Μεσιέ 109
Συντεταγμένες: 
11h 57m 36s, +53° 22′ 28″
Ο Μεσιέ 109 (επίσης γνωστός ως M109 και NGC 3992) είναι ραβδωτός σπειροειδής γαλαξίας στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου σε απόσταση περίπου 55 εκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Είναι ορατός στα νότια του αστέρα Φέκντα (γ UMa).
| Μεσιέ 109 | |
|---|---|
.jpg) | |
| Παρατηρησιακά Δεδομένα | |
| Αστερισμός | Μεγάλη Άρκτος |
| Ορθή Αναφορά | 11h 57m 36,0s[1] |
| Απόκλιση | +53° 22′ 28″[1] |
| Μετατόπιση προς το ερυθρό | 1048 ± 1 km/s[1] |
| Απόσταση | 55 Mly |
| Ομάδα ή σμήνος γαλαξιών | Ομάδα γαλαξιών Μ109 |
| Φαινόμενο μέγεθος (V) | 9,8[1] |
| Χαρακτηριστικά | |
| Τύπος Γαλαξία | SB(rs)c (ραβδωτός σπειροειδής γαλαξίας)[1] |
| Φαινόμενη διάμετρος (V) | 7′,6 × 4′,7[1] |
| Άλλες ονομασίες | |
| NGC 3992, UGC 6937[1] | |
Ιστορικό
ΕπεξεργασίαΑνακαλύφθηκε το 1781 από το Σαρλ Μεσιέ, όταν έψαχνε κάποια αντικείμενα που του είχε υποδείξει ο Πιέρ Μεσαίν. Από αυτά μόνο το Μεσιέ 97 ήταν στον κατάλογο που δημοσίευσε το 1781. Τα άλλα δύο αντικείμενα καταχωρήθηκαν το 1783 από τον Σαρλ Μεσιέ ως αντικείμενα με αύξοντα αριθμό 108 και 109 στον κατάλογό του. Ο Μεσιέ κατέγραψε το αντικείμενο 109 στην θέση RA=11h 43m και Dec=+54.5 deg. Ο Owen Gingerich ερεύνησε αυτή τη θέση και βρήκε ότι αντιστοιχεί στον γαλαξία NGC 3992.[2] Από τη δεκαετία του 1920 και μέχρι τη δεκαετία του 1950, τα αντικείμενα με αύξοντα αριθμό άνω του 103 θεωρήθηκαν ανεπίσημα, αλλά αργότερα, και κυρίως από τα τέλη του 1970 οι προσθήκες αυτές έγιναν αρκετά ευρέως αποδεκτές.
Παρόλα αυτά, ο Henk Bril, μελετώντας τον άτλαντα του Ζαν Νικολά Φορτάν και τις σημειώσεις του Πιέρ Μεσαίν, το 2006 παρατήρησε ότι ο Πιέρ Μεσαίν δεν είχε καταγράψει τη θέση του NGC 3992, αλλά του NGC 3953. Ο Σαρλ Μεσιέ όταν κοιτούσε το αντικείμενο που ανέφερε ο Μεσαίν, κατέγραψε την ορθή αναφορά που ταιριάζει στο NGC 3953 και την απόκλιση που αντιστοιχεί στον NGC 3992, πιθανώς παρατηρώντας και τους δύο γαλαξίες, χωρίς να καταλάβει ότι πρόκειται για διαφορετικά αντικείμενα.[2]
Ο Ουίλιαμ Χέρσελ ανακάλυψε ανεξάρτητα τον γαλαξία τις 12 Απριλίου 1789.[2]
Γενικές πληροφορίες
ΕπεξεργασίαΣτον γαλαξία αυτό έχει παρατηρηθεί μέχρι σήμερα μόνο ένα σουπερνόβα, το 1956A, το Μάρτιο του 1956.
Ο M109 είναι ένας ενεργός γαλαξίας τύπου LINER, ενώ έχουν εντοπιστεί πολωμένα ραδιοκύματα που προέρχονται από τους βραχίονες του γαλαξία. Ο M109 έχει τρεις συνοδούς γαλαξίες, τον UGC 6923, τον UGC 6940 και τον UGC 6969 και ενδεχομένως να έχει και περισσότερους. Έχουν παρατηρηθεί γραμμές υδρογόνου από τον M109 και τους δορυφόρους του. Η περιοχή ουδετέρου υδρογόνου του γαλαξία είναι κανονική με μια χαμηλή ακτινωτή επέκταση έξω από το δίσκο του γαλαξία, ενώ ακριβώς στην περιοχή της ράβδου, υπάρχει μια κεντρική τρύπα ουδετέρου υδρογόνου στην κατανομή του αερίου. Ενδεχομένως το αέριο να έχει μεταφερθεί προς το κέντρο του γαλαξία δια μέσω της ράβδου και λόγω του κενού που παρατηρείται δεν έχουν προκληθεί μεγάλα φαινόμενα προσαύξησης στο εγγύς παρελθόν.[3]
Περιβάλλων χώρος
ΕπεξεργασίαΟ M109 είναι ο φωτεινότερος γαλαξίας στην ομάδα M109, μια μεγάλη ομάδα γαλαξιών που βρίσκεται στον αστερισμό της Μεγάλης Άρκτου και μπορεί να περιέχει πάνω από 50 γαλαξίες.[4][5][6][7]
Παραπομπές
Επεξεργασία- ↑ 1,0 1,1 1,2 1,3 1,4 1,5 1,6 «NASA/IPAC Extragalactic Database». Results for NGC 3992. Ανακτήθηκε στις 10 Οκτωβρίου 2006.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 Messier 109 seds.org
- ↑ Bottema, Roelof (2002). «Dark and luminous matter in the NGC 3992 group of galaxies». Astrophysics. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2002.
- ↑ R. B. Tully (1988). Nearby Galaxies Catalog. Cambridge: Cambridge University Press. ISBN 0-521-35299-1.
- ↑ P. Fouque, E. Gourgoulhon, P. Chamaraux, G. Paturel (1992). «Groups of galaxies within 80 Mpc. II - The catalogue of groups and group members». Astronomy and Astrophysics Supplement 93: 211-233. http://adsabs.harvard.edu/abs/1992A&AS...93..211F.
- ↑ A. Garcia (1993). «General study of group membership. II - Determination of nearby groups». Astronomy and Astrophysics Supplement 100: 47-90. http://adsabs.harvard.edu/abs/1993A&AS..100...47G.
- ↑ G. Giuricin, C. Marinoni, L. Ceriani, A. Pisani (2000). «Nearby Optical Galaxies: Selection of the Sample and Identification of Groups». Astrophysical Journal 543: 178-194. http://adsabs.harvard.edu/abs/2000ApJ...543..178G.
Εξωτερικοί σύνδεσμοι
Επεξεργασία- «Messier 109». SEDS. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2011. Ανακτήθηκε στις 11 Αυγούστου 2005.
- «Dark and luminous matter in the NGC 3992 group of galaxies». Astrophysics. Ανακτήθηκε στις 19 Απριλίου 2002.
- «Dark and luminous matter in the NGC 3992 group of galaxies». ESO. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Δεκεμβρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 8 Απριλίου 2002.
- WIKISKY.ORG: SDSS image, M109