Κοτόπουλο Κιέβου
Το κοτόπουλο Κιέβου[α] είναι ένα πιάτο από φιλέτο κοτόπουλου κοπανισμένο και αναμεμειγμένο με κρύο βούτυρο, στη συνέχεια επικαλυμμένο με αυγό και γαλέτα, που τρώγεται είτε τηγανητό είτε ψητό.[3][4] Το γεμιστό στήθος κοτόπουλου είναι γενικά γνωστό στη ρωσική και ουκρανική κουζίνα ως côtelette de volaille.[5][6][7] Αν και αμφισβητούμενης προέλευσης, το πιάτο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στις πρώην σοβιετικές δημοκρατίες, καθώς και σε πολλές άλλες χώρες του πρώην Ανατολικού Μπλοκ,[7][8] αλλά και στον αγγλόφωνο κόσμο.[9]
Προέλευση | |
---|---|
Τόπος προέλευσης | Ρωσική Αυτοκρατορία |
Πληροφορίες | |
Πιάτο | Κυρίως πιάτο |
Θερμοκρασία σερβιρίσματος | Ζεστό |
Κύρια συστατικά | Στήθος κοτόπουλου, βούτυρο, βότανα, αυγά, γαλέτα |
Σχετικά πολυμέσα | |
δεδομένα (π) |
Ιστορία
ΕπεξεργασίαΗ ιστορία αυτού του πιάτου δεν είναι καλά τεκμηριωμένη και διάφορες πηγές αμφισβητούν την προέλευσή του. Από τον 18ο αιώνα, οι Ρώσοι σεφ έχουν υιοθετήσει πολλές τεχνικές της γαλλικής υψηλής μαγειρικής και τις συνδύασαν με την τοπική γαστρονομική παράδοση. Αυτό προωθήθηκε από Γάλλους σεφ, όπως οι Μαρί-Αντουάν Καρέμ και Ιρμπέν Ντιμπουά, οι οποίοι προσελήφθησαν από Ρώσους ευγενείς. Ειδικότερα, η χρήση κρέατος υψηλής ποιότητας, όπως διάφορα κοτολέτες, φιλέτα και εσκαλόπ διαδόθηκε ευρέως τον 19ο αιώνα, οπότε αναπτύχθηκε μια σειρά από πρωτότυπα πιάτα που περιελάμβαναν τέτοια συστατικά στη Ρωσία εκείνη την εποχή.[10][11]
Côtelette de volaille
ΕπεξεργασίαΟ γαλλικός όρος de volaille σημαίνει "από πουλερικά" και υποδηλώνει σχεδόν αποκλειστικά πιάτα με κοτόπουλο στα γαλλικά βιβλία μαγειρικής.[12] Το όνομα côtelette de volaille σημαίνει "κοτολέτα κοτόπουλου". Παρά το αρχικό γαλλικό όνομα, η ρωσική συνταγή είναι άγνωστη στη γαλλική κουζίνα, όπου ο όρος côtelette de volaille αναφέρεται στο στήθος κοτόπουλου γενικά[13] και χρησιμοποιείται σχεδόν ως συνώνυμο με το φιλέτο κοτόπουλου.[14] Ο γαλλικός όρος υποδηλώνει επίσης ένα μπιφτέκι σε σχήμα κοτολέτας από κιμά.[15][16][12] Ο γενικός ρωσικός όρος για τις κοτολέτες κοτόπουλου, kurinaya kotleta (ρωσικά: куриная котлета), αναφέρεται κυρίως σε τέτοια πιάτα, ενώ το kotleta de-voliay (котлета деволяй) χρησιμοποιείται αποκλειστικά για το γεμιστό στήθος κοτόπουλου. Το τελευταίο όνομα εμφανίζεται στην προ- και μετα-επαναστατική ρωσική λογοτεχνία (σε βιβλία μαγειρικής καθώς και στη μυθοπλασία) από τις αρχές του 20ού αιώνα και συνήθως αναφέρεται ως ένα κοινό πιάτο εστιατορίου.[5][17][18][19][20][21]
Η συνταγή στο βιβλίο κλασικής ρωσικής μαγειρικής Практические основы кулинарного искусства από την Πελάγιεβα Αλεξάντροβα-Ιγνατίεβα (με έντεκα εκδόσεις μεταξύ 1899 και 1916) περιλαμβάνει μια σύνθετη γέμιση (ένα μείγμα κιμά, σε αυτήν την περίπτωση το υπόλοιπο κρέας του κοτόπουλου και κρέμας γάλακτος) αλλά με προσθήκη βουτύρου.[22] Επισημαίνει επίσης ότι «οι κοτολέτες de volaille παρασκευάζονται από ολόκληρα φιλέτα κοτόπουλου.[5] Έχει προηγηθεί παρόμοια συνταγή για «κοτολέτες αγριόκοτας» με γέμιση τρούφας.[5] Ένα άλλο ρωσικό βιβλίο μαγειρικής που εκδόθηκε την ίδια περίοδο δίνει βασικά πανομοιότυπες συνταγές για το côtelette de volaille και το côtelette à la Maréchale και σημειώνει ότι η μόνη διαφορά μεταξύ τους είναι ότι τα πρώτα είναι φτιαγμένα από κοτόπουλο ενώ τα δεύτερα από κυνήγι, όπως λυροπετεινό κτλ.[23]
Κοτολέτα Ποζάρσκι
ΕπεξεργασίαΗ κύρια διαφορά μεταξύ côtelette de volaille και κοτόπουλου Κιέβου είναι ότι οι περίτεχνες γεμίσεις του πρώτου αντικαθίστανται από βούτυρο.[24] Η χρήση βουτύρου για κοτολέτες κοτόπουλου είναι γνωστή στη ρωσική κουζίνα τουλάχιστον από την εφεύρεση της κοτολέτας Ποζάρσκι το πρώτο μισό του 19ου αιώνα. Οι κοτολέτες Ποζάρσκι είναι μπιφτέκια κοτόπουλου για τα οποία προστίθεται βούτυρο στον κιμά. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα μια ιδιαίτερα ζουμερή και τρυφερή σύσταση. Το πιάτο υιοθετήθηκε και από τη γαλλική και στη συνέχεια από τη διεθνή κουζίνα.[25][5][12][10]
Ενώ οι ρίζες του κοτόπουλου Κιέβου ανάγονται στη γαλλική υψηλή κουζίνα και τη ρωσική μαγειρική του 19ου αιώνα, η προέλευση της συγκεκριμένης συνταγής που είναι γνωστή σήμερα ως κοτόπουλο Κιέβου παραμένει αμφισβητούμενη.
Ατομικές αποδόσεις
ΕπεξεργασίαΤο βιβλίο μαγειρικής Russian Tea Room Cookbook σημειώνει ότι το κοτόπουλο Κιέβου ήταν "πιθανότατα... δημιουργία της μεγάλης Γαλλίδας σεφ Καρέμ στην Αυλή του Αλέξανδρου Α΄".[26] Η Μαρία Αντουανέτα Καρέμ πέρασε μόνο λίγους μήνες του 1818 στην Αγία Πετρούπολη,[27] αλλά άσκησε βαθιά επίδραση στη ρωσική κουζίνα σε αυτό το σύντομο χρονικό διάστημα.[11] Οι μεταρρυθμίσεις που πραγματοποιήθηκαν από τους οπαδούς της εισήγαγαν διάφορα κομμάτια κρέατος στη ρωσική μαγειρική.[11]
Ορισμένες ρωσικές πηγές αποδίδουν τη δημιουργία αυτού του πιάτου (ή του προδρόμου του) στον Νικολά Απέρ, Γάλλο ζαχαροπλάστη και σεφ, πιο γνωστό ως εφευρέτη της αεροστεγούς συντήρησης των τροφίμων. Αντίθετα, κοινές βιογραφικές πηγές για τον Απέρ δεν αναφέρουν αυτό το πιάτο και η προέλευση αυτών των ισχυρισμών είναι ασαφής.[28][29]
Κοτολέτα Novo-Mikhailovsky
ΕπεξεργασίαΟ Ρώσος ιστορικός τροφίμων Γουίλιαμ Ποχλιόμπκιν ισχυρίστηκε ότι το κοτόπουλο Κιέβου εφευρέθηκε το 1912 ως κοτολέτα Novo-Mikhailovsky στην Εμπορική Λέσχη της Αγίας Πετρούπολης που βρίσκεται κοντά στο παλάτι Μιχαηλόφσκι, και μετονομάστηκε.[30] Ωστόσο, αυτοί οι ισχυρισμοί συγκρούονται με πρωτογενείς πηγές. Το βιβλίο μαγειρικής της Αλεξάντροβα-Ιγνατίεβα (και οι τρεις εκδόσεις του πριν και μετά το 1912) αναφέρει πράγματι ότι οι κοτολέτες Novo-Mikhailovsky εφευρέθηκαν στη λέσχη κοντά στο παλάτι Μιχαηλόφσκι. Ωστόσο, στη συνταγή, αυτές οι κοτολέτες παρασκευάζονται από κιμά όπως η κοτολέτα Ποζάρσκι, με τη μόνη διαφορά ότι το κρέας χτυπιέται μέχρι να λιώσει. Αυτό επιτρέπει την αφαίρεση των τενόντων από το κρέας και έχει ως αποτέλεσμα μια πιο τρυφερή σύσταση του κιμά από ό,τι μετά τη χρήση μύλου. Ο συγγραφέας παρατηρεί επίσης ότι, εκτός από το στήθος, μπορούν να μαγειρευτούν με αυτόν τον τρόπο και άλλα μέρη του κοτόπουλου και να προστεθούν στο μείγμα κρέατος και βουτύρου.[5]
Σύγχρονο κοτόπουλο Κιέβου
ΕπεξεργασίαΗ προφορική παράδοση στο Κίεβο αποδίδει την εφεύρεση του κοτόπουλου Κιέβου στο εστιατόριο του ξενοδοχείου Continental στο Κίεβο στις αρχές του 20ού αιώνα.[31] Αυτό ήταν ένα πολυτελές ξενοδοχείο που χτίστηκε το 1897 στο κέντρο του Κιέβου και λειτουργούσε μέχρι την εισβολή των ναζί στη Σοβιετική Ένωση το 1941. Το κτίριο στη συνέχεια ναρκοθετήθηκε από τον υποχωρούντα Κόκκινο Στρατό και εξερράγη όταν ο Γερμανικός Στρατός κατέλαβε το Κίεβο τον Σεπτέμβριο του 1941.[32] Μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το κτίριο ξαναχτίστηκε και έκτοτε χρησιμοποιείται από το Ωδείο του Κιέβου. Σύμφωνα με μαρτυρίες, το κοτόπουλο Κιέβου ήταν η σπεσιαλιτέ του εστιατορίου αυτού του ξενοδοχείου.[31]
Μια από τις πρώτες αναφορές στο κοτόπουλο Κιέβου βρίσκεται στο Cookery Digest (1915), μια συλλογή συνταγών που δημοσιεύθηκαν στο Journal for Housewives της Μόσχας μεταξύ 1913-1914. Όπως στο σύγχρονο κοτόπουλο Κιέβου, οι κοτολέτες καλύπτονταν με αυγό και τριμμένη γαλέτα και τηγανίζονταν.[33]
Το 1928, οι "κοτολέτες κοτόπουλου Κιέβου" καταγράφηκαν σε ένα βιβλίο περιελάμβανε και άλλα είδη από κοτολέτες κοτόπουλου. Το βιβλίο απαιτούσε τη μετονομασία πολλών πιάτων (κυρίως γαλλικού τύπου) «μπουρζουά» ονόματα από απλές «προλεταριακές» μορφές. Συγκεκριμένα, η «κοτολέτα τύπου Κιέβου» έπρεπε να μετονομαστεί σε «κοτολέτα κοτόπουλο γεμιστή με βούτυρο».[34] Αυτό το πρόγραμμα δεν υλοποιήθηκε αμέσως (τουλάχιστον όχι πλήρως) και ο διάδοχός του, που δημοσιεύτηκε από το Σοβιετικό Υπουργείο Βιομηχανίας Τροφίμων το 1940, περιλάμβανε ακόμα τις παραδοσιακές ονομασίες.[35] Στις εκδόσεις αυτού του καταλόγου μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και σε άλλα σοβιετικά βιβλία μαγειρικής, διατηρήθηκε η ονομασία "Κιέβου", αλλά οι όροι de volaille και à la Maréchale πράγματι απορρίφθηκαν υπέρ των απλών ονομάτων όπως «κοτολέτα κοτόπουλου γεμιστή», «κοτολέτα κοτόπουλου με συκώτι» και «κοτολέτα κοτόπουλου με μανιτάρια».[36][37][38] Ως αποτέλεσμα αυτής της πολιτικής, τα ονόματα de volaille και à la Maréchale εξαφανίστηκαν από τα μενού των σοβιετικών εστιατορίων.
Το παλιού τύπου όνομα "κοτολέτα de volaille Κιέβου" ενεφέρεται περιστασιακά σε ορισμένα σοβιετικά βιβλία μυθοπλασίας μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[20][39] Συγκεκριμένα, σε ένα διήγημα (1947) του Γιεβγκένι Βορόμπιοφ, ένας Σοβιετικός στρατιώτης και πρώην σεφ σε ξενοδοχείο πολυτελείας της Μόσχας εξηγεί ότι «τα κοτοπουλάκια φτιάχνονται για δύο γούστα. Υπάρχουν κοτολέτες de volaille Κιέβου και κοτολέτες de volaille jardiniere".[20]
Το όνομα kotlet de volaille χρησιμοποιείται μέχρι σήμερα αντί για το κοτόπουλο Κιέβου στην Πολωνία.[7] Το όνομα συχνά εκπολωνίζεται με το όνομα dewolaj.[40]
Αναφορές στο κοτόπουλο Κιέβου βρίσκονται και σε εφημερίδες των ΗΠΑ από το 1937. Οι αναφορές περιγράφουν το ρωσικό εστιατόριο Γιαρ στο Σικάγο που σερβίρει αυτό το πιάτο.[41][42][43][44][45] Το εστιατόριο υπήρχε μέχρι το 1951 και το διηύθυνε ο Βλαντιμίρ Γιασένκο, πρώην συνταγματάρχης του αυτοκρατορικού ρωσικού στρατού. Ήταν στο στιλ του διάσημου ομώνυμου εστιατορίου της Μόσχας και σύχναζαν εκεί διασημότητες εκείνης της εποχής.[46][47] Μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, οι αμερικανικές εφημερίδες ανέφεραν ότι το κοτόπουλο Κιέβου σερβιριζόταν σε εστιατόρια της Νέας Υόρκης.[48][49] Συνταγές δημοσιεύτηκαν στην εφημερίδα The New York Times το 1946[48][49] και στο περιοδικό Gourmet το 1948.[50]
Από τα τέλη της δεκαετίας του 1940 ή τις αρχές της δεκαετίας του 1950, το κοτόπουλο Κιέβου έγινε χαρακτηριστικό φαγητό στα σοβιετικά εστιατόρια υψηλής ποιότητας, ιδιαίτερα στην αλυσίδα ξενοδοχείων Intourist που εξυπηρετούσε ξένους τουρίστες.[30][51] Ταυτόχρονα, η δημοτικότητα αυτού του πιάτου αυξήθηκε στις ΗΠΑ. Σύμφωνα με την Ντάρα Γκόλντστιν, το κοτόπουλο Κιέβου έγινε «σύμβολο της ρωσικής υψηλής κουζίνας».[52]
Σε απάντηση στη ρωσική εισβολή του 2022 στην Ουκρανία, αλυσίδες σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο, την Αυστραλία και τον Καναδά μετονόμασαν τις εκδοχές του πιάτου σύμφωνα με τη γενική αλλαγή των μέσων ενημέρωσης από το όνομα "Kiev" που προέρχεται από τη Ρωσία σε "Kyiv") ως ένδειξη σεβασμού και υποστήριξης προς την Ουκρανία και τους Ουκρανούς.[1][2]
Παραλλαγές
ΕπεξεργασίαΤο κοτόπουλο Κιέβου φτιάχνεται από στήθος χωρίς κόκαλα και πέτσα κομμένο κατά μήκος, κοπανισμένο και γεμιστό με βούτυρο. Οι δυτικές συνταγές συνήθως απαιτούν σκορδοβούτυρο, ενώ στις ρωσικές χρησιμοποιείται κανονικό βούτυρο. Στο βούτυρο μπορούν να προστεθούν βότανα (μαϊντανός και άνηθος).[3][4] Σε ορισμένες αμερικανικές συνταγές το βούτυρο αντικαθίσταται από μπλε τυρί.[53]
Στην κλασική παρασκευή των γαλλικών côtelettes de volaille, το βραχιόνιο οστό της φτερούγας αφήνεται κολλημένο.[14] Αυτό ισχύει και για τις ρωσικές παραλλαγές του πιάτπυ[5] και συγκεκριμένα για το κοτόπουλο Κιέβου.[3][51][4] Στο σερβίρισμα, το κόκαλο συνήθως καλύπτεται με χαρτοπετσέτα.[51] Ωστόσο, στις μέρες μας χρησιμοποιούνται συχνά βιομηχανικά παρασκευασμένα φιλέτα και τα κοτόπουλα σερβίρονται χωρίς κόκαλο. Αυτός είναι ο συνηθισμένος τρόπος σερβιρίσματος κοτόπουλου Κιέβου στις ΗΠΑ.[3] Μια παραλλαγή με σφαιρικό σχήμα αναπτύχθηκε από τον Άγγλο σεφ Τζέσι Ντάνφορντ Γουντ.[54]
-
Παραλλαγή χωρίς κόκαλο
Προμαγειρεμένα φαγητά
ΕπεξεργασίαΣτα μέσα του 20ού αιώνα εισήχθησαν στην ΕΣΣΔ οι ημιεπεξεργασμένες κοτολέτες από κιμά. Γνωστές στην καθομιλουμένη ως κοτολέτες Μικογιάν (που πήραν το όνομά τους από τον Σοβιετικό πολιτικό Αναστάς Μικογιάν), ήταν φτηνά χοιρινά ή μοσχαρίσια μπιφτέκια σε σχήμα κοτολέτας που έμοιαζαν με βιομηχανικά παραγόμενα αμερικανικά μπιφτέκια βοείου κρέατος.[55] Ορισμένες ποικιλίες έφεραν ονόματα γνωστών πιάτων ρωσικών εστιατορίων, αλλά λίγη σχέση είχαν με τα αρχικά πιάτα. Συγκεκριμένα, μια ποικιλία από χοιρινό μπιφτέκι ονομαζόταν «κοτολέτα τύπου Κιέβου».[37] Από την ύστερη σοβιετική εποχή, προσφέρονταν στη Ρωσία «πραγματικές» κοτολέτες Κιέβου ως προμαγειρεμένα φαγητά.[30]
Το κοτόπουλο Κιέβου, που εισήχθη στη Βρετανία το 1979, ήταν το πρώτο έτοιμο γεύμα της εταιρείας Marks & Spencer [56][54] Παραμένει δημοφιλές στο Ηνωμένο Βασίλειο, καθώς είναι άμεσα διαθέσιμο στα σούπερ μάρκετ και σερβίρεται σε ορισμένες αλυσίδες εστιατορίων.[57] Η μεγάλη δημοτικότητα του κοτόπουλου Κιέβου ως προσυσκευασμένου γεύματος οδήγησε στον όρο Κιέβου να χρησιμοποιείται σε διάφορα πιάτα με γεμιστό κοτόπουλο, όπως "πράσο και μπέικον Κιέβου" ή "τυρί και ζαμπόν Κιέβου" (το ίδιο πιάτο με το κοτόπουλο Cordon bleu).[58] Χορτοφαγικά πιάτα Κιέβου εισήχθησαν στο Ηνωμένο Βασίλειο τη δεκαετία του 1990 και είναι δημοφιλή χορτοφαγικά φαγητά.
Παρόμοια πιάτα
ΕπεξεργασίαΜεταξύ άλλων πιάτων παρόμοιων με το κοτόπουλο Κιέβου, το κοτόπουλο cordon bleu με γέμιση τυριού και ζαμπόν αντί για βούτυρο είναι ιδιαίτερα δημοφιλές στη Δύση. Η συνταγή Karađorđeva šnicla, μιας σερβικής πανέ κοτολέτας από μοσχαρίσιο ή χοιρινό κρέας, είναι εμπνευσμένη από το κοτόπουλο Κιέβου.[59]
Πολιτισμικές αναφορές
Επεξεργασία"Ομιλία "Κοτόπουλο Κιέβου"" είναι ένα χλευαστικό όνομα που επινοήθηκε από τον Γουίλιαμ Σάφαϊαρ για την ομιλία του τότε προέδρου των ΗΠΑ Τζορτζ Μπους στο Κίεβο την 1η Αυγούστου 1991, ο οποίος αντιτάχθηκε στην ανεξαρτησία της Ουκρανίας, προειδοποιώντας τους Ουκρανούς ενάντια στον «αυτοκτονικό εθνικισμό».[60][61][62][63] Ο Μπους έκανε ό,τι μπορούσε διπλωματικά για να κρατήσει τη Σοβιετική Ένωση ενωμένη, αλλά στις 24 Αυγούστου η Ουκρανία κήρυξε την ανεξαρτησία της και την 1η Δεκεμβρίου οι Ουκρανοί την επικύρωσαν με εθνικό δημοψήφισμα, οδηγώντας στη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης μέχρι τις 26 Δεκεμβρίου.[62]
Το 2018, ένα μπρούτζινο γλυπτό που απεικόνιζε ένα κοτόπουλο Κιέβου τοποθετήθηκε στην οδό Χοροντέκι στο Κίεβο, κοντά στο εστιατόριο "Chicken Kyiv". Το γλυπτό έγινε το πρώτο από ένα σύνολο τέτοιων μίνι-γλυπτών που απεικονίζουν γνωστά σύμβολα του Κιέβου τοποθετημένα σε όλη την πόλη.[64]
Δείτε επίσης
ΕπεξεργασίαΣημειώσεις
ΕπεξεργασίαΠαραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 Butler (2022).
- ↑ 2,0 2,1 Demianyk (2022).
- ↑ 3,0 3,1 3,2 3,3 Volokh (1983).
- ↑ 4,0 4,1 4,2 Cookery (1955).
- ↑ 5,0 5,1 5,2 5,3 5,4 5,5 5,6 Alexandrova-Ignatieva (1909).
- ↑ Watt (2014).
- ↑ 7,0 7,1 7,2 Strybel (2005).
- ↑ Miller-Yianni (2011).
- ↑ Cloake (2012).
- ↑ 10,0 10,1 MacVeigh (2008).
- ↑ 11,0 11,1 11,2 Pokhlyobkin (2004).
- ↑ 12,0 12,1 12,2 Escoffier (1907).
- ↑ Vintcent (2004).
- ↑ 14,0 14,1 Escoffier (1907)
- ↑ Dubois (1868).
- ↑ Meyer (1903).
- ↑ Averchenko (1914)
- ↑ Bulgakov (1940)
- ↑ Stepun (1947)
- ↑ 20,0 20,1 20,2 Vorobyov (1947)
- ↑ Sologub (1926)
- ↑ Александрова-Игнатьева, Пелагея· Игнатьев, Михаил (4 Δεκεμβρίου 2013). Практические основы кулинарного искусства. Краткий популярный курс мясоведения. Litres. ISBN 978-5-457-51404-1.
- ↑ Maslov (1911).
- ↑ Compare Alexandrova-Ignatieva (1909), σελ. 425 and Cookery (1955), σελ. 442
- ↑ Syutkin (2015).
- ↑ Steward-Gordon & Hazelton (1981).
- ↑ Goldstein (1995).
- ↑ Gelman & Zheutlin (2011).
- ↑ Summers (2015).
- ↑ 30,0 30,1 30,2 Pokhlyobkin (1997).
- ↑ 31,0 31,1 May (1997).
- ↑ Zabecki (2015).
- ↑ Cookery Digest (1915).
- ↑ Apportionments (1928).
- ↑ Apportionments (1940), 728. Котлеты из филе курицы с гарниром (деволяй). 729. Котлеты из филе курицы (марешаль) с горошком. 730. Котлеты из филе курицы (киевские) с горошком. – 728. Chicken fillet cutlets (de volaille) with a side dish. 729. Chicken fillet cutlets (Maréchale) with peas. 730. Chicken fillet cutlets (Kiev) with peas., σελ. 376
- ↑ Cookery (1955), 1145. Котлета по-киевски. 1146. Котлета из филе курицы, фаршированная молочным соусом. 1147. Котлета из филе курицы, фаршированная печёнкой., σελ. 442
- ↑ 37,0 37,1 BTHF (1952).
- ↑ DRC (1980).
- ↑ Bylinov (1959).
- ↑ Bańko (2003), σελ. 269.
- ↑ Chicago Daily Tribune (1937). "Col. Yaschenko, generalissimo of the Yar, is an ex-officer of the Russian imperial army. He recommends Russian food, particularly stuffed breast of chicken, Kiev style."
- ↑ Dallas Morning News (1938). "Some of my Chicago friends took me to the same restaurant (a Russian restaurant called Yar—ed.) for dinner one night and ordered the specialty of the house, stuffed breast of chicken, Kieff. If you have ever eaten chicken prepared in this manner you know that you must begin at the small end of the batter shell which surrounds it. When you cut into it a savory butter sauce pours out."
- ↑ Washington Post (1938). "A rare morsel is Troika’s breast of chicken à la Kieff. The commendable Mr. Kieff seems to have been the Ziegfeld of chicken breast."
- ↑ Chicago Daily Tribune (1939). "Michael A. Thompson, who has been a chef for twelve of his thirty-two years, is in charge of the kitchen at the Yar. His favorite recipe is chicken à la Kiev, which he introduced to Chicago, he says, ten years ago. It is chicken-breast with sweet butter and prepared in a fashion which Mr. Thompson has no intention of bandying about. He says he’s told a few other chefs how to make it and that’s enough."
- ↑ June Provines (1939). "Chicken Kiev at The Yar—breast of chicken with so much butter inside it spurts out when your fork goes in."
- ↑ Chicago Tribune (1968).
- ↑ Chicago Daily Tribune (1951).
- ↑ 48,0 48,1 Nickerson (1946).
- ↑ 49,0 49,1 Hesser (2010).
- ↑ Gourmet (1948).
- ↑ 51,0 51,1 51,2 Burros (1988).
- ↑ Goldstein (1999).
- ↑ Smith (2004).
- ↑ 54,0 54,1 Salter (2010).
- ↑ Tanner (1964).
- ↑ Moran (2005).
- ↑ Elliott (2012).
- ↑ Ayto (2012).
- ↑ Dejanović (2004).
- ↑ Washington Times (2004).
- ↑ Åslund (2009).
- ↑ 62,0 62,1 Plokhy, Serhii (2014). The last empire: the final days of the Soviet Union. New York, NY: Basic Books. σελίδες 206–207. ISBN 978-0-465-05696-5.
- ↑ «Η αρχή του τέλους για τον Πούτιν;». www.foreignaffairs.gr. Ανακτήθηκε στις 23 Φεβρουαρίου 2024.
- ↑ V Kieve (2018).
Πηγές
Επεξεργασία- П. В. Абатуров· και άλλοι. (1955). М. О. Лифшиц, επιμ. Кулинария. Москва: Госторгиздат, Министерство пищевой промышленности СССР. [P. V. Abaturov· και άλλοι. (1955). M. O. Lifschitz, επιμ. Cookery (στα Ρωσικά). Moscow: Gostorgizdat, USSR Ministry of Food Industry.]
- Пелагея Павловна Александрова-Игнатьева (1909). Практические основы кулинарного искусства. Санкт-Петербург. [Pelageya Alexandrova-Ignatieva (1909). The Practical Fundamentals of the Cookery Art (στα Ρωσικά). St. Petersburg.]
- Åslund, Anders (Μαρτίου 2009). How Ukraine Became a Market Economy and Democracy. Peterson Institute for International Economics.
- Аркадий Аверченко (1914). Женщина в ресторане. Санкт-Петербург: Новый сатирикон. [Arkady Averchenko (1914). A woman in a restaurant (στα Ρωσικά). St. Petersburg: Novy Satirikon.]
- John Ayto (2012). The Diner's Dictionary: Word Origins of Food and Drink. Oxford: Oxford University Press. ISBN 978-0-199-64024-9.
- Mirosław Bańko (2003). Wielki słownik wyrazów obcych PWN (στα Πολωνικά). Państwowe Wydawnictwo Naukowe. ISBN 978-8-301-13941-4.
- Книга о вкусной и здоровой пище (στα Ρωσικά). Москва: Пищепромиздат (Food Industry publishing house). 1952. [English translation: The Book of Tasty and Healthy Food. Μτφρ. Boris Ushumirskiy. SkyPeak Publishing. 1912. ISBN 978-0615691350.]
- Mikhail Bulgakov (1928–1940). The Master and Margarita. Moscow: Moskva (first publication 1966–67).
- Marian Burros (1988-08-14). «FARE OF THE COUNTRY; Further Tribulations of the Chicken From Kiev». The New York Times. https://www.nytimes.com/1988/08/14/travel/fare-of-the-country-further-tribulations-of-the-chicken-from-kiev.html?pagewanted=all&src=pm.
- Sarah Butler (2022-03-04). «Sainsbury's renames chicken kievs and pulls Russian-made vodka». https://www.theguardian.com/business/2022/mar/04/sainsburys-renames-chicken-kievs-kyivrussian-made-vodka-uk-supermarket-soviet-spelling-ukraine. Ανακτήθηκε στις 2022-03-04.
- Александр Былинов (1959). Пароль "ДП-3". Москва: Молодая гвардия. [Alexander Bylinov (1959). Password "DP-3" (στα Ρωσικά). Moscow: Molodaya Gvardiya.]
- Marie Antonin Carême· Armand Plumerey· Charles Frédéric Alfred Fayot (1847). L'art de la cuisine française au dix-neuviême siêcle : traité élémentaire et pratique (στα Γαλλικά). 4. Entrées chaudes. Work completed after Carême's death by Armand Plumerey.
- «A Line O'Type Or Two». Chicago Daily Tribune: σελ. 10. 1937-11-26. http://archives.chicagotribune.com/1937/11/26/page/10/.
- «Chefs Reveal a Fondness for Plain Dishes». Chicago Daily Tribune: σελ. 18. 1939-03-16. http://archives.chicagotribune.com/1939/03/16/page/18/.
- «Yar Restaurant Owner Reports He's Bankrupt». Chicago Daily Tribune: σελ. 9. 1951-01-06. http://archives.chicagotribune.com/1951/01/06/page/9/article/yar-restaurant-owner-reports-hes-bankrupt.
- «Yaschenko, 71, Dies; Owner of Yar in 1930s». Chicago Tribune: σελ. B23. 1968-11-07.
- Felicity Cloake (2012-06-07). «How to cook the perfect chicken Kiev». The Guardian. https://www.theguardian.com/lifeandstyle/wordofmouth/2012/jun/07/how-cook-perfect-chicken-kiev.
- Кулинарный сборник. Москва: Журнал для хозяек. 1915. [Cookery Digest (στα Ρωσικά). Moscow: Journal for housewives. 1915.]
- Cracknell, H. L.· Kaufmann, R. J. (1999). Practical Professional Cookery. Cengage Learning EMEA. ISBN 978-1-86152-873-5.
- Научно-исследовательский институт торговли и общественного питания (1940). Сборник раскладок для предприятий общественного питания. Москва: Госторгиздат. [Research Institute of Trade and Catering of the Ministry of Trade of the USSR (1940). Directory of Apportionments for Catering (στα Ρωσικά). Moscow: Gostorgizdat (publishing house of the State Ministry of Trade).]
- Научно-исследовательский институт торговли и общественного питания (1980). Сборник рецептур блюд и кулинарных изделий для предприятий общественного питания. Москва: Госторгиздат. [Research Institute of Trade and Catering of the Ministry of Trade of the USSR (1980). Directory of Recipes and Coolinary Products for Catering (στα Ρωσικά). Moscow: Gostorgizdat (publishing house of the State Ministry of Trade).]
- «Unusual Dishes From Sirniki to Blinys Discovered by Food Expert on Recent Trip». The Dallas Morning News: σελ. 10. 1938-02-25.
- Velimir Dejanović (2004-06-11). «Одликовао шницлу "Карађорђеву"» (στα sr). Politika.
- Graeme Demianyk (2022-03-04). «Here's Why 'Chicken Kiev' Is Being Renamed 'Chicken Kyiv'». https://www.huffingtonpost.co.uk/entry/kyiv-not-kiev-sainsburys-chicken-associated-press_uk_622280dbe4b04a0545d67d6c. Ανακτήθηκε στις 2022-03-04.
- Urbain Dubois (1868). La cuisine classique: études pratiques, raisonnées et démonstratives de l'Ecole française appliquée au service à la russe (στα Γαλλικά) (3 έκδοση). E. Dentu.
- Larry Elliott (2012-03-13). «Inflation 'shopping basket' includes tablet computers and Twilight». The Guardian. https://www.theguardian.com/business/2012/mar/13/inflation-shopping-basket-tablet-twilight.
- Auguste Escoffier (1907). A Guide to Modern Cookery. London: W. Heinemann.
- Charles Elmé Francatelli (1859). The Modern Cook. reprinted by Applewood Books, 2008. ISBN 9781429012102.
- Продуктовые нормы обедов, отдельных блюд и прочих изделий общественных столовых (раскладки). Москва: паевое товарищество "Нарпит". 1928. [Ration standards (apportionments) for dinners, separate dishes and other products of public catering (στα Ρωσικά). Moscow: Narpit (state organisation for public catering). 1928.]
- Gelman, Judy· Zheutlin, Peter (6 Δεκεμβρίου 2011). The Unofficial Mad Men Cookbook: Inside the Kitchens, Bars, and Restaurants of Mad Men (στα Αγγλικά). BenBella Books. ISBN 978-1-936661-40-4.
- Darra Goldstein (1999). A Taste of Russia: A Cookbook of Russian Hospitality. Russian Information Service. ISBN 978-1-88010-042-4.
- Darra Goldstein (October 1995). «Russia, Carême, and the Culinary Arts». The Slavonic and East European Review (The Modern Humanities Research Association and University College London, School of Slavonic and East European Studies) 73 (4): 691–715.
- «Chicken Cutlet a la Kiev». Gourmet (Condé Nast): 59. July 1948.
- Amanda Hesser (2010). The Essential New York Times Cookbook: Classic Recipes for a New Century. W. W. Norton & Company. ISBN 978-0-39324-767-1.
- В. Д. Коростышевский· К. И. Левитский· Н. П. Цыпленков· Г. Ф. Шорин (1955). Организация предприятий общественного питания. Москва: Госторгиздат, Министерство пищевой промышленности СССР. [V. D. Korostyshevskiy· K. I. Levitskiy· N. P. Tsyplyonkov· G. F. Shorin (1958). The organisation of foodservice (στα Ρωσικά). Moscow: Gostorgizdat, USSR Ministry of Food Industry.]
- Leto, Mario Jack· Bode, Willi Karl Heinrich (2006). The Larder Chef. Routledge. ISBN 978-0-75066-899-6.
- Jeremy MacVeigh (2008). International Cuisine. Cengage Learning. ISBN 978-1-41804-965-2.
- Феля Май (1997-12-05). «Непростительная оплошность». ZN, UA (Зеркало недели. Украина). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 21 September 2016. https://web.archive.org/web/20160921145956/http://gazeta.zn.ua/SOCIETY/neprostitelnaya_oploshnost.html. Ανακτήθηκε στις 10 September 2016. [Felya May (1997-12-05). «Unforgivable Mistake» (στα ru). ZN, UA.]
- «1970 to 1990». Marks in Time. Marks & Spencer. Ανακτήθηκε στις 24 Οκτωβρίου 2019.
- Н. Н. Маслов (1911). Кулинар. Санкт-Петербург: В. И. Губинский. [N. N. Maslov (1911). The Cook (στα Ρωσικά). St. Petersburg: V. I. Gubinsky.]
- Adolphe Meyer (1903). The post-graduate cookery book. New York: Caterer Pub. Co. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 16 Οκτωβρίου 2023. Ανακτήθηκε στις 17 Φεβρουαρίου 2024.
- Martin Miller-Yianni (2011). 100 Essential Recipes from Bulgaria. Lulu.com[αυτοδημοσιευμένη πηγή]. ISBN 978-1-44675-384-2.
- Елена Молоховец (1861). Подарок молодым хозяйкам (στα Ρωσικά). Санкт-Петербург. A Gift to Young Housewives, English translation: Joyce Stetson Toomre (1998). Classic Russian Cooking: Elena Molokhovets' a Gift to Young Housewives. Indiana University Press. ISBN 978-0-253-21210-8.
- Moran, Joe (2005-01-24). «Hum, ping, rip: the sounds of cooking». New Statesman. http://www.newstatesman.com/node/195205. Ανακτήθηκε στις 2008-09-04.
- Nickerson, Jane (1946-08-06). «News of the Food. Chefs Challenges Housewives, Says Few Know How to Do Chicken Kiev». The New York Times.
- Вильям Похлёбкин (2006). Кулинарный словарь. Москва: Центрполиграф. ISBN 5-227-00460-9. [William Pokhlyobkin (2006). Dictionary of Cookery (στα Ρωσικά). Moscow: Centrpoligraf.]
- Вильям Похлёбкин (2004). Национальные кухни наших народов (PDF). Москва: Центполиграф. ISBN 5-9524-0718-8. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Αυγούστου 2015. [William Pokhlyobkin (2004). National cuisines of our peoples (στα Ρωσικά). Moscow: Centrpoligraf.]
- Вильям Похлёбкин (1997-05-04). «Стреляющие котлеты». Огонёк (Москва). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-09-28. https://web.archive.org/web/20110928043645/http://www.ogoniok.com/archive/1997/4500/17-56-57/. Ανακτήθηκε στις 2024-02-17. [William Pokhlyobkin (1997). «Popping cutlets» (στα ru). Ogonyok (Moscow).]
- «Проект "Шукай". Главные символы Киева». В Киеве. 2018. [«Project Shukay ('Search'). Major symbols of Kiev» (στα Ρωσικά). V Kieve. 2018.]
- June Provines (1939-10-06). «Front Views and Profiles». Chicago Daily Tribune: σελ. 28. http://archives.chicagotribune.com/1939/10/06/page/28/article/front-views-and-profiles.
- Kate Salter (2010-10-10). «Cathy Chapman: the woman who changed the way we eat». The Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/foodanddrink/8041879/Cathy-Chapman-the-woman-who-changed-the-way-we-eat.html.
- Andrew F. Smith, επιμ. (2004). Oxford Encyclopedia of Food and Drink in America. 2. New York: Oxford University Press.
- Фёдор Сологуб (1997). «И породисты, и горды...». Неизданный Федор Сологуб. [Fyodor Sologub (1997). «High-bred and proud...» (στα ru). Unpublished Fyodor Sologub.]
- Fyodor Stepun (1947). Vergangenes und Unvergängliches (στα Γερμανικά). 1. Munich: Kösel-Verlag.
- Faith Steward-Gordon and Nika Hazelton (1981). Russian Tea Room Cookbook. Richard Marek Publishers. ISBN 978-0399901287.
- Robert Strybel· Maria Strybel (2005). Polish Heritage Cookery. Hippocrene Books. ISBN 978-0781811248.
- Malcolm Summers (2015). A Biography of Nicolas Appert 1749 - 1841. Downs Way Publishing. ISBN 978-0992751524.
- «Maréchale (à la)». La glosssaire des termes de cuisine (στα Γαλλικά). Supertoinette.com.
- Павел Сюткин· Ольга Сюткина (2015). Непридуманная история русской кухни. Астрель. ISBN 978-5-45717-598-3. [Pavel Syutkin· Olga Syutkina (2015). Uninvented History of Russian Cuisine (στα Ρωσικά). Astrel.]
- Henry Tanner (15 Νοεμβρίου 1964). «Others come and go—Mikoyan remains». The New York Times. Ανακτήθηκε στις 10 Φεβρουαρίου 2015.
- Charles Vintcent (2004). Vintcent's French Food Dictionary. Harriman House Limited. ISBN 978-1-897597-48-4.
- Anne Volokh (1983). The Art of Russian Cuisine. New York: MacMillan.
- Евгений Воробьёв (1947). «Этого нет в поваренной книге». Однополчане: рассказы. Военное издательство Министерства вооружёных сил СССР. [Yevgeny Vorobyov (1947). «This is not written in a cookbook». Companions in arms (στα Ρωσικά). Moscow: Voenizdat, publishing house of the USSR Ministry of Armed Forces.]
- Marcus Warren (2001-06-19). «E-mail from Ukraine». Electronic Telegraph. https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/ukraine/1379468/Email-from-Ukraine.html.
- «News of Capital Night Clubs». The Washington Post: σελ. X16. 1938-10-26.
- «Bush Sr. clarifies 'Chicken Kiev' speech». The Washington Times. 2004-05-24. http://www.washingtontimes.com/news/2004/may/23/20040523-101623-2724r/. Ανακτήθηκε στις 2008-09-04.
- Alexander Watt (2014). Paris Bistro Cookery. Routledge. ISBN 978-1-317-84617-8.
- David T. Zabecki, επιμ. (2015) [1999]. World War II in Europe: An Encyclopedia. Routledge. ISBN 978-1-135-81242-3.