Μητροπολίτης Χαλδίας Γερβάσιος Σουμελίδης
Ο Μητροπολίτης Χαλδίας Γερβάσιος Σουμελίδης ήταν κληρικός του Οικουμενικού Πατριαρχείου.
| Γερβάσιος Α. Σουμελίδης | |
|---|---|
| Γενικές πληροφορίες | |
| Γέννηση | 1820 Βαρενού Κρώμνης, Τουρκία |
| Θάνατος | 1906 Αργυρούπολη, Τουρκία |
| Εθνικότητα | Ελληνική |
| Θρησκεία | Χριστιανός Ορθόδοξος |
| Εκπαίδευση και γλώσσες | |
| Σπουδές | Ιερά Θεολογική Σχολή της Χάλκης |
| Πληροφορίες ασχολίας | |
| Ιδιότητα | Μητροπολίτης Χαλδίας Χεροιάνων και Κερασούντος |
| Εν ενεργεία | 1864 - 1905 |
Βιογραφικό Επεξεργασία
Ο Γερβάσιος Σουμελίδης γεννήθηκε στο χωριό Βαρενού της Κρώμνης του Πόντου το 1820 και πέθανε στην Αργυρούπολη το 1906. Στη Βαρενού έμαθε και τα πρώτα του γράμματα. Συνέχισε τις σπουδές του στην Ίμερα και αργότερα στην Αργυρούπολη. Χειροτονήθηκε κληρικός στην Παναγία Σουμελά και συμπλήρωσε τη μόρφωσή του στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας. Στη συνέχεια φοίτησε στη Θεολογική Σχολή της Χάλκης, από την οποία αποφοίτησε αριστούχος το 1858.
Έγινε Μητροπολίτης Χαλδίας το 1864 και στα 40 χρόνια της αρχιερατείας του ανέπτυξε εξαιρετικά πλούσια δραστηριότητα όχι μόνο θρησκευτική αλλά και κοινωνική, πνευματική και εθνική. Τρεις φορές παρασημοφορήθηκε από τον σουλτάνο Αμπντούλ Χαμίτ Β΄ και είναι ο πρώτος που υποκίνησε το Σταυριωτικό ζήτημα, ενώ μεγάλο μέρος της ζωής του το αφιέρωσε στην εξύψωση της παιδείας σε όλη την περιοχή της Χαλδίας[1].
Η δημιουργία του Φροντιστηρίου Αργυρουπόλεως Επεξεργασία
Για να εξασφαλίσει την οικονομική λειτουργία του Φροντιστηρίου της Αργυρούπολης, το εφοδίασε με ακίνητη περιουσία, που του απέφερε σταθερό εισόδημα, εκποιώντας όσα ιερά αναθήματα περίσσευαν και δεν ήταν σε χρήση. Η απόφαση του Γερβασίου να τα διαθέσει για τη μόρφωση των νέων της Χαλδίας, αποτέλεσε την καλύτερη επένδυση στην παιδεία. Έλιωσε ιερά σκεύη εκκλησιών και με το ασήμι τους, 45 οκάδες, έχτισε γυμνάσιο. Η μετατροπή των κειμηλίων σε μάζες πολύτιμων μετάλλων έγινε από τον ίδιο τον Γερβάσιο το 1871. Όταν φώναξε έναν τεχνίτη να τα σπάσει και να τα λιώσει κι εκείνος αρνήθηκε, διότι θα αμάρτανε, τότε το έκανε ο Γερβάσιος για να του δείξει ότι δεν είχε να πάθει τίποτα[2]. Τα έσοδα από την πώληση των κειμηλίων ανήλθαν σε 1200 λίρες. Η πράξη του Γερβασίου δεν άρεσε στον Πατριάρχη ΄Ανθιμο, αποδείχθηκε όμως από την πορεία του Φροντιστηρίου ότι το δίκαιο βρισκόταν με το μέρος του.[3].
Το Φροντιστήριο αποκτά αίγλη ξεχωριστή, όταν τη διεύθυνσή του αναλαμβάνει ο Γεώργιος Παπαδόπουλος - Κυριακίδης, που εργάζεται με αυταπάρνηση για την αναβάθμισή του. Με τις όντως ηρωικές ενέργειες του Γεωργίου Παπαδοπούλου Κυριακίδη, τη συνδρομή του Χαλδίας Γερβασίου, την οικονομική στήριξη των κατοίκων της Χαλδίας θεμελιώθηκε το 1875, την ημέρα των Αγίων Πάντων, το κτίριο του Φροντιστηρίου, όπως εύγλωττα φαίνεται από την ακόλουθη επιγραφή του κτιρίου, του οποίου η αποπεράτωση συντελέστηκε το 1879:
«Δι’ εράνου των κατοίκων της Χαλδίας και καμάτων Γεωργίου Κυριακίδου, ως εστία των γραμμάτων τόδ’ εκτίσθη το σχολείον, ποιμενάρχου τότε όντος Γερβασίου του μεγάλως την παιδείαν εκτιμώντος»
Εν Αργυροπόλει τη 5η Ιουλίου 1875[4].
Το Παρθεναγωγείο Αργυρουπόλεως Επεξεργασία
Παράλληλα με το Φροντιστήριο, και χάρη στις άοκνες προσπάθειες του αναμορφωτή της πατρίδας του Γεωργίου Παπαδοπούλου, ιδρύθηκε το 1873 στην Αργυρούπολη το πρώτο Παρθεναγωγείο στην επαρχία Χαλδίας. Στην προσπάθεια αυτή είχε συμπαραστάτη και τον ολοπρόθυμο σε κάθε θεοφιλές έργο μητροπολίτη Γερβάσιο Σουμελίδη[4].
Οι χορηγίες του στην Παιδεία Επεξεργασία
Πολλές φορές η αγάπη των Ποντίων για την παιδεία και τα γράμματα έρχονταν σε σύγκρουση με την οικονομική δυσπραγία η οποία τους απαγόρευε να παρακολουθήσουν απρόσκοπτα τις σπουδές τους. Αυτό που τους επέτρεπε να συνεχίζουν ήταν οι χορηγίες των φιλόμουσων συμπατριωτών τους. Από τα πολλά παραδείγματα που υπάρχουν ενδεικτικό είναι αυτό του Δημοσθένη Οικονομίδη, ο οποίος λόγω έλλειψης χρημάτων, στην παιδική του ηλικία, βάδισε με τα πόδια, μαζί με τον πατέρα του, τρεις ημέρες δρόμο και γράφτηκε στο Φροντιστήριο Τραπεζούντας. Όντας ήδη φοιτητής στη Μεγάλη του Γένους Σχολή το 1880, βρέθηκε σε μεγάλη χρηματική ανάγκη. Μην έχοντας που αλλού να απευθυνθεί, ζήτησε από το μητροπολίτη Χαλδίας Γερβάσιο Σουμελίδη να διενεργήσει έναν άτυπο έρανο στην πόλη για να μπορέσει να συνεχίσει τις σπουδές του. Εκείνος του απάντησε ως εξής: «Επαίνεσα το σκοπό σου και την προσπάθεια σου, αλλά η δυστυχία που επικρατεί εδώ δεν επέτρεψε τη συγκέντρωση συνδρομών. Από το υστέρημά μου και μη ευκολυνόμενος να σου στείλω δια μιας ένα ποσό, διέταξα να δίνουν για λογαριασμό μου 100 γρόσια κάθε μήνα. Είναι λίγο, αλλά τουλάχιστον εξυπηρετείς τις πρώτες ανάγκες σου. Και πάλι, όταν ευκολυνθώ, θα σε βοηθήσω περισσότερο. Εσύ παιδί μου να ασχολείσαι με τις σπουδές σου, καθώς είσαι φρόνιμος και μια μέρα να φανείς χρήσιμος στην πατρίδα σου». Και οι προβλέψεις του μητροπολίτη επαληθεύτηκαν. Ο Δημοσθένης Οικονομίδης συνέχισε τις σπουδές του στο εξωτερικό και εξελίχθηκε σε ένα διακεκριμένο διδάκτορα της φιλολογίας σε σημείο που ανέλαβε και τη διεύθυνση του Μεσαιωνικού Αρχείου της Ακαδημίας Αθηνών[5].
Το μοναστήρι της Πράσαρης Επεξεργασία
Το 1901 ίδρυσε τη μονή Πρασάρεως, όπου ο διάδοχός του Χαλδίας Λαυρέντιος λειτούργησε το ομώνυμο Ιεροδιδασκαλείο με πρώτο διευθυντή τον ανιψιό του ιεροδιάκονο Γερβάσιο Σουμελίδη, μετέπειτα επίσκοπο Σεβαστείας και μητροπολίτη Γρεβενών[6].
Το τέλος του Επεξεργασία
Έπειτα από αρχιερατεία 42 ετών παραιτήθηκε το 1905 και ένα χρόνο μετά (1906) πέθανε[7].
Βιβλιογραφία, Πηγές Επεξεργασία
- Φώτιος Δ. Κουτσουπιάς, Η πνευματική αναγέννηση του ποντιακού ελληνισμού. Θεσσαλονίκη: Ηρόδοτος, 2002.
- Φώτιος Δ. Κουτσουπιάς, Μητροπολίτης Χαλδίας του Πόντου Γερβάσιος Σουμελίδης (1864-1905) : ο Αγιος της παιδείας. Βέροια, 2002
- Εγκυκλοπαίδεια του Ποντιακού Ελληνισμού, εκδόσεις Μαλλιάρη-Παιδεία, τ.2
- Ευσταθίου Ι. Ταξίδη, Η εκπαίδευση των Ελλήνων στον Πόντο, Θεσ/νίκη 2013.
- Γ. Θ. Κανδηλάπτου-Κάνεως, Ο Πνευματικός Φάρος της Επαρχίας Χαλδίας, Θεσ/νίκη 1970.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «ΜΟΡΦΕΣ».
- ↑ «Δημοσθένης Η. Οικονομίδης, ένας άσβεστος «φάρος» των Γραμμάτων και του Πνεύματος».
- ↑ «Η ΘΕΟΛΟΓΙΑ ΜΕΣΟΠΕΛΑΓΑ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Σεπτεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2014.
- ↑ 4,0 4,1 Γ.Κ. ΧΑΤΖΟΠΟΥΛΟΥ. «ΑΡΓΥΡΟΠΟΛΙΣ ΤΟΥ ΠΟΝΤΟΥ: Ο ΤΗΛΑΥΓΗΣ ΦΑΡΟΣ ΣΤΟ ΒΑΘΥ ΣΚΟΤΑΔΙ ΤΗΣ ΟΘΩΜΑΝΙΚΗΣ ΑΥΤΟΚΡΑΤΟΡΙΑΣ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2014.
- ↑ Θεοδόσης Κυριακίδης. «Οι προκλήσεις των Ποντίων για τον 21ο αιώνα».[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Ο ΜΟΝΑΧΙΚΟΣ ΒΙΟΣ & ΤΑ ΜΟΝΑΣΤΗΡΙΑ ΣΤΟΝ ΠΟΝΤΟ». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2014.
- ↑ «Γερβάσιος Α. Σουμελίδης (Μητροπολίτης Χαλδίας 1864-1906)». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Μαρτίου 2016. Ανακτήθηκε στις 16 Αυγούστου 2014.