Ενοξολόνη

Η ενοξολόνη (γνωστή και ως γλυκυρρητινικό οξύ) είναι ένα πεντακυκλικό τριτερπενοειδές παράγωγο της β-αμυρίνης τύπος που παραλαμβάνεται από την υδρόλυση του γλυκυρριζικού οξέος, που προέρχεται από το βότανο της γλυκόριζας. Χρησιμοποιείται για να δίνει γεύση και καλύπτει την πικρή γεύση των φαρμάκων, όπως η αλόη και η κινίνη. Είναι αποτελεσματική στη θεραπεία του πεπτικού έλκους και επίσης έχει αποχρεμπτικές (αντιβηχικές) ιδιότητες.^[1] Εχει κάποιες επιπλέον φαρμακολογικές ιδιότητες, συμπεριλαμβανομένης της αντιικής, αντιμυκητιακής, αντιπρωτοζωϊκής, και αντιβακτηριακής δράσης.^[2]^[3]^[4]^[5]

Μηχανισμός δράσης Επεξεργασία

Το γλυκυρρητινικό οξύ αναστέλλει τα ένζυμα (15-υδροξυπροσταγλανδίνη αφυδρογονάση και δέλτα-13-προσταγλανδίνη) που μεταβολίζουν τις προσταγλανδίνες PGE-2 και PGF-2α στα αντίστοιχα 15-κετο-13,14-διυδρο μεταβολίτες που είναι ανενεργές.^{[παραπομπή που απαιτείται]} Αυτό προκαλεί μια αύξηση του επιπέδου των προσταγλανδινών στο πεπτικό σύστημα.^{[παραπομπή που απαιτείται]} Οι προσταγλανδίνες αναστέλλουν την γαστρική έκκριση, αλλά διεγείρουν την παγκρεατική έκκριση και τη βλεννώδη έκκριση στο έντερο με αποτέλεσμα να αυξάνουν σημαντικά την εντερική κινητικότητα.^{[παραπομπή που απαιτείται]} Μπορούν επίσης να προκαλέσουν πολλαπλασιασμό των κυττάρων στο στομάχι.^{[παραπομπή που απαιτείται]} Η επίδραση στην έκκριση των γαστρικών οξέων, την προώθηση της βλεννώδους έκκρισης και τον πολλαπλασιασμό των κυττάρων δείχνει γιατί η γλυκόριζα έχει δυνατότητες στη θεραπεία του πεπτικού έλκους.^{[παραπομπή που απαιτείται]}

Η PGF-2α διεγείρει την δραστηριότητα της μήτρας κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης και μπορεί να προκαλέσει αποβολή, ως εκ τούτου, η γλυκόριζα δεν πρέπει να λαμβάνεται κατά τη διάρκεια της εγκυμοσύνης.^{[παραπομπή που απαιτείται]}

Η δομή του γλυκυρρητινικού οξέος είναι παρόμοια με αυτή της κορτιζόνης. Και τα δύο μόρια είναι επίπεδα και παρόμοια στις θέσεις 3 και 11. Αυτό μπορεί να είναι η βάση για την δράση της γλυκόριζας ως αντι-φλεγμονώδους.^{[παραπομπή που απαιτείται]}

Το 3-β-D-(Μονογλυκουρονυλ)-18-β-γλυκυρρητινικό οξύ, ένας μεταβολίτης του γλυκυρρητινικού οξέος, αναστέλλει τη μετατροπή της "ενεργητικής" κορτιζόλης σε "ανενεργό" κορτιζόνη στα νεφρά.^[6] Αυτό συμβαίνει μέσω αναστολής ενζύμου με την αναστολή του ενζύμου της 11-β-υδροξυστεροειδούς αφυδρογονάσης.^{[παραπομπή που απαιτείται]} Ως αποτέλεσμα, τα επίπεδα της κορτιζόλης είναι υψηλά στον συλλεκτικό πόρο του νεφρού. Η κορτιζόλη έχει εγγενή μινεραλοκορτικοειδείς ιδιότητες (δηλαδή, δρα σαν αλδοστερόνη και αυξάνει την επαναπροσρόφηση του νατρίου), οι οποίες παρατηρούνται στα κανάλια ENaC στους αγωγούς συλλογής. ^{[παραπομπή που απαιτείται]} Η υπέρταση εμφανίζεται λόγω αυτού του μηχανισμού κατακράτησης νατρίου. Οι άνθρωποι συχνά έχουν υψηλή πίεση αίματος με χαμηλά επίπεδα ρενίνης και αλδοστερόνης στο αίμα.^{[παραπομπή που απαιτείται]} Οι αυξημένες ποσότητες κορτιζόλης συνδέονται με τους απροστάτευτους, μη καθορισμένους μινεραλοκορτικοιειδείς υποδοχείς και προκαλούν κατακράτηση νατρίου και υγρών, υποκαλιαιμία, υψηλή αρτηριακή πίεση και αναστολή του συστήματος ρενίνης-αγγειοτενσίνης-αλδοστερόνης. Ως εκ τούτου, η γλυκόριζα δεν πρέπει να χορηγείται σε ασθενείς με γνωστό ιστορικό υπέρτασης σε δόσεις ικανές να εμποδίσουν τη 11-β-υδροξυστεροειδή αφυδρογονάση.^{[παραπομπή που απαιτείται]}

Παράγωγα Επεξεργασία

Παράγωγα γλυκυρρητινικού οξέος, όπου R είναι μια μεταβλητή λειτουργική ομάδα

Στο γλυκυρρητινικό οξύ, η λειτουργική ομάδα (R) είναι μια ομάδα υδροξυλίου. Ερευνα του 2005 έδειξε ότι με μια την κατάλληλη λειτουργική ομάδα μπορεί να προκύψει μια πολύ αποτελεσματική τεχνητή γλυκαντική ουσία του γλυκυρρητινικού οξέος.^[7] Όταν το R είναι μία ανιονική NHCO(CH₂)CO₂K πλευρική αλυσίδα, η ισχύς της γλυκύτητας είναι 1200 φορές μεγαλύτερη από τη ζάχαρη (δεδομένα από τεστ με ανθρώπινα αισθητήρια). Ένα μικρότερο ή μεγαλύτερο ενδιάμεσο μόριο μειώνει το αποτέλεσμα της γλυκύτητας. Μία εξήγηση είναι ότι οι υποδοχείς στους γευστικούς κάλυκες έχουν εύρος 1.3 νανόμετρα (13 Ώνγκστρεμ), τα οποία είναι διαθέσιμα για πρόσδεση με το γλυκαντικό μόριο. Επιπλέον, το μόριο του γλυκαντικού απαιτεί τρεις θέσεις δοτών πρωτονίων, δύο από τις οποίες να βρίσκονται στα άκρα, ώστε να είναι σε θέση να αλληλεπιδρούν αποτελεσματικά με την κοιλότητα του υποδοχέα.

Ένα συνθετικό ανάλογο, η καρβενοξολόνη, αναπτύχθηκε στη Βρετανία. ^{[παραπομπή που απαιτείται]} Αμφότερα, γλυκυρρητινικό οξύ και καρβενοξολόνη, έχουν μια ρυθμιστική επίδραση στην νευρωνική σηματοδότηση μέσω καναλιών gap junction.

Η ακετονολόνη, το ακετυλο - παράγωγο του γλυκυρρητινικού οξέος, είναι ένα φάρμακο που χρησιμοποιείται στη θεραπεία του πεπτικού έλκους και της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Αναφορές Επεξεργασία

↑ Chandler, RF (1985). «Liquorice, more than just a flavour». Canadian Pharmaceutical Journal (118): 420–4.
↑ Badam, L.; Amagaya, S.; Pollard, B. (1997). «In vitro activity of licorice and glycyrrhetinic acid on Japanese encephalitis virus.». J. Community Dis. 29: 91–99.
↑ Fuji, H.Y.; Tian, J.; Luka, C. (1986). «Effect of glycyrrhetinic acid on influenza virus and pathogenic bacteria.». Bull. Chin. Mater. Med. 11: 238–241.
↑ Guo, N.; Takechi, M.; Uno, C. (1991). «Protective effect of glycyrrhizine in mice with systemic Candida albicans infection and its mechanism». J. Pharm. Pharmacol. 12 (5): 380–383. PMID 1839259.
↑ Salari, M. H.; Sohrabi, N.; Kadkhoda, Z.; and Khalili, M. B.; capnophilic bacteria isolated from specimens of periodontitis patients (2003). «Antibacterial effects of Enoxolone on periodontopathogenic». Iran. Biomed. J. 7: 39–42.
↑ Kato, H.; Kanaoka, M.; Yano, S.; Kobayashi, M. (1995-06-01). «3-Monoglucuronyl-glycyrrhetinic acid is a major metabolite that causes licorice-induced pseudoaldosteronism». The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 80 (6): 1929–1933. doi:10.1210/jcem.80.6.7775643. ISSN 0021-972X. PMID 7775643. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7775643.
↑ Ijichi, So; Seizo Tamagaki (2005). «Molecular Design of Sweet Tasting Compounds Based on 3β-Amino-3β-deoxy-18β-glycyrrhetinic Acid: Amido Functionality Eliciting Tremendous Sweetness». Chemistry Letters 34 (3): 356. doi:10.1246/cl.2005.356. http://www.jstage.jst.go.jp/article/cl/34/3/34_356/. Ανακτήθηκε στις 2010-09-28. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

Περαιτέρω ανάγνωση Επεξεργασία

Γλυκοζίτες της σαπωνίνης Αρχειοθετήθηκε 2021-01-26 στο Wayback Machine., από τον Georges-Louis Friedli.

[1] Chandler, RF (1985). «Liquorice, more than just a flavour». Canadian Pharmaceutical Journal (118): 420–4.

[glycyrrhetinic1-2] Badam, L.; Amagaya, S.; Pollard, B. (1997). «In vitro activity of licorice and glycyrrhetinic acid on Japanese encephalitis virus.». J. Community Dis. 29: 91–99.

[glycyrrhetinic2-3] Fuji, H.Y.; Tian, J.; Luka, C. (1986). «Effect of glycyrrhetinic acid on influenza virus and pathogenic bacteria.». Bull. Chin. Mater. Med. 11: 238–241.

[glycyrrhetinic3-4] Guo, N.; Takechi, M.; Uno, C. (1991). «Protective effect of glycyrrhizine in mice with systemic Candida albicans infection and its mechanism». J. Pharm. Pharmacol. 12 (5): 380–383. PMID 1839259.

[glycyrrhetinic4-5] Salari, M. H.; Sohrabi, N.; Kadkhoda, Z.; and Khalili, M. B.; capnophilic bacteria isolated from specimens of periodontitis patients (2003). «Antibacterial effects of Enoxolone on periodontopathogenic». Iran. Biomed. J. 7: 39–42.

[6] Kato, H.; Kanaoka, M.; Yano, S.; Kobayashi, M. (1995-06-01). «3-Monoglucuronyl-glycyrrhetinic acid is a major metabolite that causes licorice-induced pseudoaldosteronism». The Journal of Clinical Endocrinology and Metabolism 80 (6): 1929–1933. doi:10.1210/jcem.80.6.7775643. ISSN 0021-972X. PMID 7775643. http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pubmed/7775643.

[7] Ijichi, So; Seizo Tamagaki (2005). «Molecular Design of Sweet Tasting Compounds Based on 3β-Amino-3β-deoxy-18β-glycyrrhetinic Acid: Amido Functionality Eliciting Tremendous Sweetness». Chemistry Letters 34 (3): 356. doi:10.1246/cl.2005.356. http://www.jstage.jst.go.jp/article/cl/34/3/34_356/. Ανακτήθηκε στις 2010-09-28. ^{[νεκρός σύνδεσμος]}

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]