Εσομεπραζόλη

χημική ένωση

Η εσομεπραζόλη, που πωλείται με την επωνυμία Nexium μεταξύ άλλων, είναι ένα φάρμακο που μειώνει την παραγωγή οξέως στο στομάχι.[8] Χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης, του πεπτικού έλκους και του συνδρόμου Ζόλιγκερ-Έλισον.[8][9] Η αποτελεσματικότητα είναι παρόμοια με άλλους αναστολείς αντλίας πρωτονίων (PPIs).[10] Λαμβάνεται από το στόμα ή με ένεση σε φλέβα.[8]

Εσομεπραζόλη
Ονομασία IUPAC
(S)-(−)-5-Methoxy-2-[(4-methoxy-3,5-dimethylpyridin-2-yl)methylsulfinyl]-3H-benzoimidazole
Κλινικά δεδομένα
Εμπορικές ονομασίεςNexium, άλλες[2]
AHFS/Drugs.commonograph
MedlinePlusa699054
Δεδομένα άδειας
Κατηγορία ασφαλείας κύησης
Οδοί
χορήγησης
Από το στόμα, ενδοφλέβια
Κυκλοφορία
Κυκλοφορία
Φαρμακοκινητική
Βιοδιαθεσιμότητα50 με 90%
ΜεταβολισμόςΉπαρ (CYP2C19, CYP3A4)
Βιολογικός χρόνος ημιζωής1–1,5 ώρες
Απέκκριση80% Νεφρά
20% Κόπρανα
Κωδικοί
Αριθμός CAS119141-88-7 N
Κωδικός ATCA02BC05
PubChemCID 9579578
DrugBankDB00736 YesY
ChemSpider7843323 N
UNIIN3PA6559FT YesY
KEGGD07917 YesY
D01984
ChEBICHEBI:50275 YesY
ChEMBLCHEMBL1201320 N
Χημικά στοιχεία
Χημικός τύποςC17H19N3O3S
Μοριακή μάζα345,42 g·mol−1
 NYesY (what is this?)  (verify)

Οι συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, δυσκοιλιότητα, ξηροστομία και κοιλιακό άλγος.[8] Οι σοβαρές παρενέργειες μπορεί να περιλαμβάνουν αγγειοοίδημα, λοίμωξη από Clostridium difficile και πνευμονία.[8] Η χρήση στην εγκυμοσύνη φαίνεται να είναι ασφαλής, ενώ η ασφάλεια κατά τη διάρκεια του θηλασμού είναι ασαφής.[1] Η εσομεπραζόλη είναι το (S)-(−)- ισομερές της ομεπραζόλης.[8] Λειτουργεί αναστέλλοντας την H+/K+-ATPase στα βρεγματικά κύτταρα του στομάχου.[8]

Κατοχυρώθηκε με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας το 1993 και εγκρίθηκε για ιατρική χρήση το 2000.[11] Διατίθεται ως γενόσημο φάρμακο και πωλείται χωρίς ιατρική συνταγή σε πολλές χώρες.[12][9] Το 2018, ήταν το 103ο πιο συχνά συνταγογραφούμενο φάρμακο στις Ηνωμένες Πολιτείες, με περισσότερα από 7 εκατομμύρια συνταγές.[13][14] Διατίθεται επίσης χωρίς ιατρική συνταγή στις Ηνωμένες Πολιτείες.[15]

Ιατρική χρήση Επεξεργασία

Οι κύριες χρήσεις της εσομεπραζόλης είναι η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση, η θεραπεία και η συντήρηση της διαβρωτικής οισοφαγίτιδας, η θεραπεία ελκών του δωδεκαδακτύλου που προκαλούνται από ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού, η πρόληψη των γαστρικών ελκών σε όσους λαμβάνουν χρόνια θεραπεία με ΜΣΑΦ και η θεραπεία γαστρεντερικών ελκών που σχετίζονται με τη νόσο του Crohn.[16][17]

Γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση Επεξεργασία

Η γαστροοισοφαγική παλινδρόμηση (ΓΟΠ) είναι μια κατάσταση κατά την οποία το πεπτικό οξύ στο στομάχι έρχεται σε επαφή με τον οισοφάγο. Ο ερεθισμός που προκαλείται από αυτή τη διαταραχή είναι γνωστός ως καούρα.[18] Η μακροχρόνια επαφή μεταξύ των γαστρικών οξέων και του οισοφάγου μπορεί να προκαλέσει μόνιμη βλάβη στον οισοφάγο. Η εσομεπραζόλη μειώνει την παραγωγή γαστρικού οξέως, μειώνοντας έτσι την επίδρασή τους στον οισοφάγο.

Έλκη δωδεκαδακτύλου Επεξεργασία

Η εσομεπραζόλη συνδυάζεται με τα αντιβιοτικά κλαριθρομυκίνη και αμοξικιλλίνημετρονιδαζόλη αντί για αμοξικιλλίνη σε ασθενείς αλλεργικούς στην πενικιλλίνη) σε μια τριπλή θεραπεία εκρίζωσης 10 ημερών για το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού. Η μόλυνση από το ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού είναι ένας αιτιολογικός παράγοντας στην πλειονότητα των πεπτικών και δωδεκαδακτυλικών ελκών.

Παρενέργειες Επεξεργασία

Συχνές ανεπιθύμητες ενέργειες περιλαμβάνουν πονοκέφαλο, διάρροια, ναυτία, μετεωρισμό, μειωμένη όρεξη, δυσκοιλιότητα, ξηροστομία και κοιλιακό άλγος. Πιο σοβαρές ανεπιθύμητες ενέργειες είναι σοβαρές αλλεργικές αντιδράσεις, πόνος στο στήθος, σκούρα ούρα, γρήγορος καρδιακός παλμός, πυρετός, παραισθησία, επίμονος πονόλαιμος, έντονος πόνος στο στομάχι, ασυνήθιστοι μώλωπες ή αιμορραγία, ασυνήθιστη κόπωση και κιτρίνισμα των ματιών ή του δέρματος.[19]

Οι αναστολείς της αντλίας πρωτονίων μπορεί να σχετίζονται με μεγαλύτερο κίνδυνο καταγμάτων ισχίου[20] και διάρροιας που σχετίζεται με το Clostridium difficile.[21] Οι ασθενείς που λαμβάνουν συχνά τα φάρμακα στην εντατική θεραπεία ως προστατευτικό μέτρο έναντι του έλκους, αλλά αυτή η χρήση σχετίζεται επίσης με 30% αύξηση στην εμφάνιση πνευμονίας.[22]

Η μακροχρόνια χρήση αναστολέων αντλίας πρωτονίων σε ασθενείς που λαμβάνουν θεραπεία για ελικοβακτηρίδιο του πυλωρού έχει αποδειχθεί ότι αυξάνει δραματικά τον κίνδυνο γαστρικού καρκίνου.[23]

Η οξεία σωληναριακή νεφρίτιδα είναι μια πιθανή ανεπιθύμητη ενέργεια κατά τη χρήση αναστολέων αντλίας πρωτονίων.

Αλληλεπιδράσεις Επεξεργασία

Η εσομεπραζόλη είναι ένας ανταγωνιστικός αναστολέας του ενζύμου CYP2C19 και ως εκ τούτου μπορεί να αλληλεπιδράσει με φάρμακα που εξαρτώνται από αυτό για τον μεταβολισμό, όπως η διαζεπάμη και η βαρφαρίνη. Οι συγκεντρώσεις αυτών των φαρμάκων μπορεί να αυξηθούν εάν χρησιμοποιούνται ταυτόχρονα με εσομεπραζόλη.[24] Αντίθετα, η κλοπιδογρέλη (Plavix) είναι ένα ανενεργό προφάρμακο που εξαρτάται εν μέρει από το CYP2C19 για τη μετατροπή του στη δραστική του μορφή. Η αναστολή του CYP2C19 αναστέλλει την ενεργοποίηση της κλοπιδογρέλης, μειώνοντας έτσι τις επιδράσεις της.[25][26]

Φάρμακα που εξαρτώνται από το pH του στομάχου για απορρόφηση μπορεί να αλληλεπιδράσουν με την ομεπραζόλη. Τα φάρμακα που εξαρτώνται από ένα όξινο περιβάλλον (όπως η κετοκοναζόλη ή η αταζαναβίρη) θα απορροφηθούν ελάχιστα, ενώ τα φάρμακα που διασπώνται σε όξινο περιβάλλον (όπως η ερυθρομυκίνη) θα απορροφηθούν σε μεγαλύτερο βαθμό από το κανονικό.[24]

Φαρμακοκινητική Επεξεργασία

Μονές από του στόματος δόσεις 20 έως 40 mg γενικά οδηγούν σε μέγιστες συγκεντρώσεις εσομεπραζόλης στο πλάσμα 0,5-1,0 mg/l εντός 1–4 ωρών, αλλά μετά από αρκετές ημέρες χορήγησης μία φορά την ημέρα, αυτά τα επίπεδα μπορεί να αυξηθούν κατά περίπου 50%. Μια 30λεπτη ενδοφλέβια έγχυση παρόμοιας δόσης συνήθως παράγει μέγιστα επίπεδα στο πλάσμα της τάξης του 1-3 mg/l. Το φάρμακο αποβάλλεται ταχέως από το σώμα, σε μεγάλο βαθμό με την απέκκριση στα ούρα φαρμακολογικά ανενεργών μεταβολιτών όπως η 5-υδροξυμεθυλεσομεπραζόλη και η 5-καρβοξυεσομεπραζόλη. Η εσομεπραζόλη και οι μεταβολίτες της δεν διακρίνονται αναλυτικά από την ομεπραζόλη και τους αντίστοιχους μεταβολίτες της ομεπραζόλης, εκτός εάν χρησιμοποιούνται χειρόμορφες τεχνικές.[27]

Δοσολογικές μορφές Επεξεργασία

 
Καψάκια εσομεπραζόλης στροντίου καθυστερημένης αποδέσμευσης, 49,3 mg

Η εσομεπραζόλη διατίθεται ως κάψουλες καθυστερημένης αποδέσμευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες ή ως δισκία καθυστερημένης αποδέσμευσης στην Αυστραλία, το Ηνωμένο Βασίλειο και τον Καναδά (που περιέχουν εσομεπραζόλη με μαγνήσιο) σε περιεκτικότητες 20 και 40 mg, ως κάψουλες καθυστερημένης αποδέσμευσης στις Ηνωμένες Πολιτείες (που περιέχουν εσομεπραζόλη με στρόντιο) σε 49,3 mg (που ισοδυναμεί με 40 mg εσομεπραζόλης),[28] και ως νατριούχος εσομεπραζόλη για ενδοφλέβια ένεση/έγχυση. Τα από του στόματος σκευάσματα εσομεπραζόλης είναι εντερικά επικαλυμμένα, λόγω της ταχείας αποικοδόμησης του φαρμάκου στις όξινες συνθήκες του στομάχου. Αυτό επιτυγχάνεται με τη σύνθεση καψουλών χρησιμοποιώντας το σύστημα pellet πολλαπλών μονάδων.

Ο συνδυασμός ναπροξένης και εσομεπραζόλης (εμπορική ονομασία Vimovo) χρησιμοποιείται για την πρόληψη γαστρικών ελκών που σχετίζονται με χρόνια θεραπεία με ΜΣΑΦ. Το Vimovo διατίθεται σε δύο περιεκτικότητες δοσολογίας: 500/20 mg και 375/20 mg. Κλινικές δοκιμές ναπροξένης/εσομεπραζόλης κατέδειξαν συχνότητα γαστρεντερικού έλκους στο 24% των ασθενών που λάμβαναν ναπροξένη (μόνο) έναντι 7% στη ναπροξένη/εσομεπραζόλη.[29] Ο FDA έχει προσθέσει προειδοποιήσεις στην ετικέτα για το Vimovo σχετικά με την οξεία διάμεση νεφρίτιδα και τον κίνδυνο νεφρικών προβλημάτων σε ορισμένους ασθενείς.[30]

Κοινωνία και πολιτισμός Επεξεργασία

Η εσομεπραζόλη εγκρίθηκε για χρήση στις Ηνωμένες Πολιτείες τον Φεβρουάριο του 2001.[31][32] Μεταξύ της κυκλοφορίας της εσομεπραζόλης το 2001 έως το 2005, το φάρμακο απέδωσε καθαρά κέρδη στην AstraZeneca περίπου 14,4  δισεκατομμυρίων δολαρίων.[33] Το 2010, η AstraZeneca ανακοίνωσε μια συμφωνία συνεργασίας προώθησης με την Daiichi Sankyo για τη διανομή του Nexium στην Ιαπωνία.[34] Τον Σεπτέμβριο του 2011, το Nexium εγκρίθηκε προς πώληση και κυκλοφόρησε από την Daiichi Sankyo στην Ιαπωνία.[35]

Υπήρξε κάποια διαμάχη σχετικά με τη συμπεριφορά της AstraZeneca στη δημιουργία, την κατοχύρωση με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας και την εμπορία του φαρμάκου. Ο επιτυχημένος προκάτοχος της εσομεπραζόλης, η ομεπραζόλη, είναι ένα μείγμα δύο χειρόμορφων μορίων (η εσομεπραζόλη που είναι το S-εναντιομερές και η R-ομεπραζόλη). Οι επικριτές είπαν ότι η εταιρεία προσπαθούσε να «παρατείνει» το δίπλωμα ευρεσιτεχνίας της για την ομεπραζόλη, κατοχυρώνοντας με δίπλωμα ευρεσιτεχνίας την καθαρή εσομεπραζόλη και να διαφημίζεται επιθετικά στους γιατρούς ότι είναι πιο αποτελεσματική από το μείγμα.[36]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. 1,0 1,1 «Esomeprazole Pregnancy and Breastfeeding Warnings». Drugs.com. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2019. 
  2. «Esomeprazole brand names». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 16 Νοεμβρίου 2021. 
  3. «Esomeprazole». Therapeutic Goods Administration (TGA). 15 Σεπτεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 19 Ιουλίου 2020. 
  4. «Nexium Control EPAR». European Medicines Agency (EMA). Ανακτήθηκε στις 14 Ιανουαρίου 2021. 
  5. «Nexium- esomeprazole magnesium capsule, delayed release Nexium- esomeprazole magnesium granule, delayed release». DailyMed. 7 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2020. 
  6. «Nexium 24HR- esomeprazole magnesium capsule, delayed release Nexium 24HR ClearMinis- esomeprazole magnesium capsule, delayed release». DailyMed. 26 Μαΐου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2020. 
  7. «Nexium I.V.- esomeprazole sodium injection». DailyMed. 27 Νοεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 7 Δεκεμβρίου 2020. 
  8. 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 «Esomeprazole Magnesium Monograph for Professionals». Drugs.com. American Society of Health-System Pharmacists. Ανακτήθηκε στις 3 Μαρτίου 2019. 
  9. 9,0 9,1 British national formulary : BNF 76 (76 έκδοση). Pharmaceutical Press. 2018. σελ. 78. ISBN 9780857113382. 
  10. «[99] Comparative effectiveness of proton pump inhibitors | Therapeutics Initiative». 28 Ιουνίου 2016. Ανακτήθηκε στις 14 Ιουλίου 2016. 
  11. Fischer, Jnos· Ganellin, C. Robin (2006). Analogue-based Drug Discovery. John Wiley & Sons. σελ. 445. ISBN 9783527607495. 
  12. Learning, Jones & Bartlett (2017). 2018 Nurse's Drug Handbook. Jones & Bartlett Learning. σελ. 394. ISBN 9781284121346. 
  13. «The Top 300 of 2021». ClinCalc. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2021. 
  14. «Esomeprazole - Drug Usage Statistics». ClinCalc. Ανακτήθηκε στις 18 Φεβρουαρίου 2021. 
  15. «Esomeprazole». MedlinePlus. United States National Library of Medicine. Ανακτήθηκε στις 2 Μαρτίου 2020. 
  16. «Esomeprazole Magnesium». The American Society of Health-System Pharmacists. Ανακτήθηκε στις 3 Απριλίου 2011. 
  17. «Pharmacokinetic properties of esomeprazole in adolescent patients aged 12 to 17 years with symptoms of gastroesophageal reflux disease: A randomized, open-label study». Clin Ther 28 (3): 419–27. March 2006. doi:10.1016/j.clinthera.2006.03.010. PMID 16750456. 
  18. «Gastroesophageal Reflux Disease». The Lecturio Medical Concept Library. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουλίου 2021. 
  19. «Nexium side effects». Drug information online. Drugs.com. Ανακτήθηκε στις 23 Ιουνίου 2009. 
  20. «Long-term proton pump inhibitor therapy and risk of hip fracture». JAMA 296 (24): 2947–53. 2006. doi:10.1001/jama.296.24.2947. PMID 17190895. 
  21. «Proton pump inhibitors and Clostridium difficile». Bandolier. 2003. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Δεκεμβρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 13 Ιουλίου 2007. 
  22. «Acid-suppressive medication use and the risk for hospital-acquired pneumonia». JAMA 301 (20): 2120–8. 2009. doi:10.1001/jama.2009.722. PMID 19470989. 
  23. Cheung, Ka Shing; Chan, Esther W.; Wong, Angel Y. S.; Chen, Lijia; Wong, Ian C. K.; Leung, Wai Keung (2017-09-18). «Long-term proton pump inhibitors and risk of gastric cancer development after treatment for Helicobacter pylori: a population-based study». Gut 67 (1): gutjnl–2017–314605. doi:10.1136/gutjnl-2017-314605. ISSN 0017-5749. PMID 29089382. http://gut.bmj.com/content/early/2017/09/18/gutjnl-2017-314605. 
  24. 24,0 24,1 «Review article: comparison of the pharmacokinetics, acid suppression and efficacy of proton pump inhibitors». Aliment. Pharmacol. Ther. 14 (8): 963–78. August 2000. doi:10.1046/j.1365-2036.2000.00788.x. PMID 10930890. 
  25. «The drug-drug interaction between proton pump inhibitors and clopidogrel». CMAJ 180 (7): 699–700. March 2009. doi:10.1503/cmaj.090251. PMID 19332744. 
  26. «Drug-drug interaction between clopidogrel and the proton pump inhibitors». Ann Pharmacother 43 (7): 1266–74. July 2009. doi:10.1345/aph.1M051. PMID 19470853. 
  27. R. Baselt, Disposition of Toxic Drugs and Chemicals in Man, 8th edition, Biomedical Publications, Foster City, CA, 2008, pp. 388-389.
  28. «esomeprazole strontium capsule, delayed release». DailyMed. 
  29. Viomo label
  30. FDA Vimovo label updates
  31. «Drug Approval Package: Nexium (Esomeprazole Magnesium) NDA #21-153 & 21-154». U.S. Food and Drug Administration (FDA). 24 Δεκεμβρίου 1999. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020. 
  32. «Nexium: FDA-Approved Drugs». U.S. Food and Drug Administration (FDA). Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020. 
  33. Financial impact information: 2005, $4.6 billion; 2004, $3.9 billion Αρχειοθετήθηκε 2007-02-02 στο Wayback Machine.; 2003, $3.3 billion Αρχειοθετήθηκε 2004-07-28 στο Wayback Machine.; 2002, $2 billion Αρχειοθετήθηκε 2003-06-08 στο Wayback Machine.; 2001, launch and $580 million[νεκρός σύνδεσμος].
  34. AstraZeneca announces co-promotion agreement with Daiichi Sankyo for NEXIUM in Japan. Δελτίο τύπου.
  35. Daiichi Sankyo and AstraZeneca Launch NEXIUM 10mg and 20mg Capsules in Japan. Δελτίο τύπου.
  36. Gladwell, Malcolm (2004-10-25). «High Prices: How to think about prescription drugs». The New Yorker. http://www.newyorker.com/archive/2004/10/25/041025crat_atlarge. Ανακτήθηκε στις 2006-06-23.