Κούπα Κιλκίς
Συντεταγμένες: 41°04′12.33″N 22°21′31.24″E / 41.0700917°N 22.3586778°E
Η Κούπα είναι ορεινό χωριό της Κεντρικής Μακεδονίας στην Περιφερειακή Ενότητα Κιλκίς με υψόμετρο 700 μέτρα.[1] Αποτελεί ένα από τα χωριά των Βλαχομογλενιτών της Παιονίας.
| Κούπα | |
|---|---|
 | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Κεντρικής Μακεδονίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Κιλκίς |
| Δήμος | Παιονίας |
| Δημοτική Ενότητα | Αξιούπολης |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονία |
| Νομός | Κιλκίς |
| Υψόμετρο | 700 |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 76 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 610 05 |
| Τηλ. κωδικός | 23430 |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Γεωγραφικά - ιστορία στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ Κούπα βρίσκεται στα σύνορα της Ελλάδας με τη Βόρεια Μακεδονία και τα όρια με την Περιφερειακή Ενότητα Πέλλας. Είναι κτισμένο στις πλαγιές του όρους Πάικο, σε απόσταση 35 χλμ. ΒΔ. από το Πολύκαστρο (έδρα του Δήμου) και 7 χλμ. Ν.-ΝΔ. από το Σκρα όπου έγινε η ομώνυμη μάχη, μία από τις σημαντικότερες μάχες του Μακεδονικού Μετώπου κατά τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το χωριό πολιτισμικά ανήκει στα λεγόμενα Βλαχομογλενίτικα χωριά της Παιονίας, όπου οι κάτοικοί του ομιλούν ένα Ρομαντικό ιδίωμα, τη μογλενίτικη διάλεκτο, με πλήθος ελληνικών στοιχείων.[2] Σύμφωνα με την παράδοση η ονομασία του οφείλεται στον πρώτο κάτοικό του που λεγόταν Κούπης και κατέφυγε με την οικογένειά του στην περιοχή για να αποφύγει τους Τούρκους. Η αρχική θέση του οικισμού ήταν βορειοδυτικότερα από τη σημερινή, στην τοποθεσία "Βέκλιακουπ" (βλάχικα: Παλαιά Κούπα) και λόγω επιδημίας χολέρας το 1700 ερημώθηκε[3].
Λίγο πριν την απελευθέρωση της Μακεδονίας(Βιλαέτι της Θεσσαλονίκης) από τον δεσμό της Οθωμανικής αυτοκρατορίας, κατά τον Πρώτο βαλκανικό πόλεμο και συγκεκριμένα τον Οκτώβριο του 1912, οι κάτοικοί της Κούπας αγόρασαν τα περίχωρα του χωριού, συμπεριλαμβανομένων των δασών, και το χωριό, από τον τοπικό Πασά, Αλί Φερίντ και κατέχουν τα πλήρη δημογραφικά, οικολογικά, και οικονομικά δικαιώματα του χωριού έως και σήμερα.
Αξιοθέατα
ΕπεξεργασίαΗ εκκλησία του χωριού Κοίμηση της Θεοτόκου από το 1991 έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο. Πρόκειται για τρίκλιτη ξυλόστεγη βασιλική που χρονολογείται στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα και "διασώζει στο εσωτερικό την αρχική του μορφή με αξιόλογα διακοσμητικά στοιχεία και αποτελεί μοναδική μαρτυρία αυτών των χρόνων στην περιοχή αυτή".[4]
Η ευρύτερη περιοχή της Κούπας χαρακτηρίζεται από σπάνιας πυκνότητας και ανάπτυξης δάση βελανιδιάς και οξιάς, έχει πολλά φυσικά σπήλαια, τρεχούμενα νερά και πηγές με πιο σημαντική αυτή με ξινό ιαματικό νερό.[3]
Διοικητικά στοιχεία
ΕπεξεργασίαΗ Κούπα αναφέρεται επίσημα, μετά την απελευθέρωση, το 1919 στο ΦΕΚ 48Α - 05/03/1919 να ορίζεται έδρα της ομώνυμης νεοϊδρυθείσας κοινότητας.[5] Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, μαζί με το Σκρα αποτελούν την τοπική κοινότητα Σκρα που ανήκει στη δημοτική ενότητα Αξιούπολης του Δήμου Παιονίας και σύμφωνα με την απογραφή του 2011 έχει πληθυσμό 47 κατοίκους.[6]
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- Ο Διονύσης Παπατσάφας για την ιστορία της Κούπας, βίντεο και έρευνα του Θεοδώρου Καλ (Thede Kahl) 2006 από την ανθολογία μεγλενοβλαχικών κειμένων στην Αυστριακή Ακαδημία Επιστημών
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 217, τομ. 18.
- ↑ «Τα βλαχομογλενίτικα χωριά - Αστέριος Ι. Κουκούδης - Μελέτες για τους Βλάχους». www.vlachs.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ 3,0 3,1 «Οικισμός Κούπα - Enjoy Kilkis». www.enjoykilkis.gr. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Μαΐου 2022. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 4 Απριλίου 2020.
- ↑ «ΦΕΚ αποτελεσμάτων ΜΟΝΙΜΟΥ πληθυσμού απογραφής 2011 Αρχειοθετήθηκε 2021-10-04 στο Wayback Machine.», σελ. 10517 (σελ. 43 του pdf)