά στη Βουδαπέστη, όπου συναντούν τα Βόρεια Ουγγρικά Όρη. Η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Πίλις (υψόμετρο 757 μ.). Τα όρη Μέτσεκ (προφέρ. Μετ-σεκ) είναι η νοτιότερη ορεινή περιοχή της χώρας, βόρεια του Πετς, και η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Ζένγκε (682 μέτρα).
Τα Βόρεια Ουγγρικά Όρη υψώνονται βορείως της Βουδαπέστης και εκτείνονται προς τα βορειοανατολικά μέχρι τα σύνορα με τη Σλοβακία. Τα υψηλότερα βουνά τους, που είναι δασωμένα στην πλειονότητά τους, έχουν πλούσια αποθέματα γαιάνθρακα και σιδήρου. Τα ορυκτά γενικότερα αποτελούν σημαντικό πόρο για την περιοχή και απετέλεσαν τη βάση για τη βιομηχανική ανάπτυξη των πόλεών της. Η αμπελουργία είναι επίσης σημαντική, με την παραγωγή των περίφημων Τοκαΐτικων κρασιών. Η υψηλότερη κορυφή τους είναι η Κέκες (Κέκεστετε), στα όρη Μάτρα.
Οι υψηλότερες κορυφές Επεξεργασία
Οι εννέα πρώτες από τις παρακάτω δέκα υψηλότερες κορυφές της Ουγγαρίας ανήκουν στα Βόρεια Ουγγρικά Όρη.
| Ονομασία | Υψόμετρο | Ορεινός όγκος | |
|---|---|---|---|
| 1 | Κέκες | 1.014 μ | Μάτρα |
| 2 | Γκάλια-τέτε | 964 μ | Μάτρα |
| 3 | Σιλβάσι-κε | 961 μ | Μπιουκ |
| 4 | Ιστάλος-κε | 959 μ | Μπιουκ |
| 5 | Μπαλβάνυ | 956 μ | Μπιουκ |
| 6 | Ταρ-κε | 950 μ | Μπιουκ |
| 7 | Τσόβανυος | 938 μ | Μπέρζενυ |
| 8 | Μάγκος-φα | 916 μ | Μπέρζενυ |
| 9 | Ναγκ-Μίλιτς | 895 μ | Ζέμπλεν (Τόκαϊ) |
| 10 | Ίροτ-κε | 882 μ | Κέσεγκ |
Κλίμα Επεξεργασία
Η Ουγγαρία έχει κυρίως ηπειρωτικό κλίμα, με ψυχρούς χειμώνες και θερμά καλοκαίρια. Η μέση ετήσια θερμοκρασία είναι περίπου 10 °C: το θέρος 27 έως 35°C και τον χειμώνα 0 έως -15°C, με ακραίες θερμοκρασίες κάθε καλοκαίρι περί τους 42 °C και κάθε χειμώνα περί τους -35 °C. Η μέση ετήσια βροχόπτωση είναι περίπου 600 χιλιοστόμετρα. Η κατανομή και η συχνότητα των βροχοπτώσεων είναι απρόβλεπτες. Το δυτικό μέρος της Ουγγαρίας συνήθως δέχεται περισσότερη βροχή από το ανατολικό, όπου ξηρασίες είναι δυνατό να συμβούν το καλοκαίρι. Οι καιρικές συνθήκες στη Μεγάλη Ουγγρική Πεδιάδα μπορεί να γίνουν ιδιαιτέρως τραχιές, με θερμά καλοκαίρια, πολύ κρύους χειμώνες και ξηρασία.
Ποταμοί και λίμνες Επεξεργασία
Ποταμοί Επεξεργασία
Οι πηγές των μεγαλύτερων ποταμών της Ουγγαρίας βρίσκονται έξω από τα όρια της χώρας. Οι δύο σημαντικότεροι ποταμοί, ο Δούναβης και ο Τίσα (ή Τάις), είναι πλωτοί σε όλο τους το μήκος εντός της Ουγγαρίας και έχουν πολλούς παραπόταμους.
| Ονομασία | Μήκος εντός Ουγγαρίας |
|---|---|
| Δούναβης | 417 χλμ |
| Τίσα | 596 χλμ |
| Λάιτα | 180 χλμ |
| Ράμπα ή Ράαμπ | 211 χλμ |
| Ζάλα | 139 χλμ |
| Δράβος | 125 χλμ |
| Ίπολυ | 143 χλμ |
| Ζάντιβα | 160 χλμ |
| Σάγιο | 125 χλμ |
| Χέρναντ | 118 χλμ |
| Μπόντρογκ | 52 χλμ |
| Σόμες ή Σάμος | |
| Κέρες | |
| Μούρες | 48 χλμ |
Λίμνες Επεξεργασία
Η Ουγγαρία έχει αρκετές λίμνες, μεταξύ των οποίων τη μεγαλύτερη στην Κεντρική Ευρώπη, τη Λίμνη Μπάλατον, γνωστό τουριστικό προορισμό. Ξεχωρίζουν επίσης η Λίμνη Χέβιζ, η μεγαλύτερη θερμή λίμνη στον κόσμο (τροφοδοτούμενη από θερμές πηγές) και η υπόγεια λίμνη του «Σπηλαίου της Λίμνης» (Barlangtó), κοντά στην πόλη Τάπολκα:
| Ονομασία | Έκταση εντός Ουγγαρίας |
|---|---|
| Μπάλατον | 596 χλμ2 |
| Τίσα ή Ταμιευτήρας Κίσκερε (τεχνητή) | 127 χλμ2 |
| Λίμνη Νόιζιντλερ (ουγγρ. Φέρτε) | 75 χλμ2 |
| Βέλεντσε | 26 χλμ2 |
Αριθμητικά και άλλα δεδομένα Επεξεργασία
Έκταση Επεξεργασία
Με συνολική έκταση 93.032 χλμ², η Ουγγαρία είναι η 108η χώρα σε έκταση χώρα της Γης και 18η στην Ευρώπη. 92.340 χλμ² είναι ξηρά και 690 χλμ² εσωτερικά ύδατα. Συγκριτικά η έκτασή της είναι πλησιέστερη σε αυτήν της Πορτογαλίας (91.568 χλμ²).
Χερσαία σύνορα Επεξεργασία
Ολικό μήκος: 2.009 χλμ
Συνορεύουσες χώρες και μήκος συνόρων: Αυστρία 366 χλμ, Σλοβακία 679 χλμ, Ουκρανία 103 χλμ, Ρουμανία 443 χλμ, Σερβία 151 χλμ, Κροατία 329 χλμ και Σλοβενία 102 χλμ.
Ακραία σημεία Επεξεργασία
- Χαμηλότερο σημείο: Γκιάλερετ (δήμος του Σέγκεντ), 78 μ, συντεταγμένες 46°12′19″N 20°6′33″E
- Υψηλότερο σημείο: Κέκες-τέτε, 1.014 μ, συντεταγμένες 47°52′21″N 20°0′34″E
- Βορειότερο σημείο: χωριό Χιντβεγκάρντο, συντεταγμένες 48°33′38″N 20°50′18″E
- Ανατολικότερο σημείο: τριεθνές σημείο Ρουμανίας-Ουκρανίας-Ουγγαρίας, κοντά στο χωριό Γκάρμπολκ, συντεταγμένες 47°56′43″N 22°51′36″E
- Νοτιότερο σημείο: κοντά στο χωριό Κάσαντ, συντεταγμένες 45°46′41″N 18°24′3″E
- Δυτικότερο σημείο: τριεθνές σημείο Σλοβενίας-Αυστρίας-Ουγγαρίας, κοντά στο χωριό Φελσέσελνεκ, συντεταγμένες 46°52′14″N 16°9′35″E
Χρήσεις γης και φυσικοί πόροι Επεξεργασία
Φυσικοί πόροι: Βωξίτης, γαιάνθρακας, φυσικό αέριο, εύφορη γη
Χρήσεις γης:
Αρόσιμη γη: 51%
Μόνιμες καλλιέργειες: 3,6%
Βοσκότοποι: 12,4%
Δάση και δασικές εκτάσεις: 19%
Υπόλοιπο: 14% (1999)
Αρδευόμενη έκταση: 2.060 χλμ² (1993, εκτίμηση)
Φυσικοί κίνδυνοι: πλημμύρες
Διεθνείς περιβαλλοντικές συμφωνίες Επεξεργασία
Η Ουγγαρία έχει υπογράψει τις εξής διεθνείς συμφωνίες: Για τη βιοποικιλότητα, την κλιματική αλλαγή (και το Πρωτόκολλο του Κιότο), την ερημοποίηση, τα κινδυνεύοντα είδη, τα επικίνδυνα απόβλητα, το Δίκαιο της θάλασσας, την ατμοσφαιρική ρύπανση (από τα οξείδια του αζώτου, τα οξείδια του θείου και τις πτητικές οργανικές ενώσεις), τη ρύπανση από πλοία, τους υγροβιότοπους, την περιβαλλοντική τροποποίηση, τη Συνθήκη της Ανταρκτικής, τη σύμβαση για την απαγόρευση των πυρηνικών δοκιμών, καθώς και το Πρωτόκολλο του Μόντρεαλ (προστασία του στρώματος του όζοντος).
Δείτε επίσης Επεξεργασία
Πηγές Επεξεργασία
- Παγκόσμιος Γεωγραφικός Άτλας των εκδ.«Πάπυρος/Fratelli Fabbri Editori», τόμος Α΄ (Ευρώπη-Ελλάδα)
- The World Factbook της CIA
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
Πολυμέσα σχετικά με το θέμα Geography of Hungary στο Wikimedia Commons
