Ρεντίνα Καρδίτσας
Συντεταγμένες: 39°3′47.9″N 21°58′43.7″E / 39.063306°N 21.978806°E
Η Ρεντίνα είναι ορεινό χωριό και έχει οριστεί ιστορική έδρα του Δήμου Σοφάδων της Περιφερειακής Ενότητας (πρώην νομού) Καρδίτσας, στη Θεσσαλία. Σύμφωνα με την Απογραφή του 2011, έχει μόνιμο πληθυσμό 288 κατοίκους. Το χωριό βρίσκεται κτισμένο σε υψόμετρο 900, στα Άγραφα. Έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, ενώ επτά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του χωριού βρίσκεται η ιστορική Μονή Ρεντίνας. Στο χωριό υπάρχουν τρία μουσεία, το Λαογραφικό, το Βυζάντινο και το Εθνικής Αντίστασης. Επίσης στην αρχαιότητα, στην περιοχή κατοικούσε ο αρχαίος λαός των Δολόπων.
| Ρεντίνα | |
|---|---|
 | |
Χάρτης  | |
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Θεσσαλίας |
| Περιφερειακή Ενότητα | Καρδίτσας |
| Δήμος | Σοφάδων, Τοπική Κοινότητα Ρεντίνας |
| Δημοτική Ενότητα | Ρεντίνας |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Θεσσαλία |
| Νομός | Καρδίτσας |
| Υψόμετρο | 900 μέτρα |
| Πληθυσμός | |
| Μόνιμος | 257 |
| Έτος απογραφής | 2021 |
| Πληροφορίες | |
| Ταχ. κώδικας | 430 68 |
| Τηλ. κωδικός | 2443 |
Ιστορία Επεξεργασία
Κοντά στη Ρεντίνα έχουν εντοπιστεί λείψανα δύο αρχαίων οικισμών. Ο ένας βρίσκεται νότια του χωριού, κοντά στην εκκλησία της Παναγίας και τη Βρομοβρύση, και άλλος δυτικά του χωριού, όπου βρίσκονται ερείπια τειχών, και έχει ταυτοποιηθεί ως οι αρχαίες Αγγειαί.[1] Κοντά στο χωριό έχουν εντοπιστεί τάφοι του 4ου και 3ου αι. π.X.. Στην περιοχή στην αρχαιότητα κατοικούσαν οι Δόλοπες.[2]
Το χωριό ήκμασε κατά τη διάρκεια της Τουρκοκρατίας, χάρις στα προνόμια που απέκτησε η περιοχή των Αγράφων με τη συνθήκη του Ταμασίου.[3] Η Ρεντίνα ήταν ένα από τα μεγαλύτερα και πλουσιότερα χωριά των Αγράφων, με 450 οικογένειες.[4] Η οικονομία της βασιζόταν στην κτηνοτροφία και σε μικρότερο βαθμό στη σηροτροφία. Από εκείνη την περίοδο χρονολογούνται ο ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου (με τέμπλο του 1695), το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου (1662), ο ναός του Αγίου Γεωργίου (αγιογραφημένος το 1719) και ο ναός του Αγίου Νικολάου (1725). Στο χωριό λειτουργούσε μεγάλη βιβλιοθήκη και σχολή όπου διδάσκονταν αρχαία ελληνικά, λατινικά κ.ά. Υπήρξε έδρα της επισκοπής Λιτσάς και Αγράφων.[3]
Λόγω της θέσης πάνω στον δρόμο που οδηγούσε από τη Θεσσαλία στη Δυτική Ελλάδα, η Ρεντίνα έγινε πολλές φορές πεδίο σκληρών μαχών κατά τη διάρκεια της επανάστασης του 1821, αλλά και το 1845, το 1867 και το 1878.[4] Κατά τη διάρκεια της Κατοχής στο δημοτικό σχολείο του χωριού λειτούργησε από τον ΕΛΑΣ Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών από την οποία αποφοίτησαν 840 αντάρτες με το βαθμό του Ανθυπολοχαγού, ανάμεσα στους οποίους βρίσκονταν και 11 γυναίκες.[5]
Πληθυσμός Επεξεργασία
Ακολουθεί η πορεία του πληθυσμού σύμφωνα με τις απογραφές:
| Απογραφή | 1881 | 1889 | 1896 | 1907 | 1920 | 1928 | 1940 | 1951 | 1961 | 1971 | 1981 | 1991 | 2001 | 2011 |
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| Πληθυσμός | 1.167[6] | 1.222[7] | 1.399[8] | 1.355[9] | 1.522[10] | 1.793[11] | 1.786[11] | 1.174[11] | 1.064[11] | 586[11] | 526[11] | 569[11] | 749 | 288 |
Διοικητικές μεταβολές Επεξεργασία
Μετά την προσάρτηση της Ρεντίνας στην Ελλάδα μαζί με την υπόλοιπη Θεσσαλία το 1881, ορίστηκε το 1883 έδρα του δήμου Μενελαΐδος, του νομού Τρικάλων. Με το ΦΕΚ 136Α (08/07/1899) ο οικισμός υπάγεται στο νομό Καρδίτσης, μέχρι το 1909, όταν με το ΦΕΚ 282Α - 04/12/1909, υπάγεται πάλι στον νομό Τρικάλων. Ο δήμος Μενελαΐδος καταργήθηκε το 1912 και η Ρεντίνα ορίστηκε έδρα ομώνυμης κοινότητας της επαρχίας Καρδίτσας. Το 1944, με το ΦΕΚ 82Α, υπάγεται στον νομό Καρδίτσας. Με το πρόγραμμα Καποδίστριας, η κοινότητα μετατρέπεται σε δήμο. Με το πρόγραμμα Καλλικράτης, ο δήμος Ρεντίνας καταργήθηκε και εντάχθηκε στον δήμο Σοφάδων. Το 2012, η Ρεντίνα ορίστηκε ιστορική έδρα του δήμου.[12]
Αξιοθέατα Επεξεργασία
Στο χωριό, το οποίο έχει χαρακτηριστεί παραδοσιακός οικισμός, σώζονται τα παλιά πετρόκτιστα αρχοντικά και οι παραδοσιακές κρήνες.
Μουσεία Επεξεργασία
Στη Ρεντίνα λειτουργούν τρία μουσεία, το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης, το Εκκλησιαστικό Μουσείο και το Λαογραφικό Μουσείο.
- Το Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στεγάζεται στο λιθόχτιστο διώροφο δημοτικό σχολείο του χωριού, δωρεά του Συγγρού το 1913, το οποίο λειτούργησε ως Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών του ΕΛΑΣ.[13] Το κτίριο έχει χαρακτηριστεί ιστορικό διατηρητέο μνημείο.[14] Το μουσείο ιδρύθηκε τον Αύγουστο του 1990 και διαθέτει φωτογραφικό υλικό από την αντίσταση.[4]
- Το εκκλησιαστικό μουσείο στεγάζεται στο παρεκκλήσι του Αγίου Σεραφείμ της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου. Ιδρύθηκε το 1975.[3] Στα εκθέματά του περιλαμβάνονται φορητές εικόνες, άμφια, λειτουργικά σκεύη και βιβλία. Το παλαιότερο βιβλίο της συλλογής εκδόθηκε στη Βενετία το 1538. Από τα εκθέματα ξεχωρίζουν τα βημόθυρα από το μοναστήρι Ρεντίνας, η εικόνα της Παναγίας από το 1588, το πατριαρχικό έγγραφο του 1799 και ένα δισκοπότηρο του 1796.[13]
Ναοί Επεξεργασία
Στο χωριό βρίσκονται οι ναοί του Αγίου Νικολάου, του Αγίου Γεωργίου και της Κοίμησης της Θεοτόκου. Επτά χιλιόμετρα νοτιοανατολικά του χωριού βρίσκεται η Μονή Ρεντίνας, αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου. Το σημερινό καθολικό της μόνης κτίστηκε το 1579.
Στην κεντρική πλατεία του χωριού βρίσκεται ο ναός του Αγίου Γεωργίου, ο οποίος διαθέτει δύο παρεκκλήσια, αφιερωμένα στον άγιο Δημήτριο και στον άγιος Σεραφείμ. Ο ναός χρονολογείται από τον 17ο αιώνα, οι τοιχογραφίες του το 1719 και το ξυλόγλυπτο τέμπλο το 1796. Το τέμπλο, η αγία Τράπεζα και ο δεσποτικός θρόνος είναι σκαλισμένα σε ξύλο καρυδιάς. Το παρεκκλήσι του Αγίου Δημητρίου κτίστηκε το 1662 και είναι αγιογραφημένο, με ξυλόγλυπτο τέμπλο.[2][15]
Νότια της κεντρικής πλατείας βρίσκεται ο ναός της Παναγίας. Το έτος ίδρυσής του είναι άγνωστο. Στο εσωτερικό της σώζονται αγιογραφίες. Tο ξυλόγλυπτο τέμπλο είναι του 1659.[2] Ήταν καθεδρικός ναός όταν η Ρεντίνα ήταν έδρα της επισκοπής Λιτσάς και Αγράφων. Γύρω από τον ναό βρίσκεται βυζαντινό νεκροταφείο.[16] Ο ναός του Αγίου Νικολάου βρίσκεται στην πρώτη πλατεία. Ανακαινίστηκε το 1725 και στο εσωτερικό του σώζονται αγιογραφίες στο ιερό. Στο τέμπλο βρίσκεται εικονοστάσι με τρεις σειρές εικόνων.[2]
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ «ΥΑ 1154/4-3-1964 - ΦΕΚ 91/Β/19-3-1964». Υπουργείο Πολιτισμού. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Φεβρουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 «Ρεντίνα > Αξιοθέατα». diakopes.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ 3,0 3,1 3,2 «Περιοχή Ρεντίνας». karditsa-net.gr. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ 4,0 4,1 4,2 «Ιστορία». Μουσείο Εθνικής Αντίστασης Ρεντίνας Αγράφων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Ιανουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Μουσείο Εθνικής Αντίστασης στη Ρεντίνα». Ριζοσπάστης. 1 Νοεμβρίου 2002. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ Ελληνική απογραφή Θεσσαλίας-Άρτας 1881, σελ. 38
- ↑ Ελληνική απογραφή 1889, σελ. 160
- ↑ Ελληνική απογραφή 1896, σελ. 167
- ↑ Ελληνική απογραφή 1907, σελ. 426
- ↑ Ελληνική απογραφή 1920, σελ. 26' Πίνακας ιβ΄
- ↑ 11,0 11,1 11,2 11,3 11,4 11,5 11,6 Μιχαήλ Σταματελάτος - Φωτεινή Βάμβα-Σταματελάτου, Επίτομο Γεωγραφικό Λεξικό της Ελλάδος, Ερμής, Αθήνα 2001, σελ. 291.
- ↑ «Ρεντίνα (Καρδίτσης)». Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών - Αναλυτικά. ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ 13,0 13,1 «Ρεντίνα». diakopes.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 7 Δεκεμβρίου 2017. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «ΥΑ ΥΠΠΟ/ΔΙΛΑΠ/Γ/9191/14204/5-3-1996 - ΦΕΚ 213/Β/2-4-1996». Υπουργείο Πολιτισμού. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.[νεκρός σύνδεσμος]
- ↑ «Ιερός ναός Αγίου Γεωργίου». Δήμος Ρεντίνης Αγράφων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.
- ↑ «Ιερός ναός της Κοίμησης της Θεοτόκου - Παναγία». Δήμος Ρεντίνης Αγράφων. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Απριλίου 2016. Ανακτήθηκε στις 3 Νοεμβρίου 2017.