Λεόντιος

Βυζαντινός αυτοκράτορας

Ο Λεόντιος (Ισαυρία, Μικρά Ασία, 660 - 15 Φεβρουαρίου 706) ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου κατά την περίοδο 695-698. Ο αυτοκράτορας Κωνσταντίνος Δ΄ του έδωσε τους τίτλους του Πατρικίου και του Στρατηγού στο Θέμα Ανατολικών. Τα πρώτα χρόνια του Ιουστινιανού Β΄ απεστάλη εναντίον των Ομεϋαδών, τους νίκησε επιτυχώς, ο Χαλίφης Αμπντ αλ-Μαλίκ ιμπν Μαρουάν δήλωσε υποταγή και ζήτησε ειρήνη. Σε δεύτερη αποστολή εναντίον των Ομεϋαδών (692) ηττήθηκε στη Μάχη της Σεβαστουπόλεως, φυλακίστηκε από τον αυτοκράτορα για τιμωρία, αργότερα (695) ελευθερώθηκε και διορίστηκε Στρατηγός στο Θέμα Ελλάδος στη Νότια Ελλάδα. Την ίδια χρονιά επαναστάτησε εναντίον του αυτοκράτορα Ιουστινιανού Β΄, τον ανέτρεψε, τον ρινοκόπησε και ανακυρήχτηκε αυτοκράτορας ο ίδιος. Παρέμεινε αυτοκράτορας μέχρι τη χρονιά που ένας Δρουγγάριος που συμμετείχε σε μια αποτυχημένη εκστρατεία στην Καρχηδόνα τον ανέτρεψε, τον ρινοκόπησε και ανέβηκε ο ίδιος στην εξουσία ως Τιβέριος Γ΄. Ο Λεόντιος αποσύρθηκε στη "Μονή του Δαλμάτου", παρέμεινε μέχρι τον Φεβρουάριο του 706 όπου ο νόμιμος αυτοκράτορας Ιουστινιανός Β΄ ανέκτησε ξανά τον θρόνο, εκτέλεσε τόσο τον Λεόντιο όσο και τον Τιβέριο Γ΄.

Λεόντιος
Νόμισμα που απεικονίζει τον Λεόντιο και τα σύμβολα εξουσίας. Πίσω όψη ο σταυρός σε τρία σκαλοπάτια. Επιγρ.: D LEON PE AV / VICTORIA AVGUS CON OB.
Περίοδος695 - 698
ΠροκάτοχοςΙουστινιανός Β´
ΔιάδοχοςΤιβέριος Γ´
ΓέννησηΠιθανολογείται το 660
Ισαυρία
Θάνατος15 Φεβρουαρίου 706 (46 ετών)
Κωνσταντινούπολη
ΟίκοςΗρακλείου
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π  σ  ε )

Ανάρρηση στον Θρόνο

Επεξεργασία

Δεν υπάρχουν πληροφορίες για τα πρώτα χρόνια της ζωής του Λεόντιου, γεννήθηκε στην Ισαυρία και ήταν Αρμενικής καταγωγής.[1][2][3] Ο Κωνσταντίνος Δ΄ τον διόρισε Στρατηγό στο Θέμα Ανατολικών που ήταν εκείνη την εποχή το σημαντικότερο στη Βυζαντινή αυτοκρατορία και Πατρίκιο.[1][2][3][4] Στο Χαλιφάτο των Ομεϋαδών ξέσπασε εμφύλιος (680 - 682) που έμεινε γνωστός ως "Β΄ Μουσουλμανικός Εμφύλιος Πόλεμος". Η εξουσία των Ομεϋαδών αμφισβητήθηκε στην αυτοκρατορική επαρχία της Συρίας στην οποία αναγνώρισαν νέο Χαλίφη τον Άμπντ Αλλάχ Ιμπν Αλ-Ζούμπαϊρ. Ο Χαλίφης Μαρουάν Α΄ και ο γιος του Αμπντ αλ-Μαλίκ ιμπν Μαρουάν ανέκτησαν σταδιακά τις εξουσίες τους μέχρι την τελική υποταγή των οπαδών του Ζούμπαϊρ (692).[5][6][7][8][9] Ο εμφύλιος στο Χαλιφάτο επέφερε την εξασθένιση του, αυτό το επωφελήθηκε ο Ιουστινιανός Β΄ που έστειλε τον Λεόντιο να επιτεθεί στην Αρμενία και τη Γεωργία, κατόπιν λεηλάτησε τη Μηδία και την Αλβανία του Καυκάσου με πολλά λάφυρα.[1] Οι Βυζαντινές επιτυχίες ανάγκασαν τον Χαλίφη Αμπντ αλ-Μαλίκ ιμπν Μαρουάν να παρακαλέσει από τον Λεόντιο ειρήνη, του υποσχέθηκε ότι θα πληρώσει όλους τους φόρους του Χαλιφάτου από την Αρμενία, την Ιβηρία και την Κύπρο. Ο Αμπντ αλ-Μαλίκ ιμπν Μαρουάν ανανέωσε τέλος μια Συνθήκη του Χαλιφάτου με τον Κωνσταντίνο Δ΄ να πληρώνει εβδομαδιαίο φόρο 1000 τεμάχια χρυσού, ένα άλογο και έναν δούλο.[2][10][11]

Ο Ιουστινιανός Β΄ αποφάσισε να επιτεθεί ξανά με τον Λεόντιο στο εξασθενημένο Χαλιφάτο (692), αυτή τη φορά όμως ηττήθηκε στη Μάχη της Σεβαστουπόλεως επειδή ένας μεγάλος αριθμός Σλάβων αποστάτησε από τους Βυζαντινούς. Οι Ομεϋάδες επιτέθηκαν κατόπιν στη Βόρεια Αφρική με στόχο να καταλάβουν την Καρχηδόνα στο Εξαρχάτο της Αφρικής και στην Ανατολή, την ίδια εποχή φυλακίστηκε ο Λεόντιος σαν υπεύθυνος για την ήττα. Ο Πατριάρχης Νικηφόρος Α΄ και ο Θεοφάνης Ομολογητής αναφέρουν ότι ο Ιουστινιανός Β΄ φυλάκισε στην πραγματικότητα τον Λεόντιο επειδή φοβόταν από τότε τον σφετερισμό του θρόνου. Το βέβαιο είναι ότι ο Λεόντιος σαν στρατηγός ήταν διοικητής όλων των Βυζαντινών στρατευμάτων στη Μάχη της Σεβαστουπόλεως.[2][3][10][11] Μετά από πολλές ήττες από το Χαλιφάτο ο Ιουστινιανός Β΄ αποφυλάκισε τον Λεόντιο με την ελπίδα να ανακτήσει τις χαμένες περιοχές της Αφρικής (695), διορίστηκε Στρατηγός στο Θέμα Ελλάδος στα νότια.[2][10][12][13] Την περίοδο της αιχμαλωσίας του δύο μοναχοί ο Θεόδωρος και ο Παύλος αανέλαβαν τη φροντίδα του, είχαν προφητεύσει την άνοδο του στον θρόνο και του πρότειναν να εξεγερθεί μετά την απελευθέρωση του.[3] Ο Λεόντιος πραγματικά μετά την αποφυλάκιση του εξεγέρθηκε κατά του Ιουστινιανού Β΄.[2][10] Τον υποστήριζε η αριστοκρατία που είχε πάθει ζημιά από τις διανομές γής, οι φτωχοί για την ψηλή φορολογία, οι Βένετοι στον Ιππόδρομο και ο Καλλίνικος Α΄ Κωνσταντινουπόλεως Οικουμενικός Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως.[2] Ο Λεόντιος και οι οπαδοί του συνέλαβαν τον Ιουστινιανό Β΄ τον μετέφεραν στον Ιππόδρομο και τον ρινοκόπησαν, ο Λεόντιος διέταξε να μην τον θανατώσουν από σεβασμό στη μνήμη του Κωνσταντίνου Δ΄.[2][3][14][15] Ο Ιουστινιανός Β΄ εξορίστηκε στο Θέμα Χερσώνος, ένας Βυζαντινός τόπος εξορίας στην Κριμαία.[2][12][14]

Άλωση και καταστροφή της Καρχηδόνας από τους Άραβες

Επεξεργασία

Με τη στέψη του ο Λεόντιος πήρε το Βυζαντινό όνομα Λέων και ακολούθησε μετριοπαθή πολιτική, ο Βυζαντινός στρατός περιορίστηκε σε λίγες επιδρομές στα σύνορα χωρίς αντίποινα, αφοσιώθηκε στην ενοποίηση του κράτους.[2][16] Δεν υπάρχουν πολλές πηγές για την πολιτική του πέρα από το ότι ο Λιμένας των Νεωρίων στην Κωνσταντινούπολη εκκαθαρίστηκε, αυτό είχε σαν αποτέλεσμα να ξεσπάσει βουβωνική πανώλη που κράτησε τέσσερεις μήνες.[3] Οι Ομμευάδες εκμεταλλεύτηκαν την κατάσταση και επιτέθηκαν στο Εξαρχάτο της Αφρικής (696), κατέλαβαν την Καρχηδόνα (697). Ο Λεόντιος έστειλε τον πατρίκιο Ιωάννη να ανακαταλάβει την πόλη, το κατάφερε αλλά ο χαλίφης Αμπντ ελ Μάλεκ σε δεύτερη αντεπίθεση κατέλαβε την Καρχηδόνα οριστικά, ο Ιωάννης δραπέτευσε στην Κρήτη με στόχο να ανασυγκροτήσει τον στρατό του. Στη συνέχεια οι Άραβες κατεδάφισαν τα τείχη της πόλης και τα οικοδομήματά της εξαφανίζοντάς την από τον χάρτη, για να μην μπορέσουν ξανά οι Βυζαντινοί να τη χρησιμοποιήσουν σαν ορμητήριο εναντίον τους.

Καθαίρεση και θάνατος του Λεοντίου

Επεξεργασία

Μια ομάδα αξιωματούχων φοβήθηκε την τιμωρία του αυτοκράτορα και επαναστάτησε, νέο αυτοκράτορα ανακήρυξαν τον Αψίμαρο, Δρουγγάριο στο αυτοκρατορικό Θέμα Κιβυρραιωτών.[2][16] Ο Αψίμαρος πήρε το αυτοκρατορικό όνομα Τιβέριος και απέπλευσε με στρατό για την Κωνσταντινούπολη που μαστιζόταν ακόμα από την πανώλη.[2][16][17] Μετά από μερικούς μήνες πολιορκίας η πόλη παραδόθηκε (15 Φεβρουαρίου 698), ο Λέων ρινοκοπήθηκε και φυλακίστηκε στο "μοναστήρι του Δαλματού".[2][16] Ο Λεόντιος παρέμεινε στο μοναστήρι μέχρι την εποχή που ο νόμιμος βασιλιάς Ιουστινιανός Β΄ ανακατέλαβε τον θρόνο με τη βοήθεια του βασιλιά της Βουλγαρίας Τέρβελ. Οι σφετεριστές βασιλείς Τιβέριος και Λεόντιος σύρθηκαν στον Ιππόδρομο, ο Ιουστινιανός Β΄ τους πάτησε τον λαιμό σαν ένδειξη υποταγής και αποκεφαλίστηκαν.[2] Η ημερομηνία της εκτέλεσης τους δεν είναι γνωστή, από τον Αύγουστο του 705 μέχρι το πιθανότερο τον Φεβρουάριο του 706.[18][19][20] Τα σώματα τους ρίχτηκαν αρχικά στη θάλασσα αλλά στη συνέχεια τα συνέλεξαν και τα έθαψαν.[3]

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 1,2 Brubaker & Haldon 2011, σ. 586
  2. 2,00 2,01 2,02 2,03 2,04 2,05 2,06 2,07 2,08 2,09 2,10 2,11 2,12 2,13 Moore 1999
  3. 3,0 3,1 3,2 3,3 3,4 3,5 3,6 https://www.degruyter.com/database/PMBZ/entry/PMBZ15713/html
  4. Kazhdan 1991, σσ. 89–90
  5. Donner 2010, σσ. 181–182
  6. Wellhausen 1927, σσ. 168–169
  7. Wellhausen 1927, σ. 182
  8. Kennedy 2016, σ. 80
  9. Gibb 1960, σ. 77
  10. 10,0 10,1 10,2 10,3 Bacharach 2010, σ. 15
  11. 11,0 11,1 Rosser 2001, σ. 2
  12. 12,0 12,1 Saxby & Angelov 2016, σ. 27
  13. Asimov 1970, σ. 120
  14. 14,0 14,1 Ostrogorsky 1956, σσ. 116–122
  15. Saxby & Angelov 2016, σ. 45
  16. 16,0 16,1 16,2 16,3 Garland 2017, σ. 2
  17. Brubaker & Haldon 2011, σ. 730
  18. Kazhdan 1991, σ. 2084
  19. https://www.degruyter.com/database/PMBZ/entry/PMBZ19751/html
  20. Treadgold 1997, σ. 341
  • Κωνσταντίνου Παπαρρηγόπουλου : Ιστορία του Ελληνικού Έθνους. Αθήνα 1886
  • Asimov, Issac (1970). Constantinople: The Forgotten Empire. Houghton Mifflin.
  • Bacharach, Jere L. (2010). Signs of Sovereignty: The Shahāda, Quranic verses, and the Coinage of Abd Al-Malik. Leiden: Brill.
  • Brubaker, Leslie; Haldon, John (2011). Byzantium in the Iconoclast Era, C. 680-850: A History. Cambridge: Cambridge University Press.
  • Donner, Fred M. (2010). Muhammad and the Believers, at the Origins of Islam. Cambridge, Massachusetts: Harvard University Press.
  • Foss, Clive (2005). "Emperors named Constantine". Revue Numismatique (in French). 6 (161): 93–102.
  • Garland, Lynda (2017). Byzantine Women: Varieties of Experience 800-1200. Routledge.
  • Gibb, H. A. R. (1960). "ʿAbd al-Malik b. Marwān". In Gibb, H. A. R.; Kramers, J. H.; Lévi-Provençal, E.; Schacht, J.; Lewis, B. & Pellat, Ch. (eds.). The Encyclopaedia of Islam, New *Edition, Volume I: A–B. Leiden: E. J. Brill. pp. 76–77.
  • Grierson, Philip (1993). Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, 2: Phocas to Theodosius III, 602-717 (2nd ed.). Dumbarton Oaks.
  • Kazhdan, Alexander, ed. (1991). The Oxford Dictionary of Byzantium. Oxford and New York: Oxford University Press.
  • Kennedy, Hugh (2016). The Prophet and the Age of the Caliphates: The Islamic Near East from the 6th to the 11th Century (Third ed.). Oxford and New York: Routledge.
  • Lilie, Ralph-Johannes; Ludwig, Claudia; Pratsch, Thomas; Zielke, Beate (2013). Prosopographie der mittelbyzantinischen Zeit Online. Berlin-Brandenburgische Akademie der Wissenschaften. Nach Vorarbeiten F. Winkelmanns erstellt (in German). Berlin and Boston: De Gruyter.
  • Moore, R. Scott (26 May 1999). "Leontius (695-98 A.D.)". De Imperatoribus Romanis. Archived from the original on 7 July 2019. Retrieved 7 July 2019.
  • Ostrogorsky, George (1956). History of the Byzantine State. Rutgers University Press.
  • Rosser, John H. (2001). Historical Dictionary of Byzantium. Lanham: Scarecrow Press.
  • Saxby, Michael; Angelov, Dimiter (2016). Power and Subversion in Byzantium: Papers from the 43rd Spring Symposium of Byzantine Studies, Birmingham, March 2010. Routledge.
  • Treadgold, Warren (1997). A History of the Byzantine State and Society. Stanford, California: Stanford University Press.
  • Wellhausen, Julius (1927). The Arab Kingdom and its Fall. Translated by Margaret Graham Weir. Calcutta: University of Calcutta.

Δείτε επίσης

Επεξεργασία
Προηγούμενος
Ιουστινιανός Β΄
(για πρώτη φορά)
Αυτοκράτορας του Βυζαντίου
695 - 698
Επόμενος
Τιβέριος Γ΄