Βικιπαίδεια

Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου

(Ανακατεύθυνση από Μέγαρο Τσίλλερ)

Συντεταγμένες: 37°58′57.4″N 23°44′2.8″E / 37.982611°N 23.734111°E / 37.982611; 23.734111

Το Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου είναι μέγαρο ανεγερθέν το 1882 στην Αθήνα της Ελλάδας. Σχεδιασμένο από τον Γερμανό αρχιτέκτονα Ερνέστο Τσίλλερ, ο οποίος και το κατέστησε ως κύρια κατοικία του, καθώς και χώρο εργασίας του, το συγκεκριμένο κτήριο αγοράστηκε το 1912 από τον Έλληνα τραπεζίτη Διονύσιο Λοβέρδο. Ο τελευταίος προχώρησε σε μετατροπή τμήματος της οικίας προκειμένου να φιλοξενήσει εντός αυτής τη σημαντική συλλογή του έργων μεταβυζαντινής τέχνης. Το 1979, το μέγαρο παραχωρήθηκε στο Ελληνικό Δημόσιο από τις κληρονόμους του Λοβέρδου και σημαντικές εργασίες αναστήλωσης έλαβαν χώρα κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 2010 με απώτερο σκοπό τη μετατροπή του σε μουσείο. Με σημείο εκκίνησης τον Μάιο του 2021, το κτίριο φιλοξενεί τμήμα της συλλογής Λοβέρδου ως παράρτημα του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου.

Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου
Άποψη της προσόψεως του μεγάρου επί του αριθμού 6 της οδού Μαυρομιχάλη.
Χάρτης
Είδοςκτήριο, μουσείο και μέγαρο
Αρχιτεκτονικήνεοκλασική αρχιτεκτονική
ΔιεύθυνσηΜαυρομιχάλη 6 και Mavromichali 6
Γεωγραφικές συντεταγμένες37°58′57″N 23°44′3″E
Διοικητική υπαγωγήΔήμος Αθηναίων
ΤοποθεσίαΑθήνα
ΧώραΕλλάδα
Έναρξη κατασκευής1885
ΟλοκλήρωσηΜαΐου 2021[1]
ΙδιοκτήτηςΕρνέστος Τσίλερ, Διονύσιος Λοβέρδος[2] και ελληνικό δημόσιο[3]
ΑρχιτέκτοναςΕρνέστος Τσίλερ και Αριστοτέλης Ζάχος
Ιστότοπος
Επίσημος ιστότοπος
Commons page Πολυμέσα
δεδομένα (π)

Ιστορία Επεξεργασία

Η αστική κατοικία του Ερνέστου Τσίλλερ (1882-1912) Επεξεργασία

Εγκαταστημένος μόνιμα στην Ελλάδα από το 1868[4], ο Ερνέστος Τσίλλερ υπήρξε εκ των κυριότερων νεοκλασικών αρχιτεκτόνων στη χώρα[5]. Με σημείο εκκίνησης το 1875, κατοικούσε εντός μεγάλου κτήματος στην αγορά του οποίου και είχε προχωρήσει στην περιοχή του Πειραιά, σε κοντινή απόσταση του λιμένα Ζέας[6]. Το 1882, προχώρησε στην αγορά οικοπέδου σε κοντινή απόσταση του εργοταξίου ανέγερσης της Ακαδημίας Αθηνών, όπου και ξεκίνησε εργασίες ανέγερσης ιδιωτικού μεγάρου για λογαριασμό του ιδίου[7][8]. Οι πόροι χρηματοδότησης της συγκεκριμένης κατασκευής προήλθαν, μεταξύ άλλων, από τον βαρόνο Σίμωνα Σίνα, με τον οποίον ο Τσίλλερ διατηρούσε φιλικές σχέσεις από την εποχή κατά την οποία ο ίδιος κατοικούσε στη Βιέννη. Ο Σίνας παραχώρησε, συνολικά, χρηματικό ποσό της τάξεως των 20.000 δραχμών στον Τσίλλερ μέσω της διαθήκης του, χρήματα τα οποία αντιστοιχούσαν, περίπου, στο ένα τέταρτο της αξίας κατασκευής ιδιωτικού μεγάρου εντός αστικού ιστού. Έπειτα από τον θάνατο του βαρόνου στη Βιέννη το 1876, ο Τσίλλερ χρειάστηκε αριθμό ετών διαπραγμάτευσης με τους κληρονόμους του, προκειμένου το παραχωρηθέν ποσό να περιέλθει υπό την κυριότητά του. Παράλληλα, ο Τσίλλερ υποχρεώθηκε σε πώληση έκτασης μεγαλύτερης των 4.000 m² του κτήματός του στον Πειραιά[6].

Οι εργασίες ανέγερσης της αθηναϊκής έπαυλης ολοκληρώθηκαν το 1885[9]. Το συγκεκριμένο κτήριο αποτέλεσε, παράλληλα, κύρια κατοικία του αρχιτέκτονα και της οικογένειάς του, εργαστήριο, καθώς και γραφείο του. Μεταξύ άλλων, περιελάμβανε αίθουσα μουσικής για λογαριασμό της συζύγου του Ερνέστου Τσίλλερ, Σοφίας Δούδου, εγνωσμένης αξίας πιανίστριας[8]. Αριθμός καλλιτεχνικών και πολιτικών προσωπικοτήτων, όπως, μεταξύ άλλων, οι Βίλελμ Ντέρπφελντ, Αλέξανδρος Ρίζος Ραγκαβής και Παναγής Τσαλδάρης, υπήρξαν επισκέπτες του συγκεκριμένου κτηρίου κατόπιν σχετικής προσκλήσεως του ζεύγους Τσίλλερ[10][8].

Η οικία-μουσείο της οικογένειας του Διονυσίου Λοβέρδου (1912-1979) Επεξεργασία

Έχοντας καταστραφεί από αποτυχημένες οικονομικές επιλογές το 1900, ο Τσίλλερ υποχρεώθηκε σε πώληση της οικίας του έναντι χρηματικού ποσού της τάξεως των 150.000 δραχμών[4], παρά τη μετατροπή τμήματος του κτηρίου σε οικοτροφείο με απώτερο σκοπό την είσπραξη ορισμένων επιπρόσθετων εσόδων μέσω της μίσθωσής του[8]. Τελικώς, το 1912, αγοράστηκε από τον οικονομολόγο, τραπεζίτη και συλλέκτη έργων τέχνης, Διονύσιο Λοβέρδο[11]. Ο τελευταίος προχώρησε σε ανακατασκευή του κυρίως τμήματος του κτηρίου, καθώς και, έπειτα από μερικά χρόνια, στην ανέγερση παρεκκλησίου εντός του κήπου του Τσίλλερ και στην ανακατασκευή του πρώην εργαστηρίου του αρχιτέκτονα με απώτερο σκοπό την έκθεση της ιδιωτικής συλλογής του η οποία αποτελείτο από, περίπου, 500 εικόνες[12][13].

Από ιδιωτική δωρεά σε δημόσια συλλογή (1979–2021) Επεξεργασία

 
Η Προσκύνησις των Μάγων του Εμμανουήλ Τζάνε (17ος αιώνας), Συλλογή Λοβέρδου.

Το 1979, οι δύο κληρονόμοι του Διονυσίου Λοβέρδου, Μαρία Λοβέρδου και Ιωάννα Βασιλειάδη, παραχώρησαν τη συλλογή του πατέρα τους στο Υπουργείο Πολιτισμού[11]. Το 1980, το μέγαρο υπέστη καταστροφές ως αποτέλεσμα πυρκαγιάς ενώσω φιλοξενούσε το βεστιάριο της Εθνικής Λυρικής Σκηνής[10]. Κατά τη διάρκεια του αμέσως επόμενου έτους, το κτήριο κατεγράφη εντός του καταλόγου των προστατευόμενων κτηρίων της Ελλάδας[9].

Η δωρεά της ιδιοκτησίας, η οποία υλοποιήθηκε το 1992, επισημοποίησε την προσάρτησή της από το Βυζαντινό και Χριστιανικό Μουσείο και τη μετατροπή του κτηρίου σε μουσείο ανοιχτό προς το κοινό[8]. Τα αρχικά σχέδια, κατά τα μέσα της δεκαετίας του 2000, προέβλεπαν την φιλοξενία εντός του χώρου συλλογής σχεδίων, χαρτών, καθώς και φωτογραφικών αρχείων του Βυζαντινού και Χριστιανικού Μουσείου[14]. Ωστόσο, καθώς είχε υποστεί σημαντικές ζημιές από τους σεισμούς, την πυρκαγιά, τις λεηλασίες, καθώς και τη χρήση του ως τόπο τέλεσης σατανιστικών τελετών, το κτήριο παρέμεινε υπό καθεστώς εγκατάλειψης επί χρονικό διάστημα σχεδόν δύο δεκαετιών[15]. Το 2011, μελέτες πραγματοποιήθηκαν από τις υπηρεσίες του Υπουργείου Πολιτισμού, ενώ το 2014 ξεκίνησαν εργασίες αναστήλωσης του κτηρίου[8]. Έπειτα από αναμονή χρονικού διαστήματος διάρκειας πέντε ετών[8] και συνολικό προϋπολογισμό της τάξεως των 5.220.696 ευρώ[16], το Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου ως Μουσείο Λοβέρδου άνοιξε επισήμως για το κοινό τον Μάιο του 2021[7]. Ως μέρος των εκθεμάτων του, φιλοξενεί μέρος των εικόνων, εικονοστασίων και ξύλινων γλυπτών της Κρητικής και της Επτανησιακής Σχολής, τα οποία και αποτελούν τμήμα της συλλογής Λοβέρδου[11][16].

Περιγραφή Επεξεργασία

Το Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου, το οποίο είναι έκτασης μεγαλύτερης των 1.000 m² επί τρία επίπεδα[15], ενώ διαθέτει και επιπρόσθετη έκταση της τάξεως των 573 m²[17], αποτελείται από σύμπλεγμα κτιρίων εποχής και διαφορετικών λειτουργιών. Οι δύο ιδιώτες ιδιοκτήτες του, οι οποίοι ήταν οι Ερνέστος Τσίλλερ και Διονύσιος Λοβέρδος, προχώρησαν σε αριθμό μετατροπών του αρχικού αρχιτεκτονικού σχεδίου του κτηρίου[12].

Το νεοκλασικό και νεοαναγεννησιακό έργο του Τσίλλερ Επεξεργασία

Βάσει των αρχικών αρχιτεκτονικών σχεδίων, το κυρίως τμήμα αποτελείτο από ένα υπερυψωμένο υπόγειο το οποίο λειτουργούσε ως αποθηκευτικός χώρος, καθώς και χώρος υπηρετικού προσωπικού, ενώ το ισόγειο προοριζόταν ως χώρος υποδοχής επισκεπτών και γραφείων, με τον όροφο να φιλοξενεί τα υπνοδωμάτια[12]. Η πρόσοψή του, νεοκλασικού αρχιτεκτονικού ρυθμού, περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, οκτώ ανάγλυφες προτομές καρυάτιδων, οι οποίες στηρίζουν τα προεξέχοντα υπέρθυρα των παραθύρων του ορόφου. Εντός του κτηρίου, το δάπεδο του ισογείου είναι διακοσμημένο με μάρμαρο προερχόμενο από τον Υμηττό, ενώ ο ζωγραφικός διάκοσμος αποτελεί έργο του Σλοβένου καλλιτέχνη Γιούρι Σούμπιτς[9]. Η παρουσία των τοιχογραφιών γίνεται ιδιαιτέρως αισθητή εντός του σαλονιού γνωστού ως «της Πομπήιας», αποτελώντας παράδειγμα της νεοαναγεννησιακής αρχιτεκτονικής, η οποία και ήταν ευρέως διαδεδομένη κατά τη διάρκεια της συγκεκριμένης περιόδου, στις κυλινδρικές οροφές, καθώς και στις λεπτομέρειες των μονογραμμάτων του ζεύγους Τσίλλερ εντός των ιδιωτικών διαμερισμάτων του[9][15]. Στα ανατολικά του κτηρίου, μία πτέρυγα σχημάτιζε μία βεράντα και επέτρεπε τη σύνδεση της κατοικίας και του εργαστηρίου, το οποίο βρισκόταν στα νότια της ιδιοκτησίας. Μικρού μεγέθους συντριβάνι βρισκόταν στο μέσον του κήπου[18]. Σήμερα, τα αρχικά αρχιτεκτονικά σχέδια του Τσίλλερ φυλάσσονται στην Εθνική Πινακοθήκη[19][20]. Μεταξύ του 1900 και του 1905, ο αρχιτέκτονας προχώρησε σε ορισμένες μετατροπές ως προς τον σχεδιασμό του κτηρίου, όπως, μεταξύ άλλων, στη μετατροπή ορισμένων τμημάτων του υπογείου σε οικογενειακής χρήσεως σαλόνια[21].

Οι μετατροπές μουσειακής φύσεως και βυζαντινής επιρροής του Λοβέρδου Επεξεργασία

Μεταξύ του 1913 και του 1925, όντας πλέον ιδιοκτήτης του μεγάρου, ο Διονύσιος Λοβέρδος προχώρησε σε αριθμό σημαντικών τροποποιήσεων. Μεταξύ άλλων, ένας επιπρόσθετος όροφος κατασκευάστηκε εντός της ανατολικής πτέρυγας και μαγειρεία διαμορφώθηκαν, ενώ το πρώην εργαστήριο μετατράπηκε σε αίθουσα δεξιώσεων[22]. Μεταξύ του 1925 και του 1930, εργασίες πραγματοποιήθηκαν με απώτερο σκοπό τη μετατροπή του μεγάρου σε ιδιωτικό μουσείο, υπό την καθοδήγηση του αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχου και της ιστορικού Αγγελικής Χατζημιχάλη. Η συλλογή στεγάστηκε κυρίως εντός του πρώην εργαστηρίου του Τσίλλερ, στο οποίο προστέθηκε κόγχη εμπνευσμένη από την αψίδα των εκκλησιών. Παράλληλα, παρεκκλήσιο με θόλο διακοσμημένο με βυζαντινής τεχνοτροπίας ψηφιδωτά, το οποίο επικοινωνούσε με το νότιο κλιμακοστάσιο της κατοικίας, ανεγέρθηκε εντός της δυτικής πτέρυγας της ιδιοκτησίας. Επιπλέον, υπήρξε τροποποίηση της διάταξης των διαδρόμων του κτηρίου και νέα άρτιας ποιότητας ξύλινα κλιμακοστάσια προστέθηκαν. Έπειτα από τον θάνατο του Διονυσίου Λοβέρδου το 1936, ορισμένες ελάσσονος σημασίας επιπρόσθετες τροποποιήσεις έλαβαν χώρα από τις κληρονόμους του, μεταξύ των οποίων περιλαμβανόταν η μετατροπή ενός εκ των δύο δωματίων της Σοφίας Δούδου-Τσίλλερ σε μαγειρεία[23].

Φωτοθήκη Επεξεργασία

  •  
    Ανατολική άποψη του εσωτερικού προαυλίου χώρου του αναστηλωθέντος μεγάρου.
  •  
    Άποψη του σαλονιού γνωστού ως «της Πομπήιας», στο ύψος του ισογείου με βορειοανατολική κατεύθυνση.
  •  
    Άποψη του πρώην εργαστηρίου του Τσίλλερ, το οποίο, στη συνέχεια, διαμορφώθηκε από τον Λοβέρδο ως κύρια αίθουσα του μουσείου του.
  •  
    Άποψη διακοσμημένου με μωσαϊκό δαπέδου του Μουσείου Λοβέρδου.
  •  
    Άποψη του ψηφιδωτού διακόσμου του εσωτερικού τμήματος του θόλου του παρεκκλησίου.

Δείτε επίσης Επεξεργασία

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ www.ertnews.gr/eidiseis/politismos/anoigei-gia-to-koino-to-megaro-tsiller-loverdoy-animera-tis-pagkosmias-imeras-moyseion/.
  2. ↑ iranon.gr/ATHINA/ATHINA12TEXT.htm. Ανακτήθηκε στις 18  Μαΐου 2021.
  3. ↑ www.lifo.gr/now/entertainment/apodidetai-sto-koino-megaro-tsiller-loberdoy. Ανακτήθηκε στις 18  Μαΐου 2021.
  4. ↑ 4,0 4,1 (Αγγλικά) Vatopoulos, Nikos (19 Ιανουαρίου 2007). «Ernst Ziller: The German who beautified Athens and whose legacy continues to inspire today». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2022. 
  5. ↑ (Γερμανικά) Andert, Frank (2006). Stadtlexikon Radebeul : Historisches Handbuch für die Lößnitz (2η έκδοση). Ράντεμποϊλ: Stadtarchiv. σελ. 225. ISBN 3-938460-05-9. 
  6. ↑ 6,0 6,1 (Γερμανικά) Spichty, Stephan (1995). Das Rathaus von Hermoupolis. Ein Reisebericht. Ινστιτούτο Ιστορίας και Θεωρίας Αρχιτεκτονικής της Ομοσπονδιακής Πολυτεχνικής Σχολής Ζυρίχης. σελ. 44. 
  7. ↑ 7,0 7,1 «Ανοίγει για το κοινό το Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου - Εικονική ξενάγηση». www.ertnews.gr. 18 Μαΐου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2022. 
  8. ↑ 8,0 8,1 8,2 8,3 8,4 8,5 8,6 Πανταζόπουλος, Γιάννης (29 Απριλίου 2018). «Μέσα στη μυστηριώδη ιδιωτική κατοικία του Τσίλλερ της οδού Μαυρομιχάλη». www.lifo.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2022. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Tsoumas 2013, σελ. 6.
  10. ↑ 10,0 10,1 Συκκά, Γιώτα (26 Απριλίου 2021). «Τινάζοντας τη… λήθη από κτίρια της Αθήνας». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2022. 
  11. ↑ 11,0 11,1 11,2 Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού (10 Μαρτίου 2021). «Αποδίδεται το Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου». www.culture.gov.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2022. 
  12. ↑ 12,0 12,1 12,2 Γατής 2012, σελ. 7.
  13. ↑ (Αγγλικά) Balkan Studies: Biannual Publication of the Institute for Balkan Studies. 37. Ίδρυμα Μελετών Χερσονήσου του Αίμου. 1996. σελ. 213. Ανακτήθηκε στις 13 Απριλίου 2022. 
  14. ↑ (Αγγλικά) Vatopoulos, Nikos (16 Φεβρουαρίου 2006). «Ernst Ziller's house acquires a new role». Η Καθημερινή. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2022. 
  15. ↑ 15,0 15,1 15,2 Πανταζόπουλος, Γιάννης (14 Ιουλίου 2018). «Δείτε για πρώτη φορά το ανακαινισμένο Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου». www.lifo.gr. Ανακτήθηκε στις 20 Απριλίου 2022. 
  16. ↑ 16,0 16,1 «Με έκθεση της συλλογής Λοβέρδου θα ξανανοίξει για το κοινό το ανακαινισμένο Μέγαρο Τσίλλερ-Λοβέρδου». Τα Νέα. 14 Απριλίου 2021. Ανακτήθηκε στις 14 Απριλίου 2022. 
  17. ↑ «Αρχαιολογικόν Δελτίον, τόμος 48 (1993)». Αρχαιολογικόν Δελτίον (Υπουργείο Πολιτισμού και Αθλητισμού) 48 (#2) (1): 6. 1998. https://books.google.gr/books?id=XA_vAAAAMAAJ&q=%CE%9C%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%BF+%CE%A4%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%81&dq=%CE%9C%CE%AD%CE%B3%CE%B1%CF%81%CE%BF+%CE%A4%CF%83%CE%AF%CE%BB%CE%BB%CE%B5%CF%81&hl=fr&sa=X&ved=2ahUKEwjp9Mi78Zj3AhUQsKQKHX-5AKwQ6AF6BAgLEAI. Ανακτήθηκε στις 2022-04-16. 
  18. ↑ Γατής 2012, σελ. 9.
  19. ↑ Γατής 2012, σελ. 8.
  20. ↑ (Αγγλικά) Εθνική Πινακοθήκη. «Temporary Exhibitions: Ernst Ziller (1837-1923)». www.nationalgallery.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 17 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 16 Απριλίου 2022. 
  21. ↑ Γατής 2012, σελ. 10.
  22. ↑ Γατής 2012, σελ. 10-11.
  23. ↑ Γατής 2012, σελ. 12.

Πηγές Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μέγαρο_Τσίλλερ-Λοβέρδου&oldid=10504828"