Μαζολίνο ντα Πανικάλε
Ο Μαζολίνο ντα Πανικάλε (ιταλικά: Masolino da Panicale, ψευδώνυμο του Τομμάζο ντι Κριστόφορο Φίνι (Tommaso di Cristoforo Fini)[8], Πανικάλε, περ. 1383 - Φλωρεντία περ. 1447[9] ) ήταν Ιταλός ζωγράφος. Τα γνωστότερα έργα του είναι αυτά που δημιούργησε σε συνεργασία με τον Μαζάτσο: "Η Παρθένος με το Βρέφος και την Αγία Άννα" (1424) και οι τοιχογραφίες στο παρεκκλήσιο Μπρανκάτσι (Brancacci) (1424 - 1428). Οφείλει τη φήμη του ως καλλιτέχνη της Σχολής της Φλωρεντίας όχι τόσο χάρη στις καινοτομίες του, αλλά περισσότερο στο λυρικό του ύφος και στην αλάνθαστη τεχνική του.[9]
| Μαζολίνο ντα Πανικάλε | |
|---|---|
 | |
| Γέννηση | 1383[1][2][3] Πανικάλε |
| Θάνατος | 1447[4] Φλωρεντία |
| Χώρα πολιτογράφησης | Ιταλία[5] |
| Ιδιότητα | ζωγράφος[6] και καλλιτέχνης[7] |
| Κίνημα | Ιταλική Αναγέννηση |
| Καλλιτεχνικά ρεύματα | Ιταλική Αναγέννηση |
| Σημαντικά έργα | Banquet of Herod, Healing of the Cripple and Raising of Tabitha και Παναγία και Βρέφος |
 Σχετικά πολυμέσα | |
Βιογραφία Επεξεργασία
Ο Μαζολίνο (=μικρός Θωμάς, από το όνομά του Τομμάζο = Θωμάς) γεννήθηκε στο Πανικάλε.[10] Από την ίδια περιφέρεια προερχόταν και ο φίλος και συνεργάτης του Μαζάτσο[9] Πιθανόν να διετέλεσε βοηθός του Λορέντσο Γκιμπέρτι στη Φλωρεντία κατά το χρονικό διάστημα 1403 - 1407.[11] Η ακριβής χρονολογία γέννησής του δεν είναι γνωστή, αλλά από τεκμήρια συνάγεται ότι πρέπει να γεννήθηκε ή το 1383 ή το 1384.[12] Το 1423 έγινε μέλος της φλωρεντινής Συντεχνίας Arte dei Medici e Speziali (Τέχνη των Ιατρών και των Φαρμακοποιών), η οποία, ως ανεξάρτητο κλάδο, περιελάμβανε και ζωγράφους. Στη Φλωρεντία είχε ενοικιάσει ένα σπίτι και ένα εργαστήριο. Γύρω στα 1428 απεβίωσε ο πατέρας του, γεγονός που τον απελευθέρωσε από την κυριαρχία του και έγινε ο αρχηγός της οικογένειας.[12]
Πιθανόν ήταν ο πρώτος καλλιτέχνης που δημιούργησε ελαιογραφίες κατά τη δεκαετία του 1420, ενώ ο Γιαν βαν Άικ δημιούργησε ελαιογραφίες κατά τη δεκαετία του 1430 και είχε υποτεθεί ότι ήταν ο πρώτος που χρησιμοποίησε αυτό το μέσον, ενώ ο Τζόρτζιο Βαζάρι αναφέρει ότι στην Ιταλία πρώτος που χρησιμοποίησε ελαιοχρώματα στη ζωγραφική ήταν ο Αντονέλλο ντα Μεσσίνα.[13] Σύμφωνα με τον Βαζάρι, η εκπαίδευση του Μαζολίνο άρχισε στο εργαστήριο του Λορέντσο Γκιμπέρτι και, σε ηλικία 19 ετών, ο Μαζολίνο μεταπήδησε στο εργαστήριο του Γκεράρντο Σταρνίνα. Και οι δύο είναι εξ ίσου πιθανό να διετέλεσαν δάσκαλοι του Μαζολίνο, καθώς ο ζωγράφος συνδέθηκε με τον Σταρνίνα την περίοδο 1402-03 όταν αυτός, επιστρέφοντας από την Ισπανία, αποτέλεσε την ηγέτιδα μορφή στη ζωγραφική στη Φλωρεντία. Θέλοντας να εξηγήσουν τη απόλυτη έλλειψη καταγραφών σχετικά με τον Μαζολίνο τις πρώτες δύο δεκαετίες του 15ου αιώνα, οι ιστορικοί τέχνης υποθέτουν ότι ο καλλιτέχνης απουσίαζε επί μακρόν από την πόλη. Πράγματι, καταγράφεται διαμονή του στην Ουγγαρία κατά την περίοδο 1427 ως 1427.[12] Γεγονός είναι ότι ο Μαζολίνο ταξίδεψε αρκετά, ενώ πήγε στην Ουγγαρία με την υποστήριξη του Φιλίππο Μπουοντελμόντι ντελι Σκολάρι (Filippo Buondelmonti degli Scolari), επιλεγομένου "Πίπο ντα Οζόρα", Φλωρεντινού που ήταν στην υπηρεσία του βασιλέα Σιγισμούνδου της Ουγγαρίας. Επιλέχτηκε από τον Πάπα Μαρτίνο Ε΄ (κοσμικό όνομα Οντόνε Κολόννα, Oddone Colonna), όταν η παπική έδρα επανήλθε στη Ρώμη από την Αβινιόν το 1420, να ζωγραφίσει το οικογενειακό του παρεκκλήσιο στη Σάντα Μαρία Ματζόρε και αργότερα από τον Καρδινάλιο Μπράντα Καστιλιόνε (Branda Castiglione) να ζωγραφίσει το παρεκκλήσιο της Αγίας Αικατερίνης στη Βασιλική του Αγίου Κλήμεντος (San Clemente) στη Ρώμη. Στο ενδιάμεσο διάστημα, συνεργάστηκε με τον νεότερο συνάδελφό του Μαζάτσο στη δημιουργία των τοιχογραφικών στο παρεκκλήσιο Μπρανκάτσι στη Βασιλική Santa Maria del Carmine της Φλωρεντίας, έργο που αποθαυμάστηκε πολύ από τους συναδέλφους του ζωγράφους καθ' όλο τον 15ο αιώνα. Ζωγράφισε, επίσης, μια σειρά από 300 μορφές διασήμων στο Ανάκτορο Ορσίνι της Ρώμης κατά την περίοδο 1433-34.[14] Εργάστηκε, επίσης, στο Τόντι, πολίχνη κοντά στην Περούτζια. Τα τελευταία χρόνια της ζωής του, μετά το 1435, τα πέρασε εργαζόμενος για τον Καρδινάλιο Καστιλιόνε στην πολίχνη Καστιλιόνε Ολόνα (Castiglione Olona), στην περιφέρεια του Βαρέζε στη Λομβαρδία.[15]
Επιλεγμένα έργα Επεξεργασία
- Στο τμήμα αυτό περιλαμβάνονται εξωτερικοί σύνδεσμοι προς τα έργα του καλλιτέχνη
Πλήρης εργογραφία Επεξεργασία
Στη Φλωρεντία Επεξεργασία
- Παρεκκλήσιο Brancacci: Σειρά τοιχογραφιών σε συνεργασία με τον Μαζάτσο, 1424.
- Παναγία Βρεφοκρατούσα, Αγία Άννα και Άγγελοι, σε συνεργασία με τον Μαζάτσο, τέμπερα σε ξύλο, 1424, πινακοθήκη Ουφίτσι.
- Η Μαντόννα της Ταπεινότητας, τέμπερα σε ξύλο, 1430–35, Ουφίτσι.
Στο Έμπολι Επεξεργασία
- Cristo in Pietà, αποσπασμένη τοιχογραφία, 1424, Έμπολι, Μουσείο Collegiata di Sant'Andrea.
- Ο Άγιος Ίβο και Μαθητές του, τοιχογραφία, 1424, Έμπολι, ναός του Αγίου Στεφάνου.
- Παρθένος και Βρέφος, τοιχογραφία, 1424, Έμπολι, ναός του Αγίου Στεφάνου.
Στη Ρώμη Επεξεργασία
- Τοιχογραφία με τον βίο της Αγίας Αικατερίνης της Αλεξανδρείας. Ανάθεση από τον Καρδινάλιο Μπράντα ντα Καστιλιόνε στη Βασιλική του Αγίου Κλήμεντος, παρεκκλήσιο των Αγίου Μυστηρίου, 1428.
- Τοιχογραφία του Ευαγγελισμού στη Βασιλική του Αγίου Κλήμεντος, παρεκκλήσιο των Αγίου Μυστηρίου, 1428.
- Τοιχογραφία του Αγίου Χριστοφόρου στη Βασιλική του Αγίου Κλήμεντος, παρεκκλήσιο των Αγίου Μυστηρίου, 1428.
- Θάνατος της Παρθένου and Σταύρωση, τοιχογραφία, Πινακοθήκη Βατικανού.
Στο Καστιλιόνε Ολόνα Επεξεργασία
(προστάτης του ο Μπράντα ντα Καστιλιόνε)
- Τοπίο στην Ουγγαρία στο ανάκτορο Μπράντα Καστιλιόνε.
- Η Ιστορία της Παρθένου (1435) στην Collegiata.
- Τοιχογραφίες που απεικονίζουν τον βίο του Αγίου Ιωάννη του Βαπτιστή (1435) στο Βαπτιστήριο του Καστιλιόνε Ολόνα.
Στη Νάπολι Επεξεργασία
- Θαύμα στο Χιόνι, περ. 1423, τρίπτυχο, Εθνικό Μουσείο Καποντιμόντε.
Στη Γαλλία Επεξεργασία
- Σκηνές από τον θρύλο του Αγίου Giuliano l'ospitaliere, τέμπερα σε ξύλο, 21 x 39 cm, Μουσείο Ενγκρ.
Στη Γερμανία Επεξεργασία
- Παναγία Βρεφοκρατούσα, τέμπερα σε ξύλο, Alte Pinakothek.
- Παναγία με το Βρέφος (1423), τέμπερα σε πάνελ, Αίθουσα Τέχνης Βρέμης.
Στις ΗΠΑ Επεξεργασία
- Ο Ευαγγελισμός (1425–1430) λάδι και τέμπερα σε ξύλο 148 x 115 cm, Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης Ουάσιγκτον
- Ο Αρχάγγελος Γαβριήλ και Ευαγγελισμός της Θεοτόκου, αμφότερα περ. 1430, τέμπερα(;) σε πάνελ, Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης Ουάσιγκτον.
Διεσπαρμένα έργα Επεξεργασία
- Πλευρές πολυπτύχου με την Ανάληψη στο κέντρο, από τη Βασιλική της Σάντα Μαρία Ματζόρε, Ρώμη, περ. 1427-28. Το ξεκίνησε ο Μαζάτσο και το ολοκλήρωσε ο Μαζολίνο μετά τον θάνατό του: Άγιοι Ιωάννης ο Ευαγγελιστής(;) και Μαρτίνος της Τουρ, Άγιοι Πέτρος και Παύλος, Μουσείο Τέχνης Φιλαδέλφεια; Πάπας Γρηγόριος ο Μέγας(;) και ο Άγιος Ματθίας, Εθνική Πινακοθήκη Λονδίνου; Η Ανάληψη[νεκρός σύνδεσμος] Εθνικό Μουσείο Καποντιμόντε, Νάπολι.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ (πολλαπλές γλώσσες) Virtual International Authority File. OCLC. Dublin. 14747968. Ανακτήθηκε στις 14 Νοεμβρίου 2018.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei.
- ↑ (Αγγλικά) Library of Congress Authorities. Βιβλιοθήκη του Κογκρέσου.
- ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. 118869205. Ανακτήθηκε στις 14 Αυγούστου 2015.
- ↑ www
.kulturarv .dk /kid /VisKunstner .do?kunstnerId=2581. Ανακτήθηκε στις 12 Φεβρουαρίου 2023. - ↑ The Fine Art Archive. cs
.isabart .org /person /59504. Ανακτήθηκε στις 1 Απριλίου 2021. - ↑ (Γερμανικά) Κατάλογος της Εθνικής Βιβλιοθήκης της Γερμανίας. 118869205. Ανακτήθηκε στις 2 Οκτωβρίου 2022.
- ↑ Treccani.it Enciclopedia, λήμμα Masolino da Panicale
- ↑ 9,0 9,1 9,2 Encyclopedia Britannica, λήμμα Masolino
- ↑ Ο τόπος γέννησής του παραμένει αμφιλεγόμενος. Είναι υπό αίρεση αν πρόκειται για το Πανικάλε στη Βαλ ντ'Έλζα (Val d'Elsa) (βλ. Βαζάρι, Enciclopedia on line, Catholic Encyclopedia και arte.it) ή το Πανικάλε άι Ρενάτσι (Panicale ai Renacci) κοντά στο Σαν Τζοβάνι Βαλντάρνο (βλ. Masolino da Panicale. In: Ulrich Thieme, Felix Becker etc.: Allgemeines Lexikon der Bildenden Künstler von der Antike bis zur Gegenwart. Band 24, E. A. Seemann, Leipzig 1930, σσ. 210–211, Εθνική Πινακοθήκη Τέχνης Αρχειοθετήθηκε 2016-02-28 στο Wayback Machine.) και zeno.org Αρχειοθετήθηκε 2016-03-03 στο Wayback Machine.
- ↑ «Masolino da Panicale (1383 - 1447)». Alte Pinakothek. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 28 Ιανουαρίου 2009.
- ↑ 12,0 12,1 12,2 National Gallery of Art, Washington D.C.
- ↑ «Darkness and Depth in Early Renaissance Painting» (PDF). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 24 Μαρτίου 2020. Ανακτήθηκε στις 6 Ιουνίου 2010.
- ↑ Mode, Robert L. (1972). «Masolino, Uccello and the Orsini 'Uomini Famosi'». The Burlington Magazine: σελ. 368–378.
- ↑ Hartt, Frederick; Wilkins, David G. (1994). History of Italian Renaissance art: painting, sculpture, architecture. London: Thames and Hudson. ISBN 0-500-23677-1.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Masolino da Panicale at Panopticon Virtual Art Gallery
- Masolino da Panicale on Artcyclopedia
«Masolino da Panicale». Catholic Encyclopedia. New York: Robert Appleton Company. 1913.- «Masolino da Panicale (1383 - 1447)». Alte Pinakothek. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Μαρτίου 2014. Ανακτήθηκε στις 11 Μαρτίου 2014.
