Βικιπαίδεια

Τζον Ντεμιανιούκ

Ο Τζον Ντεμιανιούκ (John Demjanjuk, με όνομα γέννησης: Ιβάν Μικολάιοβις Ντεμιανιούκ, ουκρανικά: Іван Миколайович Дем'янюк‎‎, 3 Απριλίου 1920 – 17 Μαρτίου 2012) ήταν Ουκρανός-Αμερικανός κατηγορούμενος για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας που διαπράχθηκαν ενώ υπηρετούσε ως φρουρός σε στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί κατά τη διάρκεια του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Οι νομικές υποθέσεις που αφορούσαν τη συμμετοχή του στο Ολοκαύτωμα ξεκίνησαν κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1970 και συνεχίστηκαν μέχρι και τον θάνατό του το 2012. Διώχθηκε για κατηγορίες εγκλημάτων πολέμου σε Ισραήλ και Γερμανία. Κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου, οι δίκες του Ντεμιανιούκ προσέλκυσαν το ενδιαφέρον των μέσων παγκοσμίως.[2]

Τζον Ντεμιανιούκ
Γενικές πληροφορίες
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Іван Миколайович Дем'янюк (Ουκρανικά)
ΓέννησηΙβάν Μικολάιοβις Ντεμιανιούκ
3 Απριλίου 1920
Ντάμποβι Μακχαρίντσι, Μπερντιτσίφ, Κυβερνείο του Κιέβου, Ουκρανική SSR
Θάνατος17 Μαρτίου 2012 (91 ετών)
Μπαντ Φίλνμπαχ, Βαυαρία, Γερμανία
Αιτία θανάτουνόσος
Συνθήκες θανάτουφυσικά αίτια
Χώρα πολιτογράφησηςΈνωση Σοβιετικών Σοσιαλιστικών Δημοκρατιών
Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής (1958–2004)
άπατρις (από 2004)
Πληροφορίες ασχολίας
ΙδιότηταΕργάτης σε αυτοκινητοβιομηχανία
Ποινική κατάσταση
Κατηγορίες εγκλήματοςΕγκλήματα πολέμου
Εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας
Ποινή εγκλήματοςΘάνατος (ακυρώθηκε)
Πέντε χρόνια φυλάκιση (ακυρώθηκε μετά θάνατον)
Οικογένεια
ΣύζυγοςΒέρα Κόλοβα[1]
Τέκνα3
Στρατιωτική σταδιοδρομία
Βαθμός/στρατόςστρατιώτης/ Κόκκινος Στρατός (1936)
Schutzstaffel (1942)
Πόλεμοι/μάχεςΒ΄ Παγκόσμιος Πόλεμος
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα

Βιογραφία

Επεξεργασία

Γεννημένος το 1920 στη Σοβιετική Ουκρανία, ο Ντεμιανιούκ επιστρατεύτηκε και κατατάχθηκε στον Σοβιετικό Κόκκινο Στρατό το 1940. Πολέμησε στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς την άνοιξη του 1942. Ως αιχμάλωτος πολέμου, εκπαιδεύτηκε και υπηρέτησε ως φρουρός στο στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπίμπουρ και σε τουλάχιστον ακόμα δύο στρατόπεδα εξόντωσης. Μετά τον πόλεμο παντρεύτηκε μία γυναίκα που γνώρισε ενώ βρίσκονταν ακόμα και οι δύο σε στρατόπεδο εκτοπισμένων, επιδιώκοντας να φύγουν από τη Δυτική Γερμανία. Το 1952 μετανάστευσε μαζί της και την κόρη τους στις Ηνωμένες Πολιτείες.[3] Εγκαταστάθηκαν στην πόλη Σέβεν Χιλς στο Οχάιο, όπου απέκτησαν δύο ακόμα παιδιά και μεγάλωσαν την οικογένειά τους. Ο Ντεμιανιούκ απέκτησε την αμερικανική υπηκοότητα το 1958 και εργάστηκε μέχρι τη συνταξιοδότησή του σε αυτοκινητοβιομηχανία.

Τον Αύγουστο του 1977, ο Ντεμιανιούκ κατηγορήθηκε πως ήταν ένας Τραβνίκι άντρας.[α] Με βάση τις καταθέσεις μαρτύρων επιζησάντων του Ολοκαυτώματος στο Ισραήλ, ταυτοποιήθηκε ως ο περιβόητος φρουρός του στρατοπέδου εξόντωσης στην Τρεμπλίνκα, ο οποίος ήταν γνωστός ως «Ιβάν ο Τρομερός» λόγω της σκληρότητάς του.[4] Το 1986, ο Ντεμιανιούκ εκδόθηκε στο Ισραήλ για να δικαστεί και το 1988 καταδικάστηκε σε θάνατο. Ο ίδιος συνέχισε να υποστηρίζει την αθωότητά του ισχυριζόμενος πως η υπόθεσή του ήταν μία περίπτωση λανθασμένης ταυτότητας. Το 1993, η ετυμηγορία ανατράπηκε από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ με βάση κάποια νέα στοιχεία που προέκυψαν και δημιούργησαν εύλογες αμφιβολίες για την ταυτότητά του ως «Ιβάν ο Τρομερός».[5] Αν και οι δικαστές συμφώνησαν πως υπήρχαν επαρκή στοιχεία που έδειχναν πως ο Ντεμιανιούκ είχε υπηρετήσει στο Σομπίμπουρ, το Ισραήλ αρνήθηκε να ασκήσει δίωξη και τον Σεπτέμβριο του 1993, επιτράπηκε στον Ντεμιανιούκ να επιστρέψει στο Οχάιο. Το 1999, οι Εισαγγελείς των Ηνωμένων Πολιτειών προσπάθησαν και πάλι να απελάσουν τον Ντεμιανιούκ επειδή υπηρέτησε ως φρουρός σε στρατόπεδο εξόντωσης και, το 2002, ανακλήθηκε η αμερικανική υπηκοότητά του.[3] Το 2009, η Γερμανία αιτήθηκε την έκδοσή του για πάνω από 27,900 κατηγορίες ως συνεργία σε φόνο, μία για κάθε άτομο που σκοτώθηκε στο Σομπίμπουρ κατά τη διάρκεια της περιόδου που φέρεται να υπηρέτησε εκεί ως φρουρός.[6] Την ίδια χρονιά, απελάθηκε από τις ΗΠΑ για τη Γερμανία[7][8] και στις 12 Μαΐου 2011, καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση.

Σύμφωνα με τον ιστορικό Λόρενς Ντάγκλας, παρά τα σοβαρά λάθη που έγιναν στην πορεία, η γερμανική καταδίκη έφερε την υπόθεση «σε ένα άξιο και δίκαιο αποτέλεσμα».[9] Μετά την καταδίκη, ο Ντεμιανιούκ απελευθερώθηκε εν αναμονή της έφεσης. Διέμεινε σε ένα γερμανικό γηροκομείο στον δήμο Μπαντ Φίλνμπαχ,[10] όπου και απεβίωσε στις 17 Μαρτίου 2012.[11] Έχοντας πεθάνει πριν εκδοθεί οριστική απόφαση για την έφεσή του, ο Ντεμιανιούκ, με βάση τον γερμανικό νόμο, παραμένει τεχνικά αθώος.[12] Τον Ιανουάριο του 2020, σε μία έκθεση που διεξήχθη στο Βερολίνο, δημοσιεύτηκε ένα σχετικό βιβλίο με φωτογραφίες από το Σομπίμπουρ και άλλες τοποθεσίες του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου. Τις φωτογραφίες έβγαλε και συνέλεξε ο Γιόχαν Νίμαν κατά τη διάρκεια της καριέρας του στα SS. Δύο φωτογραφίες μπορεί να απεικονίζουν τον Ντεμιανιούκ μαζί με άλλους στρατιώτες στο Σομπίμπουρ.

Ιστορικό

Επεξεργασία

Ο Ντεμιανιούκ γεννήθηκε στο Ντάμποβι Μακχαρίντσι,[β] ένα αγροτικό χωριό στο δυτικό τμήμα της Σοβιετικής Ουκρανίας. Μεγάλωσε κατά τη διάρκεια του λιμού Γολοντομόρ[13][14] και αργότερα εργάστηκε ως οδηγός τρακτέρ σε μία Σοβιετική συλλογική φάρμα.[15]

Το 1940, κατατάχθηκε να υπηρετήσει στον Κόκκινο Στρατό.[16] Έπειτα από μία μάχη στην Ανατολική Κριμαία, πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς και κρατήθηκε σε ένα στρατόπεδο για Σοβιετικούς αιχμαλώτους πολέμου (POWs) στην πόλη Χέουμ.[17] Σύμφωνα με τα γερμανικά αρχεία, ο Ντεμιανιούκ πιθανότατα έφτασε στο Στρατόπεδο συγκέντρωσης Τραβνίκι στις 13 Ιουνίου 1942 για να εκπαιδευτεί ως φρουρός στρατοπέδου για τους Ναζί. Στις 22 Σεπτεμβρίου 1942 του ανατέθηκε να εργαστεί σε μία αρχοντική κατοικία, αλλά στις 14 Οκτωβρίου επέστρεψε στο Τραβνίκι. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο στρατόπεδο εξόντωσης Μαϊντάνεκ, όπου υπεβλήθη σε πειθαρχία. Στάλθηκε πίσω στο Τραβνίκι και στις 26 Μαρτίου 1943, του ανατέθηκε να εργαστεί στο στρατόπεδο εξόντωσης Σομπίμπουρ. Την 1η Οκτωβρίου 1943, μεταφέρθηκε στο Φλόσενμπεργκ όπου και υπηρέτησε μέχρι τουλάχιστον τις 10 Δεκεμβρίου 1944.[18]

Ο Ντεμιανιούκ ισχυρίστηκε αργότερα πως είχε καταταχθεί στον Ρωσικό Απελευθερωτικό Στρατό το 1944, αλλά μία έρευνα που διεξήχθη τη δεκαετία ου 1990 από το Γραφείο Ειδικών Ερευνών (OSI) των ΗΠΑ βρήκε αυτόν τον ισχυρισμό να αποτελεί ιστορία κάλυψης.[19] Το OSI δεν ήταν σε θέση να καθορίσει το πού βρισκόταν ο Ντεμιανιούκ από τον Δεκέμβριο του 1944 μέχρι το τέλος του πολέμου.[20]

Μετά το τέλος του πολέμου, ο Ντεμιανιούκ πέρασε χρόνο σε αρκετά στρατόπεδα εκτοπισμένων στη Γερμανία. Αρχικά, ήλπιζε να μεταναστεύσει στην Αργεντινή ή στον Καναδά. Ωστόσο, υπό τον αμερικανικό νόμο του 1948 περί εκτοπισμένων ατόμων, έκανε αίτηση για να μεταναστεύσει στις Ηνωμένες Πολιτείες.[21] Στην αίτησή του δήλωσε πως είχε εργαστεί ως οδηγός στο χωριό Σομπίμπουρ στην ανατολική Πολωνία (το κοντινό στρατόπεδο εξόντωσης είχε πάρει το όνομά του από το χωριό).[22] Αργότερα, ο Ντεμιανιούκ ισχυρίστηκε πως αυτό ήταν μία σύμπτωση και πως επέλεξε το όνομα «Σομπίμπουρ» από έναν γεωγραφικό χάρτη που είχε ένας άλλος αιτητής, επειδή είχε μεγάλο πληθυσμό Σοβιετικών.[23] Ο ιστορικός Χανς-Γιούργκεν Μπουμέλμπουγκ σημείωσε πως, όσον αφορά τον Ντεμιανιούκ, οι Ναζί εγκληματίες πολέμου μετά τον πόλεμο, προσπαθούσαν μερικές φορές να αποφύγουν τη δίωξη παρουσιάζοντας τους εαυτούς τους ως θύματα της δίωξης των Ναζί, παρά τους ίδιους ως δράστες.[24]

Ο Ντεμιανιούκ βρήκε δουλειά ως οδηγός σε ένα από τα στρατόπεδα συγκέντρωσης εκτοπισμένων ατόμων στη Βαυαρική πόλη Λάντσχουτ και μετέπειτα μεταφέρθηκε σε στρατόπεδα άλλων νότιων γερμανικών πόλεων, μέχρι που κατέληξε στο Φέλνταφινγκ, κοντά στο Μόναχο, τον Μάιο του 1951.[25][26] Εκεί, γνώρισε τη Βέρα Κόλοβα, μία άλλη εκτοπισμένη, και οι δυο τους παντρεύτηκαν.[27]

Ο Ντεμιανιούκ μαζί με τη σύζυγό του και την κόρη τους έφτασαν στη Νέα Υόρκη στις 9 Φεβρουαρίου 1952.[28][9] Μετακόμισαν στην Ιντιάνα και αργότερα εγκαταστάθηκαν στο προάστιο Σέβεν Χιλς του Κλίβελαντ. Εκεί άρχισε να δουλεύει ως εργάτης στο κοντινό εργοστάσιο αυτοκινήτων της Ford,[29] όπου κι ένας φίλος από το Ρέγκενσμπουργκ, είχε επίσης βρει δουλειά.[9] Η σύζυγός του άρχισε να εργάζεται στη General Electric,[9] ενώ απέκτησαν ακόμα δύο παιδιά. Στις 14 Νοεμβρίου 1958, ο Ντεμιανιούκ έγινε επίσημος πολίτης των Ηνωμένων Πολιτειών και άλλαξε νόμιμα το όνομά του από Ιβάν σε Τζον.[30]

Απώλεια αμερικανικής υπηκοότητας και έκδοση στο Ισραήλ

Επεξεργασία

Έρευνα από την INS και το OSI

Επεξεργασία

Το 1975, ο Μάικλ Χανουσιάκ, ο Αμερικανός εκδότης της Ukrainian News, παρουσίασε στον Γερουσιαστή Τζέικομπ Τζάβιτς μία λίστα 70 Ουκρανών που ζούσαν στις Ηνωμένες Πολιτείες και ήταν ύποπτοι πως είχαν συνεργαστεί με Γερμανούς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, την οποία ο Τζάβιτς έστειλε στην Υπηρεσία Μετανάστευσης και Πολιτογράφησης των ΗΠΑ (INS). Η έρευνα της INS μείωσε τον αριθμό των ατόμων της λίστας στα εννέα, στα οποία συμπεριλαμβανόταν και ο Ντεμιανιούκ.[31][32]

Ο Χανουσιάκ ισχυρίστηκε πως οι Σοβιετικές εφημερίδες του παραχώρησαν τα ονόματα κατά τη διάρκεια της επίσκεψής του στο Κίεβο το 1974. Ωστόσο, η INS υποπτευόταν πως ο Χανουσιάκ, μέλος του Κομμουνιστικού Κόμματος των ΗΠΑ, είχε λάβει τη λίστα από την KGB κι επέλεξε να ερευνήσει τα ονόματα ως στοιχεία.[33] Ο Χανουσιάκ ισχυρίστηκε πως ο Ντεμιανιούκ ήταν φρουρός στο στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπίμπουρ.[31] Η INS ανακάλυψε γρήγορα πως ο Ντεμιανιούκ, στην αίτησή του για αμερικανική βίζα το 1951, είχε δηλώσει ως τόπο κατοικίας του από το 1937-1943 το Σομπίμπουρ. Αυτό θεωρήθηκε περιστασιακή επιβεβαίωση των ισχυρισμών του Χανουσιάκ, αλλά οι πράκτορες της υπηρεσίας δεν ήταν σε θέση να εντοπίσουν μάρτυρες στις ΗΠΑ που θα μπορούσαν να εξακριβώσουν την ταυτότητα του Ντεμιανιούκ.[34]

Η INS έστειλε στην Ισραηλινή κυβέρνηση φωτογραφίες των εννέα ατόμων που, με βάση τον Χανουσιάκ, φέρονταν να είχαν εμπλακεί σε εγκλήματα κατά των Εβραίων. Οι πράκτορες της κυβέρνησης ρώτησαν τους επιζήσαντες από το Σομπίμπουρ και την Τρεμπλίνκα αν μπορούσαν να αναγνωρίσουν τον Ντεμιανιούκ με βάση τη φωτογραφία του στην αίτηση βίζας. Ενώ κανείς δεν αναγνώρισε το όνομα Ιβάν Ντεμιανιούκ και κανένας επιζήσας από το Σομπίμπουρ δεν μπόρεσε να ταυτοποιήσει τη φωτογραφία, εννέα επιζήσαντες από την Τρεμπλίνκα ταυτοποίησαν τον Ντεμιανιούκ ως τον «Ιβάν τον Τρομερό», έναν φρουρό που υπηρετούσε στους θαλάμους αερίων της Τρεμπλίνκα και απέκτησε αυτό το παρατσούκλι λόγω της σκληρότητάς του.[31][35] Οι δικηγόροι του Γραφείου Ειδικών Ερευνών (OSI) των ΗΠΑ, στο Υπουργείο Δικαιοσύνης, αξιοποίησαν τις ταυτοποιήσεις τριών από τους επιζήσαντες καθώς αυτοί είχαν αλληλεπιδράσει και έζησαν με τον «Ιβάν τον Τρομερό» για παρατεταμένο χρονικό διάστημα. Έλαβαν επίσης επιπλέον ταυτοποίηση για τη φωτογραφία από τον Ότο Χορν, έναν πρώην SS φρουρό στην Τρεμπλίνκα.[20]

Τον Αύγουστο του 1977, το Υπουργείο Δικαιοσύνης υπέβαλε αίτημα στο Περιφερειακό Δικαστήριο της Βόρειας Περιφέρειας του Οχάιο να γίνει ανάκληση της υπηκοότητας του Ντεμιανιούκ, με βάση το ότι απέκρυψε στην αίτηση μετανάστευσής του το 1951 πως είχε εργαστεί στα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί.[36] Ενώ η κυβέρνηση προετοιμαζόταν για δίκη, ο Χανουσιάκ δημοσίευσε στην News from Ukraine φωτογραφίες μίας ταυτότητας που παρουσίαζαν τον Ντεμιανιούκ ως Τραβνίκι[α] και φρουρό στο Σομπίμπουρ.[37]

Δεδομένου πως οι μάρτυρες πιστοποίησαν πως ο Ντεμιανιούκ ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός της Τρεμπλίνκα, δεκαετίες πριν, και εφόσον τα αποδεικτικά στοιχεία έδειχναν να έχει υπηρετήσει στο Σομπίμπουρ με κακή φήμη, το OSI σκέφτηκε να εγκαταλείψει τις διαδικασίες δίωξής του και να επικεντρωθεί σε υποθέσεις υψηλότερου προφίλ, αλλά ο νέος διευθυντής του OSI, Άλαν Ράιαν, επέλεξε να προχωρήσει με τη δίωξη του Ντεμιανιούκ ως Ιβάν ο Τρομερός.[38] Το 1979, τρεις φρουροί από το Σομπίμπουρ έδωσαν ένορκες καταθέσεις πως γνώριζαν το ότι Ντεμιανιούκ ήταν φρουρός εκεί, και δύο ταυτοποίησαν τη φωτογραφία του. Το OSI δεν υπέβαλε αυτές τις καταθέσεις στα αποδεικτικά στοιχεία και τις εξέλαβε ως μία περαιτέρω ένδειξη πως ο Ντεμιανιούκ ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός, αν και κανένας από τους φρουρούς δεν ανέφερε πως ο Ντεμιανιούκ είχε υπηρετήσει στην Τρεμπλίνκα.[39]

Διαδικασίες απέλασης και έκδοσης

Επεξεργασία

Η διαδικασία ξεκίνησε με την Εισαγγελία να καλεί τον ιστορικό Ερλ Φ. Ζίμκε, ο οποίος αναδόμησε την κατάσταση στο Ανατολικό Μέτωπο το 1942 και έδειξε πως θα ήταν πιθανόν για τον Ντεμιανιούκ να έχει αιχμαλωτιστεί στη Μάχη του Κερτς και να έφτασε στο Τραβνίκι την ίδια χρονιά.[40] Η αυθεντικότητα της κάρτας Τραβνίκι επιβεβαιώθηκε από ειδικούς της αμερικανικής κυβέρνησης οι οποίοι εξέτασαν το αυθεντικό έγγραφο, καθώς επίσης και από τον Δρ. Βόλφγκανγκ Σέφλερ του Ελεύθερου Πανεπιστημίου του Βερολίνου κατά τη διάρκεια της ακρόασης.[41][42] Ο Σέφλερ κατέθεσε επίσης για τα εγκλήματα που διαπράχθηκαν από τους Τραβνίκι και πως ήταν πιθανόν ο Ντεμιανιούκ να μετακινείτο μεταξύ Σομπίμπουρ και Τρεμπλίνκας.[43] Επιπρόσθετα, ο πρώην ταμίας στο Τραβνίκι, Χάινριχ Σάφερ, κατέθεσε πως αυτές οι κάρτες ήταν κάτι το σύνηθες στο Τραβνίκι.[44][45] Πέντε επιζήσαντες του Ολοκαυτώματος από την Τρεμπλίνκα ταυτοποίησαν τον Ντεμιανιούκ πως βρισκόταν στην Τρεμπλίνκα και πως ήταν ο «Ιβάν ο Τρομερός».[46] Επιπλέον, το OSI υπέβαλε την κατάθεση του πρώην SS φρουρού Χορν, ο οποίος είχε επίσης ταυτοποιήσει πως ο Ντεμιανιούκ βρισκόταν στην Τρεμπλίνκα.[47] Παρά το ότι η κάρτα Τραβνίκι του Ντεμιανιούκ ανέφερε πως εκείνος βρισκόταν μόνο στο Σομπίμπουρ, η Εισαγγελία υποστήριξε πως θα μπορούσε να μετακινείται μεταξύ τον στρατοπέδων και πως η κάρτα το είχε παραλείψει λόγω διοικητικής αδράνειας.[42] Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Ντεμιανιούκ παραδέχτηκε πως είχε πει ψέματα στην αίτησή του για αμερικανική βίζα, αλλά ισχυρίστηκε πως το έκανε από φόβο να επιστραφεί στη Σοβιετική Ένωση, και αρνήθηκε το ότι ήταν φρουρός σε στρατόπεδο εξόντωσης. Αντί αυτού ισχυρίστηκε πως ήταν κρατούμενος ο οποίος υποβαλλόταν σε καταναγκαστική εργασία.[48] Η υπεράσπιση υπέβαλε επίσης την κατάθεση του Φίοντορ Φεντορένκο, ενός Ουκρανού φρουρού στην Τρεμπλίνκα, ο οποίος είχε καταθέσει πως δεν μπορούσε να θυμηθεί να έχει δει τον Ντεμιανιούκ στην Τρεμπλίνκα.[49] Η υπηκοότητα του Ντεμιανιούκ αναστάλθηκε το 1981 λόγω του ότι είπε ψέματα για το παρελθόν του,[36] με τον δικαστή να πείθεται ειδικά από την κατάθεση του Ότο Χορν.[47] Μετέπειτα, ο Ντεμιανιούκ έκανε αίτηση, αντί να απελαθεί, να του δοθεί πολιτικό άσυλο στις Ηνωμένες Πολιτείες. Το αίτημά του για άσυλο απορρίφθηκε στις 31 Μαΐου 1984.[50]

Η υπεράσπιση του Ντεμιανιούκ υποστηρίχθηκε από την Ουκρανική κοινότητα και διάφορες ομάδες μεταναστών από την Ανατολική Ευρώπη. Οι υποστηρικτές του ισχυρίστηκαν πως ο Ντεμιανιούκ ήταν το θύμα μιας κομμουνιστικής συνωμοσίας και συγκέντρωσαν πάνω από δύο εκατομμύρια δολάρια για την υπεράσπισή του.[51] Το μεγαλύτερο μέρος των χρημάτων που συγκεντρώθηκαν προήλθαν από τον αρνητή του Ολοκαυτώματος, Τζερόμ Μπρεντάρ, ο οποίος είχε επίσης συστήσει τον δικηγόρο του Ντεμιανιούκ, Μαρκ Ο'Κόννορ.[52] Η πρώτη μέρα της δίκης ανάκλησης πολιτογράφησης συνοδεύτηκε από διαμαρτυρία 150 Ουκρανο-Αμερικανών, οι οποίοι αποκάλεσαν τη δίκη «μία Σοβιετική δίκη σε ένα Αμερικανικό δικαστήριο» και έκαψαν μία Σοβιετική σημαία.[53] Ο Ντεμιανιούκ προσέλκυσε επίσης την υποστήριξη συντηρητικών πολιτικών προσωπικοτήτων όπως του Πατ Μπιουκάναν και του μέλους του κογκρέσου στο Οχάιο, Τζέιμς Τραφίκαντ.[54] Άλλοι, ιδιαίτερα οι Αμερικανοί Εβραίοι, ήταν εξοργισμένοι από την παρουσία του Ντεμιανιούκ στις Ηνωμένες Πολιτείες και υποστήριξαν έντονα την απέλασή του.[55] Ο συγγραφέας Λόρενς Ντάγκλας αποκάλεσε την υπόθεση «τη διαδικασία ανάκλησης πολιτογράφησης με τη μεγαλύτερη δημοσιότητα στην Αμερικανική ιστορία».[56]

Τον Οκτώβριο του 1983, το Ισραήλ εξέδωσε αίτημα έκδοσης για τον Ντεμιανιούκ ώστε να δικαστεί σε Ισραηλινό έδαφος υπό τον Νόμο (Τιμωρίας) των Ναζί και των Συνεργατών τους του 1950 για εγκλήματα που φέρονται να διαπράχθηκαν στην Τρεμπλίνκα.[57] Ο Ντεμιανιούκ άσκησε έφεση για την έκδοσή του με την υπόθεση να εκδικάζεται στις 8 Ιουλίου 1985. Οι δικηγόροι υπεράσπισης ισχυρίστηκαν πως τα στοιχεία εναντίον του Ντεμιανιούκ είχαν κατασκευαστεί από την KGB,[58] πως ο Ντεμιανιούκ δεν ήταν ποτέ στην Τρεμπλίνκα και πως το δικαστήριο δεν είχε την εξουσία να εξετάσει το αίτημα του Ισραήλ για απέλαση.[57] Το εφετείο βρήκε ως πιθανή αιτία το ότι ο Ντεμιανιούκ «διέπραξε δολοφονίες αμέτρητων κρατούμενων» και επέτρεψε να λάβει χώρα απέλασή του.[57] Το Ανώτατο Δικαστήριο των Ηνωμένων Πολιτειών απέρριψε ακρόαση της έφεσης του Ντεμιανιούκ στις 25 Φεβρουαρίου 1986, επιτρέποντας να προχωρήσει η διαδικασία της απέλασης.[59] Ο Ντεμιανιούκ απελάθηκε για το Ισραήλ στις 28 Φεβρουαρίου 1986.[60]

Δίκη στο Ισραήλ

Επεξεργασία

Η δίκη του Ντεμιανιούκ έλαβε χώρα στο Περιφερειακό Δικαστήριο της Ιερουσαλήμ μεταξύ 26 Νοεμβρίου 1986 και 18 Απριλίου 1988, με την έδρα να περιλαμβάνει τον δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου του Ισραήλ, Ντοβ Λεβίν και τους δικαστές του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Ιερουσαλήμ, Ζβι Ταλ και Ντάλια Ντόρνερ.[61] Η Εισαγγελία αντιμετώπισε τη δίκη ως διδακτική για το Ολοκαύτωμα όπως και την δίκη του Άντολφ Άιχμαν, η οποία είχε γίνει κάποια χρόνια πριν. Η δίκη του Ντεμιανιούκ ήταν η πρώτη δίκη στην ιστορία του Ισραήλ που καλύφθηκε τηλεοπτικά και μεταδιδόταν ζωντανά.[62] Παρά το ότι αρχικά είχε προσελκύσει μικρό ενδιαφέρον, με το που άρχισαν οι καταθέσεις των επιζησάντων η δίκη έγινε «εθνική εμμονή» και την παρακολουθούσαν σε ολόκληρο το Ισραήλ.[63]

Υπόθεση Εισαγγελίας

Επεξεργασία

Η ομάδα της Εισαγγελίας αποτελείτο από τον Εισαγγελέα του Ισραήλ Γιόνα Μπλάτμαν, τον επικεφαλής δικηγόρο Μάικλ Σέικντ από το Επαρχιακό Γραφείο της Ιερουσαλήμ και τους δικηγόρους Μάικλ Χόροβιτς και Ντένις Γούλντμαν από το Διεθνές Τμήμα της Κρατικής Εισαγγελίας.[64] Σύμφωνα με τους Εισαγγελείς, ο Ντεμιανιούκ είχε στρατολογηθεί από τον Σοβιετικό στρατό το 1940 και πολέμησε μέχρι τη στιγμή που πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς στρατιώτες στην Ανατολική Κριμαία τον Μάιο του 1942. Τον επόμενο μήνα μεταφέρθηκε σε ένα στρατόπεδο συγκέντρωσης αιχμαλώτων στην πόλη Χέουμ. Οι Εισαγγελείς ισχυρίστηκαν πως ο Ντεμιανιούκ συνεργάστηκε εθελοντικά με τους Γερμανούς και στάλθηκε στο στρατόπεδο του Τραβνίκι, όπου εκπαιδεύτηκε ως φρουρός αιχμαλώτων ως μέρος της επιχείρησης Ράινχαρντ. Ο κύριος ισχυρισμός ήταν πως τρεις πρώην αιχμάλωτοι ταυτοποίησαν τον Ντεμιανιούκ ως τον «Ιβάν τον Τρομερό» της Τρεμπλίνκα, ο οποίος λειτουργούσε τους κινητήρες που έστελναν τα αέρια στους θαλάμους αερίων.[2] Η Εισαγγελία ισχυρίστηκε πως ο Ντεμιανιούκ είχε αναφέρει το Σομπίμπουρ στην αίτησή του για μετανάστευση στις ΗΠΑ σε μία προσπάθεια να καλύψει την παρουσία του στην Τρεμπλίνκα.[65]

Η Εισαγγελία βάσισε μέρος αυτών των ισχυρισμών στην ταυτότητα που αναφέρεται ως «κάρτα Τραβνίκι». Επειδή η Σοβιετική Ένωση γενικά αρνιόταν να συνεργαστεί με την Ισραηλινή Εισαγγελία, αυτή η ταυτότητα αποκτήθηκε από την ΕΣΣΔ και παραχωρήθηκε στο Ισραήλ από τον Αμερικανό βιομήχανο Άρμαντ Χάμερ, στενό συνεργάτη αρκετών ηγετών του Κρεμλίνου, του οποίου η βοήθεια ζητήθηκε με προσωπική έκκληση του Ισραηλινού προέδρου, Σιμόν Πέρες.[66][67] Η υπεράσπιση ισχυρίστηκε πως η κάρτα πλαστογραφήθηκε από τις Σοβιετικές αρχές για να δυσφημίσει τον Ντεμιανιούκ.[68] Η κάρτα είχε πάνω τη φωτογραφία του Ντεμιανιούκ, την οποία ο ίδιος πιστοποίησε ως δική του φωτογραφία εκείνη την περίοδο. Η Εισαγγελία κάλεσε ειδικούς ως μάρτυρες για να καταθέσουν σχετικά με την αυθεντικότητα της κάρτας, συμπεριλαμβανομένων των υπογραφών που είχε πάνω από διάφορους αξιωματικούς Ναζί, του χαρτιού της και του μελανιού. Η υπεράσπιση χρησιμοποίησε κάποια στοιχεία που παραχωρήθηκαν από τους Σοβιετικούς για να υποστηρίξει την υπόθεσή της, τη στιγμή που είχε αποκαλέσει άλλα στοιχεία που παρείχαν οι Σοβιετικοί «πλαστά».[69]

Η Εισαγγελία βασίστηκε σε μεγάλο βαθμό στις καταθέσεις των επιζώντων του Ολοκαυτώματος για να αποδείξει πως ο Ντεμιανιούκ βρισκόταν στην Τρεμπλίνκα, πέντε από τους οποίους ανέβηκαν στο εδώλιο καταθέτοντας και στο δικαστήριο.[70][71] Τέσσερις από τους επιζώντες που είχαν ταυτοποιήσει τη φωτογραφία του Ντεμιανιούκ απεβίωσαν πριν ξεκινήσει η δίκη.[72] Η κατάθεση ενός εκ των τριών μαρτύρων, του Πίνας Επστέιν, είχε παραγραφεί κατά τη δίκη ανάκλησης πολιτογράφησης στις ΗΠΑ ως αναξιόπιστη,[71] ενώ ο μάρτυρας Γουστάβ Μπόρακς, κατά την κατάθεσή του στο δικαστήριο, έμοιαζε κάποιες στιγμές μπερδεμένος.[73] Ο πιο σημαντικός μάρτυρας ήταν ο Ελιγιάχου Ρόζενμπεργκ.[71] Όταν ρωτήθηκε από την Εισαγγελία αν αναγνωρίζει τον Ντεμιανιούκ, ο Ρόζενμπεργκ ζήτησε από τον Ντεμιανιούκ να βγάλει τα γυαλιά του «ώστε να μπορώ να βλέπω τα μάτια του». Ο Ρόζενμπεργκ πλησίασε τον κατηγορούμενο και κοίταξε προσεκτικά το πρόσωπό του. Όταν ο Ντεμιανιούκ του χαμογέλασε και του πρόσφερε το χέρι του, ο Ρόζενμπεργκ αναπήδησε προς τα πίσω και φώναξε «Grozny!», δηλαδή «τρομερός» στα πολωνικά και ρωσικά. «Ιβάν, το λέω αδίστακτα, χωρίς την παραμικρή σκιά αμφιβολίας. Είναι ο Ιβάν από την Τρεμπλίνκα, από τους θαλάμους αερίων, ο άντρας που κοιτάζω τώρα. Είδα τα μάτια του, είδα αυτά τα δολοφονικά μάτια» είπε ο Ρόζενμπεργκ στο δικαστήριο κοιτάζοντας τον Ντεμιανιούκ. Έπειτα απευθυνόμενος ευθέως στον Ντεμιανιούκ φώναξε: «Πώς τολμάς να μου προσφέρεις το χέρι σου, δολοφόνε! Αυτό είσαι!»[74] Αργότερα αποκαλύφθηκε πως στο παρελθόν, σε μία κατάθεση του 1947, ο Ρόζενμπεργκ είχε πει πως ο «Ιβάν ο Τρομερός» είχε σκοτωθεί το 1943 κατά τη διάρκεια μίας εξέγερσης των κρατουμένων.[75] Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο Ντεμιανιούκ ταυτοποιήθηκε και πάλι στη φωτογραφία που είχε παραχωρήσει ο Ότο Χορν, ένας πρώην Γερμανός SS φρουρός στην Τρεμπλίνκα.[69]

Άλλα αμφιλεγόμενα στοιχεία περιελάμβαναν τα τατουάζ του Ντεμιανιούκ. Ο Ντεμιανιούκ παραδέχτηκε πως το σημάδι που είχε κάτω από τη μασχάλη του ήταν ένα SS τατουάζ ομάδας αίματος, το οποίο αφαίρεσε μετά τον πόλεμο όπως έκαναν πολλοί SS άντρες, για να αποφύγουν τις με συνοπτικές διαδικασίες εκτελέσεις από τους Σοβιετικούς. Τα τατουάζ ομάδας αίματος γίνονταν από στρατιωτικούς γιατρούς και χρησιμοποιούνταν από το μάχιμο προσωπικό της Waffen-SS και των ξένων εθελοντών και νεοσύλλεκτών της, καθώς πολύ πιθανόν να χρειάζονταν ή να έδιναν αίμα μέσω μετάγγισης. Δεν υπάρχουν στοιχεία που να δείχνουν πως οι αιχμάλωτοι που εκπαιδεύονταν ως βοηθοί της αστυνομίας στο Τραβνίκι έπρεπε να φέρουν υποχρεωτικά αυτά τα τατουάζ, αν και αποτελούσε επιλογή για τους εθελοντές.[2]

Υπόθεση υπεράσπισης και κατάθεση του Ντεμιανιούκ

Επεξεργασία

Ο Ντεμιανιούκ εκπροσωπήθηκε αρχικά από τον Αμερικανό δικηγόρο Μαρκ Τζ. Ο'Κόννορ, αλλά ο Ντεμιανιούκ τον απέλυσε τον Ιούλιο του 1987, μόλις μία εβδομάδα πριν την προγραμματισμένη κατάθεση του Ντεμιανιούκ στη δική. Στη θέση του προσέλαβε τον Ισραηλινό δικηγόρο Γιόραμ Σέφτελ, τον οποίο είχε προσλάβει ο Ο'Κόννορ ως σύμβουλο. Ο Σέφτελ εστίασε την υπεράσπιση σε μεγάλο βαθμό στον ισχυρισμό πως η κάρτα Τραβνίκι του Ντεμιανιούκ είχε πλαστογραφηθεί από την KGB.[76] Το πιο σημαντικό, ο Σέφτελ κάλεσε ως μάρτυρα τον Δρ. Τζούλιους Γκραντ, ο οποίος είχε αποδείξει πως τα ημερολόγια του Χίτλερ ήταν πλαστά. Ο Γκραντ κατέθεσε πως τα έγγραφα είχαν πλαστογραφηθεί.[77] Κάλεσε επίσης ως μάρτυρα τον Ολλανδό ψυχολόγο Γουίλεμ Άλμπερτ Βάγκναρ, ο οποίος κατέθεσε για τα ελαττώματα της μεθόδου που ακολουθήθηκε με την οποία οι επιζήσαντες της Τρεμπλίνκα είχαν ταυτοποιήσει τον Ντεμιανιούκ ως τον Ιβάν τον Τρομερό.[78] Επιπρόσθετα, ο Σέφτελ ισχυρίστηκε πως η δίκη ήταν μία «δίκη σόου» και αναφέρθηκε σε αυτήν ως «the Demjanjuk affair», παραπέμποντας στο διάσημη αντισημιτική υπόθεση Ντρέιφους (the Dreyfus Affair).[79]

Ο Ντεμιανιούκ κατέθεσε κατά τη διάρκεια της δίκης πως φυλακίστηκε σε ένα στρατόπεδο στην πόλη Χέουμ μέχρι το 1944, οπόταν και μεταφέρθηκε σε ένα άλλο στρατόπεδο στην Αυστρία όπου παρέμεινε μέχρι τη στιγμή που έγινε μέλος μίας αντι-Σοβιετικής Ουκρανικής στρατιωτικής ομάδας. Ο Ντεμιανιούκ δεν είχε αναφέρει την Χέουμ στις αρχικές του καταθέσεις στις Ηνωμένες Πολιτείες και η πρώτη σχετική αναφορά έγινε κατά τη δίκη ανάκλησης πολιτογράφησης το 1981. Καθώς η Χέουμ αποτελούσε το άλλοθι του Ντεμιανιούκ, ρωτήθηκε για αυτή την παράλειψη κατά τη διάρκεια της δίκης τόσο από την Εισαγγελία, όσο και από τους δικαστές. Ο Ντεμιανιούκ κατηγόρησε για αυτή του την παράλειψη το τραύμα που υπέστη από την εμπειρία του ως αιχμάλωτος πολέμου και είπε πως απλά το είχε ξεχάσει.[80] Ο Ντεμιανιούκ αρνήθηκε επίσης το γεγονός πως γνώριζε να οδηγεί φορτηγό το 1943, παρά το ότι είχε δηλώσει το αντίθετο στην αίτησή του για βοήθεια προσφύγων το 1948· φέρεται πως ο Ντεμιανιούκ δεν είχε συμπληρώσει ο ίδιος τη φόρμα της αίτησης και πως ο άνθρωπος που το έκανε πιθανότατα δεν είχε καταλάβει τι του είπε. Η άρνηση του Ντεμιανιούκ σχετίζεται τόσο με την υποτιθέμενη εργασία του ως Ιβάν ο Τρομερός και οδηγός φορτηγού για τη μεταφορά των αερίων στους θαλάμους αερίων στην Τρεμπλίνκα, όσο και με το ότι οι SS ξεχώριζαν τους Ουκρανούς που ήταν έμπειροι οδηγοί φορτηγών ως άντρες Τραβνίκι.[81] Ο Ντεμιανιούκ άλλαξε επίσης την κατάθεσή του από τις προγενέστερες δίκες σχετικά με το γιατί δήλωσε το Σομπίμπουρ ως τόπο κατοικίας του, καθώς τώρα ισχυριζόταν πως ένας υπάλληλος της Υπηρεσίας Αρωγής των Ηνωμένων Εθνών τον συμβούλευσε να δηλώσει ένα μέρος της Πολωνίας ή της Τσεχοσλοβακίας ώστε να αποφύγει τον επαναπατρισμό στη Σοβιετική Ένωση κι ένας άλλος Σοβιετικός πρόσφυγας που περίμενε μαζί του, του πρότεινε να δηλώσει το Σομπίμπουρ. Ο Ντεμιανιούκ είπε χαρακτηριστικά: «Εντιμότατε, αν ήμουν πραγματικά σε εκείνο το τρομερό μέρος, θα ήμουν τόσο ηλίθιος ώστε να το πω;»[82]

Ο Ντεμιανιούκ ισχυρίστηκε επιπλέον πως το 1944 είχε στρατολογηθεί σε έναν αντι-Σοβιετικό Ρωσικό στρατιωτικό οργανισμό, τον Ρωσικό Απελευθερωτικό Στρατό (γνωστός και ως Στρατός Βλάσοφ) ο οποίος ιδρύθηκε από τη Ναζιστική Γερμανική κυβέρνηση, και ήταν μέλος του μέχρι την παράδοση της Ναζιστικής Γερμανίας στους Συμμάχους το 1945.[83]

Μετά τις δηλώσεις κλεισίματος, η υπεράσπιση υπέβαλε επίσης την κατάθεση του Ιγκνάτ Ντανιλσένκο, κατάθεση που είχε ληφθεί μέσω του νόμου περί ελευθερίας της πληροφόρησης των ΗΠΑ, αλλά δεν είχε διατεθεί νωρίτερα στην υπεράσπιση από το OSI. Ο Ντανιλσένκο ήταν πρώην φρουρός στο Σομπίμπουρ και είχε εκτοπιστεί από τη Σοβιετική Ένωση το 1979 κατόπιν αιτήματος του OSI. Ο Ντανιλσένκο ταυτοποίησε τον Ντεμιανιούκ από τρεις διαφορετικές φωτογραφίες ως έναν «έμπειρο και αξιόπιστο» φρουρό στο Σομπίμπουρ και πως είχε μεταφερθεί στο Φλόσενμπεργκ, όπου έλαβε και το SS ομάδας αίματος τατουάζ. Στην κατάθεσή του δεν ανέφερε την Τρεμπλίνκα.[73] Μέσω των υποστηρικτών των Βαλτικών μεταναστών που ζούσαν στην Ουάσινγκτον Π.Κ., η υποστήριξη ήταν επίσης σε θέση να αποκτήσει εσωτερικές σημειώσεις του OSI οι οποίες είχαν πεταχτεί στα σκουπίδια χωρίς να τεμαχιστούν, και έδειχναν πως ο Ότο Χορν είχε στην πραγματικότητα δυσκολευτεί να ταυτοποιήσει τον Ντεμιανιούκ και είχε παρακινηθεί να το κάνει.[73]

Ετυμηγορία και ακύρωσή της από Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ

Επεξεργασία

Στις 18 Απριλίου 1988, το Περιφερειακό Δικαστήριο της Ιερουσαλήμ βρήκε τον Ντεμιανιούκ «χωρίς δισταγμό και με απόλυτη πεποίθηση» ένοχο σε όλες τις κατηγορίες και πως ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός. Μία εβδομάδα αργότερα, τον καταδίκασε σε θάνατο δια απαγχονισμού[84] και κατά τη διάρκεια της διαδικασίας της έφεσης, ο Ντεμιανιούκ τοποθετήθηκε σε απομόνωση.[85] Ενώ βρισκόταν εκεί, ξυλουργοί είχαν ξεκινήσει να χτίζουν την κρεμάλα που θα χρησιμοποιείτο για την εκτέλεσή του, αν η έφεση απορριπτόταν, και ο Ντεμιανιούκ ήταν σε θέση να ακούει τις εργασίες κατασκευής από το κελί του.[86]

Στις 29 Ιουλίου 1993, μία πενταμελής επιτροπή δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου του Ισραήλ ακύρωσε στην έφεση την καταδικαστική πρωτόδικη απόφαση. Το Ανώτατο Δικαστήριο επικύρωσε τις αποφάσεις του κατώτερου δικαστηρίου σχετικά με την αυθεντικότητα της κάρτας Τραβνίκι και το ψέμα για το άλλοθι του Ντεμιανιούκ, αλλά έκρινε πως υπήρχε εύλογη αμφιβολία για το αν ο Ντεμιανιούκ ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός.[87] Οι δικαστές συμφώνησαν πως ο Ντεμιανιούκ είχε πιθανότατα υπηρετήσει ως Ναζί φρουρός (Wachmann) στο Τραβνίκι[85] και είχε σταλεί στο στρατόπεδο εξόντωσης στο Σομπίμπουρ και σε άλλα δύο στρατόπεδα. Αποδεικτικά στοιχεία που στήριζαν αυτόν τον ισχυρισμό συμπεριλάμβαναν μία ταυτότητα από το Τραβνίκι που έφερε τη φωτογραφία και προσωπικές πληροφορίες του Ντεμιανιούκ[85] – βρέθηκε σε Σοβιετικά αρχεία – επιπρόσθετα από Γερμανικά έγγραφα που ανέφεραν τον «Wachmann» Ντεμιανιούκ με την ημερομηνία και τον τόπο γέννησης.[88] Το Τραβνίκι πιστοποιητικό υπαινισσόταν επίσης πως ο Ντεμιανιούκ είχε υπηρετήσει στο Σομπίμπουρ, όπως έκαναν και οι Γερμανικές διαταγές προς το τμήμα του στο Τραβνίκι τον Μάρτιο του 1943, που τον τοποθετούσαν στην περιοχή.[85] Το δικαστήριο αρνήθηκε να τον κρίνει ένοχο σε αυτή τη βάση επειδή η Εισαγγελία είχε χτίσει ολόκληρη την υπόθεσή της γύρω από την ταυτότητα του Ντεμιανιούκ ως Ιβάν ο Τρομερός και δεν δόθηκε στον Ντεμιανιούκ η ευκαιρία να αμυνθεί στις κατηγορίες πως ήταν φρουρός στο Σομπίμπουρ.[89]

Η απόφαση των δικαστών πως ο Ντεμιανιούκ δεν ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός βασίστηκε στις γραπτές δηλώσεις 37 πρώην φρουρών της Τρεμπλίνκα, οι οποίοι ταυτοποιούσαν τον Ιβάν τον Τρομερό με το όνομα «Ιβάν Μαρσένκο».[85] Οι καταθέσεις των πρώην φρουρών πάρθηκαν μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο από τους Σοβιετικούς, οι οποίοι άσκησαν διώξεις έναντι πολιτών της ΕΣΣΔ που είχαν βοηθήσει τους Ναζί κατά τη διάρκεια του πολέμου. Οι περισσότεροι φρουροί εκτελέστηκαν από τους Σοβιετικούς μετά τον πόλεμο[90] και οι γραπτές τους καταθέσεις έφτασαν στα χέρια των Ισραηλινών αρχών το 1991, οπότε και διαλύθηκε η Σοβιετική Ένωση.[91] Κεντρικό σημείο σε αυτά τα νέα στοιχεία ήταν μία φωτογραφία του Ιβάν του Τρομερού και μία περιγραφή του που δεν ταίριαζε στην εμφάνιση που είχε ο Ντεμιανιούκ το 1942. Οι καταθέσεις 21 φρουρών που δικάστηκαν στη Σοβιετική Ένωση για εγκλήματα πολέμου έδωσαν λεπτομέρειες που διαφοροποιούσαν τον Ντεμιανιούκ από τον Ιβάν τον Τρομερό και πιο συγκεκριμένα, πως το επίθετο του Ιβάν του Τρομερού ήταν Μαρσένκο κι όχι Ντεμιανιούκ.[92] Ένας από αυτούς περιέγραψε τον Ιβάν τον Τρομερό ως έναν άντρα με καστανά μαλλιά, καστανά μελί μάτια, τετράγωνο πρόσωπο και με μια μεγάλη ουλή χαμηλά στον λαιμό του. Ο Ντεμιανιούκ ήταν ξανθός με γκρι-μπλε μάτια, στρογγυλό πρόσωπο και δεν είχε καμία ουλή σαν αυτή που περιγραφόταν. Αμερικανοί αξιωματούχοι είχαν εις γνώσιν τους, χωρίς να ενημερώσουν τους δικηγόρους του Ντεμιανιούκ, τις καταθέσεις δύο εκ των Γερμανών φρουρών.[91] Ωστόσο, οι Ισραηλινοί δικαστές σημείωσαν πως το 1951 ο Ντεμιανιούκ είχε δηλώσει λανθασμένα στην αίτησή του για αμερικανική βίζα το πατρικό όνομα της μητέρας του ως «Μαρσένκο».[85] Ο Ντεμιανιούκ είπε πως απλά έγραψε ένα κοινό Ουκρανικό επίθετο αφού είχε ξεχάσει το πραγματικό πατρικό όνομα (Ταμπάσικ) της μητέρας του.[91][93]

Μετά την αθώωση

Επεξεργασία

Η αθώωση του Ντεμιανιούκ αντιμετωπίστηκε με οργή στο Ισραήλ, οργή που συμπεριλάμβανε και απειλές κατά τη ζωή των δικαστών.[94] Ο Σίμον Βίζενταλ, μία εικονική φιγούρα που συνδέθηκε με την καταδίωξη των Ναζί, αρχικά πίστευε στην ενοχή του Ντεμιανιούκ αλλά μετά την αθώωσή του από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ισραήλ είπε πως κι εκείνος θα τον αθώωνε δεδομένου των νέων στοιχείων.[95] Στην Ουκρανία, ο Ντεμιανιούκ θεωρήθηκε εθνικός ήρωας και έλαβε προσωπική πρόσκληση από τον τότε πρόεδρο, Λεονίντ Κραβτσούκ, να επιστρέψει στη χώρα.[96]

Μετά την αθώωση του Ντεμιανιούκ, ο Ισραηλινός Γενικός Εισαγγελέας αποφάσισε να τον απελευθερώσει αντί να του ασκήσει δίωξη για εγκλήματα που διέπραξε στο Σομπίμπουρ. Ως συνέπεια, δημιουργήθηκαν δέκα αιτήσεις ενάντια στην απόφαση με αποδέκτη το Ανώτατο Δικαστήριο. Στις 18 Αυγούστου 1993, το δικαστήριο απέρριψε αυτές τις αιτήσεις για τους εξής λόγους:[97]

  1. θα παραβιαζόταν η αρχή του «διπλού κινδύνου»,[γ]
  2. οι νέες κατηγορίες θα ήταν παράλογες δεδομένου της σοβαρότητας των κατηγοριών από τις οποίες είχε ήδη αθωωθεί,
  3. μία καταδίκη για τις νέες κατηγορίες δε θα ήταν πιθανή και
  4. ο Ντεμιανιούκ είχε εκδοθεί από τις Ηνωμένες Πολιτείες για να δικαστεί ειδικά για αδικήματα που αποδίδονταν στον Ιβάν τον Τρομερό της Τρεμπλίνκα και όχι για κάποιες άλλες εναλλακτικές κατηγορίες.

Κατά τη διάρκεια της δίκης, η Εισαγγελία ισχυρίστηκε πως ο Ντεμιανιούκ θα έπρεπε να δικαστεί για εγκλήματα στο Σομπίμπουρ, ωστόσο, ο Δικαστής Άαρον Μπάρακ δεν πείστηκε λέγοντας: «Δεν γνωρίζουμε τίποτα για εκείνον στο Σομπίμπουρ».[99]

Ο Ντεμιανιούκ απελευθερώθηκε για να επιστρέψει στις Ηνωμένες Πολιτείες. Η επιστροφή του αντιμετωπίστηκε με διαμαρτυρίες και αντι-διαμαρτυρίες, με μέλη της Κου-Κλουξ-Κλαν να συμπεριλαμβάνονται στους υποστηρικτές του.[100] Ακόμα και πριν την αθώωσή του από το Ισραηλινό Ανώτατο Δικαστήριο, το Εφετείο Έκτου Κύκλου είχε ανοίξει έρευνα για το αν το OSI είχε αποκρύψει στοιχεία από την υπεράσπιση του Ντεμιανιούκ. Η έρευνα έδειξε πως το OSI είχε αγνοήσει στοιχεία που υποδείκνυαν πως ο Ντεμιανιούκ δεν ήταν ο Ιβάν ο Τρομερός, αποκαλύπτοντας ένα εσωτερικό υπόμνημα που αμφισβητούσε την υπόθεση εναντίον του.[101] Μετά την αθώωση του Ντεμιανιούκ στο Ισραήλ, η επιτροπή των δικαστών του Εφετείου αποφάνθηκε κατά του OSI για απάτη στο δικαστήριο και αδυναμία να παράσχει απαλλακτικά στοιχεία στην υπεράσπιση του Ντεμιανιούκ.[102]

Δεύτερη απώλεια αμερικανικής υπηκοότητας και έκδοση στη Γερμανία

Επεξεργασία
 
Σομπίμπουρ «Μονοπάτι προς τον θάνατο» (2007)

Στις 20 Φεβρουαρίου 1998, ο Δικαστής Πολ Ματία του Περιφερειακού Δικαστηρίου των ΗΠΑ για της Βόρειας Περιφέρειας του Οχάιο, ακύρωσε την ανάκληση πολιτογράφησης του Ντεμιανιούκ «με επιφύλαξη», κάτι που σήμαινε πως το OSI μπορούσε να επιδιώξει την εκ νέου ανάκληση πολιτογράφησης του Ντεμιανιούκ.[103] Το OSI συνέχισε να ερευνά τον Ντεμιανιούκ, βασιζόμενο αποκλειστικά σε αποδεικτικά έγγραφα παρά σε αυτόπτες μάρτυρες.[19] Αυτά τα έγγραφα βρέθηκαν στα πρώην Σοβιετικά αρχεία της Μόσχας και της Λιθουανίας και τοποθετούσαν τον Ντεμιανιούκ στο Σομπίμπουρ στις 26 Μαρτίου 1943, στο Φλόσενμπεργκ την 1 Οκτωβρίου 1943 και στο Μαϊντάνεκ από τον Νοέμβριο του 1942 μέχρι αρχές Μαρτίου του 1943. Αποκαλύφθηκαν επίσης διοικητικά έγγραφα από το Φλόσενμπεργκ στα οποία γινόταν αναφορά του ονόματος του Ντεμιανιούκ και ο αριθμός της κάρτας Τραβνίκι.[2] Στις 19 Μαΐου 1999, το Υπουργείο Δικαιοσύνης των Ηνωμένων Πολιτειών υπέβαλε καταγγελία εναντίον του Ντεμιανιούκ ζητώντας την ανάκληση της πολιτογράφησής του.[104] Στην καταγγελία υπήρχε ο ισχυρισμός πως ο Ντεμιανιούκ είχε υπηρετήσει ως φρουρός στα στρατόπεδα συγκέντρωσης του Σομπίμπουρ και του Μαϊντάνεκ και ως μέλος ενός SS τάγματος θανάτου στο Φλόσενμπεργκ.[2] Η καταγγελία βασίστηκε σε στοιχεία που συλλέχθηκαν από τους ιστορικούς Τσαρλς Γ. Σίντνορ Τζούνιορ και Τοντ Χιούμπνερ, οι οποίοι συνέκριναν την κάρτα Τραβνίκι του Ντεμιανιούκ με 40 άλλες γνωστές κάρτες και διαπίστωσαν πως τα ζητήματα στην κάρτα που πυροδότησαν υποψίες απάτης ήταν στην πραγματικότητα τυπικά της κακής τήρησης αρχείων στο Τραβνίκι.[105]

Τον Φεβρουάριο του 2002, ο Δικαστής Ματία ανακάλεσε την αμερικανική υπηκοότητα του Ντεμιανιούκ.[29] Ο Ματία έκρινε πως ο Ντεμιανιούκ δεν είχε προσκομίσει αξιόπιστες αποδείξεις για το πού βρισκόταν κατά τη διάρκεια του πολέμου και πως το Υπουργείο Δικαιοσύνης είχε αποδείξει την καταγγελία που υπέβαλε εναντίον του. Ο Ντεμιανιούκ άσκησε έφεση στο Εφετείο Έκτου Κύκλου, το οποίο στις 30 Απριλίου 2004 έκρινε πως μπορούσε να αφαιρεθεί και πάλι η αμερικανική υπηκοότητα του Ντεμιανιούκ, επειδή το Υπουργείο Δικαιοσύνης είχε παρουσιάσει «καθαρά, κατηγορηματικά και πειστικά στοιχεία» για την υπηρεσία του Ντεμιανιούκ στα στρατόπεδα εξόντωσης των Ναζί.[106] Τον Νοέμβριο του 2004, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αρνήθηκε να ακούσει την έφεσή του.[107]

Στις 28 Δεκεμβρίου 2005, ένας δικαστής μετανάστευσης διέταξε την απέλαση του Ντεμιανιούκ στη Γερμανία, στην Πολωνία ή στην Ουκρανία. Σε μία προσπάθεια να αποφύγει την απέλαση, ο Ντεμιανιούκ ζήτησε προστασία υπό τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών κατά των Βασανιστηρίων ισχυριζόμενος πως αν απελαθεί στην Ουκρανία, θα μπορούσε να διωχθεί και να βασανιστεί. Ο επικεφαλής της μετανάστευσης, Δικαστής Μάικλ Κρίπι, έκρινε πως δεν υπήρχαν στοιχεία που τεκμηρίωναν τον ισχυρισμό του Ντεμιανιούκ για πιθανή κακομεταχείριση αν επέστρεφε στην Ουκρανία.[108] Στις 22 Δεκεμβρίου 2006, το Διοικητικό Εφετείο Μετανάστευσης (BIA) επικύρωσε την απόφαση της απέλασης.[109] Στις 30 Ιανουαρίου 2008, το Εφετείο Έκτου Κύκλου αρνήθηκε το αίτημα του Ντεμιανιούκ για αναθεώρηση. Στις 19 Μαΐου 2008, το Ανώτατο Δικαστήριο αρνήθηκε επίσης το αίτημα του Ντεμιανιούκ για certiorari,[δ] απορρίπτοντας την υπόθεσή του κατά της απόφασης για απέλαση.[110][111] Η άρνηση του Ανωτάτου Δικαστηρίου για αναθεώρηση σήμαινε πως η απόφαση της απέλασης ήταν τελεσίδικη και δεν μπορούσε να ασκηθεί άλλη έφεση.

Στις 19 Ιουνίου 2008, ένα μήνα μετά την άρνηση του Ανώτατου Δικαστηρίου να εξετάσει την υπόθεση του Ντεμιανιούκ, η Γερμανία ανακοίνωσε πως θα επιζητούσε την έκδοση του Ντεμιανιούκ στη Γερμανία. Η καταγγελία συντάχθηκε από το γερμανικό Κεντρικό Γραφείο Διερεύνησης Εθνικών Σοσιαλιστικών Εγκλημάτων.[112] Στις 10 Νοεμβρίου 2008, ο Γερμανός ομοσπονδιακός εισαγγελέας Κερτ Σχριμ ως επικεφαλής, διέταξε η καταγγελία για έκδοση του Ντεμιανιούκ να γίνει από το Μόναχο από τη στιγμή που ο Ντεμιάνιουκ ζούσε στο παρελθόν εκεί. Στις 9 Δεκεμβρίου 2008, το Γερμανικό Ομοσπονδιακό Δικαστήριο ανακήρυξε πως ο Ντεμιανιούκ θα μπορούσε να δικαστεί για τον ρόλο του στο Ολοκαύτωμα.[113] Περίπου τρεις μήνες αργότερα, στις 11 Μαρτίου 2009, ο Ντεμιανιούκ κατηγορήθηκε με περισσότερες από 29.000 κατηγορίες για συνεργία σε φόνο Εβραίων κρατούμενων στο στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπίμπουρ.[114] Το Υπουργείο Εξωτερικών της Γερμανίας ανακοίνωσε στις 2 Απριλίου 2009 πως ο Ντεμιανιούκ θα μεταφερόταν στη Γερμανία την επόμενη εβδομάδα[115] και πως η δίκη του θα ξεκινούσε στις 30 Νοεμβρίου 2009.[116]

Στις 2 Απριλίου 2009, ο Ντεμιανιούκ κατέθεσε πρόταση στο δικαστήριο μετανάστευσης στη Βιρτζίνια, με την οποία επεδίωξε να ξανανοίξει το θέμα της απόφασης απέλασής του. Η απόφαση αυτή είχε αρχικά εκδοθεί το 2005 από ένα δικαστήριο μετανάστευσης, έγινε αποδεκτή από το BIA στα τέλη του 2006[109] κι υποστηρίχθηκε περαιτέρω από το Εφετείο Έκτου Κύκλου. Έπειτα από τις δύο αυτές εφέσεις, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, όπως σημειώθηκε και παραπάνω, αρνήθηκε να προχωρήσει σε οποιαδήποτε αναθεώρηση.[110] Στις 3 Απριλίου 2009, ο Αμερικανός Δικαστής Μετανάστευσης Γουέιν Ίσκρα ανέστειλε προσωρινά την απέλαση του Ντεμιανιούκ,[117] αλλά άλλαξε την απόφασή του τρεις μέρες αργότερα, στις 6 Απριλίου.[118] Όπως επεσήμανε η κυβέρνηση, μία πρόταση για να ξανανοίξει, όπως η πρόταση του Ντεμιανιούκ, θα έπρεπε να υποβληθεί στο BIA στην Ουάσινγκτον Π.Κ. και όχι σε ένα δικαστήριο μετανάστευσης. Επομένως, η έκδοση παραμονής από το δικαστήριο μετανάστευσης ήταν ανάρμοστη, καθώς το δικαστήριο δεν είχε δικαιοδοσία επί του θέματος. Έτσι, ο Ντεμιανιούκ υπέβαλε εκ νέου την πρόταση του, μαζί με αίτηση για συνοδευτική διαμονή, στο BIA.[119][120] Στις 10 Απριλίου, το BIA έκρινε πως υπήρχε «μικρή πιθανότητα επιτυχίας η εν αναμονή πρόταση [του Ντεμιανιούκ] να ξανανοίξει την υπόθεση» κι επομένως απέρριψε την πρότασή του. Αυτό εξάλειψε τυχόν εμπόδια που είχαν οι ομοσπονδιακοί πράκτορες για εφαρμογή της απόφασης για την απέλασή του στη Γερμανία.[120]

Στις 14 Απριλίου 2009, οι πράκτορες μετανάστευσης παρέλαβαν τον Ντεμιανιούκ από το σπίτι του στα πλαίσια της προετοιμασίας για απέλαση.[121] Την ίδια μέρα, ο γιος του Ντεμιανιούκ υπέβαλε αίτηση στο Εφετείο Έκτου Κύκλου ζητώντας την ανάκληση της απέλασης,[121] η οποία μετέπειτα εγκρίθηκε.[122] Η κυβέρνηση υποστήριξε πως το Εφετείο δεν είχε δικαιοδοσία να αναθεωρήσει την απόφαση του BIA, το οποίο είχε απορρίψει την παραμονή του Ντεμιανιούκ στη χώρα.[123] Αργότερα, ο Ντεμιανιούκ κέρδισε μία τελευταίας στιγμής αναστολή της απέλασης, λίγο μετά τη μεταφορά του από Αμερικανούς πράκτορες μετανάστευσης με αναπηρικό καροτσάκι από το σπίτι του για να σταλεί και να δικαστεί στη Γερμανία. Το BIA απέρριψε για ακόμα μία φορά το αίτημα του Ντεμιανιούκ να ξανανοίξει η υπόθεση απέλασής του και την 1η Μαΐου 2009, το Εφετείο Έκτου Κύκλου έκανε άρση της προκαταρκτικής απόφασης διαμονής που είχε επιβάλει κατά της απέλασης του Ντεμιανιούκ.[124] Στις 7 Μαΐου 2009, το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ, μέσω του Δικαστή Τζον Πολ Στίβενς, αρνήθηκε να εξετάσει αναθεώρηση της υπόθεσης του Ντεμιανιούκ, απαγορεύοντας έτσι περαιτέρω αναστολή της απέλασής του.[125] Σε μια προσπάθειά του να μπλοκάρει τη συμφωνία της Γερμανικής κυβέρνησης να τον αποδεχτεί από τις ΗΠΑ, ο Ντεμιανιούκ μήνυσε τη Γερμανία στις 30 Απριλίου 2009.[126] Στις 6 Μαΐου, το Γερμανικό Διοικητικό Δικαστήριο απέρριψε τον ισχυρισμό του Ντεμιανιούκ.[127]

Στις 11 Μαΐου 2009, ο Ντεμιανιούκ απελάθηκε για τη Γερμανία κι έφτασε στο Μόναχο την επόμενη μέρα. Κατά την άφιξή του, συνελήφθη και στάλθηκε στη φυλακή Stadelheim του Μονάχου.[128]

Δίκη στη Γερμανία

Επεξεργασία

Στις 3 Ιουλίου 2009, η Εισαγγελία θεώρησε πως ο Ντεμιανιούκ ήταν σε θέση να δικαστεί και, στις 13 Ιουλίου, του επεβλήθησαν 27,900 κατηγορίες για συνεργία σε φόνο για την περίοδο που υπηρέτησε ως φρουρός στο Σομπίμπουρ.[129] Ο Ντεμιανιούκ δικάστηκε χωρίς να υπάρχει κάποια σύνδεση με συγκεκριμένη δολοφονία ή αγριότητα, αλλά περισσότερο στη θεωρία πως ως φρουρός στο Σομπίμπουρ ήταν per se ένοχος για φόνο, μία καινοτομία του Γερμανικού δικαστικού συστήματος η οποία θεωρήθηκε ρίσκο για την Εισαγγελία.[130] Περίπου 35 ενάγοντες έγιναν δεκτοί για να καταθέσουν, συμπεριλαμβανομένων τεσσάρων επιζώντων από το στρατόπεδο εξόντωσης του Σομπίμπουρ και 26 συγγενών θυμάτων.[131] Το κατηγορητήριο δεν ανέφερε σχεδόν καθόλου την υπηρεσία του Ντεμιανιούκ στο Μαϊντάνεκ ή στο Φλόσενμπεργκ, καθώς αυτά δεν ήταν στρατόπεδα εξόντωσης.[132]

Ο Εισαγγελέας του Μονάχου, Άντον Βίνγκλερ, είπε πως οι γιατροί περιόρισαν τον χρόνο που θα μπορούσε ο Ντεμιανιούκ να είναι παρών στο δικαστήριο στις δύο συνεδρίες των 90 λεπτών η καθεμία την ημέρα.[133] Η δίκη του Ντεμιανιούκ, η οποία αναμενόταν να κρατήσει αρκετούς μήνες, ξεκίνησε στο Μόναχο στις 30 Νοεμβρίου 2009.[134] Ο Ντεμιανιούκ έφτασε στη δικαστική αίθουσα σε αναπηρικό καροτσάκι, το οποίο έσπρωχνε ένας Γερμανός αστυνομικός.[135] Ο Ντεμιανιούκ εκπροσωπήθηκε από τους Γερμανούς δικηγόρους Ούλριχ Μπους και Γκούντερ Μάουλ. Η υπεράσπιση υποστήριξε πως ο Ντεμιανιούκ δεν ήταν ποτέ φρουρός, αλλά κι αν ήταν, ήταν επειδή δεν είχε άλλη επιλογή.[136] Ο Μπους υποστήριξε επίσης πως το Γερμανικό δικαστικό σύστημα ήταν προκατειλημμένο απέναντι στον πελάτη του και ως εκ τούτου, η δίκη ήταν παράνομη,[137] ενώ παραβίαζε και την αρχή του «διπλού κινδύνου»[γ] λόγω της προηγούμενης δίκης που έλαβε χώρα στο Ισραήλ.[138] Λόγω των μεγάλων παύσεων μεταξύ των ημερομηνιών της δίκης αλλά και διακοπών που πρέκυπταν λόγω φερόμενων προβλημάτων υγείας του κατηγορουμένου και της χρήσης πολλών νομικών προτάσεων από τον δικηγόρο υπεράσπισης, η δίκη διήρκησε δεκαοχτώ μήνες.[139]

Στις 14 Απριλίου 2010, ο Άντον Νταλμέγιερ, ένας ειδικός μάρτυρας, κατέθεσε πως η στοιχειοθέτηση και ο γραφικός χαρακτήρας μίας ταυτότητας που χρησιμοποιήθηκε ως βασικό αποδεικτικό στοιχείο, ταίριαζε με αυτά άλλων τεσσάρων ταυτοτήτων που πιστεύεται πως είχαν εκδοθεί στο SS στρατόπεδο εκπαίδευσης στο Τραβνίκι. Ο δικηγόρος του Ντεμιανιούκ ισχυρίστηκε πως όλες οι ταυτότητες θα μπορούσαν να είναι πλαστογραφημένες και πως δεν υπήρχε νόημα να γίνεται σύγκριση.[140] Η Εισαγγελία παρουσίασε στοιχεία όπου έγγραφα έδειχναν πως ένας άντρας με το όνομα Ντεμιανιούκ είχε λάβει εντολές από Ναζί να μεταβεί στο Σομπίμπουρ για να υπηρετήσει ως φρουρός, ενώ άλλα έγγραφα έδειχναν πως ο Ντεμιανιούκ είχε όντως υπηρετήσει εκεί ως φρουρός.[141] Η υπεράσπιση ισχυρίστηκε πως αυτά τα έγγραφα ήταν πλαστά από τους Σοβιετικούς.[141]

Ως μέρος της υπόθεσης της Εισαγγελίας, ο ιστορικός Δρ. Ντίτερ Ποχλ από το Πανεπιστήμιο του Κλάγκενφουρτ, κατέθεσε πως το Σομπίμπουρ ήταν ένα στρατόπεδο θανάτου όπου ο μόνος σκοπός της ύπαρξής του ήταν το να σκοτώνει Εβραίους και πως όλοι οι Τραβνίκι άντρες εκεί ήταν γενικών καθηκόντων κι εμπλέκονταν στη φύλαξη των κρατουμένων. Ως εκ τούτου, αν ο Ντεμιανιούκ ήταν ένας Τραβνίκι άντρας στο Σομπίμπουρ, τότε εμπλεκόταν στην αποστολή κρατουμένων προς τον θάνατό τους και ήταν συνεργός σε φόνο.[142] Η Εισαγγελία ισχυρίστηκε επιπλέον, με βάση την κατάθεση του Ποχλ, πως οι επιλογές που είχε ο Ντεμιανιούκ όταν πιάστηκε αιχμάλωτος από τους Γερμανούς ήταν ή φρουρός καθήκοντος ή καταναγκαστική εργασία, όχι θάνατος. Οι Τραβνίκι φρουροί αποτελούσαν μία προνομιούχα ομάδα που έπαιξε σημαντικό ρόλο στο Ολοκαύτωμα και η αποτυχία του Ντεμιανιούκ να λιποτακτήσει, κάτι που αρκετοί Τραβνίκι φρουροί έκαναν, έδειχνε πως βρισκόταν εκεί εθελοντικά.[143]

Στις 24 Φεβρουαρίου 2010, ένας μάρτυρας κατηγορίας, ο Άλεξ Ναγκόρνι, ο οποίος συμφώνησε να υπηρετήσει τους Ναζί μετά την αιχμαλωσία του, κατέθεσε πως γνώριζε τον Ντεμιανιούκ από την περίοδο που υπηρετούσε ως φρουρός. Ωστόσο, όταν του ζητήθηκε να ταυτοποιήσει τον Ντεμιανιούκ μέσα στη δικαστική αίθουσα, δεν ήταν σε θέση να το κάνει δηλώνοντας: «Σίγουρα δεν είναι αυτός - καμία ομοιότητα».[144] Καθώς ο Ναγκόρνι είχε προηγουμένως ταυτοποιήσει τον Ντεμιανιούκ από τη φωτογραφία της αίτησής του για αμερικανική βίζα, η αδυναμία του να τον αναγνωρίσει στη δικαστική αίθουσα θεωρήθηκε άνευ σημασίας.[145]

Ο Ντεμιανιούκ αρνήθηκε να καταθέσει ή να κάνει μία τελική δήλωση κατά τη διάρκεια της δίκης.[146] Ωστόσο, παρέδωσε στο δικαστήριο τρεις γραπτές διακηρύξεις όπου ισχυριζόταν πως η δίωξή του προκλήθηκε από συνωμοσία μεταξύ του OSI, του Παγκόσμιου Εβραϊκού Κογκρέσου και του Κέντρου Σίμον Βίζενταλ, ενώ συνέχισε να ισχυρίζεται πως η KGB είχε πλαστογραφήσει τα έγγραφα που χρησιμοποιήθηκαν εναντίον του στη δίκη. Στην τρίτη του διακήρυξη, ο Ντεμιανιούκ απαίτησε την πρόσβαση σε ένα μυστικό φάκελο της KGB με το νούμερο 1627 και κήρυξε απεργία πείνας μέχρι να τον πάρει.[147]

Στις 15 Ιανουαρίου 2011, η Ισπανία ζήτησε να εκδοθεί Ευρωπαϊκό ένταλμα σύλληψης για τα εγκλήματα πολέμου των Ναζί έναντι των Ισπανών, αλλά το αίτημα απορρίφθηκε λόγω έλλειψης στοιχείων.[148]

Στις 12 Μαΐου 2001 και σε ηλικία 91 ετών, ο Ντεμιανιούκ κρίθηκε ένοχος ως συνεργός στον φόνο 27,900 Εβραίων που έλαβαν χώρα στο Σομπίμπουρ και καταδικάστηκε σε πέντε χρόνια φυλάκιση, με τα δύο από αυτά να έχουν ήδη εκτιθεί.[149][150][151][152] Ο Προεδρεύων Δικαστής Ραλφ Αλτ, εν αναμονή της έφεσης, διέταξε την απελευθέρωση του Ντεμιανιούκ καθώς δε φαινόταν να ενδέχεται κίνδυνος να διαφύγει. Αυτή ήταν η πρώτη φορά που κάποιος καταδικάστηκε αποκλειστικά με βάση για το ότι είχε υπηρετήσει ως φρουρός στρατοπέδου, χωρίς να υπάρχουν στοιχεία πως είχε εμπλακεί στον θάνατο κάποιου συγκεκριμένου κρατούμενου.[153][154] Ορισμένοι διαμαρτυρήθηκαν για αυτή του την απελευθέρωση, συμπεριλαμβανομένου του Εφραίμ Ζουρόφ από το Κέντρο Σίμον Βίζενταλ.[154]

Θάνατος και μετά θάνατον προσπάθειες ανάκτησης Αμερικανικής υπηκοότητας

Επεξεργασία

Ο Τζον Ντεμιανιούκ πέθανε σε γηροκομείο στον δήμο Μπαντ Φίλνμπαχ στη Γερμανία στις 17 Μαρτίου 2012 σε ηλικία 91 ετών.[155] Τη στιγμή του θανάτου του, η ακρόαση για την έφεσή του δεν είχε ακόμα λάβει χώρα κι ως εκ τούτου, με βάση τον γερμανικό νόμο, ο Ντεμιανιούκ θεωρείται ακόμα αθώος.[156]

Μετά τον θάνατό του, οι συγγενείς του ζήτησαν να ταφεί στις Ηνωμένες Πολιτείες όπου ζούσε πριν απελαθεί στη Γερμανία. Εβραϊκοί οργανισμοί αντιτέθηκαν σε αυτό με τον ισχυρισμό πως ο τόπος ταφής του θα γινόταν κέντρο δράσης για νεο-Ναζί.[157] Στις 31 Μαρτίου 2012, δημοσιεύτηκε πως ο Τζον Ντεμιανιούκ είχε ταφεί σε μυστική τοποθεσία στις Ηνωμένες Πολιτείες, σήμερα γνωστό πως βρίσκεται στο ουκρανικό τμήμα του νεκροταφείου του Μπρούκλιν Χάιτς στην πόλη Πάρμα του Οχάιο.[158]

Στις 12 Απριλίου 2012, οι δικηγόροι του Ντεμιανιούκ υπέβαλαν αγωγή για να αποκατασταθεί μετά θάνατον η αμερικανική του υπηκοότητα.[159] Στις 28 Ιουνίου 2012, το έκτο Εφετείο στο Σινσινάτι έκρινε πως ο Ντεμιανιούκ δεν μπορούσε να ανακτήσει μετά θάνατον την υπηκοότητά του.[160][161] Στις 11 Σεπτεμβρίου 2012, το δικαστήριο αρνήθηκε en banc[ε] το αίτημα του Ντεμιανιούκ να υπάρξει εκ νέου έφεση.[162]

Στις αρχές Ιουνίου του 2012, ο δικηγόρος του Ντεμιανιούκ, Ούλριχ Μπους, υπέβαλε καταγγελία μέσω της Εισαγγελίας της Βαβαρίας, ισχυριζόμενος πως το παυσίπονο φάρμακο Novalgin (γνωστό ως μεταμιζόλη ή διπυρόνη στις ΗΠΑ) που είχε χορηγηθεί στον Ντεμιανιούκ, βοήθησε στο να οδηγηθεί στον θάνατο.[163] Η έρευνα έκλεισε τον Νοέμβριο του 2012 όταν δεν προέκυψαν στοιχεία που να στηρίζουν αυτούς τους ισχυρισμούς.[164]

Επακόλουθα

Επεξεργασία

Η ταινία Το μουσικό κουτί (1989) σε σκηνοθεσία του Κώστα Γαβρά, είναι εν μέρη βασισμένη στην υπόθεση Ντεμιανιούκ.[165] Ο συγγραφέας Φίλιπ Ροθ, ο οποίος παρακολούθησε για λίγο τη δίκη του Ντεμιανιούκ στο Ισραήλ, απεικονίζει μία φανταστική εκδοχή εκείνου και της δίκης του στο μυθιστόρημα Operation Shylock (1993).[166]

Το 2019, το Netflix κυκλοφόρησε ένα ντοκιμαντέρ των Ισραηλινών σκηνοθετών Ντάνιελ Σιβάν και Γιόσι Μπλοτς με τίτλο The Devil Next Door, το οποίο επικεντρώνεται στη δίκη του Ντεμιανιούκ στο Ισραήλ.[167]

Μεταγενέστερες διώξεις φρουρών ναζιστικών στρατοπέδων εξόντωσης στη Γερμανία

Επεξεργασία

Η καταδίκη του Ντεμιανιούκ για συνεργία σε φόνο αποκλειστικά με βάση το ότι ήταν φρουρός σε στρατόπεδο εξόντωσης, έθεσε ένα νέο νομικό προηγούμενο στη Γερμανία.[153] Πριν τη δίκη του Ντεμιανιούκ, η απαίτηση από τους Εισαγγελείς να υπάρχει μία συγκεκριμένη πράξη φόνου για να διώξουν φρουρούς είχε ως αποτέλεσμα ένα πολύ χαμηλό ποσοστών καταδικών έναντι των φρουρών στα στρατόπεδα θανάτου.[168] Ωστόσο, μετά την καταδίκη του Ντεμιανιούκ, η Γερμανία ξεκίνησε επιθετικά τη δίωξη πρώην φρουρών στρατοπέδων θανάτου. Το 2015, ο πρώην φρουρός του Άουσβιτς, Όσκαρ Γκρένιγκ, καταδικάστηκε με το ίδιο νομικό επιχείρημα με τον Ντεμιανιούκ. Η καταδίκη του επικυρώθηκε και σε δεύτερο βαθμό, σταθεροποιώντας το προηγούμενο της υπόθεσης Ντεμιανιούκ.[169] Το 2019, η Εισαγγελία της Γερμανίας άσκησε με την ίδια λογική δίωξη και σε φρουρούς στρατοπέδων συγκέντρωσης· τους φρουρούς Γιόχαν Ρεχμπόγκεν και Μπρούνο Ντέι από το πρώην στρατόπεδο συγκέντρωσης Στάτχοφ.[169]

Δημοσίευση φωτογραφιών από το Σομπίμπουρ

Επεξεργασία
 
Φωτογραφία του 1943 με φρουρούς Τραβνίκι στο Σομπίμπουρ. Η φωτογραφία δεν είχε δημοσιευτεί μέχρι τον Ιανουάριο του 2020, όταν συμπεριλήφθηκε μαζί με άλλες φωτογραφίες από το Σομπίμπουρ σε έκθεση στο Βερολίνο.[170] Οι αυθεντικές έγιναν δωρεά στο Μουσείο Μνήμης Ολοκαυτώματος των ΗΠΑ. Ο Ντεμιανιούκ «ταυτοποιείται αμφίβολα» ως ο φρουρός στο μέσο της πρώτης σειράς.[171][172]

Στις 19 Ιανουαρίου 2020, το ίδρυμα Topography of Terror στο Βερολίνο, ανακοίνωσε πως επρόκειτο να εκθέσει και να δημοσιεύσει μία συλλογή 361 φωτογραφιών του Γιόχαν Νίμαν, αναπληρωτή διοικητή στο Σομπίμπουρ, οι οποίες θα αποτελούσαν τα πρώτα αποδεικτικά στοιχεία που θα τεκμηρίωναν πως ο Ντεμιανιούκ είχε υπηρετήσει εκεί.[170][171] Την επόμενη μέρα, το Κέντρο Ερευνών Ludwigsburg εμφανίστηκε επιφυλακτικό με την ανακοίνωση λέγοντας πως είναι πιθανόν ένας από τους άντρες που απεικονίζεται στις φωτογραφίες να είναι ο Ντεμιανιούκ, αλλά αυτό δεν μπορεί να ειπωθεί με «απόλυτη βεβαιότητα», δεδομένου του χρόνου που έχει περάσει από τη μέρα που πάρθηκαν αυτές οι φωτογραφίες.[173][174] Οι φωτογραφίες (361) αποτελούν μέρος της συλλογής φωτογραφιών που έβγαλε ο Νίμαν κατά τη διάρκεια της καριέρας του, με αρκετές από αυτές να είναι από το Σομπίμπουρ. Ο Νίμαν σκοτώθηκε εκεί στις 14 Οκτωβρίου 1943, κατά τη διάρκεια μίας εξέγερσης των φυλακισμένων.[170]

Οι φωτογραφίες δημοσιεύτηκαν στις 28 Ιανουαρίου 2020 στο βιβλίο Fotos aus Sobibor («Φωτογραφίες από το Σομπίμπουρ»).[175] Η οικογένεια του Νίμαν δώρισε τις αυθεντικές φωτογραφίες στη συλλογή του Μουσείου Μνήμης Ολοκαυτώματος των Ηνωμένων Πολιτειών,[176] το οποίο με τη σειρά του, για λόγους έρευνας, ψηφιοποίησε τη συλλογή.

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. ↑ 1,0 1,1 Στρατιώτες του Κόκκινου Στρατού που συνεργάστηκαν με τους Ναζί μετά την αιχμαλώτισή τους κατά τη διάρκεια του πολέμου. Χιλιάδες από αυτούς τους εθελοντές υπηρέτησαν στην επικράτεια του Γενικού Κυβερνείου της υπό γερμανικής κατοχής Πολωνίας μέχρι το τέλος του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου.
  2. ↑ Πρώην Κυβερνείο του Κιέβου, σήμερινή συνοικία Κοζιάτιν στην Όμπλαστ της Βίνιτσα
  3. ↑ 3,0 3,1 Διαδικαστική υπεράσπιση που εμποδίζει έναν κατηγορούμενο να δικαστεί ξανά για τις ίδιες (ή παρόμοιες) κατηγορίες μετά από έγκυρη αθώωση ή καταδίκη στην ίδια δικαιοδοσία.[98]
  4. ↑ Νομική διαδικασία όπου ένα ανώτερο δικαστήριο προβαίνει σε δικαστικό έλεγχο μίας απόφασης που πάρθηκε από ένα κατώτερο δικαστήριο ή έναν κυβερνητικό οργανισμό.
  5. ↑ Συνεδρία στην οποία μια υπόθεση εκδικάζεται ενώπιον όλων των δικαστών ενός δικαστηρίου παρά μόνον ενός ή μίας επιτροπής δικαστών.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. ↑ «Seven Hills' John Demjanjuk, convicted Nazi guard, dies in Bavaria at 91». Cleveland.com. 17 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Μαρτίου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  2. ↑ 2,0 2,1 2,2 2,3 2,4 «John Demjanjuk: Prosecution of a Nazi collaborator». United States Holocaust Memorial Museum. 11 Μαΐου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 15 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2020. 
  3. ↑ 3,0 3,1 James Sturcke (12 Μαΐου 2009). «Timeline: John Demjanjuk». The Guardian. UK. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Σεπτεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  4. ↑ Fyler, Boaz (17 Μαρτίου 2012). «Israeli judge: Demjanjuk was 'Ivan the Terrible'». Ynetnews Magazine. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Απριλίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  5. ↑ Hedges, Chris (1993-08-12). «Israel recommends that Demjanjuk be released». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-04-07. https://web.archive.org/web/20140407175207/https://www.nytimes.com/1993/08/12/world/israel-recommends-that-demjanjuk-be-released.html?scp=3&sq=Demjanjuk%20&st=cse. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  6. ↑ Fischer, Sebastian; Neumann, Conny; Meyer, Cordula (2009-12-09). «Demjanjuk Lands in Munich». Der Spiegel (Munich and Cleveland). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-07-28. https://web.archive.org/web/20100728002950/http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,624243,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  7. ↑ «Demjanjuk en route to Germany». United Press International. 2009-05-11. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-06-05. https://web.archive.org/web/20110605054547/http://www.upi.com/Top_News/2009/05/11/Demjanjuk-leaves-home-in-ambulance/UPI-58871242072603/. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  8. ↑ Nicholas Kulish (2009-05-12). «Accused Nazi arrives in Munich». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-11-23. https://web.archive.org/web/20181123015920/https://www.nytimes.com/2009/05/13/world/europe/13german.html?_r=1&hp. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  9. ↑ 9,0 9,1 9,2 9,3 Douglas 2016.
  10. ↑ Ewing, Jack; Cowell, Alan (2011-05-13). «Demjanjuk taken to nursing home». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-16. https://web.archive.org/web/20110516092648/https://www.nytimes.com/2011/05/14/world/europe/14nazi.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  11. ↑ Robert McFadden (2012-03-17). «John Demjanjuk, 91, dogged by charges of atrocities as Nazi camp guard, dies». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-23. https://web.archive.org/web/20141223164622/https://www.nytimes.com/2012/03/18/world/europe/john-demjanjuk-nazi-guard-dies-at-91.html?pagewanted=all&_r=0. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  12. ↑ Aderet, Ofer. «Convicted Nazi Criminal Demjanjuk Deemed Innocent in Germany Over Technicality». Haaretz.com. Haaretz. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 4 Φεβρουαρίου 2018. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  13. ↑ Scott Raab (2012-03-19). «John Demjanjuk: Things we are left to tend to think». Esquire. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-21. https://web.archive.org/web/20120321182605/http://www.esquire.com/blogs/politics/john-demjanjuk-dead-7455239. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  14. ↑ «Nazi war criminal John Demjanjuk dies aged 91». The Daily Telegraph. 2012-03-17. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-30. https://web.archive.org/web/20120330214718/https://www.telegraph.co.uk/news/worldnews/europe/germany/9150184/Nazi-war-criminal-John-Demjanjuk-dies-aged-91.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  15. ↑ «Anger simmers in Demjanjuk's home village». The Local. 2009-12-20. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-07-05. https://web.archive.org/web/20100705215742/http://www.thelocal.de/society/20091220-24059.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  16. ↑ «Демянюк Иван Николаевич :: Память народа». pamyat-naroda.ru. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  17. ↑ «Profile: John Demjanjuk». BBC News. 2009-11-30. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-17. https://web.archive.org/web/20090417085814/http://news.bbc.co.uk/1/hi/world/americas/7998947.stm. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  18. ↑ Douglas 2016, σελίδες 127-130.
  19. ↑ 19,0 19,1 Andrew Nagorski (2016). The Nazi Hunters. Simon and Schuster. σελ. 313. ISBN 9781476771885. 
  20. ↑ 20,0 20,1 Douglas 2016, σελ. 51.
  21. ↑ Douglas 2016, σελίδες 28-29.
  22. ↑ Houwink ten Cate, Johannes (1 Μαρτίου 2012). «Looking Back on the Demjanjuk Trial in Munich». JCPA.org. Jerusalem Centre for Public Affairs. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Νοεμβρίου 2013. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  23. ↑ Sereny, Gitta (6 Σεπτεμβρίου 2001). The German Trauma: Experiences and Reflections, 1938–2001. London. ISBN 0140292632. OCLC 59530429. 
  24. ↑ «Demjanjuk posed as a Nazi camp victim». The Australian. 22 Απριλίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Απριλίου 2009. Ανακτήθηκε στις 22 Απριλίου 2009. 
  25. ↑ Rosenbach, Marcel; Friedmann, Jan (2008-11-18). «Sixty years later, alleged Nazi guard may stand trial». Der Spiegel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-03-28. https://web.archive.org/web/20140328173644/http://www.spiegel.de/international/germany/delayed-justice-sixty-years-later-alleged-nazi-guard-may-stand-trial-a-591257.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  26. ↑ «John Demjanjuk». BBC News. 2012-03-17. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-14. https://web.archive.org/web/20110514040921/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-13345166. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  27. ↑ Holley, Joe· Bernstein, Adam (17 Μαρτίου 2012). «Convicted Nazi criminal John Demjanjuk dies at 91». The Washington Post. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 6 Αυγούστου 2012. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. 
  28. ↑ Rosenbach, Marcel; Friedmann, Jan (2008-11-18). «Sixty years later, alleged Nazi guard may stand trial». Der Spiegel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-03-23. https://web.archive.org/web/20090323042837/http://www.spiegel.de/international/germany/0,1518,591257,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  29. ↑ 29,0 29,1 «John Demjanjuk: Timeline of his life». Cleveland Jewish News. 2012-03-22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-01-19. https://archive.today/20130119172546/http://www.clevelandjewishnews.com/article_245c2a22-742c-11e1-a3fa-0019bb2963f4.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  30. ↑ Douglas 2016, σελ. 29.
  31. ↑ 31,0 31,1 31,2 Pyle, Christopher (2001). Extradition Politics & Human Rights. Temple University Press. σελ. 238. ISBN 978-1566398237. 
  32. ↑ Douglas 2016, σελίδες 30-34.
  33. ↑ Rashke 2013, σελίδες 108-110.
  34. ↑ Douglas 2016, σελίδες 34-35.
  35. ↑ Douglas 2016, σελίδες 37-38.
  36. ↑ 36,0 36,1 «Judge Rules Autoworker Must Lose Citizenship for Falsifying Past». The New York Times. 1981-06-22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-21. https://web.archive.org/web/20200821040004/https://www.nytimes.com/1981/06/24/us/judge-rules-autoworker-must-lose-us-citizenship-for-falsifying-past.html?searchResultPosition=11. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  37. ↑ Rashke 2013, σελίδες 129-139.
  38. ↑ Rashke 2013, σελίδες 150-154.
  39. ↑ Rashke 2013, σελίδες 157-158.
  40. ↑ Rashke 2013, σελίδες 180-182.
  41. ↑ «NAZI DEPORTATION TRIAL CENTERS ON IDENTITY CARD». The New York Times. 1981-02-13. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-20. https://web.archive.org/web/20200820234527/https://www.nytimes.com/1981/02/13/us/nazi-deportation-trial-centers-on-identity-card.html?searchResultPosition=5. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  42. ↑ 42,0 42,1 Douglas 2016, σελ. 54.
  43. ↑ Rashke 2013, σελίδες 182-185.
  44. ↑ Douglas 2016, σελίδες 53-54.
  45. ↑ Rashke 2013, σελίδες 192-194.
  46. ↑ Rashke 2013, σελ. 199.
  47. ↑ 47,0 47,1 Pyle, Christopher (2001). Extradition Politics & Human Rights. Temple University Press. σελ. 242. ISBN 978-1566398237. 
  48. ↑ «ALLEGED NAZI ADMITS LYING FOR VISA». 1981-03-05. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-21. https://web.archive.org/web/20200821003219/https://www.nytimes.com/1981/03/05/us/alleged-nazi-admits-lying-for-visa.html?searchResultPosition=8. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  49. ↑ «Defense Rests in Trial of Alleged Nazi Guard». The New York Times. 1981-02-11. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-21. https://web.archive.org/web/20200821004806/https://www.nytimes.com/1981/03/11/us/around-the-nation-defense-rests-in-trial-of-alleged-nazi-guard.html?searchResultPosition=10. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  50. ↑ «Ex-Nazi Suspect Loses Immigration Court Case». The New York Times. 1984-05-31. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-28. https://web.archive.org/web/20200828173800/https://www.nytimes.com/1984/05/31/us/around-the-nation-ex-nazi-suspect-loses-immigration-court-case.html?searchResultPosition=22. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  51. ↑ Christopher Pyle (2001). Extradition Politics & Human Rights. Temple University Press. σελ. 248. ISBN 978-1566398237. 
  52. ↑ Douglas 2016, σελίδες 74-75.
  53. ↑ Douglas 2016, σελ. 57.
  54. ↑ Douglas 2016, σελ. 58.
  55. ↑ Douglas 2016, σελ. 59.
  56. ↑ Douglas 2016, σελ. 2.
  57. ↑ 57,0 57,1 57,2 «EXTRADITION DUE IN WAR CRIME CASE». The New York Times. 1986-02-24. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-30. https://web.archive.org/web/20200830162522/https://www.nytimes.com/1986/02/24/us/extradition-due-in-war-crime-case.html?searchResultPosition=34. Ανακτήθηκε στις 2020-0-24. 
  58. ↑ «MAN ACCUSED OF NAZI CRIMES IS TO BE EXTRADITED TO ISRAEL». The New York Times. 1985-11-22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-30. https://web.archive.org/web/20200830120111/https://www.nytimes.com/1985/11/22/us/man-accused-of-nazi-crimes-is-to-be-extradited-to-israel.html?searchResultPosition=32. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  59. ↑ «COURT CLEARS WAY FOR EXTRADITION». The New York Times. 1986-02-25. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-30. https://web.archive.org/web/20200830162534/https://www.nytimes.com/1986/02/25/us/court-clears-way-for-extradition.html?searchResultPosition=35. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  60. ↑ «Israeli court sets Demjanjuk free». BBC News. 1993-07-29. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-02. https://web.archive.org/web/20200802164014/http://news.bbc.co.uk/onthisday/hi/dates/stories/july/29/newsid_4561000/4561917.stm. Ανακτήθηκε στις 2020-09-24. 
  61. ↑ «The Demjanjuk case: Factual and Legal Details». Israel Ministry of Foreign Affairs. 28 Ιουλίου 1993. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 3 Ιουνίου 2004. Ανακτήθηκε στις 24 Σεπτεμβρίου 2020. John was in trial for accessory to murder charges. 
  62. ↑ Douglas 2016, σελίδες 68-74.
  63. ↑ Douglas 2016, σελ. 79.
  64. ↑ Richard Rashke (2013). Useful Enemies: America’s Open-Door Policy for Nazi War Criminals. Open Road Media. ISBN 9781480401594. The prosecution team sat on the right—state attorney Yonah Blatman, lead attorney Michael Shaked, and attorneys Michael Horovitz and Dennis Gouldman. 
  65. ↑ Douglas 2016, σελίδες 89-90.
  66. ↑ «Demjanjuk quoted: Guards only followed orders». Los Angeles Times. United Press International (Jerusalem). 1987-03-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-12-27. https://web.archive.org/web/20141227170243/https://articles.latimes.com/1987-03-06/news/mn-4999_1_john-demjanjuk. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  67. ↑ Douglas 2016, σελ. 92.
  68. ↑ Kudryashov 2004, σελ. 228.
  69. ↑ 69,0 69,1 «The Demjanjuk Case: The trial». Nizkor Project. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 27 Ιουλίου 2001. 
  70. ↑ Douglas 2016, σελίδες 79-80.
  71. ↑ 71,0 71,1 71,2 Christopher H. Pyle (2001). «19. Ivan who? Getting the wrong man». Extradition, Politics, and Human Rights. Temple University Press. σελ. 251. ISBN 1-56639-823-1. 
  72. ↑ Douglas 2016, σελ. 78.
  73. ↑ 73,0 73,1 73,2 Douglas 2016, σελ. 91.
  74. ↑ Jonathan Broder (1987-02-26). «2nd witness calls Demjanjuk 'Ivan the Terrible'». Chicago Tribune. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2014-01-04. https://web.archive.org/web/20140104205540/http://articles.chicagotribune.com/1987-02-26/news/8701160051_1_camp-uprising-eliyahu-rosenberg-demjanjuk-claims. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  75. ↑ Christopher H. Pyle (2001). «19. Ivan who? Getting the wrong man». Extradition, Politics, and Human Rights. Temple University Press. ISBN 1-56639-823-1. 
  76. ↑ Douglas 2016, σελ. 83.
  77. ↑ Rashke 2013, σελίδες 400-402.
  78. ↑ Rashke 2013, σελίδες 414-422.
  79. ↑ Douglas 2016, σελίδες 83-84.
  80. ↑ Douglas 2016, σελίδες 85-86.
  81. ↑ Douglas 2016, σελίδες 86-88.
  82. ↑ Douglas 2016, σελίδες 88-89.
  83. ↑ Rashke 2013, σελίδες 405-406.
  84. ↑ שיף, יהודה (1997). Israel 50. ISBN 965-474-005-2. 
  85. ↑ 85,0 85,1 85,2 85,3 85,4 85,5 Hedges, Chris (1993-07-30). «Acquittal in Jerusalem; Israel court sets Demjanjuk free, but he is now without a country». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-10-01. https://web.archive.org/web/20171001073747/http://www.nytimes.com/1993/07/30/world/acquittal-jerusalem-israel-court-sets-demjanjuk-free-but-he-now-without-country.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  86. ↑ «John Demjanjuk». The Economist. 24 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2020. 
  87. ↑ Rashke 2013, σελίδες 479-480.
  88. ↑ Douglas 2016, σελίδες 93-94.
  89. ↑ Rashke 2013, σελ. 482.
  90. ↑ Kudryashov 2004, σελ. 237.
  91. ↑ 91,0 91,1 91,2 Lisa Beyer; Julie Johnson; Ken Myers (1993-08-02). «Ivan the not-so-terrible». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-07-12. https://web.archive.org/web/20120712025043/http://www.time.com/time/magazine/article/0,9171,978969,00.html. 
  92. ↑ Daniel Williams (1991-12-21). «KGB evidence reopens the case of 'Ivan the Terrible': Holocaust: Recently released files bolster the appeal of the man convicted as a Nazi death camp monster». Los Angeles Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-10-12. https://web.archive.org/web/20131012222720/https://articles.latimes.com/1991-12-21/news/mn-608_1_nazi-death-camp. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  93. ↑ Gitta Sereny (21 Αυγούστου 1992). «Why Nazi trials must end: The story behind the likely acquittal of John Demjanjuk provides powerful reasons to abandon war-crimes cases». The Independent. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 11 Νοεμβρίου 2019. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2020. 
  94. ↑ Douglas 2016, σελ. 96.
  95. ↑ Tom Segev (2012). Simon Wiesenthal: The life and legends (Επανατυπωμένη έκδοση). Schocken. σελ. 349. 
  96. ↑ Douglas 2016, σελ. 110.
  97. ↑ «Decision of Israel Supreme Court on petition concerning John (Ivan) Demjanjuk». Israel Ministry of Foreign Affairs. 18 Αυγούστου 1993. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2004. 
  98. ↑ David S. Rudstein (2005). «A Brief History of the Fifth Amendment Guarantee Against Double Jeopardy». William & Mary Bill of Rights Journal 14 (1). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2015-03-13. https://web.archive.org/web/20150313001513/http://scholarship.law.wm.edu/cgi/viewcontent.cgi?article=1209&context=wmborj. 
  99. ↑ Pyle, Christopher H. (2001). «10. Extradition as a substitute for deportation: Getting Ivan». Extradition, Politics, and Human Rights. Temple University Press. ISBN 978-1-56639-823-7. 
  100. ↑ Douglas 2016, σελ. 112.
  101. ↑ Douglas 2016, σελίδες 114-116.
  102. ↑ Douglas 2016, σελίδες 116-117.
  103. ↑ Douglas 2016, σελ. 123.
  104. ↑ Douglas 2016, σελ. 126.
  105. ↑ Douglas 2016, σελίδες 126-127.
  106. ↑ USA v. Demjanjuk, No. 02-3529 (6th Cir. 2004-04-30).
  107. ↑ «ICD - Demjanjuk - Asser Institute». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2 Αυγούστου 2020. Ανακτήθηκε στις 25 Σεπτεμβρίου 2020. 
  108. ↑ «Judge orders accused camp guard deported». The New York Times. Associated Press. 2005-12-29. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2018-10-14. https://web.archive.org/web/20181014091654/https://www.nytimes.com/2005/12/29/us/judge-orders-accused-camp-guard-deported.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  109. ↑ 109,0 109,1 «US 'Nazi guard' faces deportation». BBC News. 2006-12-22. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-02. https://web.archive.org/web/20200123160347/http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/6202319.stm. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  110. ↑ 110,0 110,1 James Vicini (2008-05-19). «Accused Nazi guard Demjanjuk loses court appeal». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-01-27. https://web.archive.org/web/20100127130055/http://www.reuters.com/article/idUSN1952867920080519. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  111. ↑ Demjanjuk v. Mukasey, no. 07-10487 (US Supreme Court 2008-05-19) (“certiorari denied”).
  112. ↑ «Germans seek 'Nazi guard' charges». BBC News. 2008-11-11. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-09-07. https://web.archive.org/web/20190907050209/http://news.bbc.co.uk/2/hi/europe/7721631.stm. 
  113. ↑ «Court: 'Ivan the Terrible' can be tried in Germany». The Local. Agence France-Presse. 2008-12-11. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-11-15. https://web.archive.org/web/20171115172805/https://www.thelocal.de/20081211/16079. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  114. ↑ David Rising (2009-03-11). «Former Nazi camp guard charged 29,000 times». Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-03-21. https://web.archive.org/web/20090321233745/https://news.yahoo.com/s/ap/20090311/ap_on_re_eu/eu_germany_demjanjuk. 
  115. ↑ «Former Nazi camp guard to be deported to Germany». CNN. 2009-04-02. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-02. https://web.archive.org/web/20200802221035/http://edition.cnn.com/2009/CRIME/04/02/nazi.guard/?iref=mpstoryview. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  116. ↑ «John Demjanjuk's trial in Germany to start 30 November». The Plain Dealer. 2009-10-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2016-03-03. https://web.archive.org/web/20160303221341/http://blog.cleveland.com/metro/2009/10/john_demjanjuks_trial_in_germa_1.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  117. ↑ Reich, Sharon (2009-04-03). «U.S. judge stays Demjanjuk deportation». Reuters. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2019-08-31. https://web.archive.org/web/20190831110756/https://www.reuters.com/article/us-usa-nazi-deportation/u-s-judge-stays-demjanjuk-deportation-idUSTRE5326L620090403. Ανακτήθηκε στις 2020-09-25. 
  118. ↑ «U.S. judge allows deportation of accused Nazi guard». Reuters. 2009-04-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-03-29. https://web.archive.org/web/20170329050646/http://ca.reuters.com/article/idCATRE5353SF20090406. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  119. ↑ «6th Circuit Brief» (PDF). U.S. Courts. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο (PDF) στις 19 Απριλίου 2009. 
  120. ↑ 120,0 120,1 «Nazi suspect's deportation appeal rejected». CNN.com. 2009-04-10. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-09-15. https://web.archive.org/web/20200915033202/http://www.cnn.com/2009/CRIME/04/10/nazi.suspect.deportation/index.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  121. ↑ 121,0 121,1 «Demjanjuk removed from Ohio home on stretcher». Associated Press. 2009-04-14. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-17. https://web.archive.org/web/20090417063544/https://www.google.com/hostednews/ap/article/ALeqM5g2v8DW3HMQZ6Y10UI-GQXPnez11QD97IE0R00. Ανακτήθηκε στις 2009-04-14. 
  122. ↑ «Nazi war crimes suspect granted emergency stay». CNN. 2009-04-14. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-04-17. https://web.archive.org/web/20090417050714/http://www.cnn.com/2009/CRIME/04/14/us.nazi.suspect/index.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  123. ↑ Demjanjuk v. Holder (6th Cir. 2009-04-14) (“Respondent's Opposition to Petitioner's Petition for Review and Motion for Stay of Removal”). Text
  124. ↑ «Demjanjuk loses deportation case». BBC News. 2009-05-01. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-01-27. https://web.archive.org/web/20100127030110/http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/8029574.stm. 
  125. ↑ Cordula Meyer (2009-05-08). «Alleged Nazi guard Demjanjuk hits legal brick wall». Der Spiegel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-07-29. https://web.archive.org/web/20100729010228/http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,623665,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  126. ↑ Cordula Meyer (2009-05-01). «Demjanjuk sues German government». Der Spiegel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2010-07-30. https://web.archive.org/web/20100730035319/http://www.spiegel.de/international/world/0,1518,622357,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  127. ↑ Karin Matussek (2009-05-06). «Demjanjuk loses German court bid to block deportation». Bloomberg LP. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-01-18. https://archive.today/20130118155956/http://www.bloomberg.com/apps/news?pid=newsarchive&sid=aNt5rPIHBQRQ&refer=germany. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  128. ↑ Sebastian Fischer; Conny Neumann; Cordula Meyer (2009-05-12). «Krankenwagen bringt Demjanjuk ins Untersuchungsgefängnis» (στα γερμανικά). Der Spiegel. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-05-15. https://web.archive.org/web/20090515015204/http://www.spiegel.de/panorama/zeitgeschichte/0,1518,624265,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  129. ↑ King, Neil (2009-07-13). «Germany files charges against alleged Nazi guard Demjanjuk». Deutsche Welle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2009-07-16. https://web.archive.org/web/20090716182034/http://www.dw-world.de/dw/article/0,,4475603,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  130. ↑ Douglas 2016, σελίδες 154-160.
  131. ↑ «Statement of the ZDJ» (στα Γερμανικά). 12 Μαΐου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 19 Μαΐου 2009. 
  132. ↑ Douglas 2016, σελίδες 142-143.
  133. ↑ «Demjanjuk lawyer calls for case to be closed». The Seattle Times. 2009-08-06. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-11. https://web.archive.org/web/20110711141852/http://seattletimes.nwsource.com/html/nationworld/2009611597_apeugermanydemjanjuk.html. 
  134. ↑ «John Demjanjuk war crimes trial begins in Munich». BBC News. 30 Νοεμβρίου 2009. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 20 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  135. ↑ Nicholas Kulish (30 Νοεμβρίου 2009). «Man Tied to Death Camp Goes on Trial in Germany». The New York Times. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  136. ↑ Douglas 2016, σελ. 235.
  137. ↑ Douglas 2016, σελ. 21.
  138. ↑ Douglas 2016, σελ. 234.
  139. ↑ Douglas 2016, σελ. 242.
  140. ↑ Jarach, Andrea M. (14 Απριλίου 2010). «Expert: Demjanjuk ID appears authentic». The San Diego Union-Tribune. Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 29 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  141. ↑ 141,0 141,1 Robert D. McFadden (2012-03-17). «John Demjanjuk, 91, Dogged by Charges of Atrocities as Nazi Camp Guard, Dies». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-07-16. https://web.archive.org/web/20130716045534/https://www.nytimes.com/2012/03/18/world/europe/john-demjanjuk-nazi-guard-dies-at-91.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  142. ↑ Douglas 2016, σελίδες 219-220.
  143. ↑ Douglas 2016, σελίδες 225-228.
  144. ↑ «Witness in alleged Nazi Demjanjuk trial under investigation for murder». Haaretz. 2011-02-18. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-02-21. https://web.archive.org/web/20110221113929/http://www.haaretz.com/jewish-world/witness-in-alleged-nazi-demjanjuk-trial-under-investigation-for-murder-1.344255. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  145. ↑ Douglas 2016, σελ. 215.
  146. ↑ Douglas 2016, σελίδες 247-248.
  147. ↑ Douglas 2016, σελίδες 235-238.
  148. ↑ Marcy Oster (12 Ιουνίου 2011). «German court rejects Demjanjuk extradition request». Jewish Telegraphic Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 14 Ιουνίου 2011. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  149. ↑ Matussek, Karin (2011-05-12). «Demjanjuk convicted of helping Nazis to murder Jews during the Holocaust». Bloomberg. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-05. https://web.archive.org/web/20121105084647/https://www.bloomberg.com/news/2011-05-12/demjanjuk-convicted-of-helping-nazis-to-murder-jews-during-the-holocaust.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  150. ↑ «John Demjanjuk zu fünf Jahren Haft verurteilt» (στα γερμανικά). Die Welt. 2011-05-12. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-07-16. https://web.archive.org/web/20110716075218/https://www.welt.de/politik/deutschland/article13367603/John-Demjanjuk-zu-fuenf-Jahren-Haft-verurteilt.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  151. ↑ Connor, Richard (2011-05-12). «Court finds Nazi camp guard guilty of assisting in Holocaust deaths». Deutsche Welle. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-08-01. https://web.archive.org/web/20110801005831/http://www.dw-world.de/dw/article/0,,15068941,00.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  152. ↑ Christian Kraemer (2011-05-12). «Demjanjuk convicted of Nazi war crimes». Toronto Sun. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2011-05-13. https://web.archive.org/web/20110513190516/http://www.torontosun.com/2011/05/12/demjanjuk-convicted-of-nazi-war-crimes. Ανακτήθηκε στις 2011-05-12. 
  153. ↑ 153,0 153,1 David Rising (2012-03-17). «Nazi Criminal John Demjanjuk Dies». Time. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-34. https://web.archive.org/web/20120324063906/http://www.time.com/time/world/article/0,8599,2109327,00.html. 
  154. ↑ 154,0 154,1 David Rising (2011-05-13). «Former US citizen convicted in Nazi camp deaths». The Boston Globe. Associated Press. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-07-08. https://archive.today/20120708070345/http://articles.boston.com/2011-05-13/news/29540669_1_sobibor-nazi-death-camp-guard-john-demjanjuk. 
  155. ↑ «'Nazi guard' John Demjanjuk dies"». BBC News. 17 Μαρτίου 2012. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Μαρτίου 2012. 
  156. ↑ Aderet, Ofer (2012-03-23). «Convicted Nazi criminal Demjanjuk deemed innocent in Germany over technicality». Haaretz. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-27. https://web.archive.org/web/20120327192849/http://www.haaretz.com/print-edition/news/convicted-nazi-criminal-demjanjuk-deemed-innocent-in-germany-over-technicality-1.420280. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  157. ↑ «Demjanjuk family asks to bury Nazi war criminal in US». BBC News. 2012-03-20. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-03-20. https://web.archive.org/web/20120320182737/https://www.bbc.co.uk/news/world-europe-17448458. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  158. ↑ Marcy Oster (2012-04-13). «Ukrainian political party leader says Demjanjuk was buried in US weeks after his March death». Jewish Telegraphic Agency. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-04-06. https://web.archive.org/web/20120406223338/http://www.jta.org/news/article/2012/04/05/3092564/demjanjuk-reportedly-buried-secretly-in-united-states. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  159. ↑ Michael Scott (2012-04-13). «John Demjanjuk's widow asks for hearing on citizenship of late husband, convicted Nazi war criminal». The Plain Dealer. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2013-09-07. https://web.archive.org/web/20130907120737/http://www.cleveland.com/metro/index.ssf/2012/04/john_demjanjuks_widow_asks_for.html. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  160. ↑ «US court: No posthumous US citizenship for Demjanjuk, convicted in war crimes probe». The Washington Post. Associated Press. 2012-06-28. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-06-29. https://web.archive.org/web/20120629151619/https://www.washingtonpost.com/national/us-court-no-posthumous-us-citizenship-for-demjanjuk-convicted-in-war-crimes-probe/2012/06/28/gJQA9lVC9V_story.html. Ανακτήθηκε στις 2012-07-04. 
  161. ↑ US v. Demjanjuk, no. 12-3114 (6th Cir. 2012-06-28).
  162. ↑ «Court rejects appeal for Demjanjuk citizenship». Times of Israel. 2012-09-13. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-10-13. https://web.archive.org/web/20121013133700/https://www.timesofisrael.com/court-rejects-appeal-for-demjanjuk-citizenship/. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  163. ↑ «Demjanjuk attorney files complaint against doctors». Associated Press. Fox News. 2012-06-13. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-06-14. https://web.archive.org/web/20120614011356/http://www.foxnews.com/world/2012/06/13/demjanjuk-attorney-files-complaint-against-doctors/. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  164. ↑ «Doctors Did Not Hasten Demjanjuk's Death». Jewish Journal (TRIBE Media Corp.). 2012-11-27. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2012-11-29. https://web.archive.org/web/20121129111052/http://www.jewishjournal.com/world/article/german_prosecutors_say_doctors_did_not_hasten_demjanjuks_death. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  165. ↑ Douglas 2016, σελ. 98.
  166. ↑ Douglas 2016, σελ. 97.
  167. ↑ Allison Kaplan Sommer (2019-12-04). «Was John Demjanjuk Really 'Ivan the Terrible'? Even the Makers of 'The Devil Next Door' Can't Agree». Haaretz. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-06-09. https://web.archive.org/web/20200609121153/https://www.haaretz.com/world-news/.premium-was-john-demjanjuk-really-ivan-the-terrible-the-makers-of-the-devil-next-door-1.8195954. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  168. ↑ Nagorski, Andrew (2016). The Nazi Hunters. Simon and Schuster. σελίδες 314–315. ISBN 9781476771885. 
  169. ↑ 169,0 169,1 «'Small Wheel in the Machinery of Murder': Former SS Guard to Stand Trial in Germany». Haaretz. 2019-08-08. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-08-09. https://web.archive.org/web/20200809092222/https://www.haaretz.com/world-news/europe/small-wheel-in-the-machinery-of-murder-former-ss-guard-to-stand-trial-in-germany-1.7652091. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  170. ↑ 170,0 170,1 170,2 Kersten Sopke· Geir Moulson (29 Ιανουαρίου 2020). «Historians: Sobibor death camp photos may feature Demjanjuk». AP News. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  171. ↑ 171,0 171,1 «'Fotos von Iwan Demjanjuk im KZ Sobibor aufgetaucht». Der SPIEGEL. 2020-01-19. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-01-19. https://web.archive.org/web/20200119234958/https://www.spiegel.de/panorama/justiz/fotos-von-iwan-demjanjuk-im-kz-sobibor-aufgetaucht-a-308161c1-1a23-40bd-8b26-073a312fb7e5. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  172. ↑ «Sobibor perpetrator collection - Collections Search - United States Holocaust Memorial Museum». collections.ushmm.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 10 Ιουνίου 2020. Ανακτήθηκε στις 26 Σεπτεμβρίου 2020. 
  173. ↑ Jona Spreter (2020-01-20). «John Demjanjuk: NS-Verbrecher auf Fotos nicht eindeutig identifizierbar» (στα γερμανικά). Die Zeit. ISSN 0044-2070. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2020-01-21. https://web.archive.org/web/20200121161742/https://www.zeit.de/gesellschaft/zeitgeschehen/2020-01/john-demjanjuk-ns-verbrecher-fotos-vernichtungslager-sobibor. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  174. ↑ אדרת, עופר (2020-01-28). «היסטוריונים גרמנים פרסמו תצלומים שמוכיחים: דמיאניוק שירת בסוביבור» (στα he). הארץ. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις https://web.archive.org/web/20200803190119if_/https://www.haaretz.co.il/news/world/europe/.premium-MAGAZINE-1.8463540. https://web.archive.org/web/20200803190119/https://www.haaretz.co.il/news/world/europe/.premium-MAGAZINE-1.8463540. Ανακτήθηκε στις 2020-09-26. 
  175. ↑ Martin Cüppers· Annett Gerhardt· Karin Graf· Steffen Hänschen· Andreas Kahrs· Anne Lepper· Florian Ross (Φεβρουάριος 2020). Fotos aus Sobibor - Die Niemann-Sammlung zu Holocaust und Nationalsozialismus. Berlin: Metropol. ISBN 978-3-86331-506-1. OCLC 1130365583. 
  176. ↑ «United States Holocaust Memorial Museum Acquires Sobibor Perpetrator Collection». United States Holocaust Memorial Museum. 28 Ιανουαρίου 2020. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 28 Ιανουαρίου 2020. Ανακτήθηκε στις 30 Ιανουαρίου 2020. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία
Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Τζον_Ντεμιανιούκ&oldid=10729305"