Μαρία Σανούδου
Η Μαρία Σανούδου (πέθανε το 1426) ευγενής του Δουκάτου του Αρχιπελάγους από τον Οίκο των Σανούδων ήταν Αρχόντισσα της Άνδρου (1372 - 1383), Αρχόντισσα της Πάρου και Τριτημόριος της Εύβοιας (1383 - 1426) σε συγκυβέρνηση με τον σύζυγο της Γκάσπαρο Σομμαρίπα.[1] Οι γονείς της ήταν ο Νικόλαος Β΄ Σανούδος Σπετσαμπάντα ή "Σανούδος ο Εξολοθρευτής" και η Φιορέντσα Σανούντο, ανήκαν και οι δυο στον Οίκο των Σανούδων και ήταν δεύτερα ξαδέλφια, ήταν οι τελευταίοι δούκες του Αρχιπελάγους από τον Οίκο. Ο ετεροθαλής αδελφός της από τον πρώτο γάμο της μητέρας της ήταν ο Νικκολό νταλλε Κάρτσερι ο μοναδικός Δούκας του Αρχιπελάγους από την Οικογένεια νταλλε Κάρτσερι.[2][3]
| Μαρία | |
|---|---|
 Οικόσημο των Σανούδων | |
Κυρία της Άνδρου | |
| Περίοδος | 1372 - 1383 |
| Προκάτοχος | Νικκολό νταλλε Κάρτσερι |
| Διάδοχος | Πετρονίλα Κρίσπο, σύζ. Ζένο |
Κυρία της Πάρου & της Χαλκίδας | |
| Περίοδος | 1384 - 1460 |
| Προκάτοχος | Νικκολό νταλλε Κάρτσερι |
| Διάδοχος | Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα |
| Θάνατος | 1426 |
| Σύζυγος | Γκάσπαρο Σομμαρίπα |
| Επίγονοι | Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα Φιορέντσα Σομμαρίπα |
| Οίκος | Οίκος των Σανούδων |
| Πατέρας | Νικόλαος Β΄ Σανούδος Σπετσαμπάντα |
| Μητέρα | Φιορέντσα Σανούδου δούκισσα της Νάξου |
| Θρησκεία | Καθολικός Χριστιανός |
| δεδομένα () | |
Κυρία της Άνδρου Επεξεργασία
Η μητέρα της πέθανε και τη διαδέχθηκε ο ετεροθαλής αδελφός της Νικολό (1371), για κάποιο διάστημα η αντιβασιλεία ασκήθηκε από τον πατέρα της μέχρι τον δικό του θάνατο (1374).[4] Τον Δεκέμβριο του 1371 δέχτηκε από τον ετεροθαλή αδελφό της σαν δώρο την Άνδρο το δεύτερο μεγαλύτερο νησί στις Κυκλάδες μετά τη Νάξο.[5][6] Οι όροι της παραχώρησης ήταν η Μαρία και οι διάδοχοι της να παρέχουν τρίμηνη στρατιωτική υποστήριξη στο Δουκάτο και να στέλνουν 12 πλοία στον στόλο του δούκα δυο μήνες κάθε χρόνο. Η συνθήκη είχε προβλέψει επιπλέον να μην παντρευτεί η Μαρία χωρίς την άδεια του δούκα, να φροντίζει τη μικρότερη αδελφή της Ελισάβετ Σανούδου και να της βρει τον κατάλληλο σύζυγο.[7] Η Μαρία ήταν εκείνη την εποχή ανήλικη και τη συνθήκη είχε υπογράψει ο πατέρας της που ασκούσε την εξουσία και την κηδεμονία όπως φαίνεται σε έγγραφα της εποχής σχετικά με την Άνδρο.[8] Η Μαρία δέχτηκε επίσης το μικρό νησί Αντίπαρος και τη Λιχάδα Ευβοίας κοντά στην Αιδηψό.[9]
Ο Νικολό υπό τις οδηγίες του θετού του πατέρα άλλαξε αργότερα τους όρους της παραχώρησης, αντικατέστησε την υποχρεωτική στρατιωτική υπηρεσία με ένα ετήσιο ενοίκιο, όταν ενηλικιώθηκε χωρίς την κηδεμονία του πατριού του προσπάθησε να ανανεώσει τη συνθήκη. Ο Νικόλαος Β΄ Σανούδος στράφηκε τον Αύγουστο του 1373 στη Δημοκρατία της Βενετίας που ζήτησε από τον Νικολό να εκδώσει ξανά το διάταγμα.[10] Την ίδια στιγμή εμφανίζεται το ζήτημα του γάμου της Μαρίας χάρη στην αποτυχία των διαπραγματεύσεων να παντρευτεί τον γιο του Βονιφάτιου Φαδρίκ Κόμητα των Σαλώνων και Άρχοντα του Λιδωρικίου και της Αίγινας. Η υπόθεση ανησυχούσε έντονα τη Βενετία όπως και στην περίπτωση της μητέρας της χάρη στις εκτάσεις που είχαν στην Εύβοια, ο τοπικός Βενετός βάιλος της Χαλκίδας Βαρθολομαίος Κουερίνι της πρότεινε έναν γάμο με τον γιο του Ζανίνο. Ο Νικόλαος Σανούδος συμφώνησε με αντάλλαγμα την προστασία της περιουσίας της κόρης του στην Εύβοια, οι διαπραγματεύσεις μεταξύ τους ήταν μυστικές και ο Νικκολό νταλλε Κάρτσερι έδωσε τη συγκατάθεση του. Η Μαρία και ο πατέρας της ταξίδευσαν για τη Χαλκίδα αλλά ο γάμος τελικά δεν έγινε επειδή ο Νικολό υποψιάστηκε τις μυστικές συνομιλίες και ανακάλεσε την άδεια του.[11] Ακολούθησαν νέες προσπάθειες να παντρευτεί η Μαρία τον Γεώργιο Γ΄ Γκίζι (1376), ο γάμος είχε την έγκριση της Βενετίας, είχε εκδοθεί η απαραίτητη παπική απαλλαγή επειδή ήταν τρίτα ξαδέλφια αλλά επίσης δεν έγινε ποτέ.[12]
Κυρία της Πάρου Επεξεργασία
Ο άσημης καταγωγής Βενετός πειρατής Φραγκίσκος Α΄ Κρίσπος που ήρθε στη Νάξο με τη στήριξη της ιδιαίτερης πατρίδας του οργάνωσε τη δολοφονία του Νικολό και τον διαδέχθηκε ο ίδιος στο Δουκάτο του Αρχιπελάγους.[13] Ο νέος κυβερνήτης αντιμετώπιζε στην αρχή τη Μαρία σαν "δικό του παιδί" αλλά εξακολουθούσε να αμφισβητεί τα δικαιώματα του να κυβερνήσει το δουκάτο. Ο Φραγκίσκος για να ισχυροποιήσει τη θέση του και να πετύχει την αναγνώριση του από τον Βενετό βάιλο του Νεγκρεπόντε τακτοποίησε τον γάμο ανάμεσα στην κόρη του Πετρονίλα και στον γιο του Βενετού βάιλου Πιέτρο Τζένο. Η Πετρονίλα πήρε από τον πατέρα της σαν προίκα τη Σύρο και την Άνδρο που τα πήρε από τη Μαρία με τη βία.[14] Στη Μαρία Σανούδο έδωσε σαν αποζημίωση την Πάρο (1389) υπό τον όρο να παντρευτεί τον άσημο ευγενή από τη Βερόνα Γκασπάρε Σομμαρίπα.[15][16] Η Πάρος και η Αντίπαρος ήταν εκείνη την εποχή ασήμαντα δώρα, τα νησιά ήταν πολύτιμα επειδή παρείχαν στον δούκα τριάντα ναύτες το καθένα για τις γαλέρες του.[17] Ο γάμος της Μαρίας ήταν σύνθετη πολιτική υπόθεση επειδή είχε συνδεθεί με τους οπαδούς των νταλε Κάρτσερι και κρατούσε τους τίτλους της, έπρεπε να την παντρέψει με έναν ασήμαντο ευγενή για να διακόψει τις διεκδικήσεις.[18] Με εντολή της Βενετίας η Μαρία Σανούδου κληρονόμησε τον ετεροθαλή αδελφό της στην Τριτημορία της Εύβοιας.[19][20] Με τον γάμο της με τον Γκασπάρε Σομμαρίπα απέκτησε:
- Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα Άρχοντας της Πάρου (από το 1440) και Τριτημόριος της Χαλκίδας
- Φιορέντσα Σομμαρίπα, σύζυγος του Ιάκωβου Α΄ Κρίσπου, δούκα του Αρχιπελάγους, μεγαλύτερου γιου και διαδόχου του Φραγκίσκου Α΄
Η Μαρία Σανούδου μέχρι το τέλος της ζωής της διεκδικούσε συνέχεια την Άνδρο και μετά από 50 χρόνια συγκρούσεων ο γιος της Κρουσίνο Α΄ Σομμαρίπα την ανέκτησε με απόφαση της Βενετίας (1440).[21] Τον Ιάκωβο Α΄ που δεν είχε κάνει παιδιά με την κόρη της διαδέχθηκε ο δεύτερος αδελφός του Ιωάννης Β΄ Κρίσπος που συμπεριφέρθηκε στη νύφη του Φιορέντσα και τη μητέρα της όπως περιγράφει ο ιστορικός Ουίλιαμ Μίλλερ "με πλήρη ασέβεια και περιφρόνηση, χωρίς κανένα ίχνος ιπποτισμού τους πήρε όλα τα νησιά και τις έστειλε εξορία". Τελικά ύστερα από απειλές της Βενετίας αναγκάστηκε να τους επιστρέψει τα νησιά με τη βία.[22][23]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Jacoby 1971, p. 206.
- ↑ Miller 1921, pp. 169–170.
- ↑ Koumanoudi 2002, p. 241.
- ↑ Koumanoudi 2002, p. 241.
- ↑ Miller 1921, p. 170.
- ↑ Koumanoudi 2002, p. 241.
- ↑ Koumanoudi 2002, p. 242.
- ↑ Koumanoudi 2002, p. 242.
- ↑ Koumanoudi 2002, p. 243.
- ↑ Koumanoudi 2002, pp. 242–243.
- ↑ Koumanoudi 2002, pp. 243–245.
- ↑ Loenertz 1975, pp. 180, 307.
- ↑ Miller 1921, p. 170.
- ↑ Miller 1908, pp. 594–595.
- ↑ Miller 1908, p. 595.
- ↑ Jacoby 1971, p. 307.
- ↑ Miller 1908, p. 602.
- ↑ Miller 1908, p. 595.
- ↑ Miller 1908, p. 459.
- ↑ Bury 1888, pp. 101–103.
- ↑ Miller 1908, pp. 595, 604–605.
- ↑ Miller 1908, p. 602.
- ↑ Jacoby 1971, p. 118.
Πηγές Επεξεργασία
- Bury, John Bagnell (1888). "The Lombards and Venetians in Euboia (1430–1470)". The Journal of Hellenic Studies. 9: 91&ndash, 117.
- Jacoby, David (1971). La féodalité en Grèce médiévale. Les "Assises de Romanie", sources, application et diffusion (in French). Éditions de l'École des hautes études en sciences sociales.
- Koumanoudi, Marina (2002). "Contra deum ius et iustitiam. The trial of Bartolomeo Querini, bailo and capitano of Negroponte". In Maltezou, Chrysa A.; Schreiner, Peter. Bisanzio, Venezia e il mondo franco-greco (XIII-XV secolo): atti del Colloquio internazionale organizzato nel centenario della nascita di Raymond-Joseph Loenertz o.p., Venezia, 1-2 dicembre 2000. Venice: Hellenic Institute of Byzantine and Post-Byzantine Studies, German Centre for Venetian Studies.
- Loenertz, Raymond-Joseph (1975). Les Ghisi, dynastes vénitiens dans l'Archipel (1207-1390) (in French). Florence: Olschki.
- Miller, William (1908). The Latins in the Levant, a History of Frankish Greece (1204–1566). New York: E.P. Dutton and Company.
- Miller, William (1921). Essays on the Latin Orient