Ειδικό ερασιτεχνικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου

Πρωτάθλημα Πρωταθλητριών Ε.Π.Σ.
Διοργανωτής	Ελληνική Ποδοσφαιρική Ομοσπονδία
Ίδρυση	1960
Χώρα	Ελλάδα
Αριθμός ομάδων	56 σε 8 ομίλους
Επίπεδο	4
Άνοδος	Γ΄ Εθνική Κατηγορία
Περισ. κατακτήσεις	Αναγέννηση Άρτας; (4 φορές στην 1η Θέση)
Ιστοσελίδα	Επίσημος ιστότοπος
	2023
	wikidata (π • σ • ε )

Το ειδικό ερασιτεχνικό πρωτάθλημα ποδοσφαίρου (επίσημα: Πρωτάθλημα Πρωταθλητριών Ε.Π.Σ.)^[1] είναι ποδοσφαιρική διοργάνωση που εφαρμόζεται σε αρκετές περιπτώσεις, με τη συμμετοχή των πρωταθλητών των τοπικών ποδοσφαιρικών ενώσεων της Ελλάδας. Δεν αποτελεί Εθνική Κατηγορία, καθώς δεν έχει σταθερή σύνθεση και για τη διεξαγωγή του απαραίτητη προϋπόθεση είναι να έχουν ολοκληρωθεί τα τοπικά πρωταθλήματα. Πρώτη φορά εφαρμόσθηκε κατά την τριετία 1960-1962, ως μια μορφή τύπου Β΄ Εθνικής. Η διοργάνωση επανήλθε κατά το διάστημα 1968-1977 ως "Ερασιτεχνικό Πρωτάθλημα", τη φορά αυτή για να προκρίνει ομάδες για τη Β΄ Εθνική.

Από το 1987 και εντεύθεν ο ρόλος της περιορίσθηκε στο να επιτρέπει την πρόκριση για τη Δ΄ Εθνική. Υπήρξε επίσης και μια περίπτωση, την ποδοσφαιρική περίοδο 2002-03, όταν λόγω αναδιάρθρωσης, χρησιμοποιήθηκε ο θεσμός αυτός για να περιορίσει στο ήμισυ τον αριθμό των πρωταθλητών Δ΄ Εθνικής που θα ανέβαιναν στη Γ΄ Εθνική (από τους δέκα πρωταθλητές ομίλων προκρίθηκαν τελικά οι πέντε, ύστερα από μονούς αγώνες μπαράζ σε ουδέτερες έδρες). Για δέκατη ένατη φορά στα χρονικά έλαβε χώρα μετά την ολοκλήρωση της κανονικής περιόδου 2011-12.

Ωστόσο, στις 25 Ιουλίου 2012, η Ε.Π.Ο. πήρε απόφαση^[2] να ακυρώσει επί της ουσίας το Ειδικό Πρωτάθλημα 2012, αφού προέκρινε για άνοδο στη Δ΄ Εθνική όλους τους τοπικούς πρωταθλητές που μετείχαν σε αυτό. Αυτή όμως η απόφαση σε καμία περίπτωση δεν αποτελεί και κατάργηση της διοργάνωσης, καθόσον από την περίοδο 2012-13, όταν και λήφθηκαν οι οριστικές αποφάσεις^[3] για τη συνένωση Γ΄ Εθνικής και Δ΄ Εθνικής σε μια ερασιτεχνική κατηγορία των 6 (και εν συνεχεία των 4) ομίλων, ο ρόλος του Ειδικού Πρωταθλήματος απέκτησε βαρύνουσα σημασία.^[4] Το 2015 διεξήχθη για 22η φορά και την άνοδο στη Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία για την περίοδο 2015-16 κατέκτησαν οι πρωταθλητές εκάστου ομίλου, συνολικά 14 σύλλογοι, ενώ το 2016 οι δυο πρώτοι κάθε ομίλου, 28 δηλαδή ομάδες, προβιβάστηκαν στη Γ΄ Εθνική. Από το 2017 έως το 2021 δε διεξάχθηκε ειδικό πρωτάθλημα οριστικά, και όλες οι πρωταθλήτριες των τοπικών ενώσεων προβιβάστηκαν.^[5] Το 2022, μετά από 5 χρόνια, η διοργάνωση επανασυστάθηκε σε 8 ομίλους των 56 πρωταθλητριών ομάδων των Ε.Π.Σ.

Η πρώτη τριετία Επεξεργασία

Μετά το πέρας των τοπικών διοργανώσεων συστάθηκαν όμιλοι (από τρεις έως και δέκα, ανά περίπτωση) όπου συμμετείχαν οι πρωταθλητές των ποδοσφαιρικών ενώσεων της χώρας, διεκδικώντας την άνοδο στην Α΄ Εθνική Κατηγορία.

1960	Φωστήρας • Ατρόμητος Πειραιά • Θερμαϊκός
1961	Α.Ο. Αιγάλεω • Πανελευσινιακός • Νίκη Βόλου
1962	Παναιγιάλειος • Πιερικός

Το διάστημα 1968–1977 Επεξεργασία

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται οι νικήτριες ομάδες των αγώνων μπαράζ (ή play off όπως θα μπορούσαν να αναφερθούν με την σημερινή ορολογία) που προέκυψαν από τους κατά τόπους ομίλους, μετά την λήξη των τοπικών πρωταθλημάτων τις περιόδους 1967–68 έως 1976–77, όταν και δεν υπήρχε τρίτη κατηγορία, με σκοπό τον προβιβασμό στην Β' Εθνική.

Ενδεικτικές βαθμολογίες ομίλου του Ειδικού Πρωταθλήματος από τις σεζόν 1973-74 και 1975-76

1968	Αργοναύτης Πειραιά • Μέγας Αλέξανδρος Θεσσαλονίκης
1969	Αναγέννηση Άρτας • Αναγέννηση Καρδίτσας
1970	Πανδραμαϊκός • Απόλλων Κρύας Βρύσης • Α.Ο. Καρδίτσας • Πανασπροπυργιακός • Εργοτέλης • Παναργειακός
1971	Ορέστης Ορεστιάδας • Φ.Α.Σ. Νάουσα • Α.Ε. Ορχομενού • Α.Π.Ο. Ρουφ • Ορφέας Αιγάλεω • Πανηλειακός
1972	Π.Ο. Μουδανιών • Α.Ο. Θήβα • Αναγέννηση Επανωμής • Ηλυσιακός • Φοίβος Κρεμαστής • Παννεμεατικός
1973	Νέστος Χρυσούπολης • Νίκη Πολυγύρου • Αχιλλέας Φαρσάλων • Α.Σ. Λαμία • Παναιτωλικός • Παναρκαδικός • Ολυμπιακός Λιοσίων • Α.Ο. Σύρου • Απόλλων Μυτιλήνης
1974	Εθνικός Σιδηροκάστρου • Φ.Σ. Κοζάνης • Μακεδονικός Σιάτιστας • Δήμητρα Τρικάλων • Α.Π.Σ. Πάτραι • Δόξα Βύρωνα • Α.Ο. Μοσχάτου • Διαγόρας Ρόδου
1975	Ακρίτες Συκεών • Καμπανιακός • Ρήγας Φεραίος Βελεστίνου • Εθνικός Αστέρας Καισαριανής • Π.Α.Ο. Αγίου Δημητρίου • Α.Π.Σ. Αμφιάλη • Ορφέας Αιγάλεω
1976	Κιλκισιακός • Απόλλων Καλαμαριάς • Εθνικός Σιδηροκάστρου • Αναγέννηση Άρτας • Νίκη Βόλου • Πανηλειακός • Γ.Σ. Καλλιθέα • Ηρόδοτος
1977	Μακεδονικός • Εδεσσαϊκός • Θύελλα Σερρών • Π.Ο. Ελασσόνας • Α.Ο. Χαλκίδα • Α.Ε. Μεσολογγίου • Π.Α.Ο. Αγίου Δημητρίου • Ιωνικός Νίκαιας

Το διάστημα 1987–2022 Επεξεργασία

Στον παρακάτω πίνακα αναφέρονται οι νικήτριες ομάδες των αγώνων μπαράζ που προέκυψαν από τους κατά τόπους ομίλους μετά την λήξη των τοπικών πρωταθλημάτων τις περιόδους 1986–87 έως 2000–01, όποτε αυτοί διεξήχθησαν, με σκοπό τον προβιβασμό στην Δ' Εθνική. Είναι αξιοσημείωτο ότι τις χρονιές που διεξήχθησαν μπαράζ ανόδου, η Δ' Εθνική διοργανώθηκε σε μόλις τέσσερις ομίλους, συνεπώς ήταν αδύνατον να προκριθούν όλες οι πρωταθλήτριες ομάδες των τοπικών ενώσεων. Επίσης, αναφέρονται οι πρωταθλητές ομίλων της πενταετίας 2012-2016, όταν βάσει σχεδίου της Ε.Π.Ο. επανήλθε ο θεσμός του Ειδικού πρωταθλήματος, προκειμένου να περιορισθεί ο αριθμός των ομίλων και των ομάδων του Περιφερειακού Πρωταθλήματος και στη συνέχεια για την άνοδο στη Γ΄ Εθνική

1987–1988: Για άνοδο στη Δ΄ Εθνική Κατηγορία
1987	Αιγινιακός • Έβρος Σουφλίου • Αστραπή Μεσοποταμίας • Αμβρακία Κωστακιών • Ολυμπιακός Μαντουκίου • Θύελλα Φιλώτα • Μινωική Ηρακλείου • Αναγέννηση Ιεράπετρας • Φοίβος Κρεμαστής • Απόλλων Ερέτριας • Παγκορινθιακός • Αγράμπελη Γρεβενών
1988	Π.Ο. Ατσαλένιου, Α.Ο. Χανιά • Α.Ε. Κως, Πανθηραϊκός • Πάμισος Μεσσήνης, Πέλοπας Κιάτου • Α.Ε. Μεσολογγίου, Αστέρας Αμαλιάδας • Παλλαμιακή, Π.Α.Ο. Κυριακίου • Θύελλα Ελεούσας, Κένταυρος Βόλου • Αλμωπός Αριδαίας, Απόλλων Λιτοχώρου • Τηλυκράτης Λευκάδας, Θεσπρωτός Ηγουμενίτσας • Παναργειακός Άργους Ορεστικού, Μακεδονικός Σιάτιστας • Σέρρες '85, Α.Ε. Αμπελοκήπων Δράμας • Ασπίδα Ξάνθης, Ορέστης Ορεστιάδας
1999–2001: Για άνοδο στη Δ΄ Εθνική Κατηγορία
1999	Ορφέας Κομοτηνής • Δόξα Αμυγδαλεώνα • Α.Ε. Ευόσμου • Μέγας Αλέξανδρος Καλοχωρίου • Παναργειακός Άργους Ορεστικού • Αχιλλέας Μπάρας • Ηρακλής Βόλου • Α.Ε. Λευκίμμης • Σκουφάς Κομποτίου • Παναθηναϊκός Σκιαγιοπουλείου • Ηλειακός Λεχαινών • Αστέρας Δρεπάνου • Ολυμπιακός Ανθήλης • Π.Α.Ο. Αγίου Δημητρίου • Ηλυσιακός • ΟΦΗ '94 • Απόλλων Καλυθιών • Αιγέας Πλωμαρίου
2000	Α.Ε. Καστοριάς, Ακρίτας Νέας Κρώμνης • Επαμεινώνδας Λεύκτρων, Αναγέννηση Άρτας • Ολυμπιακός Χερσονήσου, Δάφνη Δαφνώνα • Πυρσός Γρεβενών, Α.Σ. Κασσάνδρα • Γ.Σ. Αγίων Αναργύρων, Ηρακλής Ροδίτσας • Αίας Σαλαμίνας, Α.Ε. Κως • Α.Ε. Πτολεμαΐδας, Μέγας Αλέξανδρος Ηράκλειας • Α.Ο. Νέας Αρτάκης, Α.Π.Ε. Αγία Ελεούσα • Αστέρας Αμαλιάδας, Ατρόμητος Πειραιά
2001	Ορφέας Σουρωτής • Π.Ο. Νέας Καλλικράτειας • Ορφέας Ελευθερούπολης • Ηρακλής Χάλκης • Σβορώνος • Α.Ε. Αλεξάνδρειας • Ο.Φ. Ηρακλείου • Α.Ο. Στυλίδας • Ηλυσιακός • Αετός Πετσαλίου • Α.Ο.Π. Στράτος Ζακύνθου • Α.Ε. Μεσολογγίου • Α.Ο. Μάνης Πειραιά • Ερμής Κορυδαλλού • Θύελλα Πατρών • Α.Σ. Ρόδος • Κισσαμικός • Αιολικός Μυτιλήνης
2012: Για άνοδο στη Δ΄ Εθνική Κατηγορία
2012	Αστέρας Μαγικού, Π.Α.Ο. Κοσμίου • Ηρακλής Αμπελοκήπων, Δόξα Πετρούσας • Εθνικός Μαλγάρων, Ένωση Αποστόλου Παύλου • Μακεδονικός Κοζάνης, Παναργειακός Άργους Ορεστικού (χωρίς αγώνες) •Α.Σ. Μετέωρα Καλαμπάκας, Αναγέννηση Περιβολίου • Ρήγας Φεραίος Βελεστίνου, Αχιλλέας Νεοκαισαρείας • Ευβοϊκός Αγίου Νικολάου, Αχιλλέας Δομοκού • Άρης Αιτωλικού, Κεραυνός Θεσπρωτικού • Ιάσονας Ιλίου, Α.Ο. Πεύκης • Α.Ο. Δικαίου, Α.Π.Ο Νικολακάκης • Πέλοπας Κιάτου, Πανελευσινιακός • Δόξα Νέας Μανωλάδας, Εθνικός Σαγέικων • Εθνικός Μελιγαλά, Πορτοχελιακός • Κισσαμικός, Α.Ε. Κατσαμπά
2013–2016: Για άνοδο στη Γ΄ Εθνική Ερασιτεχνική Κατηγορία
2013	Νέστος Χρυσούπολης • Δόξα Πενταλόφου • Π.Ο. Μουδανιών • Α.Γ.Σ.Κ. Καστοριά • Θεσπρωτός Ηγουμενίτσας • Μαχητής Τερψιθέας • Α.Ο. Κύμης • Π.Α.Σ. Πρέβεζα • Δόξα Βύρωνα • Α.Ο. Μυκόνου • Θύελλα Ραφήνας • Παμβουπρασιακός • Μεσσηνιακός • Α.Ο. Αγίου Νικολάου
2014	Εθνικός Αλεξανδρούπολης • Θερμαϊκός Θέρμης • Απόλλων Αρναίας • Θύελλα Φιλώτα • Α.Ο. Φλαμουλίου • Πύρασος Νέας Αγχιάλου • Αναγέννηση Άρτας • Οπούντιος Μαρτίνου • Εθνικός Πειραιά • Αιολικός • Π.Α.Ο. Λουτρακίου • Ζακυνθιακός • Ερμής Κιβερίου • Αναγέννηση Ιεράπετρας
2015	Νέστος Χρυσούπολης • Α.Π.Ε. Λαγκαδά • Απόλλων Κρύας Βρύσης • Εορδαϊκός • Α.Ε. Φαρκαδόνας • Πύδνα Κίτρους • Α.Ο. Χαλκίδα • Αχέρων Καναλακίου • Α.Ε. Ηράκλειο • Κανάρης Νενήτων • Ιάλυσος Ρόδου • Α.Ο. Λεβάντε • Α.Ε. Σπάρτη • Ερμής Ζωνιανών
2016	Ορφέας Ξάνθης, Δόξα Προσκυνητών • Α.Ο. Καρδίας, Απόλλων Παραλιμνίου • Αλμωπός Αριδαίας, Φ.Α.Σ. Νάουσα • Μακεδονικός Φούφα, Α.Ε. Ποντίων Βατολάκκου • Μαύροι Αετοί Ελευθεροχωρίου, Αστέρας Πετριτή • Απόλλων Λάρισας, Διαγόρας Σεβαστής • Α.Ο. Θήβα, Ένωση Ιστιαίας •Τηλυκράτης Λευκάδας, Αμβρακία Κωστακιών • Προοδευτική, Α.Ο. Αγίου Ιεροθέου • Α.Σ. Ρόδος, Πανθηραϊκός • Θύελλα Ραφήνας, Α.Ο. Ζευγολατιού • Αχαϊκή, Αστέρας Αμαλιάδας • Τσικλητήρας Πύλου, Δόξα Μεγαλόπολης • Π.Ο. Ατσαλένιου, Α.Ε.Ε.Κ. ΙΝ.ΚΑ. Χανίων
2022–Σήμερα: Για άνοδο στη Γ΄ Εθνική Κατηγορία
2022	Βύρων Καβάλας, Πανθρακικός, Καμπανιακός • Α.Ο. Χανιώτης, Σβορώνος, Π.Α.Ο. Κρηστώνης • Αστέρας Πετρίτη, Απόλλων Πάργας, Α.Σ. Καστοριά 1980 • Μακεδονικός Φούφα, Δωτιέας Αγιάς, Διγενής Νεοχωρίου • Α.Π.Σ. Πάτραι, Πανηλειακός, Πανγυθεατικός • Α.Ε. Μοσχάτου, Παναργειακός, Α.Ο. Χαλκίδα • Α.Ο. Αγίας Παρασκευής, Βύζας Μεγάρων, Α.Ο. Τυμπακίου • Άρης Πετούπολης, Ιάλυσος Ρόδου, Μαρκό Μαρκοπούλου