Βικιπαίδεια

Η Κύπρος και η Ελληνική Επανάσταση του 1821

Αυτό το λήμμα χρειάζεται επιμέλεια ώστε να ανταποκρίνεται σε υψηλότερες προδιαγραφές ορθογραφικής και συντακτικής ποιότητας ή μορφοποίησης.
Γίνετε περισσότερο συγκεκριμένοι ως προς το τι χρειάζεται το λήμμα με {{επιμέλεια|αίτιο}} ή χρησιμοποιήστε ένα πρότυπο όπως το {{μορφοποίηση}}.
Για περαιτέρω βοήθεια, δείτε τα λήμματα πώς να επεξεργαστείτε μια σελίδα και τον οδηγό μορφοποίησης λημμάτων.

Ο πληθυσμός της Κύπρου την περίοδο αυτή ανέρχεται στους 80.000 Έλληνες και 20.000 Τούρκους. [1]Οι Τούρκοι ήξεραν πως οι Ελληνοκύπριοι όχι μόνο δεν προτίθενται να εξεγερθούν, αλλά ήταν και άοπλοι και ανάσκητοι σε πολεμικά έργα και ότι είχαν μακρά παράδοση ειρηνικής ζωής και νόμιμης συμπεριφοράς. [1]

Η Φιλική Εταιρεία και η Κύπρος Επεξεργασία

Η Κύπρος είχε περιληφθεί από την Φιλική Εταιρεία στο πρόγραμμα εξεγέρσεως μαζί με όλες τις Ελληνικές χώρες. [2] Για το σκοπό αυτό, επικοινώνησαν με τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Κυπριανό διάφορα πρόσωπα, κληρικοί και λαϊκοί καθώς και το μέλος της Φιλικής εταιρείας Αρχιμανδρίτης Θεοφύλακτος Θησεύς.[3][4] Ακόμη είχαν επισκεφθεί τον Αρχιεπίσκοπο και τους προκρίτους του νησιού ο Δημήτριος Ίπατρος και Αντώνιος Πελοπίδας ως απεσταλμένοι της Φιλικής Εταιρείας.[4] Ο Αλέξανδρος Υψηλάντης απέστειλε και επιστολή προς τον Αρχιεπίσκοπο Κυπριανό τον Οκτώβριο του 1820, στην οποία αναφέρεται στην υπεσχημένη βοήθεια του Κύπριου ιεράρχη για την σύσταση σχολείου στην Πελοπόννησο. [5] Η Φιλική Εταιρεία βρήκε πρόσφορο έδαφος εξάπλωσης στην Λάρνακα το κατεξοχήν αστικό κέντρο του νησιού με πολλούς εμπόρους, κυρίως επτανήσιους. Πολλοί συνδέουν την κάθοδο των Φιλικών με τη διάδοση του Τεκτονισμού στο νησί και την επακολουθήσασα καταδικαστική εγκύκλιο του Κυπριανού εναντίον της στα 1815, γεγονός που μεταθέτει χρονικά την κάθοδο των Φιλικών πριν το 1817. [6]

 
Ο Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός

Τα γεγονότα του καλοκαιριού του 1821 Επεξεργασία

Ο Κυπριανός προσπαθεί να διασκεδάσει τις υποψίες των Τούρκων για την δράση της Φιλικής Εταιρείας- για τις ενέργειες της οποίας ο ίδιος είναι ενήμερος- και για την επικείμενη έκρηξη της Επανάστασης στο νησί. Ο Κωνσταντίνος Κανάρης ελλιμενίζεται για λίγες ημέρες, τον Ιούνιο του 1821, στο χωριό Άγιος Σέργιος κοντά στην Σαλαμίνα και ακολούθως μεταβαίνει στο μικρό λιμάνι της Ασπρόβρυσης κοντά στην Λάπηθο.[7] Αφορμές για την πυροδότηση της Τουρκικής οργής σε βάρος των Κυπρίων στάθηκε τόσο η άφιξη στο νησί του Κανάρη όσο και η άφιξη του ανιψιού του αρχιεπισκόπου Κυπριανού Θεοφύλακτου Θησέως στη Λάρνακα και η ρίψη εκεί επαναστατικών προκηρύξεων. Αν και προηγούνται του απαγχονισμού του Γρηγορίου Ε’, η Υψηλή Πύλη αντιδρά δυναμικά με την αποστολή στρατού στο νησί και την έκδοση διαταγής αφοπλισμού και καταστολής κάθε εξέγερσης.[8] Ο Τούρκος διοικητής ζητάει τον αφοπλισμό των Ελλήνων του νησιού ο δε Αρχιεπίσκοπος με εγκύκλιό του στις 22 Απριλίου του 1821[9] προτρέπει τους κατοίκους να παραδώσουν τον οπλισμό τους και στις 23 Απριλίου εκτελείται το περί αφοπλισμού διάταγμα. [10] Στις 3 Μαΐου έγιναν διωγμοί στο νησί με πρόσχημα την έρευνα για όπλα.[11] Ο Κυπριανός σε μια απέλπιδα προσπάθεια να κατευνάσει τους Τούρκους για πιθανή εξέγερση, εκδίδει εγκύκλιο κατόπιν και διαταγής του μουχασίλη Κύπρου Κουτσιούκ Μεχμέτ, κατευνάζοντας τον φόβο των Κυπρίων. Ήταν το τελευταίο γνωστό έγγραφο του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού.[12]

Η Κυπριακή Εκκλησία στα Επαναστατικά χρόνια (1821-1833) Επεξεργασία

Ο Κυπριανός με αρκετούς Μητροπολίτες ηγουμένους και ιερείς σφαγιάστηκαν. Επίσης, λεηλατήθηκαν εκκλησίες και μονές και δημεύθηκαν οι περιουσίες των σφαγιασθέντων. [13] Η Εκκλησία της Κύπρου παρέμεινε ακέφαλη για αρκετούς μήνες, μέχρι τον Δεκέμβριο του 1821 οπότε εξελέγη στον αρχιεπισκοπικό θρόνο ο ιερομόναχος Ιωακείμ. Λόγω αντιδράσεων εκ μέρους του ποιμνίου του παύθηκε το 1824 και αντικαταστάθηκε από τον Κηρύνειας Δαμασκηνό [14] που με την σειρά του κατηγορήθηκε από διοικητή Κύπρου Αλή Ρουχή 1827 και παύθηκε εξοριζόμενος στη Μ. Ασία. Τον διαδέχθηκε ο Πάφου Πανάρετος. [15][16] Δεν θα μείνει ανέπαφη από τα γεγονότα και η Μονή Κύκκου. [6]

Οι σφαγές στην Κύπρο Επεξεργασία

Εκτελέσεις, διωγμοί, καταστροφές και λεηλασίες ήταν ο πρόλογος της σειράς τρομοκρατικών ενεργειών και καταπιεστικών μέτρων εναντίον του Κυπριακού πληθυσμού. Ο Τούρκος Διοικητής όμως προκειμένου να σφετερισθεί τη περιουσία πολλών εξεχόντων ανδρών του νησιού, κατηγόρησε 486 άτομα με κατάλογο που έστειλε στην Πύλη αναφέροντάς τους ως συνωμότες. [17]. Πρόσφατη έκδοση Οθωμανικού κατάστιχου που φυλάσσεται στην Εθνική Βιβλιοθήκη της Σόφιας, θέτει νέα ερωτηματικά για τον ακριβή αριθμό των προγραφέντων, επειδή σε αυτό καταγράφονται μόνο 96,εκ των οποίων οι 74 εκτελέσθηκαν , ενώ 22 κατόρθωσαν να διαφύγουν τον θάνατο δραπετεύοντας από το νησί. [18] Παράλληλα ήθελε να φανεί αρεστός στην Πύλη, επειδή είχε καταφέρει να εξουδετερώσει την εξέγερση των Κυπρίων πριν αυτή εκδηλωθεί. Η Πύλη διέταξε να θανατωθούν όσοι είχαν προγραφεί και να δημευθεί η περιουσία τους.[19]. Η σφαγή κράτησε ένα μήνα .Στις 9 Ιουλίου 1821 θανατώθηκαν οι Αρχιεπίσκοπος Κυπριανός , ο Καπουκεχαγιάς Γεώργιος Μασούρας, οι τρεις Μητροπολίτες Χρύσανθος Πάφου,Μελέτιος Κιτίου και Λαυρέντιος Κυρηνείας, ο Αρχιδιάκονος του Αρχιεπισκόπου Μελέτιος και ο Δημήτριος Βοσκός. Στις 10 Ιουλίου ο ηγούμενος Κύκκου Ιωσήφ, ο Οικονόμος του Μοναστηριού του Σταυρού εις Όμοδος Δοσίθεος, ο Ηγούμενος του ιεροσολυμιτικού Μοναστηριού Χρυσόστομος, δύο κληρικοί του Όρους Σινά, ο Ιερομόναχος της Φανερωμένης Λαυρέντιος, ο δημογέρων Χριστόδουλος Κουρτελλαρίδης, οι δύο δημογέροντες του Σεραγιού Πέτρος Οικονομίδης και Γιαννάκης Αντωνόπουλος και άλλοι εξέχοντες σε άλλα μέρη. [20]Στις 2 με 3 Ιουλίου σημειώθηκε διαφωνία μεταξύ του Κουτσούκ Μεχμέτ και του αρχηγού των μετακληθέντων στρατιωτών από την Καραμανία και απειλήθηκε η ζωή του Μεχμέτ από τον δεύτερο. Ακρότητες σημειώθηκαν από τους άτακτους στρατιώτες λόγω της καθυστέρησης των μισθών τους και των αυξημένων προσδοκιών τους για λεηλασίες. [21] Ο Κουτσούκ Μεχμέτ κατάσχεσε την ιδιωτική και επίσημη αλληλογραφία των ξένων διπλωματών οι οποίοι πλέον αναζήτησαν άλλον δίαυλο επικοινωνίας με τις προϊστάμενες αρχές τους κι έτσι ναύλωσαν το πλοίο του Jean Scarpelini. . [22]

Κατά την κρίση του 1821 μεμονωμένοι Κύπριοι- περί τους 40- αναγκάσθηκαν να εξισλαμισθούν λόγω του κινδύνου της ζωής και της περιουσίας τους. [23][24] Τα καταπιεστικά μέτρα ακολούθησαν και τα επόμενα χρόνια. Τον Σεπτέμβριο-Οκτώβριο του 1822 έγιναν νέες σφαγές, εμπρησμοί και καταστροφές. Τη φορά αυτή πολλοί Κύπριοι σώθηκαν χάρη στην άφιξη στόλου των Ψαρών.[25] Εντάθηκαν οι μαζικοί εξισλαμισμοί στα μέσα της περιόδου (1825)[26]. Στα 1827 ο πασάς της Κύπρου εξαπέλυσε διωγμό εναντίον των Χριστιανών του νησιού ανεξάρτητα από την εθνικότητά τους. Οι Επτανήσιοι θεωρήθηκαν Οθωμανοί υπήκοοι παρά τις αντιδράσεις του Άγγλου προξένου, ενώ στους ξένους προξένους απαγορεύθηκε να προσλαμβάνουν ραγιάδες ως διερμηνείς. Όσοι Έλληνες φορούσαν δυτικές ενδυμασίες έπρεπε να τις αντικαταστήσουν με τοπικές. Τέλος απαγορεύθηκαν οι μικτοί γάμοι υπηκόων ευρωπαϊκών κρατών με γυναίκες οθωμανικής υπηκοότητας. [27]

Η φυγή των Κυπρίων μετά τα γεγονότα του 1821 Επεξεργασία

Μετά τις σφαγές του Κιουτσούκ Μεχμέτ στη Λευκωσία (Ιούλιος 1821), κάθε επαναστατική κίνηση στο νησί ανεστάλη,[5] ενώ πολλοί εντόπιοι αγωνιστές και μέλη της Εταιρείας των Φιλικών κατέφυγαν στην Επαναστατημένη Ελλάδα και χώρες του εξωτερικού. Προύχοντες του νησιού καταφεύγουν στα προξενεία [28] κι αργότερα διαφεύγουν στο εξωτερικό, αρκετοί από αυτούς μεταμφιεσμένοι. [29]. Το Γαλλικό προξενείο πολιορκήθηκε με σκοπό να παραδοθούν οι καταφεύγοντες σε αυτό άμαχοι. [30] Η παρουσία στο νησί των Αιγυπτιακών στρατευμάτων επιτείνει την ερήμωσή του. Για τον ακριβή αριθμό των φυγάδων οι πηγές δεν συμφωνούν: ο Γάλλος πρόξενος Mechain γράφει τον Ιούλιο του 1829 πως από πενταετίας 20-25.000 κάτοικοι του νησιού το έχουν εγκαταλείψει., ενώ ο Μ. Σαλουμίδης, γιος του γραμματέα φόρων Σαλουμίδη γράφει στα 1830 για 12.000 άνδρες εκπατρισθέντες από την Κύπρο. [31] Η κατάσταση στο νησί έγινε δυσχερέστερη από την ανομβρία που το έπληξε τα αμέσως επόμενα χρόνια αλλά και ο δριμύς χειμώνας . [32]

Κύπριοι διακριθέντες κατά την Ελληνική Επανάσταση στον Ελλαδικό χώρο και στις δυτικές χώρες Επεξεργασία

Μεταξύ όσων κατέφυγαν στην Ελλάδα και διακρίθηκαν ήταν, οι Κυπριανός Θησεύς (Χατζησάββας), ο αδελφός του αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς –έφτασε ίσως και στο βαθμό του αντιστρατήγου [33], ο Κυπριανός Βικέντιος, ο Κυπρίδημος Γεωργιάδης, ο Γ.Δ. Οικονομίδης και ο διδάσκαλος Χαράλαμπος Μάλης. [34] Μεταξύ όσων κατέφυγαν στη Δύση διακρίθηκαν ο επίσκοπος Τριμυθούντος Σπυρίδων, ο έξαρχος Ιωαννίκειος και ο αρχιμανδρίτης Θεόφιλος Θησεύς. Με πιθανότερο τόπο τη Ρώμη εξέδωσαν προκήρυξη με ημερομηνία 6 Δεκεμβρίου 1821 καταγγέλλοντας την οθωμανική τυραννία. [35]Στους καταλόγους των αγωνιστών του έτους 1824 στο Αρχείον Κοινότητος Ύδρας περιλαμβάνονται Κύπριοι οι οποίοι πολέμησαν υπό τον Ιωάννη Μακρυγιάννη, Δημήτριο Καλλέργη, Αθανάσιο Εμμ. Παππά και τον Νικόλαο Εμμ. Παππά. Συμμετέχουν επίσης στη δεύτερη πολιορκία του Μεσολογγίου και μετά το πέρας της απετέλεσαν τον πυρήνα της Φάλαγγος των Ιώνων ή Ιωνικής Φάλαγγος.Από τους 359 που την αποτελούσαν κατά το 1828 οι 19 ήταν Κύπριοι[36] Δεν ήταν λίγοι και οι ανώνυμοι που πολέμησαν ή και σκοτώθηκαν σε πεδία μαχών: 100 Κύπριοι ήταν σκοτωμένοι στη μάχη των Αθηνών. [37] Πολλοί αποτέλεσαν ξεχωριστή φάλαγγα Κυπρίων υπό τον στρατηγό Χατζηπέτρο. [38] .

Απόπειρα σύναψης Κυπριακού δανείου Επεξεργασία

Κύπριοι εργάζονται παράλληλα για τη συγκρότηση εθελοντικού ή μισθοφορικού στρατού στην Ευρώπη για να αποσταλεί ή στην Ελλάδα ή στην Κύπρο. Προκειμένου να βρεθούν χρήματα, αναζητούν δάνειο στο Λονδίνο. Αρωγοί τους είναι ο Μαυροβούνιος στρατηγός κόμιτας Δημήτριος de Wintz και ο Άγγλος Φιλέλληνας Robert Peacock. Προκείμενου να ευοδωθεί το δάνειο αυτό χρειάζονταν η συναίνεση της Ελληνικής Επαναστατικής Κυβέρνησης. Πράγματι επισκεύθηκε τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο ο Πήκοκ. [39] Ο Πήκοκ ταυτόχρονα προέβαλε και την πρόταση του Δημήτριου δε Ουΐτς για τη δημιουργία βασιλείου στη μεγαλόνησο υπό τον ηγεμόνα της Σαρδηνίας. Ο Πήκοκ επιστρέφοντας στο Λονδίνο ήλθε με τη μεσολάβηση του Δημητρίου δε Ουΐτς σε επαφή με το χρηματιστηριακό πρακτορείο H. Hendrinks & Co. Και στα μέσα Ιανουαρίου 1824 ανακοινώνει τη σύναψη δανείου ύψους 800.000 στερλινών. [40] Ο γενικός γραμματέας της Φιλελληνικής Εταιρείας του Λονδίνου Ιωάννης Βάουρινγκ καλλιέργησε αμφιβολίες περί την φερεγγυότητα της σύναψης ενός τέτοιου δανείου. Οι απεσταλμένοι της Ελληνικής κυβέρνησης Λουριώτης και Ορλάνδος κατηγόρησαν τον Ουΐτς για αφερεγγυότητα και σκοτεινό παρελθόν (φυλακίστηκε για απάτες) [41] . Τελικά λίγους μήνες μετά την εξαγγελία του, το Κυπριακό δάνειο ναυάγησε λόγω των ενεργειών των Λουριώτη και Ορλάνδου. Οι Ουΐτς και Ιωννίκειος (έξαρχος της Κύπρου) συνέχισαν τις προσπάθειές τους για την έκδοση επίσημης εξουσιοδότησης της Ελληνικής Κυβέρνησης προς αυτούς για εκστρατεία στη μεγαλόνησο Κι έρχονται σε επαφή με το Βουλευτικόν Σώμα τον Αύγουστο του 1824 γι αυτόν τον σκοπό.[42] Παράλληλα ανάλογο αίτημα για σύναψη δανείου για την Κύπρο είχε απευθύνει στην Ελληνική Κυβέρνηση κι ο Κύπριος αγωνιστής και φιλικός Χαράλαμπος Μάλης τον Αύγουστο του 1824. [43]

Η εκστρατεία στο Λίβανο και η Κύπρος Επεξεργασία

Επίσης οι Κύπριοι πρόσφυγες πίεζαν για μια εκστρατεία υπέρ της απελευθέρωσης της Κύπρου, ενώ έρχονταν σε μυστικές επαφές με οπλαρχηγούς και πλοιάρχους γι αυτόν τον σκοπό ή εργάζονταν για την εκστρατεία στο Λίβανο που θα εκτρεπόταν σε καταδρομική επιχείρηση στην Κύπρο. [44]Συγκεκριμένα ο Μακεδόνας Ευστάθιος Χατζή Ρέζης με αναφορά του στις 5 Οκτωβρίου 1825 προς το Εκτελεστικόν Σώμα συνέδεε την εκστρατεία στο Λίβανο [45]με πολεμικές επιχειρήσεις στην Κύπρο: «[…]Ότι δε αντί να γίνη μια πολυέξοδος εκστρατεία κατά της Κρήτης, εις την οποίαν χρειάζονται δέκα χιλιάδες στρατιώτες και είκοσι καράβια ,με τα δέκα πλοία και χιλίους στρατιώτες εμποδίζεται το παν, έχοντας το Λίβανον πισμένον, με τοιούτον τρόπον και Κρήτη και Κύπρος, εξουσιάζεται εύκολα τότε και με ολιγώτωτα έξοδα» [46] Ο Κύπριος Χαράλαμπος Μάλης πλειοδοτεί για την πραγματοποίηση της εκστρατείας στο Λίβανο με απώτερο σκοπό την απελευθέρωση της ιδιαίτερης πατρίδας του, στέλνοντας , δύο φορές αναφορές προς τον Αλέξανδρο Μαυροκορδάτο: στις 13 Φεβρουαρίου 1825 εν συνεχεία σχεδίου που είχε ήδη υποβάλει τον Αύγουστο του 1824 και στις 27 Φεβρουαρίου 1825. [47] Ο Κύπριος Χαράλαμπος Μάλης θα είναι ένας από τους απεσταλμένους της Ελληνικής πλευράς στα Λιβάνια όρη με σκοπό την διερεύνηση της όλης κατάστασης εκεί. Παράλληλα κομιζόταν επιστολή και προς τον Αρχιεπίσκοπο Κύπρου Δαμασκηνό και τους Μητροπολίτες Πάφου, Κιτίου και Κηρύνειας. [48] Κατά τη μετάβασή της Ελληνικής αποστολής υπήρξε διαφωνία μεταξύ των μελών της σχετικά με το ακολουθητέο δρομολόγιο και με το αν θα στάθμευαν ή όχι αρχικά στην Κύπρο, κι αν σταθμεύοντας στην Κύπρο μήπως κινούσαν τελικά τις υποψίες των Τουρκικών αρχών. Κι ενώ αρχικά επήλθε συμβιβασμός για να περάσουν από την Κύπρο, το δρομολόγιο άλλαξε τελικά και μετέβησαν απευθείας στο Λίβανο. Εξ αιτίας της αλλαγής αυτής ο Κύπριος Χαράλαμπος Μάλης αποσπάσθηκε της Ελληνικής αποστολής και επέστρεψε στην Ελλάδα. [49]

Παράλληλα σχέδια και πρωτοβουλίες για εκστρατεία στην Κύπρο Επεξεργασία

Στις αρχές του 1826 κι ενώ η Ελληνική πρεσβευτική αποστολή βρισκόταν στο Λίβανο, ορισμένοι οπλαρχηγοί με προεξάρχοντα τον Χατζή Μιχάλη Ταλιάνο και μαζί του τον Νικόλαο Κριεζιώτη, τον Βάσο Μαυροβουνιώτη και τον Χατζή Στεφανή Βούλγαρη, σχεδίασαν εν αγνοία της Ελληνικής Διοίκησης εκστρατεία σε Συρία, Λίβανο και Κύπρο. Ελπίζοντας στην άμεση κινητοποίηση των περιοχών αυτών άμα τη αφήξει τους. Παρά τις αντιδράσεις της Ελληνικής Κυβερνήσεως, ακόμα και του Κύπριου Χαράλαμπου Μάλη, [50] ο οποίος κατήγγειλε με αναφορά του στις 29 Ιανουαρίου 1826 προς το Βουλευτικόν τη μυστική αυτή κίνηση ζητώντας να ληφθούν μέτρα κατά του Χατζημιχάλη Νταλιάνη. Ο τελευταίος απάντησε πως δεν ήταν η Κύπρος στόχος της εκστρατείας. [51] Τελικά αναχώρησαν 1500 άνδρες με 14 πλοία προς την Βηρυττό, όμως αφού απέτυχαν στράφηκαν προς την Κύπρο. Εκεί (Μάρτιος 1826), αφού άρπαξαν τροφές και ζώα, και συνέλαβαν πειρατικώς κι ένα εμπορικό Αυστριακό πλοίο, κι επέστρεψαν στην Ελλάδα. [52] Σύμφωνα με τον Ολλανδό πρόξενο έδρασαν στην περιοχή της Αγίας Νάπας μεταξύ Αμμοχώστου και Λάρνακας: διακόσιοι ένοπλοι αποβιβάστηκαν και συγκρούστηκαν με την τουρκική φρουρά της οποίας η απώλειες ήταν περί τους 15 άνδρες. Αφού απέσπασαν οι επιδρομείς πολλά λάφυρα, έφυγαν . Η εκδήλωση της Τουρκικής οργής απεφεύχθη λόγω αν δεν την συγκρατούσε ο Αιγύπτιος διοικητής. Ακολούθησε και δεύτερη απόπειρα [53] αλλά το απαράσκευο της εκστρατείας τους και η παρουσία στο νησί εκτός των Τούρκων αλλά και στρατιωτικής ομάδας Αλβανών τους έκανε να εγκαταλείψουν το νησί. [54][55] Και μετά την αποτυχημένη έκβασή της εκστρατείας στο νησί ο Στάθης Ρέζης δεν εγκατέλειψε το όραμα για την απελευθέρωση της Κύπρου όπως φαίνεται σε επιστολή του γραμμένη τον Αύγουστο του 1827.[56]

Ναυτικές επιχειρήσεις στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου Επεξεργασία

Από αναφορές των ξένων διπλωματών στο νησί πληροφορούμαστε για σποραδικές επιχειρήσεις καταδρομικών πλοίων ναυτικών νησιών στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου: βυθίσεις, αιχμαλωτίσεις πλοίων ,πειρατικές επιδρομές και υφαρπαγές του φορτίου ή χρημάτων τους και αιχμαλωσίες των πληρωμάτων τους. [57] [58]

Μετά τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου και την κάθοδο του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα Επεξεργασία

Όταν θα γίνει η Ναυμαχία του Ναβαρίνου, η βρετανική εφημερίδα Morning Post, θα απευθύνει προτροπή στις 19/11/1827 για ‘’συλλογική κατάληψη’’ της Κύπρου από τον συμμαχικό στόλο προκειμένου να εξαναγκασθεί ο σουλτάνος να αποδεχθεί τη συνθήκη του Λονδίνου. [59] Στην Κύπρο τα γεγονότα του Ναβαρίνου προκαλεί αναστάτωση κυρίως σε Γάλλους και Επτανήσιους υπηκόους της Αγγλίας μερικοί εκ των οποίων ζητούν άσυλο σε προξενεία και σπίτια υπηκόων ουδετέρων κρατών. . [60] Η άφιξη του Ιωάννη Καποδίστρια στην Ελλάδα αναπτέρωσε τις ελπίδες και του Κυπριακού Ελληνισμού. Από τον Οκτώβριο του 1827 Ο Ιωάννης Καποδίστριας εβρισκόμενος στο Παρίσι , ερωτηθείς από τον εκπρόσωπο του Αγγλικού Υπουργείου Εξωτερικών Wilmot-Horton, ποια είναι τα γεωγραφικά όρια του μελλοντικού κράτους αξιώνει η Ελληνική πλευρά, ο Καποδίστριας απάντησε: «Τα όρια ταύτα από του 1821 καθορίζονται υπό του αίματος του εκχυθέντος εις τα σφαγεία των Κυδωνιών, της Κύπρου, της Χίου, της Κρήτης, των Ψαρών και του Μεσολογγίου[…]»[61] Αργότερα στη Συνδιάσκεψη του Πόρου για τον καθορισμό των ορίων του Ελληνικού κράτους η Κύπρος απουσίαζε από τις διεκδικήσεις. [62] Οι Κύπριοι τον Αύγουστο του 1828 δεν έμειναν αργοί αλλά δραστηριοποιήθηκαν με σκοπό την προώθηση της συμπερίληψης της μεγαλονήσου στα όρια του μελλοντικώς συσταθέντος Ελληνικού κράτους: ο αρχιεπίσκοπος Πανάρετος μαζί με άλλους προκρίτους υπέγραψαν μυστικά έγγραφα τα οποία έστειλαν στην Ελλάδα με τον γιατρό Παύλο Βαλασμάκη και θα τα παρέδιδε στον Κυβερνήτη μαζί με τους Χαράλαμπο Μάλη και Δημήτριο Φραγκούδη-Κυπρίων που διαβιούσαν στην Ελλάδα. [63] Από τον Δεκέμβριο του 1830 η ελληνική σημαία κάνει την εμφάνισή της στο λιμάνι της Λάρνακας κατά τη μαρτυρία του Γάλλου προξένου, προκαλώντας στους Κύπριους ικανοποίηση και χαρά. [64]

Αποτίμηση Επεξεργασία

Λόγω της γειτνίασης της Κύπρου με τη μικρασιατική ακτή [65],και της μεγάλης απόστασής της από την Ελλάδα, [66] η Κύπρος δεν θεωρήθηκε πως πληρούσε τις προϋποθέσεις για εκδήλωση εξέγερσης και η προσφορά της θεωρήθηκε πως εξαντλήθηκε σε διενέργεια εράνων και αποστολή χρηματικών ποσών, αλλά και παροχή φιλοξενίας Φιλικών στην κρύπτη της Ελληνικής Σχολής στη Λευκωσία. [67] Όμως υπάρχουν άλλοι ιστορικοί οι οποίοι υποστηρίζουν πως η Κύπρος είχε τις προϋποθέσεις για να υποστηρίξει μια ένοπλη συμπόρευση με τους Έλληνες: η ντόπια άρχουσα τάξη ήταν οικονομικά εύρωστη , η πληθυσμιακή πυκνότητα των Ελλήνων του νησιού σε σχέση με τους Τούρκους ήταν υψηλότερη ενώ, ταυτόχρονα, το Ελληνικό ναυτικό κυριαρχούσε στη θαλάσσια περιοχή της Κύπρου. [68] Η συνείδηση της συμμετοχής της Κύπρου στον κοινό αγώνα εκφράστηκε αργότερα με την στην κάλυψη της δαπάνης από την πλευρά των Κυπρίων για την ανέγερση του Μνημείου Κυπρίων Αγωνιστών, που βρίσκεται στον «Κήπο των Ηρώων» στο Μεσολόγγι.[69][70]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ 1,0 1,1 Δεσποτόπουλος 1975, σελ. 202.
  2. ↑ Παντελιού 1976, σελ. 30.
  3. ↑ Παντελιού 1976, σελ. 31.
  4. ↑ 4,0 4,1 Περδίκης 1999, σελ. 249.
  5. ↑ 5,0 5,1 Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 3.
  6. ↑ 6,0 6,1 Περδίκης 1999, σελ. 250.
  7. ↑ Χριστοδούλου 2003-2004, σελ. 333-334.
  8. ↑ Χριστοδούλου 2003-2004, σελ. 334.
  9. ↑ Γεώργιος Παπαχαραλάμπους, «Εγκύκλιος του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού αναφερομένη εις τα εν Κύπρω γεγονότα του 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.28 (1964), σελ .178-181
  10. ↑ Περδίκης 1999, σελ. 252.
  11. ↑ Χωρίς συντάκτη, «Οι διωγμοί στη Σμύρνη και άλλες περιοχές», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΒ (1975), σελ.136
  12. ↑ Βενέδικτος Εγγλεζάκης, «Το τελευταίον γνωστόν έγγραφον του Εθνομάρτυρος Αρχιεπισκόπου Κυπριανού 1821, Μαΐου 16», », Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΜΣΤ’ (1982), σελ.103-118 Γεώργιος Χριστοδούλου, «Η συμβολή του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού εις την Ιστορίαν του Κυπριακού 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.ΞΖ’-ΞΗ’ (2003-2004), σελ.334
  13. ↑ Ανδρέας Σοφοκλέους, «Δύο έγγραφα /ντοκουμέντα για τα τραγικά γεγονότα στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.251-258 Ανδρέας Τυλλιρίδης, «Από την ιστορίαν των εξισλαμισμών στην Κύπρο», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.ΝΑ (1987), σελ.113-115 Βενέδικτος Εγγλεζάκης, «Περί των κατά το Κυπριακόν 1821 Λεοντίων», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΜΒ’ (1978), σελ.59-73
  14. ↑ Κωνσταντίνος Σπυριδάκης, «Συμπληρωματικά εις Αρχιεπίσκοπον Κύπρου Δαμασκηνόν (1824-1827)», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.27 (1963), σελ.251-253
  15. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 7-8.
  16. ↑ Κωνσταντίνος Μυριανθόπουλος, «Η Κύπρος επί Τουρκοκρατίας (1570-1878)», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.ΛΖ’ (1973),σελ .97
  17. ↑ Πρώτος ο Ιωάννης Φιλήμων αναφέρει τον αριθμό των 486 προγραφέντων το 1860 και αποδέχεται ο Γεώργιος Κηπιάδης το 1888, με αποτέλεσμα να παγιωθεί έκτοτε στην κυπριακή ιστοριογραφία. Διάφοροι ιστορικοί οι οποίοι ασχολήθηκαν με τα γεγονότα του 1821 στην Κύπρο, όπως Ο Σπυρίδων Τρικούπης, προτίμησαν, ελλείψει γραπτών πηγών , να μην προσδιορίσουν επακριβώς τον αριθμό των προγραφέντων, ενώ ένας άλλος ο Φίλιππος Γεωργίου (πέθανε το 1878) θεωρούσε υπερβολικό τον αριθμό των 486 και σημείωνε ότι οι προγραφέντες δεν ξεπερνούσαν τους 240. Κώστας Κοκκινοφτάς, «Μια λαϊκή παράδοση για τον Τούρκο Αγά Χατζηταχήρ και τα γεγονότα του 1821 στην Κύπρο»,Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, τομ. XXV (1999) σελ.312-313
  18. ↑ Ιωάννης Θεοχαρίδης, «Οι Κύπριοι προγραφέντες το 1821 σύμφωνα με άγνωστη Οθωμανική πηγή», Δωδώνη, Επιστημονική Επετηρίδα τμ. Ιστορίας/Αρχαιολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων, τομ. 24 (1995), σελ.67-109, ιδ. 97
  19. ↑ Ιωάννης Θεοχαρίδης, «Οι Κύπριοι προγραφέντες το 1821 σύμφωνα με άγνωστη Οθωμανική πηγή», Δωδώνη, Επιστημονική Επετηρίδα τμ. Ιστορίας/Αρχαιολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων, τομ. 24 (1995), σελ.70 κ.εξ.
  20. ↑ Μαρία Παντελιού, «Οι Κύπριοι στην Επανάσταση του 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.Μ΄(1976), σελ .32-33 Κώστας Κοκκινοφτάς, «Μια λαϊκή παράδοση για τον Τούρκο Αγά Χατζηταχήρ και τα γεγονότα του 1821 στην Κύπρο», Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου, τομ. XXV (1999) σελ.310
  21. ↑ Ν.Γ.Κυριαζή, « «Exerpta Cypria», Κυπριακά Χρονικά, έτος ΙΓ τχ.Δ (Οκτ-Δεκ. 1937), σελ.242
  22. ↑ Ν.Γ.Κυριαζή, «ή, «Exerpta Cypria», Κυπριακά Χρονικά, έτος ΙΓ τχ.Δ (Οκτ-Δεκ. 1937), σελ.246
  23. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 25.
  24. ↑ Ανδρέας Τυλλιρίδης, «Από την ιστορίαν των εξισλαμισμών στην Κύπρο», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.ΝΑ (1987), σελ.113-114
  25. ↑ Cobham, Claude Delaval, Excerpta cypria, 1908, σ. 453-455
  26. ↑ Θεόδωρος Παπαδόπουλος, «Πρόσφατοι εξισλαμισμοί αγροτικού πληθυσμού εν Κύπρω», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.29 (1965), σελ.27-47
  27. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ 205-206
  28. ↑ Ν.Γ.Κυριαζής, «Εκπατρισμός και περιπέτειαι των Κυπρίων», Κυπριακά Χρονικά, Έτος Ζ’ (1930),σελ.80-105
  29. ↑ Παρασκευά Σαμαρά, «Αιτίες εκπατρισμού-προβλήματα Κυπρίων στην Ελλάδα και το πρόβλημα της Ελληνικής υπηκοότητας στην Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.278
  30. ↑ Ν.Γ.Κυριαζή, «Η Exerpta Cypria», Κυπριακά Χρονικά, έτος ΙΓ τχ.Δ (Οκτ-Δεκ. 1937), σελ.245
  31. ↑ Παρασκευά Σαμαρά, «Αιτίες εκπατρισμού-προβλήματα Κυπρίων στην Ελλάδα και το πρόβλημα της Ελληνικής υπηκοότητας στην Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.280
  32. ↑ Ο Αρχιεπίσκοπος Δαμασκηνός σε επιστολή του προς τον Οικουμενικό Πατριάρχη στα 1826 γράφει, «…Η πατρίς μας δεν δύναται πλέον να ανθέξη εις τα δεινά της, και μάλιστα εις τούτους τους τελευταίους δύο χρόνους , οπότε η μαστίζουσα […] την νήσον μας ανομβρία , επέφερε τον ελεεινόν της αφανισμόν[…]» και όπως επισημαίνεται σε χρονικό του 1822 , «αρχίνησαν να ακριβώνουν όλα» στο: Ιωάννης Θεοχαρίδης, Κώστας Κοκκινοφτάς, «Δημογραφικά στοιχεία Γερόλακκου (1825)», Επετηρίδα Κέντρου Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, τομ. 3 (1996),σελ.260
  33. ↑ Παρασκευά Σαμαρά, «Αιτίες εκπατρισμού-προβλήματα Κυπρίων στην Ελλάδα και το πρόβλημα της Ελληνικής υπηκοότητας στην Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.279
  34. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 4.
  35. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 5.
  36. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Συμμετοχή Κυπρίων εις την Ιώνιον Φάλαγγα του 1821», Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών, Πρακτικά του Πρώτου Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου (Λευκωσία, 14-19 Απριλίου 1969), τομ.Γ, μέρος Α' Λευκωσία, 1973, σελ.378-379
  37. ↑ Παρασκευά Σαμαρά, «Αιτίες εκπατρισμού-προβλήματα Κυπρίων στην Ελλάδα και το πρόβλημα της Ελληνικής υπηκοότητας στην Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.280
  38. ↑ Κωνσταντίνος Άμαντος, Σύντομος Ιστορία της Κύπρου, Αθήναι 1956, σελ.115
  39. ↑ Κονόμος 1973, σελ. 238.
  40. ↑ Κονόμος 1973, σελ. 239-241.
  41. ↑ Κονόμος 1973, σελ. 241-245.
  42. ↑ Κονόμος 1973, σελ. 246.
  43. ↑ Κονόμος 1973, σελ. 247-248.
  44. ↑ Ντίνος Κονόμος, «Ενέργειες για τη σύναψη Κυπριακού δανείου κατά την Ελληνική Εθνεγερσία» », Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου , τομ.VI (1972/1973), σελ.247-248
  45. ↑ Σπύρος Λουκάτος, «Προσπάθειαι Ελληνο-Συρολιβανικής συμμαχίας κατά των Τούρκων κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν (1822-1828), Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ.328-394
  46. ↑ Πρωτοψάλτης 1954, σελ. 244.
  47. ↑ και Σπύρος Λουκάτος, «Προσπάθειαι Ελληνο-Συρολιβανικής συμμαχίας κατά των Τούρκων κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν (1822-1828), Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ.344-346
  48. ↑ Σπύρος Λουκάτος, «Προσπάθειαι Ελληνο-Συρολιβανικής συμμαχίας κατά των Τούρκων κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν (1822-1828), Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ.348-350
  49. ↑ Σπύρος Λουκάτος, «Προσπάθειαι Ελληνο-Συρολιβανικής συμμαχίας κατά των Τούρκων κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν (1822-1828), Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ.363-364
  50. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ.206
  51. ↑ Απόστολος Βακαλόπουλος, «Τυχοδιωκτική επιχείρηση Ελλήνων στο Λίβανο», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΒ (1975), σελ .418
  52. ↑ Σπύρος Λουκάτος, «Προσπάθειαι Ελληνο-Συρολιβανικής συμμαχίας κατά των Τούρκων κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν (1822-1828), Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ.374, υπος.1
  53. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ.203-204
  54. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ.205
  55. ↑ Πρωτοψάλτης 1954, σελ. 274.
  56. ↑ Πρωτοψάλτης 1954, σελ. 275-277.
  57. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ.199-201
  58. ↑ Ν.Γ.Κυριαζή, «Η δράσις του Ελληνικού ναυτικού», Κυπριακά Χρονικά, Έτος Ζ’ (1930), σελ 15-34
  59. ↑ Δημήτρης Λουλές, «Ο Βρετανικός τύπος για τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου», Μνήμων, τομ. 7 (1978-1979), σελ.2
  60. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ 206
  61. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 8-9.
  62. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 12.
  63. ↑ Πρωτοψάλτης 1970, σελ. 13-14.
  64. ↑ Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ.207
  65. ↑ «Οι παράγοντες εκεί για επανάσταση δεν ήταν ευνοϊκοί. Ούτε οργάνωση πολεμική υπήρχε ούτε η γειτνίαση με τους Τούρκους επέτρεπε κινήματα ανάλογα με εκείνα της Πελοποννήσου ή της Στερεάς», Χωρίς συντάκτη, «Επαναστατικός ενθουσιασμός στη Χίο, Λέσβο και Κύπρο από τις επιτυχίες των Σαμίων», Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΒ (1975), σελ.
  66. ↑ Αλέξανδρος Δεσποτόπουλος, «Διωγμοί στις Κυδωνιές, Κουσάντασι, Κύπρο, Κω και άλλες περιοχές», », Ιστορία του Ελληνικού Έθνους, Εκδοτική Αθηνών, τομ.ΙΒ (1975), σελ.203
  67. ↑ Παντελιού 1976, σελ. 32.
  68. ↑ Στυλιανός Περδίκης, «Επαναστατικές κινήσεις στην Κύπρο κατά το 1821 και η Μονή Κύκκου», Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου,τομ.XXV (1999),σελ.256
  69. ↑ Θοεδώρα Μαρκάτου, «Οι προτάσεις για το Πανελληνιο Ηρώο του Εικοσιένα (1830-1930)»,Μνήμων τομ.17 (1995),σελ.57
  70. ↑ «200 Χρόνια από την Ελληνική Επανάσταση». www.cypruspost.post. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2021. 

Σφάλμα αναφοράς: Η ετικέτα <ref> με όνομα «FOOTNOTEΠρωτοψάλτης1954249-250» που ορίζεται μέσα στο <references> δεν χρησιμοποιείται σε προηγούμενο κείμενο.

Πηγές Επεξεργασία

  • Κονόμος, Ντίνος (1973). «Ενέργειες για τη σύναψη Κυπριακού δανείου κατά την Ελληνική Εθνεγερσία». Επετηρίς Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου VI. 
  • Σφυρόερας, Βασίλειος (1973). «Συμμετοχή Κυπρίων εις την Ιώνιον Φάλαγγα του 1821». Πρακτικά του Πρώτου Διεθνούς Κυπρολογικού Συνεδρίου (Λευκωσία, 14-19 Απριλίου 1969). Λευκωσία: Εταιρεία Κυπριακών Σπουδών. σελίδες 377–383. 
  • Δεσποτόπουλος, Αλέξανδρος (1975). «Οι διωγμοί στη Σμύρνη και άλλες περιοχές». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 135-136. 
  • «Επαναστατικός ενθουσιασμός στη Χίο, Λέσβο και Κύπρο από τις επιτυχίες των Σαμίων». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. 1975. σελ. 170-171. 
  • Βακαλόπουλος, Απόστολος (1975). «Τυχοδιωκτική επιχείρηση Ελλήνων στο Λίβανο». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 417-418. 
  • Δεσποτόπουλος, Αλέξανδρος (1975). «Διωγμοί στις Κυδωνιές, Κουσάντασι, Κύπρο, Κω και άλλες περιοχές». Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. ΙΒ΄. Αθήνα: Εκδοτική Αθηνών. σελ. 202-203. 
  • Θοεδώρα Μαρκάτου, «Οι προτάσεις για το Πανελλήνιο Ηρώο του Εικοσιένα (1830-1930)»,Μνήμων τομ.17 (1995),σελ.37-68
  • Δημήτρης Λουλές, «Ο Βρετανικός τύπος για τη Ναυμαχία του Ναβαρίνου», Μνήμων, τομ. 7 (1978-1979), σελ.1-11
  • Κωνσταντίνος Σπυριδάκης, «Συμπληρωματικά εις Αρχιεπίσκοπον Κύπρου Δαμασκηνόν (1824-1827)», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.27 (1963), σελ.249-257
  • Κωνσταντίνος Μυριανθόπουλος, «Η Κύπρος επί Τουρκοκρατίας (1570-1878)», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.ΛΖ’ (1973),σελ.85-102
  • Εμμανουήλ Πρωτοψάλτης, «Απελευθερωτική κίνησις των Κυπρίων κατά την Καποδιστριακήν περίοδον (1828)», Δελτίον της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, τομ. 20 (1970-1977), σελ.1-30 και Ανάτυπον εκ του 20ου τόμου του Δελτίου της Ιστορικής και Εθνολογικής Εταιρείας της Ελλάδος, Αθήναι 1970
  • Σπύρος Λουκάτος, «Προσπάθειαι Ελληνο-Συρολιβανικής συμμαχίας κατά των Τούρκων κατά την Ελληνικήν Επανάστασιν (1822-1828), Μνημοσύνη, τομ.3 (1970-1971), σελ.328-394
  • Εμμανούλ Πρωτοψάλτης, «Αυθαίρετος επιδρομή Ελλήνων κατά του Λιβάνου (1826)», Αθηνά, τομ. 58 (1954),σελ.243-277
  • Θεόδωρος Παπαδόπουλος, «Πρόσφατοι εξισλαμισμοί αγροτικού πληθυσμού εν Κύπρω», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.29 (1965), σελ.27-47
  • Ν.Γ.Κυριαζής,«Exerpta Cypria», Κυπριακά Χρονικά, έτος ΙΓ τχ.Δ (Οκτ-Δεκ. 1937), σελ.241-259
  • Ν.Γ.Κυριαζής, «Η Κυπριακή τραγωδία του 1821», Κυπριακά Χρονικά, Έτος Ζ’ (1930), σελ.38-79
  • Ν.Γ.Κυριαζής, «Εκπατρισμός και περιπέτειαι των Κυπρίων», Κυπριακά Χρονικά, Έτος Ζ’ (1930),σελ.80-105
  • Στυλιανός Περδίκης, «Επαναστατικές κινήσεις στην Κύπρο κατά το 1821 και η Μονή Κύκκου»,Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου , τομ.XXV (1999),σελ.247-262
  • Γεώργιος Χριστοδούλου, «Η συμβολή του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού εις την Ιστορίαν του Κυπριακού 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΖ’-ΞΗ’ (2003-2004), σελ.317-341
  • Παρασκευά Σαμαρά, «Αιτίες εκπατρισμού-προβλήματα Κυπρίων στην Ελλάδα και το πρόβλημα της Ελληνικής υπηκοότητας στην Κύπρο κατά τον 19ο αιώνα», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.275-321
  • Ανδρέας Σοφοκλέους, «Δύο έγγραφα /ντοκουμέντα για τα τραγικά γεγονότα στην Κύπρο τον Ιούλιο του 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΞΒ’ –ΞΓ (1998-1999), σελ.251-258
  • Ανδρέας Τυλλιρίδης, «Από την ιστορίαν των εξισλαμισμών στην Κύπρο», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.ΝΑ (1987), σελ.111-145
  • Βενέδικτος Εγγλεζάκης, «Περί των κατά το Κυπριακόν 1821 Λεοντίων», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΜΒ’ (1978), σελ.59-73
  • Βενέδικτος Εγγλεζάκης, «Το τελευταίον γνωστόν έγγραφον του Εθνομάρτυρος Αρχιεπισκόπου Κυπριανού 1821, Μαΐου 16», », Κυπριακαί Σπουδαί, τομ. ΜΣΤ’ (1982), σελ.103-118
  • Βασίλειος Σφυρόερας, «Ωδίνες και οδύνη μιας επανάστασης . Το 1821 στην Κύπρο», στο: Κύπρος Από την προϊστορία στους νεότερους χρόνους, εκδ. Πολιτιστικό Ίδρυμα Τραπέζης Κύπρου, Λευκωσία, 1995, σελ.189-207
  • Ιωάννης Θεοχαρίδης, Κώστας Κοκκινοφτάς, «Δημογραφικά στοιχεία Γερόλακκου (1825)», Επετηρίδα Κέντρου Μελετών Ιεράς Μονής Κύκκου, τομ. 3 (1996),σελ.257-270
  • Ν.Γ.Κυριαζή, «Η δράσις του Ελληνικού ναυτικού», Κυπριακά Χρονικά, Έτος Ζ’ (1930), σελ.15-37
  • Μαρία Παντελιού, «Οι Κύπριοι στην Επανάσταση του 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.Μ΄(1976), σελ.29-60
  • Γεώργιος Παπαχαραλάμπους, «Εγκύκλιος του Αρχιεπισκόπου Κυπριανού αναφερομένη εις τα εν Κύπρω γεγονότα του 1821», Κυπριακαί Σπουδαί, τομ.28 (1964), σελ.175-181
  • Κώστας Κοκκινοφτάς, «Μια λαϊκή παράδοση για τον Τούρκο Αγά Χατζηταχήρ και τα γεγονότα του 1821 στην Κύπρο»,Επετηρίδα Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών Κύπρου , τομ. XXV (1999) σελ.307-325
  • Ιωάννης Θεοχαρίδης, «Οι Κύπριοι προγραφέντες του 1821 σύμφωνα με άγνωστη Οθωμανική πηγή», Δωδώνη, Επιστημονική Επετηρίδα τμ. Ιστορίας/Αρχαιολογίας Φιλοσοφικής Σχολής Ιωαννίνων, τομ. 24 (1995), σελ.67-109
  • Κωνσταντίνος Άμαντος, Σύντομος Ιστορία της Κύπρου, Αθήναι 1956, σελ.111-117

Επιπλέον βιβλιογραφία Επεξεργασία

  • Γ.Πιερίδης, «Η κατάστασις στην Κύπρο κατά τις παραμονές της 9ης Ιουλίου 1821 και το δράμα του Κυπριανού», Φιλολογική Κύπρος, 1971 ,σελ.47-53
  • Άγγελος Παπακώστας, Η συμβολή της Κύπρου εις την Επανάστασιν του 1821, Αθήναι 1955
  • Κώστας Κοκκινοφτάς, «Κύπρος και 1821»,στο: Κύπριοι εθελοντές-σκλάβοι απελευθερωτες, Ε Ιστορικά, Ελευθεροτυπία, τχ. 143 (18 Ιουλίου 2002), σελ.10-16
  • Μιχάλης Μιχαήλ, Οι εξεγέρσεις ως πεδίο διαπραγμάτευσης της εξουσίας. Οθωμανική Κύπρος, 1804-1841, εκδ.Αλεξάνδρεια, Αθήνα, 2016
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Η_Κύπρος_και_η_Ελληνική_Επανάσταση_του_1821&oldid=10491602"