Βικιπαίδεια

Η Λεωφόρος της Δύσης

Αμερικανικό φιλμ νουάρ του 1950

Το Η Λεωφόρος της Δύσης (Πρωτότυπος τίτλος: Sunset Boulevard) είναι Αμερικανικό φιλμ νουάρ ταινία του 1950, σε σκηνοθεσία Μπίλι Γουάιλντερ. Πρωταγωνιστούν οι Γουίλιαμ Χόλντεν στον ρόλο του Τζο Γκίλις, ενός αποτυχημένου σεναριογράφου, η Γκλόρια Σουάνσον στον ρόλο της Νόρμα Ντέσμοντ, μιας πρώην σταρ του βωβού κινηματογράφου που ζει στο δικό της φανταστικό κόσμο κάνοντας όνειρα για μια θριαμβευτική επιστροφή στη μεγάλη οθόνη, και ο Έριχ φον Στρόχαΐμ στον ρόλο του Μαξ Φον Μάγιερλινγκ, πρώην συζύγου και νυν μπάτλερ της Σουάνσον. Τους πρωταγωνιστές πλαισιώνουν οι Νάνσι Όλσον, Φρεντ Κλαρκ, Λόιντ Γκάουχ και Τζακ Γουέμπ, ενώ ο σκηνοθέτης Σέσιλ Ντε Μιλ και η αρθρογράφος της κοσμικής στήλης του Χόλιγουντ Χέντα Χόπερ υποδύονται τους εαυτούς τους. Σύντομο πέρασμα από την ταινία κάνουν θρυλικοί ηθοποιοί του βωβού κινηματογράφου όπως ο Μπάστερ Κίτον, ο Χ.Μ. Γουόρνερ και η Άννα Κιου Γουίλσον.

Η Λεωφόρος της Δύσης
(Sunset Boulevard)
ΣκηνοθεσίαΜπίλι Γουάιλντερ
ΠαραγωγήΤσαρλς Μπράκετ
ΣενάριοΤσαρλς Μπράκετ
Μπίλι Γουάιλντερ
Ντ. Μ. Μάρσμαν Τζ.
ΠρωταγωνιστέςΓουίλιαμ Χόλντεν[1][2][3], Γκλόρια Σουάνσον[1][2][3], Έριχ φον Στρόχαϊμ[1][2][3], Νάνσυ Όλσον[1][3], Φρεντ Κλαρκ[1][3], Τζακ Γουέμπ[1][3], Χέντα Χόπερ[1][3], Μπάστερ Κίτον[1][3], Άννα Κ. Νίλσσον[1][3], Χ. Μπ. Γουόρνερ, Ρέι Έβανς[3], Τζέυ Λίβινγκστον[3], Τζέρντρουντ Άστορ[3], Τζούλια Φέι[1][3], Κρίτον Χέιλ[3], Μάισον Χόππερ[3], Χένρι Γουίλκοξ[3], Σέσιλ Ντε Μιλ[1][3], Λόυντ Γκάφ[1][3], Φράνκλιν Φάρναμ[1][3], Λάρρυ Τζ. Μπλέικ[3], Ιβέτ Βίκερς[4], Χάρολντ Μίλερ[4], Άρτσι Ρ. Ντάλζελ[4], Έντι Ντιου[4], Φρανκ Ο'Κόνορ[4], Μπερτ Μουρχάους[4], Φρεντ Όλντριχ[4], Αλ Φέργκιουσον[4] και Ρόμπερτ Έμετ Ο' Κόνορ[4]
ΜουσικήΦραντς Γουάξμαν
ΦωτογραφίαΤζον Φ. Σέιτζ
ΜοντάζΝτόαν Χάρισον
Άρθουρ Σμιντ
ΕνδυματολόγοςΊντιθ Χεντ
Εταιρεία παραγωγήςParamount Pictures
ΔιανομήParamount Pictures
Πρώτη προβολή10 Αυγούστου 1950[5]
Διάρκεια110 λεπτά
ΠροέλευσηΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΓλώσσαΑγγλικά
Προϋπολογισμός$1,75 εκατ. δολάρια
Ακαθάριστα έσοδα$5 εκατ. δολάρια
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Η ταινία απέσπασε θετικές κριτικές μετά την προβολή της και προτάθηκε για 11 βραβεία όσκαρ, μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας, κερδίζοντας τελικά τρία. Η ταινία που ασκεί κριτική στη βιομηχανία του κινηματογράφου και προκάλεσε αντιδράσεις στους κύκλους των μεγάλων παραγωγών του Χόλυγουντ της εποχής, ενώ σήμερα θεωρείται ένα από τα μεγαλύτερα επιτεύγματα του αμερικανικού κινηματογράφου. Το 1989 η ταινία επελέγη από τη Βιβλιοθήκη του Αμερικάνικου Κογκρέσου ως τμήμα του Εθνικού Μητρώου Κινηματογράφου και το 1998 έλαβε την 12η θέση ως μία από τις καλύτερες ταινίες όλων των εποχών από το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου.[6]

Πλοκή

Επεξεργασία

Η Νόρμα Ντέσμοντ (Γκλόρια Σουάνσον), ξεχασμένη ντίβα του βωβού κινηματογράφου, ζει στη βίλα της στη Sunset Blvd. του Χόλιγουντ συντροφιά με τις αναμνήσεις της και με την ελπίδα ότι θα έρθει η στιγμή που θα κάνει θριαμβευτική επιστροφή στη μεγάλη οθόνη. Ο μόνος άνθρωπος με τον οποίο έρχεται σε επαφή η Νόρμα, είναι ο μπάτλερ της, Μαξ Φον Μάγιερλινγκ (Έριχ Φον Στρόχαϊμ), πρώην σκηνοθέτης και πρώην σύζυγος της Νόρμα. Κάποια στιγμή συναντά τον Τζο Γουίλις (Γουίλιαμ Χόλντεν), ένα φιλόδοξο και ξεπεσμένο σεναριογράφο που ψάχνει να βρει την ευκαιρία που θα τον κάνει μεγάλο όνομα. Ο Τζο, που για καιρό δεν έχει καταφέρει να πουλήσει κανένα του σενάριο στις εταιρείες του Χόλιγουντ, προσπαθεί να ξεφύγει από τους δανειστές και στην προσπάθεια της φυγής του μένει από λάστιχο μπροστά από τη βίλα της Ντέσμοντ. Η Ντέσμοντ φιλοξενεί τον Τζο στη βίλα της ελπίζοντας ότι θα γράψει σενάριο για εκείνη, ενώ παράλληλα ο Τζο προσπαθεί να εκμεταλλευτεί το όνομα της ηθοποιού για να ανέβει κοινωνικά και γίνεται, κατά συνέπεια, εραστής της. Στη συνέχεια η Νόρμα ερωτεύεται τον προστατευόμενό της και η ζήλεια της όταν εκείνος γνωρίζει την νεαρή και ταλαντούχα σεναριογράφο Μπέτι Σάφερ (Νάνσι Όλσον) την οδηγεί σε ντελίριο και στον φόνο.

Διανομή Ρόλων

Επεξεργασία
 
Γκλόρια Σουάνσον και Γουίλιαμ Χόλντεν ως Νόρμα Ντέσμοντ και Τζο Γκίλις.

Σύμφωνα με τον σεναριογράφο και παραγωγό της ταινίας Τσαρλς Μπράκετ, εκείνος και ο Μπίλι Γουάιλντερ σκέφτηκαν όλες τις ηθοποιούς του βωβού κινηματογράφου για τον ρόλο της Νόρμα Ντέσμοντ, εκτός από τη Σουάνσον. Ο Γουάιλντερ ήθελε αρχικά να προσλάβει την Μέι Γουέστ και τον Μάρλον Μπράντο για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους, αλλά δεν προσέγγισε κανέναν από τους δυο. Έπειτα παραγωγός και σκηνοθέτης προσέγγισαν την Πόλα Νέγκρι, αλλά η συνομιλία τους στο τηλέφωνο τους αποκάλυψε τη βαριά πολωνική προφορά της ηθοποιού και έτσι την απέρριψαν. Έπειτα σκέφτηκαν ότι θα ήταν ωραίο να προσλάβουν για τους πρωταγωνιστικούς ρόλους τον Φρεντ ΜακΜάρεϊ και τη Νόρμα Σίρερ. Έτσι προσέγγισαν τη Σίρερ, η οποία απέρριψε το ρόλο τόσο λόγω της απόσυρσής της από τα κινηματογραφικά δρώμενα, όσο και λόγω της απέχθειας που της προκάλεσε ο χαρακτήρας της Ντέσμοντ. Στη συνέχεια μίλησαν με τη Γκρέτα Γκάρμπο, που δεν είχε καμιά όρεξη να εμφανιστεί ξανά σε ταινία. Οι δυο άνδρες έπειτα επισκέφτηκαν τη Μαίρη Πίκφορντ, αλλά πριν συζητήσουν το θέμα της ταινίας, ο Γουάιλντερ κατάλαβε ότι το η ηθοποιός θα εκλάμβανε αρνητικά το γεγονός ότι της πρότειναν τον ρόλο μιας γυναίκας που έχει για εραστή έναν άνδρα που έχει τα μισά της χρόνια. Είχαν σκεφτεί να παραχωρήσουν τους κεντρικούς ρόλους στην Πίκφορντ και στον Μοντγκόμερι Κλιφτ.[7]

Το όνομα της Σουάνσον προέκυψε όταν ο Γουάιλντερ ζήτησε τη συμβουλή του σκηνοθέτη Τζορτζ Κιούκορ. Ο σκηνοθέτης του υπέδειξε την Γκλόρια Σουάνσον, μια από τις πιο επιτυχημένες ηθοποιούς της βωβής περιόδου, γνωστής για την ομορφιά, το ταλέντο και τον ξέφρενο τρόπο ζωής της. Η Σουάνσον, όπως και η Ντέσμοντ, δεν είχε επιτυχημένη μετάβαση από το βωβό στον ομιλούντα κινηματογράφο, αλλά σε αντίθεση με την ηρωίδα του Γουάιλντερ είχε αποδεχτεί το τέλος της κινηματογραφικής της καριέρας και είχε μεταφερθεί από τις αρχές της δεκαετίας του 1930 στη Νέα Υόρκη, όπου δούλευε στο ραδιόφωνο και από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 στην τηλεόραση. Παρά το γεγονός ότι η Σουάνσον δεν ενδιαφερόταν για επιστροφή στη μεγάλη οθόνη, η συζήτησή της με τον σκηνοθέτη πάνω στο ρόλο της κίνησε την περιέργεια.[8]

Η Σουάνσον απογοητεύτηκε όταν ο σκηνοθέτης της ζήτησε να περάσει από ακρόαση για να της παραχωρήσει τον ρόλο. Η απάντησή της ήταν: Έκανα 20 ταινίες για την Paramount. Γιατί θέλουν να περάσω από ακρόαση; Αυτή της η αντίδραση προστέθηκε στο σενάριο από τον σκηνοθέτη με την ατάκα της Νόρμα Ντέσμοντ: Χωρίς εμένα δε θα υπήρχε Paramount! Στην αυτοβιογραφία της η Σουάνσον έγραψε ότι ρώτησε τον Τζορτζ Κιούκορ αν ήταν λογικό το γεγονός ότι δεν ήθελε να περάσει από ακρόαση κι ότι εκείνος της απάντησε ότι η Νόρμα Ντέσμοντ ήταν ο ρόλος για τον οποίο όλοι θα την θυμούνταν στο μέλλον. Έπειτα της είπε: Αν σου ζητήσουν να περάσεις από 10 ακροάσεις τότε να περάσεις από 10 ακροάσεις αλλιώς θα σε πυροβολήσω,[9]. Ο ενθουσιασμός του σκηνοθέτη για τον ρόλο έπεισε τη Σουάνσον να περάσει από ακρόαση, η οποία ήταν επιτυχημένη κι η ηθοποιός υπέγραψε συμβόλαιο 50.000 δολαρίων. Το 1975 ο Γουάλντερ είπε σε συνέντευξή του ότι η Σουάνσον είχε πολλά στοιχεία από τη Νόρμα Ντέσμοντ[10].

Ο Μοντγκόμερι Κλιφτ είχε υπογράψει για να υποδυθεί το ρόλο του Τζο Γκίλις έναντι 5.000 δολαρίων την εβδομάδα, αλλά λίγο πριν ξεκινήσουν τα γυρίσματα αποχώρησε από το εγχείρημα δηλώνοντας ότι ο ρόλος ενός νέου άνδρα που συνάπτει ερωτική σχέση με μεγαλύτερη γυναίκα ήταν παρόμοιος με εκείνο που είχε ερμηνεύσει στην ταινία του Γουίλιαμ Γουάιλερ Η κληρονόμος (The Heiress, 1949), ρόλο για τον οποίο ένιωθε ότι δεν ήταν αρκετά πειστικός. Η αποχώρηση του ηθοποιού εξόργισε τον Γουάιλντερ ο οποίος απάντησε: Αν ήταν καλός ηθοποιός, θα μπορούσε να πείσει οποιονδήποτε ότι μπορεί να κάνει έρωτα με οποιαδήποτε γυναίκα. Εικασίες πάνω στην άρνηση του Κλιφτ οδήγησαν στο συμπέρασμα ότι ο ηθοποιός αποχώρησε γιατί εκείνη την περίοδο είχε σχέση με μεγαλύτερη από εκείνον γυναίκα, την τραγουδίστρια Λίμπι Χόλμαν[11].

Ο Τσαρλς Μπράκετ και ο Μπίλι Γουάιλντερ αναγκάστηκαν να αναζητήσουν τον κατάλληλο ηθοποιό για το ρόλο του Τζο Γκίλις ανάμεσα στους διαθέσιμους ηθοποιούς της Paramount εκείνη την περίοδο κι επιλογή έπεσε στον Γουίλιαμ Χόλντεν. Ο ηθοποιός είχε κάνει ένα πολλά υποσχόμενο ντεμπούτο στην ταινία του 1939 Golden Boy και είχε ακολουθήσει η συμμετοχή του στην ταινία Η Μικρή μας Πόλη (Our Town) το 1940. Μετά τον πόλεμο, όμως, η επιστροφή του στη μεγάλη οθόνη είχε λάβει χλιαρή υποδοχή κι ο ηθοποιός είχε περάσει στα αζήτητα. Ο Χόλντεν ενθουσιάστηκε με το σενάριο και ήταν ανυπόμονος να δεχτεί τον ρόλο. Δεν ήξερε όμως ότι η αμοιβή του ήταν κατά 39.000 δολάρια χαμηλότερη από εκείνη που προοριζόταν για τον Κλιφτ[12].

Ο Έριχ Φον Στρόχαϊμ ήταν ένας από τους πρωτοπόρους του βωβού κινηματογράφου και είχε σκηνοθετήσει τη Γκλόρια Σουάνσον στην ταινία του 1929 Queen Kelly την ταινία που θεωρούταν ότι είχε καταστρέψει την καριέρα της ηθοποιού. Μέχρι το 1950 όμως οι δυο τους είχαν επαναθερμάνει τις σχέσεις τους και ο σκηνοθέτης δέχτηκε το ρόλο του μπάτλερ της Ντέσμοντ. Για το ρόλο της Μπέτι Σάφερ, ο Γουάιλντερ επέλεξε μια πρωτοεμφανιζόμενη ηθοποιό, τη Νάνσι Όλσον, η οποία με την απλή της παρουσία θα ερχόταν σε αντίθεση με το φανταχτερό προφίλ της Νόρμα Ντέσμοντ.

Βραβεία Όσκαρ

Επεξεργασία

Η ταινία μετά την προβολή της απέσπασε διθυραμβικές κριτικές και μαζί με το Όλα για την Εύα (All About Eve) του Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς, άλλη ταινία της εποχής που ασχολείται με το χώρο του θεάματος, θεωρήθηκε φαβορί για τα Όσκαρ. Κέρδισε αρκετά βραβεία των κριτικών καθώς και τη Χρυσή Σφαίρα καλύτερης δραματικής ταινίας. Η ταινία έλαβε 11 υποψηφιότητες από την ακαδημία των Όσκαρ μεταξύ των οποίων και για Όσκαρ Καλύτερης Ταινίας[13]. Τη βραδιά των βραβείων ο μεγαλύτερος αντίπαλος της ταινίας ήταν το Όλα για την Εύα που απέσπασε τελικά το Όσκαρ καλύτερης ταινίας. Ο Μπίλι Γουάιλντερ έχασε το Όσκαρ Σκηνοθεσίας από τον Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς για το Όλα για την Εύα, ο Γουίλιαμ Χόλντεν έχασε το Όσκαρ Α΄ Ανδρικού Ρόλου από τον Χοσέ Φερρέρ που αναδείχτηκε νικητής για την ταινία Συρανό ντε Μπερζεράκ (Cyrano de Bergerac), ο Έριχ φον Στρόχαϊμ ηττήθηκε από τον Τζορτζ Σάντερς του Όλα για την Εύα και η Νάνσι Όλσον έχασε το Όσκαρ Β' Γυναικείου Ρόλου από την Τζόζεφιν Χαλ που κρίθηκε νικήτρια για την ταινία Χάρβεϊ (Harvey). Η πιο αναμενόμενη κούρσα της βραδιάς όμως ήταν εκείνη για το Όσκαρ Α' Γυναικείου Ρόλου που βρήκε αντιμέτωπες τρεις μεγάλες ηθοποιούς και οι τρεις φαβορί για το βραβείο τις Μπέτι Ντέιβις και Αν Μπάξτερ του Όλα για την Εύα και τη Γκλόρια Σουάνσον. Οι τρεις ηθοποιοί ακύρωσαν η μια την άλλη και νικήτρια κρίθηκε η Τζούντι Χόλιντεϊ για την ταινία Γεννημένη Χθες (Born Yesterday)[14]. Η Χόλιντεϊ παρακολουθούσε την τελετή από τη Νέα Υόρκη μαζί με τη Σουάνσον και τον Φερρέρ και όταν ανακοινώθηκε το όνομά της, η Σουάνσον της είπε: Καλή μου, δεν μπορούσες να περιμένεις ακόμα ένα χρόνο;. Η Λεωφόρος της Δύσης κέρδισε τελικά τρία Όσκαρ, μεταξύ των οποίων και καλύτερου πρωτότυπου σεναρίου.

Βράβευση:

  • Πρωτότυπου Σεναρίου – Μπίλι Γουάιλντερ, Τσαρλς Μπράκετ & Ν.Μ. Μάρσμαν
  • Μουσικής Επιμέλειας - Φραντς Γουόξμαν
  • Καλλιτεχνικής Διεύθυνσης - Χανς Ντάιερ, Τζον Μίχαν, Σάμιουελ Μ. Κόμερ & Ρέι Μόγιερ

Υποψηφιότητα:

  • Καλύτερης Ταινίας – Τσαρλς Μπράκετ
  • Σκηνοθεσίας – Μπίλι Γουάιλντερ
  • Α’ Ανδρικού Ρόλου – Γουίλιαμ Χόλντεν
  • Α’ Γυναικείου Ρόλου – Γκλόρια Σουάνσον
  • Β’ Ανδρικού Ρόλου – Έριχ Φον Στρόχαϊμ
  • Β’ Γυναικείου Ρόλου – Νάνσι Όλσον
  • Φωτογραφίας, Ασπρόμαυρη ταινία – Τζον Φ. Σάιτς
  • Μοντάζ – Άρθουρ Σμιντ & Ντοάν Χάρισον

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,00 1,01 1,02 1,03 1,04 1,05 1,06 1,07 1,08 1,09 1,10 1,11 1,12 www.filmaffinity.com/en/film536488.html. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουνίου 2016.
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 stopklatka.pl/film/bulwar-zachodzacego-slonca. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουνίου 2016.
  3. ↑ 3,00 3,01 3,02 3,03 3,04 3,05 3,06 3,07 3,08 3,09 3,10 3,11 3,12 3,13 3,14 3,15 3,16 3,17 3,18 3,19 www.imdb.com/title/tt0043014/fullcredits. Ανακτήθηκε στις 30  Ιουνίου 2016.
  4. ↑ 4,0 4,1 4,2 4,3 4,4 4,5 4,6 4,7 4,8 (Τσεχικά) Česko-Slovenská filmová databáze. 2001.
  5. ↑ Staggs (2002), pp. 154-156.
  6. ↑ «AFI's 100 Years...100 Stars». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2006. 
  7. ↑ Sikov, p. 286
  8. ↑ Perry, p. ??
  9. ↑ Swanson, p. ??
  10. ↑ Billy Wilder – "About Film Noir. Interview July 1975. Retrieved July 21, 2005.
  11. ↑ Adrian Hennigan, "Exploring Sunset Boulevard". BBC, March 13, 2003. Retrieved July 21, 2005.
  12. ↑ Sikov, pp. 288–289
  13. ↑ «Academy of Motion Picture Arts and Sciences, award nominations for Sunset Boulevard». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιανουαρίου 2012. Ανακτήθηκε στις 21 Ιουλίου 2005. 
  14. ↑ Hadleigh, p. ??

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Corliss, Richard (1974). Talking Pictures: Screenwriters in the American Cinema, 1927–1973. Overlook Press. (ISBN 0-87951-007-2)
  • Hadleigh, Boze (1996). Bette Davis Speaks. Barricade Books. (ISBN 1-56980-066-9).
  • Kael, Pauline (1982). 5001 Nights at the Movies. Zenith Books. (ISBN 0-09-933550-6).
  • Kirgo, Julie (1979). "Sunset Boulevard". In Alain Silver and Elizabeth Ward, eds, Film noir: An encyclopedic reference to the American style. Woodstock: Overlook Press, 1979. (ISBN 0-87951-055-2).
  • Perry, George & Andrew Lloyd Webber (1993). Sunset Boulevard, From Movie to Musical. Pavilion. (ISBN 1-85793-208-0).
  • Phillips, Gene (2010). Some Like It Wilder: The Life and Controversial Films of Billy Wilder. The University Press of Kentucky. ISBN 978-0-8131-7367-2. 
  • Randall, Stephen (2006). The Playboy Interviews: Larger Than Life. Milwaukie, OR: M Press. (ISBN 1595820469).
  • Sikov, Ed (1998). On Sunset Boulevard: The Life and Times of Billy Wilder. New York: Hyperion. (ISBN 0-7868-6194-0).
  • Sondheim, Stephen (2011). Look, I made a hat : collected lyrics (1981-2011) with attendant comments, amplifications, dogmas, harangues, wafflings, anecdotes and miscellany. London: Virgin. (ISBN 0753522608).
  • Staggs, Sam (2001). All About "All About Eve". St Martin's Press. (ISBN 0-312-27315-0).
  • Staggs, Sam (2002). Close-up on Sunset Boulevard: Billy Wilder, Norma Desmond, and the Dark Hollywood Dream. New York St. Martin's Press. (ISBN 0-312-27453-X).
  • Swanson, Gloria (1981). Swanson on Swanson, The Making of a Hollywood Legend. Hamlyn. (ISBN 0-600-20496-0).
  • Wiley, Mason and Damien Bona (1987). Inside Oscar, The Unofficial History of the Academy Awards. Ballantine Books. (ISBN 0-345-34453-7).

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Η_Λεωφόρος_της_Δύσης&oldid=10774007"