Γκνιεφκόβο

Το Γκνιεφκόβο (πολωνικά: Gniewkowo, γερμανικά: Argenau‎‎) είναι πόλη του Πόβιατ Ινοβρότσουαφ, στο Βοεβοδάτο Κουγιαβίας-Πομερανίας της Πολωνίας. Ο πληθυσμός του είναι 7.019 κάτοικοι (2020). Βρίσκεται στην ιστορική περιοχή της Κουγιαβίας.

Γκνιεφκόβο
Σημαία Έμβλημα
Γκνιεφκόβο 52°54′0″N 18°25′0″E
Χώρα	Πολωνία
Διοικητική υπαγωγή	Γκμίνα Γκνιεφκόβο
Έκταση	9,18 km²
Πληθυσμός	6.879 (31  Μαρτίου 2021)
Ταχ. κωδ.	88-140
Ζώνη ώρας	UTC+01:00 (επίσημη ώρα) UTC+02:00 (θερινή ώρα)
Ιστότοπος	Επίσημος ιστότοπος
Σχετικά πολυμέσα

Τοποθεσία

Το Γκνιεφκόβο βρίσκεται στα νότια του δάσους του Μπίντγκοστς στη διαδρομή 52, 15 χλμ. βορειοανατολικά του Ινοβρότσουαφ και 23 χλμ. νοτιοδυτικά του Τόρουν.

Ιστορία

Γοτθική Εκκλησία των Αγίων Νικολάου και Κωνσταντίνας

Οι αρχαιολογικές ανασκαφές έδειξαν ότι ο χώρος κατοικήθηκε ήδη από την Εποχή του Χαλκού. Η πρώτη ιστορική αναφορά της πόλης χρονολογείται από το 1185. Το 1268 της παραχωρήθηκαν προνόμια πόλης. Το 1314, το μεγαλύτερο δουκάτο της Κουγιαβίας του Σιεμόμισου του Ινοβρότσουαφ χωρίστηκε στους τρεις γιους του. Ο Καζίμιρ Γ΄ της Κουγιαβίας κληρονόμησε την περιοχή Γκνιεφκόβο που έγινε ένα μικρό αυτόνομο δουκάτο. Οι Τεύτονες Ιππότες πολιόρκησαν το Γκνιεφκόβο το 1332 κατά τη διάρκεια του πολέμου τους με την Πολωνία. Για να αποφύγει τη σύλληψη, ο Καζίμιρ πυρπόλησε το οχυρό του και εγκατέλειψε την πόλη. Δεν θα ανακτούσε τον έλεγχο του δουκάτου μέχρι τη Συνθήκη του Κάλις το 1343.

Το 1364/1365, ο Βλάντισλαφ ο Λευκός υποθήκευσε το Γκνιεφκόβο στον Πολωνό βασιλιά Καζίμιρ Γ΄ το Μέγα. Το 1408, η πόλη φιλοξένησε μια συνάντηση μεταξύ του Πολωνού Βασιλιά Βλαδίσλαου Β΄ Γιαγκέλο και των Τεύτονων Ιπποτών για την αμφισβητούμενη Γη του Ντόμπζιν. Από το 1409 έως το 1411, το Γκνιεφκόβο έπαιξε σημαντικό ρόλο στον Πολωνο-Λιθουανικό-Τευτονικό Πόλεμο. Διοικητικά βρισκόταν στο Βοεβοδάτο Ινοβρότσουαφ στην Επαρχία Μείζονος Πολωνίας του Πολωνικού Στέμματος.

Το Γκνιεφκόβο καταστράφηκε από πολλές πυρκαγιές κατά τον 16ο αιώνα, περιορίζοντας την ανάπτυξή του. Κατά τον 17ο και τον 18ο αιώνα, οι πόλεμοι με τη Σουηδία και οι επακόλουθες εστίες ασθενειών κατέστρεψαν την πόλη.

Το Γκνιεφκόβο προσαρτήθηκε από το Βασίλειο της Πρωσίας το 1772 μετά τον πρώτο διαμελισμό της Πολωνίας (αλλά από το 1807 έως το 1815 το Γκνιεφκόβο ήταν μέρος του Δουκάτου της Βαρσοβίας), κατά τη διάρκεια του οποίου η οικονομία άρχισε να αναπτύσσεται. Ξεκινώντας το 1843, ένας δρόμος συνέδεε την πόλη με το Ινοβρότσουαφ και το Τόρουν. Οι Εβραίοι και οι Γερμανοί έγιναν ολοένα και πιο εξέχοντες, ενώ ο ντόπιος πολωνικός πληθυσμός υπέφερε από μια επίσημη πολιτική διακρίσεων και εξαναγκαστικής γερμανοποίησης. Μέρος της Γερμανίας από το 1871, το 1879 η γερμανική αυτοκρατορική διοίκηση, ακολουθώντας την πολιτική του Όττο φον Μπίσμαρκ για αναγκαστική γερμανοποίηση των αρχαίων πολωνικών εδαφών και των σλαβικών λαών τους, άλλαξε το όνομα της πόλης στο γερμανικό Argenau (Άργκεναου). Μια γενική απεργία ξέσπασε αφού τα γερμανικά έγιναν η απαιτούμενη επίσημη γλώσσα για τα θρησκευτικά μαθήματα. Η ηλεκτρική ενέργεια έγινε διαθέσιμη σε όλη την πόλη το 1908.

Μετά τον Α΄ Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο, το 1918, η Πολωνία ανέκτησε την ανεξαρτησία και στη συνέχεια ξέσπασε η Εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας (1918-1919), στόχος της οποίας ήταν η επανένταξη της περιοχής και της πόλης με το αναγεννημένο πολωνικό κράτος. Στις 17 Ιανουαρίου 1920, μετά από πάνω από ένα χρόνο μαχών, το Γκνιεφκόβο τελικά ανακαταλήφθηκε από τους Πολωνούς και έτσι εντάχθηκε ξανά στην Πολωνία. Η πόλη υπέφερε πολύ κατά τη διάρκεια της πολωνικής οικονομικής κρίσης που ακολούθησε τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Την παραμονή του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου το ποσοστό ανεργίας ήταν στο 70%.

Μνημείο στον χώρο της γερμανικής σφαγής 4.000 Πολωνών

Κατά τη διάρκεια της γερμανικής εισβολής στην Πολωνία, η οποία ξεκίνησε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, η πόλη κατελήφθη από τη Γερμανία στις 2 Σεπτεμβρίου 1939. Κατά τη διάρκεια της επακόλουθης γερμανικής κατοχής, ο τοπικός πολωνικός πληθυσμός υποβλήθηκε σε διάφορα εγκλήματα, όπως σφαγές, απελάσεις, εκτοπίσεις σε καταναγκαστικά έργα και σε ναζιστικά στρατόπεδα συγκέντρωσης. Ήδη τον Σεπτέμβριο του 1939, οι Γερμανοί κατέστρεψαν το προπολεμικό μνημείο των συμμετεχόντων στην Εξέγερση της Μείζονος Πολωνίας. Περίπου 4.000 Πολωνοί πολίτες από το Γκνιεφκόβο και τις κοντινές πόλεις Ινοβρότσουαφ, Μπίντγκοστς και Τόρουν εκτελέστηκαν από τους Ναζί Γερμανούς στα δάση που περιβάλλουν την πόλη. Ανάμεσα στα θύματα ήταν Πολωνοί δάσκαλοι, διευθυντές, αγρότες, μουσικοί, σιδηροδρομικοί υπάλληλοι, τοπικοί αξιωματούχοι (βλ. Ιντελιγκέντσακτιον). Οι κάτοικοι του Γκνιεφκόβο ήταν επίσης μεταξύ των 56 Πολωνών που σφαγιάστηκαν σε μια φυλακή στο Ινοβρότσουαφ στις 22–23 Οκτωβρίου 1939. Το 1944-1945, οι Γερμανοί λειτούργησαν επίσης ένα γυναικείο υποστρατόπεδο του στρατοπέδου συγκέντρωσης Στούτχοφ στην πόλη. Τα πολωνικά και σοβιετικά στρατεύματα κατέλαβαν το Γκνιεφκόβο στις 21 Ιανουαρίου 1945. Η πόλη αποκαταστάθηκε στην Πολωνία, αν και με ένα σοβιετικό κομμουνιστικό καθεστώς, και έτσι ξεκίνησαν τα 44 χρόνια της Κομμουνιστικής Πολωνίας.

Το 1989, πραγματοποιήθηκαν οι πρώτες, από το 1939, ελεύθερες και δημοκρατικές εκλογές στο Γκνιεφκόβο όπως και στην υπόλοιπη Λαϊκή Δημοκρατία της Πολωνίας. Μεταξύ 1978 και 1998, το Γκνιεφκόβο ανήκε στο Βοεβοδάτο Μπίντγκοστς και από τη διοικητική μεταρρύθμιση του 1998 ανήκει στο Βοεβοδάτο Κουγιαβίας-Πομερανίας.