Γιατί δεν ρώτησαν τον Έβανς

Το μυθιστόρημα «Γιατί δεν ρώτησαν τον Έβανς;» (Why Didn't They Ask Evans? στο πρωτότυπο) είναι ένα έργο αστυνομικής φαντασίας της Αγκάθα Κρίστι, που πρωτοεκδόθηκε στο Λονδίνο από τον Οίκο Collins Crime Club τον Σεπτέμβριο του 1934, προς 7 σελίνια και 5 πέννες. Στις ΗΠΑ κυκλοφόρησε από τον Οίκο Dodd, Mead & Co. το 1935 υπό τον τίτλο «Το Στοιχείο του Μπούμερανγκ» προς $ 2. Στα ελληνικά έχει αποδοθεί και ως «Οκτώ κόκκοι μορφίνης» (εκδ. Λυχνάρι).

Γιατί δεν ρώτησαν τον Έβανς;

Συγγραφέας	Αγκάθα Κρίστι
Τίτλος	Why Didn't They Ask Evans? The Boomerang Clue
Γλώσσα	Αγγλικά
Ημερομηνία δημοσίευσης	Σεπτέμβριος 1934
Μορφή	μυθιστόρημα
Πρώτη έκδοση	Collins Crime Club
Προηγούμενο	The Listerdale Mystery
Επόμενο	Parker Pyne Investigates
δεδομένα ()

Ο Μπόμπι Τζόουνς βρίσκει στο γήπεδο γκολφ της περιοχής του έναν άνδρα ετοιμοθάνατο. Πριν πεθάνει λέει «Γιατί δεν ρώτησαν τον/την Έβανς;». Ο Μπόμπι ανακαλύπτει στην τσέπη του θανόντος την φωτογραφία μιας κοπέλας. Ψάχνοντας απαντήσεις για την ταυτότητα του θύματος, την κοπέλα της φωτογραφίας και τον/την Έβανς, μπλέκει μαζί με την φίλη του Φράνκι σε έναν κυκεώνα δολοπλοκιών και φόνων.

Το μυθιστόρημα επαινέθηκε από την πρώτη έκδοσή του ως «μία ιστορία που σε ελκύει». Ο Μπόμπι με τη φίλη του αρχίζουν έρευνες και ο ερασιτεχνισμός τους γοητεύει τους αναγνώστες. Η αφήγηση είναι ζωντανή, γεμάτη δράση, όπου οι δύο ερασιτέχνες ντετέκτιβ κινούνται με αφέλεια και καλή τύχη. Ο κριτικός Ρ. Μπέρναρτντ το 1990 το βρίσκει «ζωηρό έργο», αλλά σε σχέση με το "Αχρεία Σώματα" της E. Waugh θεωρεί ότι οι πρωταγωνιστές παραείναι ερασιτέχνες.

Η πλοκή του έργου

Ο Μπόμπι Τζόουνς παίζει γκολφ με τον γιατρό Τόμας στην παραλιακή πόλη Μάρτσμπολτ της Ουαλίας. Καθώς ψάχνει την μπάλα του γκολφ που χτύπησε πέρα από την άκρη του γκρεμού, βλέπει έναν άνδρα ξαπλωμένο. Ο γιατρός λέει πως ο άνδρας είναι θανάσιμα χτυπημένος και πηγαίνει για βοήθεια. Ο Μπόμπυ μένει με τον άνδρα, ο οποίος ανακτά τις αισθήσεις του προς στιγμήν και λέει «Γιατί δεν ρώτησαν τον/την Έβανς;» και ξεψυχά. Ο Μπόμπι βρίσκει τη φωτογραφία μίας όμορφης νέας γυναίκας στην τσέπη τού θύματος, αλλά όχι το όνομά του. Ένας ξένος, ο Ρότζερ Μπάσινγκτον-φφρεντς, με παντελόνι του γκολφ, προσφέρεται να μείνει με το θύμα, ώστε ο Μπομπ να παίξει όργανο στην εκκλησία του πατέρα του.

Το θύμα κατά την έρευνα ταυτοποιείται ως Άλεξ Πρίτσαρντ από την αδελφή του Αμαλία Κέυμαν. Αυτή λέει πως είναι η γυναίκα της φωτογραφίας και ο Μπόμπι αναρωτιέται πώς το ωραίο κορίτσι της φωτογραφίας μπορεί να γίνει μία τόσο άξεστη ηλικιωμένη. Έπειτα από την έρευνα, η Αμαλία και ο σύζυγός της ρωτούν αν το θύμα είπε κάτι πριν εκπνεύσει. Ο Μπόμπυ λέει όχι. Αργότερα, μιλώντας με τη φίλη του λαίδη Φράνις Ντέργουεντ, ο Μπόμπι θυμάται την τελευταία φράση του θύματος και τη γράφει στους Κέυμαν.

Απροσδόκητα του προσφέρεται εργασία σε μία εταιρεία στο Μπουένος Άιρες, αλλά ο Μπόμπι την αρνείται. Λίγο αργότερα, παρά λίγο να δηλητηριαστεί - κάποιος τον κέρασε ένα μπουκάλι μπίρα, στο οποίο υπήρχε μορφίνη. Η τοπική αστυνομία δεν προχωρά σε έρευνες. Η Φράνσις εκτιμά ότι έχουν στοχοποιήσει τον Μπόμπι. Ο Μπόμπι συμφωνεί, όταν βλέπει στην τοπική εφημερίδα τη φωτογραφία, με την οποία αναζητούσαν την αδελφή τού θύματος. Η φωτογραφία δεν είναι ίδια με αυτή που είχε βρει. Αυτός και η Φράνσις συνειδητοποιούν ότι ο Μπάσινγκτον-φφρεντς άλλαξε τη φωτογραφία και πως η κα Κέυμαν δεν σχετίζεται με το θύμα. Οι δύο τους αρχίζουν την αναζήτηση του Ρότζερ. Τον βρίσκουν στο Χάμπσαϊρ, στο μέγαρο Μέρογουεϋ Κορτ, το οποίο ανήκει στον αδελφό του Χένρι και τη σύζυγό του, Σύλβια. Σκηνοθετούν ένα ατύχημα με το αμάξι τους έξω από το σπίτι, με τη βοήθεια ενός φίλου τους γιατρού. Έτσι η Φράνσις, που προσποιείται την τραυματία, θα προσκληθεί να μείνει για να αναρρώσει. Ο Μπόμπι προσποιείται τον οδηγό της. Η Φράνσις κρατά ένα απόκομμα εφημερίδας με τη φωτογραφία του θύματος και η Σύλβια παρατηρεί ότι μοιάζει με τον Άλαν Κάρστεϊρς, ταξιδιώτη και κυνηγό μεγάλων θηραμάτων, φίλο του Τζον Σάβατζ, εκατομμυριούχου που -όταν έμαθε ότι είχε προχωρημένο καρκίνο- έγινε αυτόχειρας.

Η Φράσις συναντά δύο γείτονες των Μπάσινγκτον-φφρεντς: τον δρα Νίκολσον και τη νεαρή του σύζυγο Μόιρα - που μοιάζει πολύ με το κορίτσι στη φωτογραφία του θύματος. Ο δρ Νίκολσον έχει το τοπικό σανατόριο. Η Φράνσις λέει στον Μπόμπι να ερευνήσει το ίδρυμα. Εκείνος πηγαίνει το βράδυ και συναντά την Μόιρα, που λέει ότι φοβάται για τη ζωή της. Είναι το κορίτσι της (αρχικής) φωτογραφίας, που είχε βρεθεί στην τσέπη του θύματος. Μερικές ημέρες αργότερα η Μόιρα εμφανίζεται στο τοπικό πανδοχείο, όπου μένει ο Μπόμπι. Λέει πως ο άνδρας της προσπαθεί να τη σκοτώσει και πώς ήξερε τον Άλαν Κάρστεϊρς πριν τον γάμο της. Ο Μπόμπι τη συστήνει στην Φράνσις. Η Μόιρα προτείνει να ρωτήσουν τον Ρότζερ αν πήρε τη φωτογραφία και εκείνος το παραδέχεται. Ομολογεί ότι ήθελε να αποφύγει το σκάνδαλο για τη Μόιρα. Η Φράνσις φεύγει από το μέγαρο Μέρογουεϋ Κορτ μετά την “αυτοκτονία” του Χένρι.

Η Φράνσις ενδιαφέρεται για τη διαθήκη του Τζον Σάβατζ και συμβουλεύεται τον δικηγόρο της οικογένειας στο Λονδίνο. Εκεί μαθαίνει ότι και ο Κάρστεϊρς έκανε το ίδιο. Ο Σάβατζ έμενε με τον κο και την κα Τέμπλετον, όταν πείστηκε ότι είχε καρκίνο, αν και ένας ειδικός τού είχε πει ότι είναι πολύ καλά. Όταν αυτοκτόνησε, με την διαθήκη του άφησε 700.000 λίρες στους Τέμπλετον, που από τότε έφυγαν από την Αγγλία. Ο Κάρστεϊρς ήταν στα ίχνη τους, όταν σκοτώθηκε. Ο Μπόμπι απαγάγεται και η Φράνσις παρασύρεται στο ίδιο απομονωμένο εξοχικό από τον Ρότζερ. Καταφέρνουν να δραπετεύσουν με την έγκαιρη άφιξη του Μπάντζερ Μπήντον και βρίσκουν στο σπίτι τη Μόιρα να έχει πάρει ναρκωτικά. Όταν η αστυνομία φθάνει, ο Ρότζερ έχει διαφύγει.

Ο Μπόμπι και Φράνκι ψάχνουν τους μάρτυρες που υπέγραψαν στη διαθήκη. Είναι η μαγείρισσα και ο κηπουρός, από το πρώην προσωπικό του κου και της κας Τέμπλετον. Ο κος Τέμπλετον είναι γνωστός και ως Λέο Κέυμαν. Η μαγείρισσα λέει ότι δεν ζήτησαν από τη Γκλάντις, την καμαριέρα, να γίνει μάρτυρας στη διαθήκη που έγινε μία νύχτα πριν το τέλος του Τζον Σάβατζ. Η Φράνκι αντιλαμβάνεται ότι η μαγείρισσα και ο κηπουρός δεν είχαν δει τον κο Σάβατζ πριν την υπογραφή, ενώ η καμαριέρα τον είχε δει και αν της ζητούσαν να υπογράψει, θα είχε καταλάβει ότι ήταν ο Ρότζερ στην επιθανάτιο κλίνη που έγραψε τη διαθήκη και όχι ο κος Σάβατζ. Η καμαριέρα είναι η Γκλάντις Έβανς, έτσι ο Κάρστεϊρς ρώτησε «γιατί δεν ζήτησαν (από) την Έβανς» να υπογράψει;

Αναζητώντας την καμαριέρα, τη βρίσκουν να είναι η νιόπαντρη οικονόμος στο σπίτι του Μπόμπι. Ο Κάρστεϊρς την έψαχνε. Επιστρέφουν στην Ουαλία, όπου βρίσκουν τη Μόιρα, που ισχυρίζεται ότι την ακολουθεί ο Ρότζερ και ήλθε εδώ για να τη βοηθήσουν. Η Φράνκι δεν εξαπατάται και εμποδίζει την προσπάθεια της Μόιρας να δηλητηριάσει τον καφέ τους. Η Μόιρα είναι η κα Τέμπλετον και η συνεργάτιδα του Ρότζερ στο σχέδιο. Η Μόιρα προσπαθεί να πυροβολήσει τη Φράνκι και τον Μπόμπι στο καφέ, όταν εντοπίζεται και συλλαμβάνεται. Μερικές εβδομάδες μετά η Φράνκι λαμβάνει μία επιστολή από τον Ρότζερ, ταχυδρομημένη από τη Ν. Αφρική, στην οποία ομολογεί τον θάνατο του Κάρστεϊρς, του αδελφού του και ότι συμμετείχε σε όλα τα περασμένα εγκλήματα της Μόιρας. Ο Μπόμπι και η Φράνκι είναι ερωτευμένοι και αρραβωνιάζονται.

Τα πρόσωπα του έργου

• Ρόμπερτ (Μπόμπι) Τζόουνς: γιος του εφημέριου του Μάρσμπολτ, 28 ετών, ζει στο σπίτι τού πατέρα του.
• λαίδη Φράνσις (Φράνκι) Ντέργουεντ: κόρη του κόμη τού Μάρσινγκτον.
• Άλεξ Πρίτσχαρντ: το θύμα στον γκρεμό τού Μάρσμπολτ, που αποκαλύπτεται ότι είναι ο Άλαν Κάρστεϊρς, φίλος του Τζον Σάβατζ.
• Λέο Κέυμαν και η σύζυγός του Αμαλία, υποτίθεται αδελφή του Άλεξ Πρίτσαρντ. Στην πραγματικότητα είναι ο δρ Νίκολσον και η σύζυγός του Μόιρα.
• "Μπάντζερ" Μπήντον: ο τραυλός φίλος του Μπόμπυ, ιδιοκτήτης συνεργείου αυτοκινήτων στο Λονδίνο, για λίγο συμμαθητής του Ρότζερ Μπάσινγκτον-φφρεντς.
• Χένρι Μπάσινγγκτον-φφρεντς: πλούσιος που ζούσε στο μέγαρο Μέρογουεϋ Κωρτ στο Χάμπσαϊρ, αργότερα εθίστηκε στα ναρκωτικά. Τον σκότωσε ο αδελφός του.
• Σύλβια: η Αμερικανίδα σύζυγος τού Χένρι Μπάσινγγκτον-φφρεντς, συμπαθεί τη Φράνκι.
• Τόμας Μπάσινγκτον-φφρεντς, γιος τους.
• Ρότζερ Μπάσινγκτον-φφρεντς, αδελφός τού Χένρι, σχεδίασε τον φόνο εκείνου.
• δρ Νίκολσον: ο Καναδός ιδιοκτήτης του σανατορίου, κοντά στο Μέρογουεϋ Κωρτ. Ως κος Τέμπλετον έπεισε τον εκατομμυριούχο Τζων Σάβατζ ότι θα πέθαινε από καρκίνο· όταν ο Σάβατζ έγινε αυτόχειρας, ο Νίκολσον έβαλε τον Ρότζερ να υποδυθεί τον Σάβατζ και έφτιαξε διαθήκη, που την υπέγραψαν η μαγείρισσα και ο κηπουρός του, νεοπροσληφθέντες. Ως Λέον Κέυμαν παραπλάνησε για την ταυτότητα του θύματος.
• Μόιρα: η σύζυγός του. Ως κα Τέμπλετον συνεργάστηκε με τον σύζυγό της στον φόνο του Σάβατζ. Ως Αμαλία (Κέυμαν) παραπληροφόρησε για το ποιο είναι το θύμα, λέγοντας ότι είναι αδελφή του και το θύμα λέγεται Άλεξ Πρίτσχαρντ.
• Τζον Σάβατζ: εκατομμυριούχος, κυνηγός μεγάλων θηραμάτων, που έμεινε με τους Τέμπλετον και φονεύθηκε από τον Ρότζερ.
• κος και κα Τέμπλετον: φίλοι του Τζον Σάβατζ στο τέλος της ζωής του. Στην πραγματικότητα είναι ο δρ Νίκολσον και η σύζυγός του Μόιρα.
• κα Ρίβινγκτον: φίλη του Τζον Σάβατζ, που ξέρει τη Σύλβια και έφερε τον Κάρστεϊρς να δειπνήσει στο σπίτι της.
• Γκλάντις Έβανς: πρώην καμαριέρα στον κο και την κα Τέμπλετον, τώρα με τον άνδρα της (με το επίθετο Ρόμπερτς) ως προσωπικό στο σπίτι του εφημέριου του Μάρσμπολτ.
• Ρόουζ Πρατ, Άλμπερτ Μέρε: μαγείρισσα και κηπουρός του κου και της κας Τέμπλετον και μάρτυρες στην τελευταία διαθήκη του "Τζον Σάβατζ", που όμως στην πραγματικότητα ήταν ο Ρότζερ.

Πηγές

• Peers, Chris; Spurrier, Ralph; Sturgeon, Jamie (1999). Collins Crime Club: a checklist of the first editions (2nd ed.). London: Dragonby Press. p. 15.
• "American Tribute to Agatha Christie: The Classic Years: 1935 - 1939". J S Marcum. May 2007. Retrieved 31 January 2015.
• Morgan, Janet (1984). Agatha Christie: A Biography (First ed.). London: Collins. ISBN 0-00-216330-6.