Φαρνάκης Β΄ του Πόντου

Ο Φαρνάκης Β΄ του Πόντου (97 π.Χ.-47 π.Χ.) ήταν βασιλεύς στο Βασίλειο του Βοσπόρου και στο Βασίλειο του Πόντου (63 π.Χ.-47 π.Χ.), η καταγωγή του ήταν Περσική και Ελληνική. Ο Φαρνάκης Β΄ ήταν ο μικρότερος γιος του βασιλέως του Πόντου Μιθριδάτη ΣΤ΄ και της πρώτης συζύγου και αδελφής του Λαοδίκης, το όνομα του το έδωσε ο προπάππους του Φαρνάκης Α΄ του Πόντου. Όταν ξέσπασε ο Γ´ Μιθριδατικός πόλεμος ο πατέρας του ηττήθηκε από τους Ρωμαίους και αυτοκτόνησε (63 π.Χ.), οι Ρωμαίοι κατέκτησαν το δυτικό τμήμα του βασιλείου και δημιούργησαν την επαρχία Βιθυνία και Πόντος. Το ανατολικό τμήμα παρέμεινε υπό την βασιλεία του Φαρνάκη Β΄, κυβέρνησε ως υποτελής στους Ρωμαίους.

Φαρνάκης Β΄ του Πόντου
Χρυσός στατήρ. Στη μία όψη κεφαλή με διάδημα. Άλλη όψη: Απόλλων καθήμενος σε θρόνο, κρατεί κλαδί με το δεξί χέρι, ενώ στηρίζει το αριστερό επάνω σε κιθάρα, μπροστά του τρίποδας, επιγρ.: BAΣΙΛΕΩΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΜΕΓΑΛΟΥ ΦΑΡΝΑΚΟΥ, έτος ΣΜΓ΄ = 243 = 55/4 π.Χ. Παντικάπαιον, 8,11 γραμ.
Γενικές πληροφορίες
Γέννηση	95 π.Χ.
Θάνατος	47 π.Χ.
Πληροφορίες ασχολίας
Ιδιότητα	μονάρχης
Οικογένεια
Τέκνα	Δύναμις (βασίλισσα του Βοσπόρου) Δαρείος του Πόντου Αρσάκης του Πόντου
Γονείς	Μιθριδάτης ΣΤ΄ Ευπάτωρ και Λαοδίκη
Αδέλφια	Μιθριδάτης της Κολχίδας Μαχάρης Αρκαθίας Κλεοπάτρα του Πόντου Αθηναΐς Φιλόστοργος Β΄
Οικογένεια	Δυναστεία των Μιθριδατιδών
Αξιώματα και βραβεύσεις
Αξίωμα	βασιλιάς του Πόντου (62 π.Χ.–46 π.Χ.)
Σχετικά πολυμέσα

Επανάσταση εναντίον του πατέρα του

Ο Φαρνάκης Β΄ ανατράφηκε σαν διάδοχος του πατέρα του αν και δεν υπάρχουν πολλές πληροφορίες για την παιδική του ηλικία. Το όνομα του καταγράφηκε για πρώτη φορά όταν ο Πομπήιος νίκησε τον πατέρα του στον Γ΄ Μιθριδατικό πόλεμο. Ο Δίων Κάσσιος και ο Φλώρος έγραψαν ότι ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ήταν έτοιμος να επιτεθεί στην Ιταλία, είτε μέσω του Δούναβη είτε από την Θράκη και την Μακεδονία. Ο Αππιανός έγραψε ότι ήταν έτοιμος να εισβάλει στην Ιταλία χωρίς πολλές λεπτομέρειες. Τα σχέδια αυτά προκάλεσαν μεγάλες αντιδράσεις στον στρατό του, ο Κάστωρ της Φαναγορίας και τα κάστρα του στις ανατολικές ακτές στην Μαύρη θάλασσα επαναστάτησαν, ακολούθησε και ο γιος του Φαρνάκης. Ο Αππιανός έγραψε ότι ο Φαρνάκης συνωμότησε εναντίον του πατέρα του, οι συνομώτες συνελήφθησαν και βασανίστηκαν αλλά για τον ίδιο ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ έδωσε εντολή να του χαριστεί η ζωή. Ο Φαρνάκης κατέφυγε σε Ρωμαίους αποστάτες και τους είπε να μην μπουν στον κίνδυνο να συμμετέχουν στην εκστρατεία του πατέρα του. Οι στρατιώτες επαναστάτησαν εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄ και ανακηρύξαν βασιλιά τον γιο του Φαρνάκη. Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ ζήτησε από τον γιο του την άδεια να αποχωρήσει με ασφάλεια, όταν το αρνήθηκε επιχείρησε να αυτοκτονήσει με δηλητήριο, επειδή δεν έφερνε αποτέλεσμα λόγω εθισμού έδωσε εντολή σε έναν από τους στρατιώτες του να τον αποκεφαλίσει.

Ο Φαρνάκης ζήτησε την άδεια από τους Ρωμαίους να κυβερνήσει ο ίδιος ως υποτελής βασιλεύς στην θέση του πατέρα του, ο Πομπήιος τον όρισε "φίλο, σύμμαχο της Ρώμης και υποτελή βασιλιά στο ανατολικό τμήμα του Πόντου". Η περιοχή που έμεινε ανεξάρτητη από την εξουσία του Φαρνάκη Β΄ ήταν η Φαναγορία στον δυτικό Πόντο επειδή επαναστάτησε πρώτη εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄. Ο Δίων Κάσσιος έδωσε έναν λεπτομερή λογαριασμό σχετικά με την επανάσταση του Φαρνάκη, πολλοί δυσαρεστημένοι ευγενείς του Μιθριδάτη ΣΤ΄ επαναστάτησαν επίσης, ανάμεσα τους και γιοι του. Ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ αποφάσισε να τους τιμωρήσει, ο Φαρνάκης φοβήθηκε τον πατέρα του αλλά είχε ισχυρές ελπίδες ότι θα τον βοηθήσει ο Πομπήιος να γίνει βασιλεύς του Πόντου. Ο Φαρνάκης βάδισε στο Παντικάπαιον εναντίον του Μιθριδάτη ΣΤ΄, κατέλαβε την πόλη και διέταξε κατόπιν την θανάτωση του πατέρα του. O Μιθριδάτης ΣΤ΄ προσπάθησε να αυτοκτονήσει με δηλητήριο αλλά επειδή είχε εθιστεί δεν πέθαινε, τότε διέταξε έναν Γαλάτη στρατιώτη να τον αποκεφαλίσει. Ο Φαρνάκης ταρίχευσε το σώμα του πατέρα του και το έστειλε στον Πομπήιο, ο στόχος του ήταν να του αποδείξει ότι ο πατέρας του είναι νεκρός και να του επιτρέψει να γίνει βασιλιάς του Πόντου, ο Πομπήιος ανταποκρίθηκε θετικά. Ο Φήστος σε αντίθεση με τον Δίων Κάσσιο και τον Αππιανό έγραψε ότι ο Πομπήιος διόρισε βασιλιά του Βοσπόρου και της Κολχίδας τον Αρίσταρχο. Ο Αππιανός έγραψε ότι ο Φαρνάκης πολιόρκησε την Φαναγορία στα δυτικά, την κατέλαβε αλλά δεν τιμώρησε τους κατοίκους, πήρε μόνο μερικούς ομήρους πριν ξεκινήσει τις επιθέσεις του στην Ανατολή.

Επιθέσεις σε Καππαδοκία

Ο Ιούλιος Καίσαρ ξεκίνησε εμφύλιο πόλεμο με τον Πομπήιο (49 π.Χ.), τον νίκησε (47 π.Χ.), στην συνέχεια πήγε στην Αίγυπτο και ξεκίνησε την πολιορκία της Αλεξάνδρειας. Ο Φαρνάκης Β΄ εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία της απουσίας του Καίσαρα για να επιτεθεί στην Ανατολή. Ο Δειόταρος που ήταν βασιλιάς στην Μικρασιατική Γαλατία και την Μικρή Αρμενία έλλειπε, αυτό σύμφωνα με τον Δίων Κάσσιο το εκμεταλλεύτηκε ο Φαρνάκης Β΄ για να επιτεθεί στην Μικρή Αρμενία, τμήμα της Καππαδοκίας. Ο Φαρνάκης Β΄ κατέλαβε πολλές πόλεις στην Ρωμαϊκή επαρχία της Βιθυνίας που ήταν παλιότερα τμήμα του Πόντου αλλά είχε ανατεθεί από τους Ρωμαίους στην Βιθυνία. Ο Ιούλιος Καίσαρας έντονα ενοχλημένος από την Αίγυπτο έστειλε στην Ρωμαϊκή επαρχία της Ασίας τον στρατηγό Γναίο Δομίτιο Καλβίνο ως αρχηγό Λεγεώνας. Ο Αριοβαρζάνης Γ΄ της Καππαδοκίας και ο Δειόταρος ενώθηκαν μαζί του, βάδισαν εναντίον του Φαρνάκη Β΄ που είχε κυριεύσει την Νικόπολη της Μικρής Αρμενίας. Ο Φαρνάκης Β΄ ζήτησε ειρήνη αλλά ο Δομίτιος την απέρριψε, προχώρησε σε επίθεση αλλά συνετρίβη και οπισθοχώρησε. Ο Φαρνάκης κατέκτησε το υπόλοιπο του Πόντου, στην συνέχεια κατέλαβε την Αμισό και θανάτωσε όλους τους ενήλικους κατοίκους. Ο υποτελής του ωστόσο Άσανδρος του Βοσπόρου επαναστάτησε με αποτέλεσμα να διακόψει ο Φαρνάκης Β΄ την επέλαση του στην Ασία.

Η νίκη του επί του Ρωμαίου στρατηγού Δομίτιου

Ο Πλούταρχος έγραψε ότι ο Φαρνάκης Β΄ νίκησε τον Δομίτιο και τον ανάγκασε να φύγει από τον Πόντο, κατόπιν κατέλαβε την Βιθυνία και την Καππαδοκία. Προσκάλεσε όλους τους πρίγκιπες και τους τετράρχες να προχωρήσουν σε εξέγερση εναντίον της Ρώμης. Ο Αππιανός στο βιβλίο του "Εμφύλιοι πολεμοι" αναφέρει ότι όταν κατέκτησε την Αμισό πούλησε όλους τους κατοίκους στην δουλεία και έκανε τα αγόρια της ευνούχους. Στο βιβλίο του "Μιθριδατικοί πόλεμοι" έγραψε ότι κατέλαβε την Σινώπη, προχώρησε προς την Αμισό και αυτός ήταν ο λόγος που ο Δομίτιος απεστάλη εναντίον του. Η επανάσταση του Άσανδρου τον οδήγησε ωστόσο σε κάθε περίπτωση να σταματήσει την προέλαση του στην Ασία. Ο Φλώρος καταγράφει την Καππαδοκία με την πρόταση ότι δεν της επιτέθηκε αλλά την απελευθέρωσε από την Ρωμαϊκή κυριαρχία. Ο Μάρκος Τύλλιος Κικέρων έγραψε ότι ο Δειόταρος ενίσχυσε τον Δομίτιο οικονομικά, αναγκάστηκε να διαπραγματευτεί ακόμα και την περιουσία του. Οι Αλεξανδρινοί Πόλεμοι μας δίνουν λεπτομερείς λογαριασμούς σχετικά με την σύγκρουση του Δομίτιου με τον Φαρνάκη Β΄. Ο Δειόταρος δεν ήθελε με κανέναν τρόπο να επιτρέψει στον Φαρνάκη Β΄ να καταλάβει την Μικρή Αρμενία γιατί τότε δεν θα είχε χρήματα να στείλει στον Ιούλιο Καίσαρα, αυτά που του είχε υποσχεθεί. Ο Δομίτιος ζήτησε από τον Φαρνάκη Β΄ να αποχωρήσει ειρηνικά από την Καππαδοκία χωρίς να χρειαστεί να εμπλακούν σε πόλεμο, κατόπιν έστειλε στην Αλεξάνδρεια τις δύο Λεγεώνες που είχε υποσχεθεί στον Καίσαρα. Ο Δομίτιος είχε στην διάθεση του μόνο την 36η Ρωμαϊκή Λεγεώνα και άλλες δύο που του είχε παραχωρήσει ο Δειόταρος.

Οι ιππείς που είχε στην διάθεση του ανέρχονταν σε 1000, άλλους τόσους του έστειλε ο Αριοβαρζάνης Γ΄, οι δυνάμεις συκεντρώθηκαν στην Κόμανα Ποντική. Ο Φαρνάκης Β΄ απάντησε στον Δομίτιο ότι είχε αποχωρήσει από την Καππαδοκία, κρατούσε μόνο την Μικρή Αρμενία η οποία ήταν κληρονομιά του πατέρα του. Ο Δομίτιος θεώρησε την απάντηση αυτή ως αδυναμία του Φαρνάκη Β΄ να διατηρήσει την Καππαδοκία, συνεπώς θα μπορούσε να τον νικήσει καταλαμβάνοντας και την Μικρή Αρμενία, βάδισε σε μια ψηλή κορυφογραμμή που βρισκόταν στα σύνορα της Αρμενίας με την Καππαδοκία. Η περιοχή ήταν ωστόσο ακατάλληλη για τα στρατεύματα του Δομίτιου, ο Φαρνάκης Β΄ του έκανε συνεχώς ειρηνικές προτάσεις αλλά εκείνος της απέρριπτε όλες. Ο Φαρνάκης Β΄ προσπάθησε να ρίξει στην παγίδα τον Δομίτιο, έβαλε τους κτηνοτρόφους να βοσκήσουν αμέριμνοι τα βοοειδή τους ώστε να πιστέψει ο Δομίτιος ότι είναι ανέτοιμος για την μάχη και να κάνει επίθεση. Ο Δομίτιος καθυστερούσε ωστόσο και ο Φαρνάκης άρχισε να υποψιάζεται ότι αναγνώρισε το σχέδιο του. Ο Δομίτιος στρατοπέδευσε έξω από την Νικόπολη της Μικρής Αρμενίας και περίμενε ενισχύσεις από την Καππαδοκία. Ο Φαρνάκης Β΄ αναγνώρισε με την σειρά του τις μεγάλες αδυναμίες του Δομίτιου επειδή ο Καίσαρας του ζητούσε βοήθεια από την Αίγυπτο και προσπάθησε να τις εκμεταλλευτεί. Ο Δομίτιος βρέθηκε σε αδιέξοδο επειδή θα ήταν μεγάλη ντροπή για αυτόν να υποχωρήσει και παρατάχθηκε για την μάχη. Στην μάχη που ακολούθησαν οι Ρωμαίοι έπεσαν στην παγίδα και συνετρίβησαν, ο Δομίτιος αναγκάστηκε να δραπετεύσει ανατολικά. Ο Φαρνάκης Β΄ κατέλαβε ολόκληρο τον Πόντο με καύχημα ότι ανέκτησε ολόκληρο το βασίλειο του πατέρα του με βεβαιότητα ότι ο Καίσαρας βρισκόταν στην Αίγυπτο και δεν θα τον ενοχλούσε, τιμώρησε σκληρά και τους αποστάτες.

Οριστική συντριβή από τον Ιούλιο Καίσαρα

Ο Δίων Κάσσιος έγραψε ότι όταν ο βασιλιάς της Αιγύπτου Πτολεμαίος ΙΓ΄ Θεός Φιλοπάτωρ ηττήθηκε ο Ιούλιος Καίσαρας έσπευσε για την Αρμενία. Ο Φαρνάκης Β΄ ο οποίος πήγαινε βόρεια για να καταστείλει την εξέγερση του Άσανδρου αναγκάστηκε να επιστρέψει για να αντιμετωπίσει τον Καίσαρα, του έστειλε απεσταλμένους για ειρήνη και το χέρι της κόρης του σε γάμο. Ο Καίσαρας υποπτεύθηκε τις προθέσεις του, φέρθηκε καλά στις δύο πρώτες αποστολές αλλά επιτέθηκε στην τρίτη, την ίδια μέρα νίκησε τον Φαρνάκη Β΄ σε μάχη. Ο Πλούταρχος έγραψε ότι ο Καίσαρας πληροφορήθηκε όλα τα γεγονότα στον δρόμο, διέσχισε την Ασία με τρεις λεγεώνες. Όταν συνάντησε τον Φαρνάκη Β΄ τον συνέτριψε στην "μάχη της Ζέλας" (47 π.Χ.) και τον έδιωξε τελείως από τον Πόντο. Ο Σουητώνιος έγραψε ότι νίκησε τον Φαρνάκη "σε μιά μόνο μάχη, πέντε μέρες μετά την άφιξη του και τέσσερεις ώρες από όταν τον είδε". Ο Φροντίνος έγραψε ότι ο Καίσαρας συγκέντρωσε τους άντρες του σε έναν λόφο και έκανε εύκολη την νίκη τους με την ασταμάτητη ρίψη βελών από ψηλά. Ο Αππιανός έγραψε ότι όταν ο Καίσαρας βρισκόταν σε απόσταση 3 χιλιομέτρων του έστειλε απεσταλμένους ο Φαρνάκης για ειρήνη, του πρόσφερε ένα χρυσό στέμμα και την κόρη του για γάμο. Ο Καίσαρας αναρωτήθηκε με οργή "γιατί να χαριστώ στον δολοφόνο του ίδιου του πατέρα του;, πήδηξε από το άλογο του και σκότωσε πολλούς άνδρες του εχθρού με μόλις 100 ιππείς.

Ο Πλούταρχος και ο Αππιανός έγραψαν ότι ο Ιούλιος Καίσαρας έγραψε την φράση "ήρθα, είδα, κατέκτησα!", με στόχο να περιγράψει την βιαιότητα της μάχης σε έναν φίλο στην Ρώμη. Ο Φλώρους τονίζει ότι ο Καίσαρας συνέτριψε τον Φαρνάκη "σαν μια βροντή που σε χτυπάει και εξαφανίζεται, τον συνέτριψε πριν καν τον δει μπροστά του". Ο Αππιανός έγραψε ότι ο Καίσαρας αναρωτήθηκε "Ω τυχερέ Πομπήιε, έγινες διάσημος με τον πατέρα αυτού του ανίκανου άνδρα!". Σύμφωνα με τον Σουετώνιο ο Καίσαρας τόνισε "ο Πομπήιος είχε μια εξαιρετική τύχη, κέρδισε την φήμη του ως διάσημος στρατηγός με μία ανίκανη οικογένεια". Μόλις απέπλευσε στην Συρία έμαθε για τις ταραχές που είχαν ξεσπάσει στην Ρώμη αλλά ήθελε πρώτα να λύσει τις υποθέσεις του στην Ασία. Ο Αριοβαρζάνης Β΄ της Καππαδοκίας βρισκόταν σε εμφύλια σύγκρουση με τον αδελφό του Αριαράθη, ο Καίσαρας έδωσε στον τελευταίο ένα τμήμα της Μικρής Αρμενίας να το κυβερνήσει ως υποτελής του αδελφού του. Όταν βρέθηκε στην Μικρασιατική Γαλατία συνάντησε τον βασιλιά Δειόταρο, του ζήτησε μία επιπλέον Λεγεώνα για να αναπληρώσει τους 1000 που είχε χάσει από όταν έφυγε από την Αίγυπτο. Ο Ιούλιος Καίσαρας δέχτηκε απεσταλμένους από τον Φαρνάκη Β΄ και του ζήτησε να σταματήσει τις εχθροπραξίες και θα υπακούσει σε όλες τις εντολές του, ο Καίσαρας του ζήτησε να εγκαταλείψει τελείως τον Πόντο και να αποζημιώσει τους Ρωμαίους πολίτες. Ο Φαρνάκης Β΄ συμφώνησε σε όλα αλλά συνεχώς καθυστερούσε να το πράξει με αποτέλεσμα να αναγνωρίσει ο Καίσαρας ύποπτες προθέσεις και ετοιμάστηκε ξανά για πόλεμο. Ο Φαρνάκης Β΄ στρατοπέδευσε στον κάμπο της Ζέλας στον Πόντο, επισκεύασε την ράμπα που είχε κατασκευάσει ο πατέρας του στον Γ΄ Μιθριδατικό Πόλεμο. Ο Ιούλιος Καίσαρας βρισκόταν σε απόσταση 5 μίλια, την νύχτα μετακινήθηκε σε κάποιο άλλο σημείο στο οποίο ο Μιθριδάτης ΣΤ΄ είχε νικήσει τους Ρωμαίους, αυτό έριξε τον Φαρνάκη Β΄ ξανά στην παγίδα. Η ήττα που γνώρισε ο Φαρνάκης Β΄ ήταν ολοκληρωτική, ολόκληρος ο στρατός του εξοντώθηκε, μόνο ο ίδιος ο Φαρνάκης Β΄ κατόρθωσε να δραπετεύσει.

Θάνατος

Μετά την ήττα του ο Φαρνάκης Β΄ συγκέντρωσε 1000 ιππείς και βάδισε προς το βασίλειο του Βοσπόρου με στόχο να το καταλάβει από τον Άσανδρο. Ο Καίσαρας έπρεπε να επιστρέψει στην Ρώμη και δεν είχε χρόνο να συνεχίσει τις μάχες, έστειλε τον Δομίτιο στην θέση του αλλά βρήκε τον θάνατο όταν τον ποδοπάτησαν τα άλογα του. Ο Φαρνάκης Β΄ βρέθηκε μόνος του αντιμέτωπος με τον Άσανδρο αλλά ηττήθηκε ξανά επειδή είχε χάσει τα άλογα του και οι άνδρες αντιμετώπισαν πεζοί τους ιππείς του Άσανδρου, στην μάχη έπεσε και ο ίδιος. Ο Στράβων έγραψε ότι μετά την νίκη του ο Άσανδρος κατέλαβε όλο το βασίλειο του Βοσπόρου. Ο Ιούλιος Καίσαρας δημιούργησε μια τετραρχία στην Γαλατία, τον τίτλο του βασιλιά στην Τετραρχία πήρε ο αδελφός του Φαρνάκη Β΄ Μιθριδάτης του Κιμμερίου Βοσπόρου, του επέτρεψε να κατακτήσει και το Βασίλειο του Βοσπόρου ώστε να τιμωρήσει τον Άσανδρο για την αλαζονεία του. Ο Φαρνάκης Β΄ ήταν 50 ετών όταν πέθανε και διετέλεσε βασιλεύς του Βοσπόρου και του Πόντου 15 χρόνια.

Νομίσματα

Έχουν σωθεί νομίσματά του από το 55 ως το 50 π.Χ.. Ένα από αυτά έχει το κεφάλι του στη μία πλευρά και στην άλλη ο Απόλλωνας μισοντυμένος, καθήμενος επί θρόνου με πόδια ζώων, ακουμπά με τοn αριστερό του χέρι στην κιθάρα του και κρατεί δάφνινο κλαδί επάνω από τρίποδα. Επιγραφή: ΒΑΣΙΛΕΩΣ ΒΑΣΙΛΕΩΝ ΦΑΡΝΑΚΟΥ ΜΕΓΑΛΟΥ.

Οικογένεια και διαδοχή

Ο πατέρας του είχε κάνει συμμαχία με τις φυλές των Σαρματών και μάλλον δια μέσου αυτής ο Φαρνάκης Β΄ νυμφεύτηκε μία ανώνυμη ευγενή των Σαρματών. Ίσως ήταν πριγκίπισσα, συγγενή του ηγεμόνα τους ή μία αριστοκράτισσα με επιρροή και υψηλή θέση. Γιος τους ήταν ο:

• Δαρείος βασιλιάς του "Πόντου" (Κιμμερίου Βοσπόρου), βασ. 37-36 π.Χ..
• Δύναμις π. 67 π.Χ. - 8 μ.Χ., η φιλορωμαία. Παντρεύτηκε πρώτα τον Άσανδρο, έπειτα τον Σκριβώνιο και μετά τον Πολέμονα Α΄.
• Αρσάκης άκμασε 1ος αι. π.Χ.., πρίγκιπας του "Πόντου".

Τα ονόματα αντανακλούν την Ελληνική και Περσική κληρονομία και καταγωγή. Έπειτα από το τέλος του, οι δύο γιοί του έγιναν από τον Μάρκο Αντώνιο βασιλείς τού Πόντου για ένα διάστημα. Μετά τους διαδέχθηκε η Δύναμις και οι τρεις σύζυγοί της στο βασίλειο του Κιμμερίου Βοσπόρου. Οι απόγονοί της έγιναν οι μελλοντικοί βασιλείς.

Η όπερα Φαρνάκης Β΄

Τον 18ο αι. ο λιμπρετίστας Αντόνιο-Μαρία Λουτσίνι σχεδίασε ένα λιμπρέτο, βασισμένος σε συμβάντα από τη ζωή τού Φαρνάκη Β΄, το οποίο το 1727 ο Αντόνιο Βιβάλντι πρόσθεσε τη μουσική· η όπερα ονομάστηκε Φαρνάκης. Το έργο ανανεώθηκε πολλές φορές, που δηλώνει, ότι έγινε μία από τις πιο δημοφιλείς όπερές του. Και άλλοι συνθέτες έθεσαν τη μουσική στο λιμπρέτο, όπως ο Γιόζεφ Μυσλιβέτσεκ, του οποίου η όπερα Φαρνάκης το 1767 ήταν μάλλον η καλύτερη από όμοιες προσπάθειες, που ακολούθησαν την επένδυση τού Βιβάλντι. Ο Φαρνάκης Β΄ εμφανίζεται επίσης στην όπερα Μιθριδάτης, βασιλιάς τού Πόντου τού Βόλφγκανγκ Αμαντέους Μότσαρτ.

Πηγές

• Appian, The Foreign Wars, The Mithridatic Wars, CreateSpace Independent Publishing Platform, 2014; ISBN 978-1503114289
• Cassius Dio, Roman History, vol. 4, Books 41-45 (Loeb Classical Library), Loeb, 1989; ISBN 978-0674990739
• Julius Caesar, The Civil War: Together with the Alexandrian War, the African War, and the Spanish War, Penguin Classics, new impression edition, 1976;