Βικιπαίδεια

Κατάλογος περιστατικών φίλιων πυρών κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Υπήρξαν πολλές χιλιάδες περιστατικά φιλικών πυρών στην καταγεγραμμένη στρατιωτική ιστορία, που αντιπροσωπεύουν περίπου 2% έως 20% όλων των ατυχημάτων που συνέβησαν σε μάχη.[1][2] Τα παραδείγματα που αναφέρονται παρακάτω, στον κατάλογο περιστατικών φιλικών πυρών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, δείχνουν το εύρος και την ποικιλομορφία των περιστατικών του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, αλλά αυτό δεν αντικατοπτρίζει την αυξανόμενη συχνότητα. Ο ρυθμός των φιλικών πυρών (αφού έχει ληφθεί υπόψη ο αριθμός των στρατευμάτων που έχουν δεσμευτεί σε μάχες) παρέμεινε εξαιρετικά σταθερός τα τελευταία 100 χρόνια.[3]

Ο σχεδιασμός του Spitfire

1939 Επεξεργασία

  • 6 Σεπτεμβρίου - Λίγες μέρες μετά την έναρξη του πολέμου, σε αυτό που ονομάστηκε Μάχη του Μπάρκινγκ Κρικ, τρία Spitfire της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της Μοίρας 74 πυροβόλησαν δύο Hurricane από τη Μοίρα 56 της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, σκοτώνοντας έναν από τους πιλότους. Ένα από τα Spitfire στη συνέχεια καταρρίφθηκε από βρετανικό αντιαεροπορικό πυροβολικό ενώ επέστρεφε στη βάση.[4]
  • 10 Σεπτεμβρίου - Το βρετανικό υποβρύχιο HMS Triton βύθισε ένα άλλο βρετανικό υποβρύχιο, το HMS Oxley. Αφού έκανε κλήσεις που δεν απαντήθηκαν ποτέ, το Triton υπέθεσε ότι πρέπει να είχε βρει ένα γερμανικό U-boat και τελικά πυροβόλησε δύο τορπίλες. Το Oxley ήταν το πρώτο υποβρύχιο του Βασιλικού Ναυτικού που βυθίστηκε και επίσης το πρώτο υποβρύχιο που βυθίστηκε από φιλικά πυρά στον πόλεμο, με 52 θανάτους και με δύο μόνο επιζώντες. Και τα δύο σκάφη περιπολούσαν στα ανοικτά των ακτών της Νορβηγίας (τότε ουδέτερη ζώνη). Το συμβάν που οδήγησε στην απώλεια του Oxley κρατήθηκε απόρρητο μέχρι τη δεκαετία του 1950.[5]
  • 3 Δεκεμβρίου - Το βρετανικό υποβρύχιο HMS Snapper υπέστη χτύπημα από ένα βρετανικό αεροσκάφος, ενώ επέστρεφε στο Χάργουιτς μετά από περιπολία στη Βόρεια Θάλασσα, αλλά χωρίς να πάθει ζημιά.[6]

1940 Επεξεργασία

  • 19 Φεβρουαρίου - Κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Ουίκιντζερ, το γερμανικό αντιτορπιλικό Z1 Leberecht Maass βυθίστηκε από βόμβες της Luftwaffe ενώ ένα άλλο αντιτορπιλικό, το Z3 Max Schultz, βυθίστηκε από νάρκες στη σύγχυση.[7]
  • 14 Απριλίου - Το ολλανδικό υποβρύχιο HNLMS O 10 βομβαρδίστηκε κατά λάθος έξω από το Νούρντιβιγκ από δύο αμερικανικά βομβαρδιστικά V.156-F. Άλλες αναφορές αποδίδουν την τυχαία επίθεση σε ένα αεροσκάφος της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας.[8]
  • 10 Μαΐου - Γερμανικά βομβαρδιστικά της Luftwaffe που στάλθηκαν για να βομβαρδίσουν τη Ντιζόν στη Γαλλία, βομβάρδισαν τη γερμανική πόλη του Φράιμπουργκ λόγω σφαλμάτων πλοήγησης, σκοτώνοντας 57 άτομα.[9]
  • Νύχτα της 11ης Μαΐου - Κατά τη διάρκεια της Μάχης του Βελγίου, η βρετανική 3η Διεύθυνση Πεζικού, υπό την ηγεσία του Στρατηγού Μπέρναρντ Λο Μοντγκόμερυ στάλθηκε για να πάρει την προκαθορισμένη θέση της στον ποταμό Ντέιλε κοντά στο Λέβεν όταν πυροβολήθηκε κατά λάθος από το βελγικό 10ο τμήμα πεζικού που κατείχε τη θέση όταν πέρασαν τους άντρες για Γερμανούς αλεξιπτωτιστές.[10]
  • 14 Μαΐου - Το μεσημέρι, τα γερμανικά μαχητικά της Luftwaffe επιτέθηκαν στη γαλλική πόλη Σέμερι-σουρ-Μπαρ καθώς το 1ο τμήμα τεθωρακισμένων (Βέρμαχτ) πραγματοποίησε παρέλαση νίκης μετά τη μάχη του Μούλζεν, προκαλώντας μερικές απώλειες.[11]
  • 21 Μαΐου - Ένα Bristol Blenheim L9325 της 18ης μοίρας της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας καταρρίφθηκε από ένα Hurricane της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας και συνετρίβη κοντά στο Αράς της Γαλλίας. Τρεις από το πλήρωμα σκοτώθηκαν.[12]
  • 22 Μαΐου - Ένα Bristol Blenheim L9266 της 59ης μοίρας της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας καταρρίφθηκε από ένα Spitfire της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας και συνετρίβη κοντά στο Φρίκορτ της Γαλλίας. Τρεις από το πλήρωμα σκοτώθηκαν.[12]1 Ιουνίου - Ένα Bristol Blenheim, με πιλότο τον Αλάστιρ Πάντον, καταρρίφθηκε από στρατιώτες πεζικού ενώ πετούσε χαμηλά πάνω από τις παραλίες της Δουνκέρκης για να αφήσει τους στρατιώτες να δουν ότι η Βασιλική Πολεμική Αεροπορία είναι στο πλευρό τους.[13]
  • 28 Ιουνίου - Ο Ιταλός στρατάρχης Ιτάλο Μπάλμπο και το πλήρωμά του σκοτώθηκαν όταν τα ιταλικά πυροβόλα όπλα στο Τομπρούκ κατέρριψαν το Savoia-Marchetti SM.79.[14]
  • 6 Οκτωβρίου - Το ιταλικό υποβρύχιο Gemma βυθίστηκε κατά λάθος από το ιταλικό υποβρύχιο Tricheco ενώ ήταν σε περιπολία στη Μεσόγειο.[15]

1941 Επεξεργασία

  • Ιανουάριος, ο διοικητής του κινεζικού κόκκινου στρατού Ζιάνγκ Γινγκ σκοτώθηκε από έναν από τους υφισταμένους του για τους χρυσούς πόρους του Εθνικού Επαναστατικού Στρατού.[16]
     
    Leberecht Maass το 1937 στο Μπρόκχαους
    5 Ιανουαρίου - Κατά την πτήση ενός Airspeed Oxford για τον οργανισμό "Βοηθητικές Αεροπορικές Μεταφορές" από το αεροδρόμιο του Μπλάκπουλ προς το αεροδρόμιο Κίντλινγκτον κοντά στην Οξφόρδη, η Έιμυ Τζόνσον αναγκάστηκε να αλλάξει πορεία λόγω αντίξοων καιρικών συνθηκών. Λόγω απώλειας καυσίμων, έπεσε στις εκβολές του Τάμεση, αλλά το σώμα της δεν ανακτήθηκε ποτέ. Το 1999 αναφέρθηκε ότι ο Τομ Μίτσελ, εκείνη τη στιγμή πιλότος μαχητικών της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, ισχυρίστηκε ότι σκότωσε την Τζόνσον όταν απέτυχε δύο φορές να δώσει τον σωστό κωδικό αναγνώρισης κατά τη διάρκεια της πτήσης. Είπε: "Ο λόγος που η 'Ειμυ καταρρίφθηκε ήταν επειδή έδωσε το λάθος "χρώμα της ημέρας" (ένα σήμα για την αναγνώριση αεροσκαφών γνωστών από όλες τις βρετανικές δυνάμεις) μέσω του ασυρμάτου." Ο Μίτσελ εξήγησε πώς το αεροσκάφος ήταν ορατό και είχε επικοινωνία από ασύρματο. Υποβλήθηκε αίτημα για το σήμα. Έδωσε το λάθος δύο φορές. "Δέκα έξι γύροι σφαιρών πυροβολήθηκαν και το αεροπλάνο βυθίστηκε στις εκβολές του Τάμεση. Όλοι πιστεύαμε ότι ήταν εχθρικό αεροπλάνο μέχρι την επόμενη μέρα όταν διαβάσαμε τις εφημερίδες και ανακαλύψαμε ότι ήταν η Έιμυ. Οι αξιωματικοί μας είπαν να μην πούμε ποτέ σε κανέναν τι συνέβη.".[17]
  • Επιδρομή της Μπάρντια: Τη νύχτα της 19 / 20 Απριλίου, 450 Βρετανοί κομάντος πραγματοποίησαν αμφίβια επιδρομή (που ήταν επιτυχής) εναντίον των Δυνάμεων του Άξονα στη πόλη Μπάρντια της Λιβύης, για να καταστρέψουν μια ιταλική βάση ανεφοδιασμού και μια παράκτια πυροβολαρχία. Ενώ οι περισσότεροι άνδρες εκκενώθηκαν με επιτυχία μετά την επιδρομή, ένας σκοτώθηκε από φιλικά πυρά από έναν υπερβολικά σε εγρήγορση βρετανό στρατιώτη κομάντο και 67 έγιναν αιχμάλωτοι πολέμου αφού χάθηκαν και πήγαν σε λάθος παραλία.[18]
  • Τον Μάιο, πραγματοποιήθηκε εσφαλμένη επίθεση τορπιλών απο την ναυτική αεροπορία εναντίον του HMS Sheffield κατά τη διάρκεια αναζήτησης του γερμανικού θωρηκτού Bismarck. Ευτυχώς και οι έντεκα τορπίλες αστόχησαν.[19]
  • 5 Ιουλίου - Ένα βομβαρδιστικό αεροσκάφος Armstrong Whitworth Whitley V, Z6667 της 10ης μονάδας επιχειρησιακής εκπαίδευσης της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας με έδρα το Άμπινγκντον, βρισκόταν σε πτήση νυχτερινής προπόνησης όταν διαλύθηκε πάνω από το Όξφορντσαϊαρ, έπεσε στο λόφο του Τσίσελχαμπτον και έπιασε αμέσως φωτιά κατά την σύγκρουση. Η συντριβή αποδόθηκε είτε σε χτύπημα από ένα νυχτερινό μαχητικό της Luftwaffe είτε σε φιλικά πυρά από ένα τοπικό αντιαεροπορικό πυροβόλο. Και τα έξι άτομα του πληρώματος σκοτώθηκαν.[20][21]
  • 9 Αυγούστου - Ο διοικητής της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, Ντάγκλας Μπέιντερ, καταρρίφθηκε ενώ πιλόταρε το μαχητικό του σε αυτό που δείχνει πρόσφατη έρευνα ως περιστατικό φιλικών πυρών.[22]
  • 29 Αυγούστου - Ένα αεροπλάνο Focke-Wulf Fw 190 καταρρίφθηκε κατά λάθος από ένα γερμανικό FlaK 18/36/37/41 των 8,8 cm κοντά στη γαλλική ακτή και κατέρρευσε στην παραλία νότια της Δουνκέρκης. Ο αξιωματικός Χάιντς Σενκ ήταν ο πρώτος πιλότος Focke-Wulf 190 που σκοτώθηκε στη δράση.[23]
  • 7 Δεκεμβρίου - Κατά τη διάρκεια της επίθεσης στο Περλ Χάρμπορ, άπειροι θαλάσσιοι πυροβολητές κατέρριψαν αρκετά μαχητικά αεροσκάφη των ΗΠΑ που είχαν σταλεί από την USS Enterprise για να ενισχύσουν την άμυνα του λιμανιού. Ο αξιωματικός και πιλότος Τζον Λ. Ντάινς σκοτώθηκε επίσης από φιλικά πυρά αμέσως μετά την πρώτη του κατάρριψη ιαπωνικού αεροσκάφους.[24][25]

1942 Επεξεργασία

  •  
    3 αεροπλάνα Bristol Blenheim
    31 Ιανουαρίου - Το γερμανικό μεταφορικό Spreewald τορπιλίστηκε και βυθίστηκε από το γερμανικό υποβρύχιο U-333, με επικεφαλής τον Peter-Erich Cremer από το Μπορντώ, επειδή είχε καμουφλαριστεί ως Νορβηγική φρεγάτα και μετά το πρώτο χτύπημα από την τορπίλη έστειλαν μια ανοιχτή κλήση έκτακτης ανάγκης με το όνομα Brittany (Βρετανή) το οποίο ενίσχυσε την υπόθεση ότι πρόκειται για Βρετανικό καταδρομικό.[26]
  • 20 Φεβρουαρίου - Οι δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Βιρμανίας βομβαρδίστηκαν επανειλημμένα από τα Blenheims της Βασιλικής Πολεμικής αεροπορίας κατά τη διάρκεια μιας απόπειρας διαφυγής από ένα τάγμα που περιβαλλόταν από ιαπωνικά στρατεύματα στον ποταμό Σιτάνγκ της Βιρμανίας. Περισσότερες από 170 ζωές της Βρετανικής Κοινοπολιτείας χάθηκαν λόγω των αεροπορικών επιθέσεων των συμμάχων τους.[27]
  • 21 Φεβρουαρίου - Οι πιλότοι της 1ης Αμερικανικής Εθελοντικής Ομάδας (Flying Tigers - Ιπτάμενοι Τίγρεις) κατέστρεψαν τις δυνάμεις της Κοινοπολιτείας όπου τους μπέρδεψαν για ιαπωνικό στράτευμα κατά τη διάρκεια της εκστρατείας της Βιρμανίας, με αποτέλεσμα περισσότερα από 100 θύματα.[28] Περίπου την ίδια ημέρα, δυνάμεις της Βρετανικής Κοινοπολιτείας, υποχωρώντας με 300 οχήματα, βομβαρδίστηκαν και καταστράφηκαν από τα Blenheims της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας κοντά στο Μοκπάλιν, με αποτέλεσμα περισσότερα από 110 θύματα και 159 οχήματα να έχουν καταστραφεί.[27]
  • 2 Μαΐου - Το πολωνικό υποβρύχιο ORP Jastrząb βυθίστηκε κατά λάθος από το Βρετανικό καταστροφικό HMS St Albans και το ναρκαλιευτικό HMS Seagull ενώ ήταν σε μια συνοδεία στο Μούρμανσκ. Του επιτέθηκαν με βόμβες βάθους και τελικά όταν έφτασε στην επιφάνεια (παρά το γεγονός ότι είχαν ανάψει κίτρινες φωτοβολίδες αναγνώρισης) βομβαρδίστηκε με την απώλεια πέντε αντρών του πληρώματος και έχοντας έξι τραυματίες, συμπεριλαμβανομένου του καπετάνιου. Το πλοίο υπέστη ζημιές και έπρεπε να καταστραφεί.[29]
  • Κατά τη διάρκεια της εκστρατείας Ζιγιάνγκ-Γιάνγκτσι τον Μάιο - Σεπτέμβριο του 1942, περίπου 1.700 Ιάπωνες στρατιώτες πέθαναν από συνολικά 10.000 στρατιώτες όταν αρρώστησαν απο ασθένεια που προκάλεσε η δική τους επίθεση βιολογικών όπλων ενώ προοριζόταν για κινέζους πολίτες και στρατιώτες.[30][31]
  • 27 Ιουνίου - Μια ομάδα αεροσκαφών Vickers Wellington της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας βομβάρδισε τις μονάδες της 4ης κομητείας του Λονδίνου (τους σκοπευτές, την 7η μεραρχία τεθωρακισμένων και την 3η μεραρχία ουσάρων) κατά τη διάρκεια μιας δίωρης επιδρομής κοντά στη Μάρσα Ματρούχ της Αιγύπτου, σκοτώνοντας πάνω από 359 στρατεύματα και τραυματίζοντας 560.[32] Τα επακόλουθα των επιδρομών της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας τα είδαν επίσης οι Γερμανοί: "...η RAF είχε βομβαρδίσει τα δικά τους στρατεύματα, και με ιχνηλάτη να πετά προς όλες τις κατευθύνσεις, οι γερμανικές μονάδες πυροβόλησαν η μία την άλλη. Στις 0500 το επόμενο πρωί, 28 Ιουνίου, οδήγησα στην περιοχή όπου είχαμε περάσει μια τόσο ενοχλητική νύχτα. Εκεί βρήκαμε μια σειρά από φορτηγά γεμάτα με τα μπερδεμένα πτώματα των Νέων Ζηλανδών που είχαν σκοτωθεί από τις βρετανικές βόμβες...".[33]
  • 23 Οκτωβρίου - Κατά τη διάρκεια της 2ης Μάχης του Ελ Αλαμέιν, στις 21:40 κάτω από την κάλυψη ενός μπαράζ 1000 πυροβόλων όπλων, το βρετανικό πεζικό του 51ου τμήματος πεζικού προχώρησε προς τις εχθρικές γραμμές. Ωστόσο, προχώρησαν πολύ γρήγορα στην πεδίο πυρών του βρετανικού πυροβολικού, αποκτώντας πάνω από 60 θύματα.[34]
  • Κατά τη διάρκεια της 2ης Μάχης του Ελ Αλαμέιν, μαχητικά της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας βομβάρδισαν βρετανικά στρατεύματα κατά τη διάρκεια τετράωρης επιδρομής, προκαλώντας 56 θύματα. Μεταξύ των θυμάτων ήταν και το βρετανικό 10ο βασιλικό Ιππικό. Ο λόγος της "σφαγής" τους ήταν πως δεν ήξεραν τα κατάλληλα σήματα για να απομακρύνουν τα αεροπλάνα τους.[34]
  • Το βρετανικό υποβρύχιο HMS Unbeaten ολοκλήρωσε την Επιχείρηση Μπλούστοουν, αφήνοντας έναν πράκτορα στην Ισπανία κοντά στη Μπαγιόνα, και μετά ολοκλήρωσε την περιπολία του στον Βισκαϊκό κόλπο και επέστρεφε στο Ηνωμένο Βασίλειο όταν εξαφανίστηκε. Πιστεύεται ότι πιθανότατα δέχθηκε επίθεση και βυθίστηκε κατά λάθος από ένα βομβιστικό Wellington της της 172ης Μοίρας της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας, στον Κόλπο της Μπισκάγια (Βισκαϊκός κόλπος) στις 11 Νοεμβρίου 1942. Χάθηκε με όλο το πλήρωμα.[35][36]
  • 20 Νοεμβρίου - Πολλοί πιλότοι της Συμμαχίας ανέφεραν ότι πυροβολήθηκαν από φιλικές ναυτικές δυνάμεις κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Πυρσός στη Βόρεια Αφρική. Σε ένα τέτοιο περιστατικό, ένα ιπτάμενο σκάφος Squadron Catalina 202 καταρρίφθηκε με την απώλεια και των 10 μελών του πληρώματος.[37]

1943 Επεξεργασία

  • 3 Μαρτίου - Το γερμανικό καταδρομικό αποκλεισμού και ναρκοθέτις Doggerbank θεωρήθηκε ως βρετανικό φορτηγό πλοίο και βυθίστηκε από το υποβρύχιο U-43 στα μέσα του Ατλαντικού. (Ήταν ένα βρετανικό εμπορικό πλοίο που είχε "συλληφθεί" το 1941 και ανέλαβε γερμανική θητεία.) Από τους 365 άνδρες του πλοίου (το μεγαλύτερο μέρος των συμμαχικών αιχμαλώτων πολέμου), μόνο ένας Γερμανός από το πλήρωμα επέζησε.[38]
  • Επιχείρηση Τσάσταϊς: Στις 16-17 Μαΐου, δεκαεννέα βομβιστικά Lancaster της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας της 617ης Μοίρας στάλθηκαν για να επιτεθούν σε φράγματα στους ποταμούς Έντερ, Μένε και Σόρπε κοντά στη Γερμανία, χρησιμοποιώντας μια ειδικά αναπτυγμένη "βόμβα αναπήδησης" που εφευρέθηκε και αναπτύχθηκε από τον Μπαρνς Ουέλις. Εν τέλη καταστράφηκαν τα φράγματα του Μένε και του Έντερ, προκαλώντας καταστροφικές πλημμύρες στην κοιλάδα του Ρουρ και σε χωριά στην κοιλάδα Έντερ. Περίπου 1.600 άνθρωποι σκοτώθηκαν από τις πλημμύρες. 1.519 από αυτούς ήταν Συμμαχικοί αιχμάλωτοι πολέμου.[39][40]
  • Κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Χάσκι, κωδική ονομασία της Συμμαχικής εισβολής στη Σικελία, το βράδυ της 11ης Ιουλίου 1943, Αμερικανοί αλεξιπτωτιστές του 504ου Συντάγματος Πεζικού, μαζί με το 376ο Αλεξιπτωτικό Τάγμα Πυροβολικού και την Μονάδα «C» του 307ου αερομεταφερόμενου τάγματος μηχανικών (συνολικά περίπου 1.900 αλεξιπτωτιστές), μέρος του 82ου αερομεταφερόμενου τμήματος των ΗΠΑ, που ταξιδεύει σε 144 αεροσκάφη C-47, πέρασαν από τις γραμμές Συμμαχίας λίγο μετά από μια γερμανική αεροπορική επιδρομή, και πυροβολήθηκαν κατά λάθος από αμερικανικές δυνάμεις εδάφους και ναυτικού. 23 αεροπλάνα καταρρίφθηκαν και 37 υπέστησαν ζημιές, με αποτέλεσμα 318 θύματα, με 60 αεροσκάφη και 81 αλεξιπτωτιστές εν τέλη να σκοτώνονται.[41]
  • Ο υπολοχαγός Ομάρ Μπράντλεϊ, διοικητής του Σώματος ΙΙ των ΗΠΑ, υπενθύμισε ότι η Μοίρα του δέχθηκε επίθεση από τους Αμερικανούς της Α-36 στη Σικελία. Τα τανκς άναψαν κίτρινες φωτοβολίδες για να ταυτοποιηθούν από τα δικά τους αεροσκάφη ως σύμμαχοι, αλλά οι επιθέσεις συνεχίστηκαν, αναγκάζοντας τη Μοίρα να επιστρέψει πυρά που είχαν ως αποτέλεσμα την πτώση ενός αεροσκάφους. Ένας πιλότος με αλεξίπτωτο από το χτυπημένο Α-36 έπεσε μπροστά στον Μπράντλεϊ. "Είσαι ένας ηλίθιος γιος σκύλας!!", του είπε νευριασμένος ο Μπράντλεϊ. "Δεν είδατε τα κίτρινα σήματα αναγνώρισης?" Ο πιλότος απάντησε «Ω, αυτό ήταν (που είδαμε);».[42]
  • 17-18 Αυγούστου - Τα τοπικά γερμανικά πληρώματα αντιαεροπορικών διατάχθηκαν να πυροβολήσουν 200 αεροσκάφη της Luftwaffe που παρατηρήθηκαν να πετούν πάνω από το Βερολίνο κατά τη διάρκεια της νύχτας, όταν τα πέρασαν για βρετανικά βομβαρδιστικά που είχαν αποκολληθεί από την ταυτόχρονη μεγάλη αεροπορική επιδρομή στην Πεενεμούνδη (γερμανικά: Peenemünde‎‎, Στόμα του Πεένε) κατά την Επιχείρηση Ύδρα. Ο υπέυθυνος στρατηγός της Luftwaffe, Χανς Γεζχόνικ, στη συνέχεια αυτοκτόνησε μετά την αποκάλυψη του σφάλματος.[43][44]
  • Κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Κότιτζ, αφού οι Συμμαχικές Δυνάμεις κατέλαβαν το νησί Κίσκα, οι δυνάμεις των ΗΠΑ και του Καναδά παραπλανήθηκαν μεταξύ τους ως ιαπωνικές και ξεκίνησαν να ανταλλάσουν θανατηφόρα πυρά. Ως αποτέλεσμα, 28 Αμερικανοί και 4 Καναδοί σκοτώθηκαν με 50 ακόμη τραυματίες. Δεν υπήρχαν ιαπωνικά στρατεύματα στο νησί δύο εβδομάδες πριν προσγειωθούν οι δυνάμεις των ΗΠΑ και του Καναδά. Εν τω μεταξύ, σκέφτοντας ότι εμπλέκονταν Αμερικανοί, τα θωρηκτά του αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Ναυτικού προσπάθησαν να τορπιλίσουν το γειτονικό νησί Μικρή Κίσκα όπου οι Ιάπωνες στρατιώτες περίμεναν να επιβιβαστούν.[45]

1944 Επεξεργασία

  • 28 Ιανουαρίου - Ένα τρένο που μετέφερε 800 συμμάχους αιχμαλώτους πολέμου βομβαρδίστηκε όταν διέσχιζε την γέφυρα Πόντε Πάγλια στην Αλερόνα της Ιταλίας, περίπου 400 Βρετανοί, Αμερικανοί και Νοτιοαφρικανοί κρατούμενοι σκοτώθηκαν. Εν αναμονή της συμμαχικής εκστρατείας, οι αιχμάλωτοι πολέμου είχαν εκκενωθεί από το PG Campo 54 στη Φάρα Σαμπίνα έξω από τη Ρώμη και μεταφέρθηκαν στη Γερμανία με αυτοκίνητα χωρίς σήμανση. Οι αιχμάλωτοι πολέμου είχαν κλειδωθεί στα αυτοκίνητα και διέσχιζαν τη γέφυρα όταν έφτασαν τα B-26 της 320ης Ομάδας Βομβαρδισμού για να ανατινάξουν τη γέφυρα. Ο οδηγός σταμάτησε το τρένο στην σπιθαμή, αφήνοντας τους κρατουμένους στη μοίρα τους. Ενώ πολλοί διέφυγαν, περίπου 400 σκοτώθηκαν, σύμφωνα με τοπικά αρχεία και μαρτυρίες. Οι μαζικοί τους τάφοι καταστράφηκαν αργότερα από επακόλουθους βομβαρδισμούς.[46]
  • 15 Φεβρουαρίου - Κατά τη διάρκεια της μάχης του Μόντε Κασίνο, οι Αεροπορικές Δυνάμεις των Ηνωμένων Πολιτειών (USAAF), με εντολή του Συμμαχικού αρχιστράτηγου Σερ Χάρολντ Αλεξάντερ μέσω του Στρατηγού Μαρκ Κλαρκ, εισέβαλαν στην κορυφή του Μόντε Κασίνο, η οποία είχαν υποψιαστεί ότι χρησιμοποιούνταν ως γερμανικό παρατηρητήριο. Σκότωσαν 230 Ιταλούς πολίτες, των οποίων η χώρα τότε μαχόταν με τους Συμμάχους, οι οποίοι είχαν αναζητήσει καταφύγιο στο μοναστήρι, αλλά κανέναν Γερμανό (των οποίων τα στρατεύματα κατέλαβαν στη συνέχεια την περιοχή και έκαναν τα πάντα ερείπια).[47] Οι βόμβες που έπεσαν εκτός του χώρου σκότωσαν μερικά συμμαχικά στρατεύματα κάτω από το λόφο, ενώ 16 βόμβες έπεσαν κατά λάθος στην έδρα του Πέμπτου Στρατού 17 μίλια (27 χλμ.) μακριά, με κάποια να εκρήγνυνται ελάχιστες γιάρδες από το τρέιλερ του στρατηγού Κλαρκ ενώ βρισκόταν μέσα στο γραφείο του.[48]
  • 29 Απριλίου - Το PT-346 του Αμερικανικού Ναυτικού έγινε θύμα φιλικών πυρών, όταν στάλθηκε ως βοήθεια του PT-347, το οποίο είχε κολλήσει σε έναν ύφαλο κατά τη διάρκεια μιας νυχτερινής περιπολίας για να αναχαιτίσει τις εχθρικές μαούνες και να καταστρέψει τις ακτικές εγκαταστάσεις στα ανοικτά των ακτών του Ραμπόλ στον κόλπο Λάσαλ, που βρίσκεται στη βορειοδυτική γωνία του νησιού της Νέας Βρετανίας στη Νέα Γουινέα. Στις 07:00, το PT-350 προσπαθούσε να αποσπάσει το PT-347 από τον ύφαλο, όταν δύο αμερικανικά αεροπλάνα θεώρησαν εσφαλμένα τα πλοία PT για ιαπωνικά καταδρομικά και επιτέθηκαν. Παίρνοντας βαριά πυρά από τα αεροπλάνα, το PT-350 κατέστρεψε ένα από τους δύο επιτιθέμενα μαχητικά, πιστεύοντας ότι πρόκειται για Mitsubishi A6M Zero του Αυτοκρατορικού Ιαπωνικού Ναυτικού. Με τρεις νεκρούς και τέσσερις τραυματίες και σοβαρά μηχανικά προβλήματα, το PT-350 επέστρεψε στη βάση. Το PT-347 παρέμεινε κολλημένο στον ύφαλο. Όταν το PT-350 δεν μπόρεσε να επιβιβαστεί λόγω εκτεταμένων ζημιών, το PT-346 κατευθύνθηκε προς το PT-347 για παροχή βοήθειας. Το PT-346 έφτασε στις 12:30, και στις 14:00 προσπαθούσε ακόμα να αποσπάσει το PT-347 από τα κοράλλια όταν εμφανίστηκαν αεροπλάνα. Το αεροπλάνο Corsair από το πρωί έφερε πίσω μια ολόκληρη μοίρα 21 αεροπλάνων (τέσσερα Corsairs, έξι βομβιστικά, τέσσερα μαχητικά Grumman F6F Hellcat και οκτώ βομβιστικά κατάδυσης Douglas SBD Dauntless). Αναγνωρίζοντας τα αεροπλάνα ως Αμερικανικά και νομίζοντας ότι ήταν η κάλυψη από αέρα που είχε ζητήσει, ο διοικητής της μοίρας διέταξε τους άντρες να συνεχίσουν να εργάζονται. Ωστόσο, τα αεροπλάνα επιτέθηκαν στις δύο βάρκες, εξακολουθώντας να τα θεωρούν ιαπωνικά σκάφη. Το PT-346 δεν απάντησε αμυντικά μέχρι να είναι πολύ αργά και υπέστη σοβαρή ζημιά και πολλά θύματα. Ο κυβερνήτης του PT-347, υπολοχαγός Ουίλιαμς, ο οποίος είχε βιώσει την προηγούμενη επίθεση, διέταξε τους άντρες του στο νερό να παραμείνουν διασκορπισμένοι, αλλά δύο άνδρες σκοτώθηκαν και τρεις τραυματίστηκαν. Τα PT-346 και PT-347 καταστράφηκαν εντελώς από βόμβες, και οι άνδρες ήταν στο νερό για περίπου μία ώρα.[49][50]
  • 6 Ιουνίου - Μαχητικά της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας (αγγλικά: Royal Air Force / RAF‎‎) βομβάρδισαν και κατέστρεψαν το στρατόπεδο της 3ης ταξιαρχίας αλεξiπτωτιστών κοντά στη γέφυρα του Πήγασου, αφού τους μπέρδεψαν για γερμανικό στράτευμα. Τουλάχιστον 15 άνδρες σκοτώθηκαν και πολλοί άλλοι τραυματίστηκαν.[51]
  • Κατά τη διάρκεια της Επιχείρησης Κόμπρα (αμερικανική επιθετική ώθηση νότια από τη δυτική Νορμανδία), βόμβες της Πολεμικής Αεροπορίας των ΗΠΑ προσγειώθηκαν σε αμερικανικά στρατεύματα σε δύο ξεχωριστές περιπτώσεις:
    • 24 Ιουλίου - Περίπου 1.600 βομβαρδιστικά πέταξαν υπέρ του εναρκτήριου βομβαρδισμού για την Κόμπρα. Λόγω του κακού καιρού, δεν μπόρεσαν να δουν τους στόχους τους. Αν και μερικοί ανακαλέστηκαν και άλλοι αρνήθηκαν να βομβαρδίσουν χωρίς ορατότητα, ένας αριθμός αεροπλάνων το έπραξε και χτύπησε τις θέσεις των στρατευμάτων των ΗΠΑ. Είκοσι πέντε σκοτώθηκαν και 131 τραυματίστηκαν σε αυτό το περιστατικό.[52]
    • Την επόμενη μέρα, στις 25 Ιουλίου, η επιχείρηση επαναλήφθηκε από 1.800 βομβαρδιστικά της 8ης Πολεμικής Αεροπορίας. Ο καιρός ήταν καθαρός, αλλά παρά τα αιτήματα του στρατηγού Ομάρ Μπράντλεϊ να βομβαρδίσουν ανατολικά προς δυτικά, κατά μήκος του μετώπου για να αποφευχθεί η ανατροπή, οι αεροπορικοί διοικητές έκαναν την επίθεσή τους από βορρά προς νότο, πάνω από τις συμμαχικές γραμμές. Καθώς όλο και περισσότερες βόμβες έπεσαν και οι θέσεις των ΗΠΑ χτυπήθηκαν ξανά, 111 σκοτώθηκαν και 490 τραυματίστηκαν. Ο υπολοχαγός Λέσλι ΜακΝέαρ ήταν μεταξύ των νεκρών, το υψηλότερο υψηλόβαθμο θύμα αμερικανικών φιλικών πυρών.[52]
  • 27 Ιουλίου - Το πρώην HMS Sunfish βυθίστηκε από ένα βρετανικό αεροσκάφος παράκτιας διοίκησης της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας στη Νορβηγική Θάλασσα κατά την έναρξη της διαδικασίας μεταφοράς του στο Σοβιετικό Πολεμικό Ναυτικό. Ο καπετάνιος, Ισραέλ Φισάνοβιτς, υποτίθεται ότι είχε βγάλει το υποβρύχιο από την καθορισμένη περιοχή του και το κατάδυσε όταν το αεροσκάφος εμφανίστηκε αντί να παραμείνει στην επιφάνεια και να πυροδοτήσει το σήμα αναγνώρισης (κίτρινες φωτοβολίδες) σύμφωνα με τις οδηγίες. Όλο το πλήρωμα, συμπεριλαμβανομένου του βρετανικού προσωπικού, χάθηκε. Αργότερα η έρευνα αποκάλυψε ότι το πλήρωμα της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας εν τέλη είχε την ευθύνη.[53]
  • 4 Αυγούστου - Το πλήρωμα ενός de Havilland Mosquito από την 410η μοίρα επιχειρησιακής κατάρτισης τακτικών μαχητών, RCAF, μπέρδεψε ένα Westland Lysander για Henschel Hs 126 κατά τη διάρκεια μιας νυχτερινής παρακολούθησης, πυροβολώντας το.[54]
  • Δύο τάγματα του 77ου Πεζικού στο Γκουάμ αντάλλαξαν παρατεταμένα πυρά στις 8 Αυγούστου 1944. Το περιστατικό ξεκίνησε πιθανώς με την πυροδότηση ολμοβόλων (αγγλικά: mortar‎‎) για σκοπούς εύρεσης και βαθμονόμησης γωνίας του όπλου. Ανταλλάχθηκαν στην αρχή πυρά από μικρά όπλα και στη συνέχεια απο τεθωρακισμένα. Κατάλαβαν το λάθος τους όταν και οι δύο μονάδες προσπάθησαν να καλέσουν στο ίδιο τάγμα πυροβολικού με αίτηση να βομβαρδίσουν την άλλη.[55]
  • 12 Αυγούστου - Hawker Typhoons της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας έριξαν πυραύλους σε Sherman του 743ου Τάγματος Τεθωρακισμένων των Ηνωμένων Πολιτειών, κοντά στο Μόρτεϊν της Γαλλίας, προκαλώντας ζημιά σε ένα τανκ και τραυματίζοντας άσχημα δύο από το πλήρωμα.[56]
  • 17 Αυγούστου - Μαχητικά της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας επιτέθηκαν στους στρατιώτες της Βρετανικής 7ης Θωρακισμένης Μεραρχίας, με αποτέλεσμα 20 θύματα, συμπεριλαμβανομένου του αξιωματικού πληροφοριών του 8ου Ιππικού, ο οποίος τραυματίστηκε σοβαρά. Ο συνταγματάρχης κατά τη διάρκεια της αναταραχής τραυματίστηκε άσχημα όταν το τζιπ τους έπεσε εκτός δρόμου.[57]
  • 27 Αυγούστου - Ένας στολίσκος ναρκών από πλοία του Βασιλικού Ναυτικού δέχθηκε πυρά κοντά στη Χάβρη. Περίπου το μεσημέρι στις 27 Αυγούστου, τα HMS Britomart, Salamander, Hussar και Jason δέχθηκαν επιθέσεις πυραύλων και πυροβόλων από τα αεροσκάφη Hawker Typhoon των 263ης επιλαρχίας της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας και 266ης επιλαρχίας της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας. Τα HMS Britomart και HMS Hussar χτυπήθηκαν με την πρώτη και βυθίστηκαν. Το HMS Salamander υπέστη έκρηξη την πρύμνη της με σοβαρές ζημιές. Το HMS Jason δέχτηκε πυρά από πυροβόλα, με πολλούς απο το πλήρωμά του να σκοτώνονται και άλλους να τραυματίζονται. Χτυπήθηκαν επίσης δύο από τις μηχανότρατες. Η συνολική απώλεια ζωών ήταν 117 ναυτικοί που σκοτώθηκαν και 153 που τραυματίστηκαν. Η επίθεση είχε συνεχιστεί παρά τις προσπάθειες των πλοίων να δείξουν ότι ήταν φιλικά και με ραδιοφωνικά αιτήματα από τον κυβερνήτη του αεροσκάφους για διευκρίνιση του στόχου του. Στη συνέχεια, οι επιζώντες ναυτικοί κλήθηκαν να παραμείνουν σιωπηλοί για την επίθεση. Το επακόλουθο δικαστήριο έβγαλε ως πόρισμα ότι το φταίξιμο ανήκει στο Ναυτικό, το οποίο είχε ζητήσει την επίθεση σε αυτό που νόμιζαν ότι ήταν εχθρικά πλοία που εισέρχονταν ή έφευγαν από τη Χάβρη, και τρεις αξιωματικοί του Βασιλικού Ναυτικού επίσης τέθηκαν ενώπιον δικαστηρίου. Ο διοικητής του HMS Jason και το πλήρωμά του δέχτηκαν επαίνους για το ρόλο τους στη διάσωση των συντρόφων τους. Εκείνο τον καιρό, η αναφορά του συμβάντος καλύφθηκε με πληροφορίες που δεν κυκλοφόρησαν πλήρως μέχρι και το 1994.[58][59][60]
  • 9 Σεπτεμβρίου - Την τρίτη ημέρα της Μάχης του Άρνεμ, η επιδίωξη ενός γερμανικού τάγματος SS για προσγειωμένους συμμαχικούς αλεξιπτωτιστές σταμάτησε στο χωριό Γούλφεζε της Ολλανδίας, όταν τα αεροσκάφη της Luftwaffe καταλάθος το βομβάρδισαν.[61]
  • 12 Σεπτεμβρίου - Μια ομάδα αεροσκαφών RAF Hawker Typhoon κατέστρεψε δύο τεθωρακισμένα Sherman των Φρουρών του Γενικού Κυβερνήτη, το 4ο Καναδικό Τμήμα Τεθωρακισμένων στην περιοχή Μάλντετζεμ του Βελγίου, σκοτώνοντας τρεις άνδρες και τραυματίζοντας τέσσερις. Ένας Καναδός στρατιώτης από το 4ο Καναδικό Θωρακισμένο Σώμα τραυματίστηκε και θυμάται αυτό το περιστατικό λέγοντας "... ενώ προχωρούσαν τα άρματα μάχης ξαφνικά δέχτηκαν επίθεση, κατά λάθος, από διάφορα αεροσκάφη Hurricane. Το τανκ του Αρχηγού Μίντλετον-Χόπς χτυπήθηκε άσχημα, σκοτώνοντας τον πυροβολητή και το τανκ πυρπολήθηκε. Σχεδόν αμέσως το τανκ Τζένινγκ εξουδετερώθηκε παρόμοια από πυραύλους των Hurricane. Εν τω μεταξύ, τα Hurricanes συνέχισαν να πιέζουν την επίθεσή τους με πολυβόλα και ρουκέτες. Ο Μίντλετον-Χοπς σκοτώθηκε αμέσως μετά την έκρηξη του τανκ του. Σε αυτήν την τραγική συνάντηση, σκοτώθηκε ο Σκοτ και οι Μπέικερ, ενώ ο Μπάρτερ και Τσιλ τραυματίστηκαν σοβαρά.".[62]
  • Καναδικές πυροβολικές μονάδες έσπευσαν για να υποστηρίξουν τις αμερικανικές δυνάμεις που υποχωρούσαν ως αντεπίθεση ενάντια στον γερμανικό στρατό κατά τα πρώτα στάδια της μάχης των Αρδεννών. Όταν τα αμερικανικά στρατεύματα έκαναν υποχώρηση βόρεια των Αρδεννών, οι Καναδοί τους μπέρδεψαν κατά λάθος με γερμανικό στράτευμα. Τα πυροβόλα όπλα του Καναδά τους έριξαν, με αποτέλεσμα 76 Αμερικανούς θανάτους και 138 τραυματίες.[63]
  • Επιχείρηση Ουιντεργκεβάιτερ (Καταιγίδα του Χειμώνα) - Ιταλικό μέτωπο: Ο Αμερικανός παρατηρητής Τζον Ρ. Φοξ κάλεσε πυρά στη θέση του με σκοπό να σταματήσει μια γερμανική στρατιά να εισέλθει στην πόλη Σομοκολόνια της Ιταλίας. Το 1997 του απονεμήθηκε μετά θάνατον το Μετάλλιο της Τιμής για αυτή του την θυσία.[64]

1945 Επεξεργασία

  • 16 Ιανουαρίου - Κατά τη διάρκεια της επιδρομής στη Θάλασσα της Νότιας Κίνας, βομβαρδιστικά του Πολεμικού Ναυτικού των ΗΠΑ βομβάρδισαν κατά λάθος το κοντινό χωριό Χανγκ Χομ, σκοτώνοντας και τραυματίζοντας πολλούς πολίτες και έριξαν μια βόμβα στην Κατασκήνωση Στάνλεϋ , σκοτώνοντας 14 ασκούμενους συμμάχους πολίτες.[65]
  • 23 Ιανουαρίου - Μια ομάδα μαχητικών της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας βομβάρδισε τα Sherman (τεθωρακισμένα των 105mm) του 743ου τάγματος τεθωρακισμένων, κοντά στο Σαρτ-Λεζ-Αη. Βιθ του Βελγίου, σκοτώνοντας 6 άντρες και τραυματίζοντας 15.[66]
  • 27 Φεβρουαρίου - Το Καλαί υπέστη την τελευταία βομβιστική επιδρομή από βομβαρδιστικά της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας που παρανόησαν την πλέον απελευθερωμένη πόλη για την Δουνκέρκη, η οποία εκείνη την εποχή εξακολουθούσε να καταλαμβάνεται από τις γερμανικές δυνάμεις.[67]
  • 14 Απριλίου - Το γερμανικό υποβρύχιο U-235 βυθίστηκε από μία γερμανική τορπιλάκατο.[68]
  • 24 Απριλίου - Η Βασιλική Πολεμική Αεροπορία, πραγματοποιώντας αεροπορική επιδρομή στο Ρανγκούν στη Βιρμανία, βομβάρδισε μια φυλακή με την πεποίθηση ότι ήταν κέντρο διοίκησης του ιαπωνικού στρατού. Δυστυχώς, η φυλακή δεν ήταν στην πραγματικότητα ιαπωνικό κέντρο διοίκησης αλλά ήταν ο τόπος φυλάκισης των συμμαχικών αιχμαλώτων πολέμου. Πάνω από 30 άντρες των συμμαχικών δυνάμεων σκοτώθηκαν.[69]
  • Περιστατικό Καπ Αρκόνα - Παρόλο που δεν περιλάμβανε στρατεύματα σε μάχη, το περιστατικό αυτό αναφέρεται ως "το χειρότερο περιστατικό φιλικών πυρών στην ιστορία". Στις 3 Μαΐου, τα τρία πλοία Καπ Αρκόνα, Θίλμπεκ και SS Ντόιτσλαντ στο λιμάνι του Λύμπεκ βυθίστηκαν σε τέσσερις ξεχωριστές, αλλά συγχρονισμένες επιθέσεις με βόμβες, ρουκέτες και κανόνια από τη Βασιλική Πολεμική Αεροπορία, με αποτέλεσμα τον θάνατο πάνω από 7.000 εβραίων επιζώντων από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης και Ρώσων αιχμαλώτων πολέμου, μαζί και άλλων αιχμαλώτων πολέμου από πολλά άλλα συμμαχικά έθνη.[70] Οι Βρετανοί πιλότοι δεν γνώριζαν ότι αυτά τα πλοία μετέφεραν Αιχμαλώτους Πολέμου και επιζώντες από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης,[71] αν και τα βρετανικά έγγραφα που κυκλοφόρησαν τη δεκαετία του 1970 αναφέρουν ότι η σουηδική κυβέρνηση είχε ενημερώσει την διοίκηση της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας για τον κίνδυνο πριν από την επίθεση.[72]
  • 6 και 9 Αυγούστου - 20 Σύμμαχοι αιχμάλωτοι πολέμου πέθαναν στους ατομικούς βομβαρδισμούς της Χιροσίμα και του Ναγκασάκι.[73][74]

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ Percin, Gen. Alexandre (1921) Le Massacre de Notre Infanterie 1914–1918, Michel Albin, Paris
  2. ↑ Charles R. (1982) Amicicide: The Problem of Friendly Fire in Modern War, US Command & General Staff College Survey No.1
  3. ↑ Kirke, Charles. Fratricide in battle : (un)friendly fire. ISBN 978-1-4725-2303-7. 856976266. 
  4. ↑ Bickers, Richard Townshend (1994). Friendly fire : accidents in battle from ancient Greece to the Gulf War. Λονδίνο: Leo Cooper. ISBN 0-85052-372-9. 30494087. 
  5. ↑ «The Loss of HMS Oxley 1939 | Page 2 of 4». Naval Historical Society of Australia (στα Αγγλικά). 15 Μαρτίου 2003. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020. 
  6. ↑ «HMS Snapper (N 39) of the Royal Navy - British Submarine of the S class - Allied Warships of WWII - uboat.net». uboat.net. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020. 
  7. ↑ «Operation Wikinger». www.german-navy.de. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020. 
  8. ↑ «Dutch Submarines: The submarine O 10». www.dutchsubmarines.com. Ανακτήθηκε στις 11 Σεπτεμβρίου 2020. 
  9. ↑ Ueberschär, Gerd R. (1990). Freiburg im Luftkrieg, 1939-1945. Freiburg: Ploetz. ISBN 3-87640-332-4. 23356968. 
  10. ↑ Bond, Brian (1990). Britain, France, and Belgium, 1939-1940. London: Brassey's (UK) Riverside, N.J. ISBN 0-08-037700-9. 20669909. 
  11. ↑ Frieser, Karl-Heinz. (2005). The Blitzkrieg legend : the 1940 campaign in the West. Annapolis, Md.: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-294-6. 60671776. 
  12. ↑ 12,0 12,1 Warner, Graham. Bristol Blenheim: A Complete History. 2nd Edition. (Manchester, U.K.: Crecy Publishing, 2005)
  13. ↑ Panton, Alastair, -2002., Six weeks of Blenheim summer, σελ. 70-73, ISBN 978-1-4059-3900-3, http://worldcat.org/oclc/1045401090, ανακτήθηκε στις 2020-09-11 
  14. ↑ Taylor, Blaine (1996). Fascist Eagle : Italys̀ Air Marshal Italo Balbo. σελ. 2. ISBN 1-57510-012-6. 1033802610. 
  15. ↑ Chesneau, Roger (2001). Conway's all the world's fighting ships, 1922-1946. Conway Maritime Press. σελ. 309. ISBN 0-85177-146-7. 931766183. 
  16. ↑ 王辅一 (1995). 项英传. 北京: 中共党史出版社 : 经销新华书店. ISBN 978-7-80023-910-6. 35324440. 
  17. ↑ Gray, Alison. "I think I shot down Amy Johnson." The Scotsman, 6 February 1999.
  18. ↑ Jones, Tim (2006). SAS zero hour : the secret origins of the Special Air Service. Annapolis, Md.: Naval Institute Press. ISBN 1-59114-805-7. 70236675. 
  19. ↑ Kennedy, Ludovic Henry Coverley (1975). Pursuit : Τhe chase and sinking of the Bismarck. Book Club Associates. σελ. 153-154. 41500094. 
  20. ↑ «AIRCRAFT LOSSES». rafabingdon10otu.co.uk. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Νοεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  21. ↑ Youngs, Kelvin. «Aircrew Remembered Aviation Personal Histories and Databases». Aircrew Remembered site (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  22. ↑ «Channel 4 - History - Douglas Bader». web.archive.org. 5 Ιουλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 5 Ιουλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  23. ↑ Caldwell, Donald L. (1993). JG 26, top guns of the Luftwaffe. Νέα Υόρκη: Ballantine Books. σελ. 170. ISBN 0-8041-1050-6. 28628972. 
  24. ↑ «HyperWar: 7 December 1941: The Air Force Story [Chapter 4]». www.ibiblio.org. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  25. ↑ Potter, Lt Col Joseph V. (Winter 1982). «A Handful of Pilots» (PDF). JOURNAL. American Aviation Historical Society. σελίδες 282–285. Ανακτήθηκε στις 12 Οκτωβρίου 2010. 
  26. ↑ «Spreewald (German Motor merchant) - Ships hit by German U-boats during WWII - uboat.net». uboat.net. Ανακτήθηκε στις 12 Σεπτεμβρίου 2020. 
  27. ↑ 27,0 27,1 Warner, Graham. 'Bristol Blenheim: A Complete History. 2nd Edition. (Manchester, UK: Crecy Publishing, 2005) pp.563–564
  28. ↑ Daniel Ford, Flying Tigers: Claire Chennault and his American Volunteers, 1941–1942 (HarperCollins, 2006), pp. 203–4
  29. ↑ Pertek, Jerzy (1962). Wielkie dni małej floty. Wydawnictwo Poznańskie. σελ. 324. 833279002. 
  30. ↑ Chevrier, Marie Isabelle· Chomiczewski, Krzysztof (13 Ιουλίου 2004). The Implementation of Legally Binding Measures to Strengthen the Biological and Toxin Weapons Convention: Proceedings of the NATO Advanced Study Institute, held in Budapest, Hungary, 2001. Springer Science & Business Media. σελ. 19. ISBN 978-1-4020-2097-1. 
  31. ↑ Weapons of Mass Destruction: Nuclear weapons. ABC-CLIO. 2005. σελ. 171. ISBN 978-1-85109-490-5. 
  32. ↑ Sharpshooters at War: The 3rd and 4th and 3rd/4th County of London Yeomanry, 1939–1945, Andrew Graham
  33. ↑ The Rommel Papers, Liddell-Hart, Basil Henry pp.238–239 (New York, NY: Harcourt, Brace, Javanovich, 1953)
  34. ↑ 34,0 34,1 Bickers, Richard Townshend (1994). Friendly fire : accidents in battle from ancient Greece to the Gulf War. Λονδίνο: Leo Cooper. ISBN 0-85052-372-9. 30494087. 
  35. ↑ «HMS Unbeaten (N 93) of the Royal Navy - British Submarine of the U class - Allied Warships of WWII - uboat.net». uboat.net. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  36. ↑ Hutchinson, Robert (2001). Jane's submarines: war beneath the waves from 1776 to the present day. London: HarperCollins. ISBN 978-0-00-765333-1. 53783010. 
  37. ↑ Mulholland, John. «Death by Friendly Fire - the story of Flt Sgt. R. Laverty, 202 Squadron» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 6 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 8 Οκτωβρίου 2016. 
  38. ↑ «Doggerbank (German Motor merchant) - Ships hit by German U-boats during WWII - uboat.net». uboat.net. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  39. ↑ Brickhill, Paul (1951). The Dam Busters. [An account of 617 Squadron, R.A.F., 1943-45. With plates. London: Evans Bros. 771295878. 
  40. ↑ Ashworth, Chris. (1995). RAF Bomber Command, 1936-1968. Sparkford, Nr. Yeovil, Somerset: P. Stephens. ISBN 1-85260-308-9. 33045553. 
  41. ↑ «HyperWar: US Army in WWII: Sicily and the Surrender of Italy [Chapter 9]». www.ibiblio.org. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  42. ↑ Hallion, Richard. Strike from the Sky: The History of Battlefield Air Attack, 1911–1945, Smithsonian Institution Press, 1989
  43. ↑ Hastings, Max (1979). Bomber command. London: M. Joseph. σελ. 210. ISBN 0-7181-1603-8. 5957920. 
  44. ↑ Keegan, John (2003). Who's who in World War II. Λονδίνο: Routledge. σελ. 85. ISBN 0-203-43246-0. 53333807. 
  45. ↑ Webber, Bert. (1993). Aleutian headache : deadly World War II battles on American soil (documentary). Medford, Or., U.S.A.: Webb Research Group. ISBN 0-936738-69-3. 27640537. 
  46. ↑ «THE BRIDGE AT ALLERONA». THE BRIDGE AT ALLERONA (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  47. ↑ Hapgood, David. (2002). Monte Cassino : the story of the most controversial battle of World War II. Cambridge, Mass.: Da Capo. ISBN 0-306-81121-9. 49832959. 
  48. ↑ Playfair, Ian Stanley Ord.· Jackson, W. G. F. (William Godfrey Fothergill) (2004). The Mediterranean and Middle East. Λονδίνο: Naval & Military Press. σελ. 695. ISBN 1-84574-065-3. 276341649. 
  49. ↑ PacificWrecks.com. «Pacific Wrecks, PT-346». pacificwrecks.com (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  50. ↑ «tragedy at sea...». web.archive.org. 14 Μαΐου 2008. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Μαΐου 2008. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  51. ↑ Pegasus Bridge & Merville Battery: British 6th Airborne Landings in Normandy 6 June 1944. 'Battleground Europe' series Shilleto, Carl, σελ. 108-109
  52. ↑ 52,0 52,1 James Jay Carafano, After D-Day: Operation Cobra and the Normandy Breakout (2000); Cole C. Kingseed, "Operation Cobra: Prelude to breakout". Military Review; July 1994, Vol. 74, Issue 7, pp. 64–67, online at EBSCO.
  53. ↑ «HMS Sunfish, Submarine of the S class». uboat.net. 
  54. ↑ Halliday, Hugh (2007). «Lost To Friendly Fire: Air Force, Part 24». legionmagazine.com. LEGION. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Μαρτίου 2021. 
  55. ↑ «Who goes there: Friend or Foe?». Office of Technology Assessment, Congress of the United States. 1993. 
  56. ↑ The View from the Turret: The 743rd Tank Battalion During WWII, William Folkestad,P.58 (ISBN 978-1-57249-192-2)
  57. ↑ Verney, Gerald Lloyd (2002) [1954]. The Desert Rats: The History of the 7th Armoured Division, 1938 to 1945. London: Greenhill. ISBN 1-85367-521-0. 
  58. ↑ «Friendly fire massacre revealed – 75 years on». Southwalesargus.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2011. 
  59. ↑ «Halcyon Class Ships, Daily Telegraph, 29th Aug 1994». Halcyon-class.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2011. 
  60. ↑ «Sinking of Hms Britomart And Hms Hussar By Friendly Fire». Halcyon-class.co.uk. Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2011. 
  61. ↑ Kershaw, Robert (1990). It Never Snows in September. Ian Allan Publishing. σελ. 206. ISBN 0-7110-2167-8. 
  62. ↑ Graves, Donald E. (1998). South Albertas : a Canadian regiment at war. Toronto: Robin Brass Studio. ISBN 1-896941-06-0. 38916936. 
  63. ↑ Quigley, Marilyn Estes. (2004). Hell frozen over : the Battle of the Bulge. Author House. ISBN 1-4184-3625-9. 62868611. 
  64. ↑ H, Jim (14 Ιουνίου 2002). «Battle of Garfagnana: Operation Winter Storm». Comando Supremo (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  65. ↑ Emerson, Geoffrey Charles. (2008). Hong Kong internment, 1942 to 1945 : life in the Japanese civilian camp at Stanley. Hong Kong: Hong Kong University Press. ISBN 978-988-220-549-9. 711004298. 
  66. ↑ Folkestad, William B. (2000). The view from the turret : the 743d Tank Battalion during World War II. Shippensburg, PA: Burd Street Press. ISBN 1-57249-192-2. 44576597. 
  67. ↑ Vance, Mark (10 Απριλίου 2011). Flight of the Forgotten: A True Story of Heroism and Betrayal. Mark Alan Vance. σελ. 157. ISBN 978-0-615-47376-5. 
  68. ↑ «The Type VIIC U-boat U-235 - German U-boats of WWII - uboat.net». uboat.net. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  69. ↑ Farquharson, Robert H. For your tomorrow : Canadians and the Burma Campaign, 1941-1945. σελ. 295. ISBN 978-1-4122-1854-2. 1021885486. 
  70. ↑ «United States Holocaust Memorial Museum Name Lists Catalog». web.archive.org. 16 Ιανουαρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Ιανουαρίου 2009. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  71. ↑ «Maritime Disasters of WWII 1944, 1945». members.iinet.net.au. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  72. ↑ «RAF pilots tricked into killing 10,000 camp survivors at end of war». The Independent (στα Αγγλικά). 16 Οκτωβρίου 2000. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Μαρτίου 2010. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  73. ↑ «Hiroshima candlemaker honors 12 American POWs killed in atomic bombing». Stars and Stripes. Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
  74. ↑ «British POWs who survived Nagasaki bomb sought for compensation offer». The Telegraph (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 14 Σεπτεμβρίου 2020. 
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Κατάλογος_περιστατικών_φίλιων_πυρών_κατά_τον_Β΄_Παγκόσμιο_Πόλεμο&oldid=10272255"