Καθολικοί Μονάρχες

Οι Καθολικοί Μονάρχες (ισπανικά: Reyes Católicos) είναι ο συνοπτικός τίτλος που χρησιμοποιείται στην ιστορία και αναφέρεται στη Ισαβέλλα Α΄ της Καστίλης και τον Φερδινάνδο Β΄ της Αραγωνίας. Ο τίτλος του "Καθολικού Βασιλιά και Βασίλισσας" τους απονεμήθηκε από τον Πάπα Αλέξανδρο ΣΤ΄. Παντρεύτηκαν στις 19 Οκτωβρίου 1469, στην πόλη του Βαγιαδολίδ: η Ισαβέλλα ήταν δεκαοκτώ ετών και ο Φερδινάνδος ένα χρόνο νεότερος. Ο γάμος τους ένωσε τα δύο στέμματα υπό την ίδια γραμμή διαδοχής, την ίδια καταγωγή δηλαδή.

Ο Φερδινάνδος στα αριστερά με την Ισαβέλλα στα δεξιά. Η εκχάραξη άνωθεν τους προσδιορίζει ως "Λόρδος Φερδινάνδος και Λαίδη Ισαβέλλα, Βασιλείς της Καστίλης και της Αραγωνίας".

Η Ισαβέλλα έγινε κληρονόμος του θρόνου της Καστίλης από τον ετεροθαλή αδερφό της Ερρίκο Δ'. Έγινε βασίλισσα της Καστίλης το 1474. Ο σύζυγός της, Φερδινάνδος, έγινε βασιλιάς της Αραγωνίας το 1479 και ο γάμος τους ένωσε τα δυο βασίλεια. Ήταν ισχυροί ηγέτες, οι οποίοι μόχθησαν να ενώσουν πολιτικά την Ισπανία (Ρεκονκίστα), κάτι που επετεύχθη κυρίως πριν την κατάκτηση της Γρανάδας το 1492. Η γέννηση του γιου της Ισαβέλλας το 1478 έφερε πολιτική σταθερότητα, καθώς υπήρχε πλέον ξεκάθαρη γραμμή διαδοχής για τον ισπανικό θρόνο.

Ειρήνευση της Καστίλης

Οι Καθολικοί Μονάρχες ξεκίνησαν να επαναφέρουν τη βασιλική εξουσία στην Ισπανία. Προκειμένου να επιτύχουν στο σκοπό τους, δημιούργησαν μια ομάδα με τον τίτλο Ιερά Αδερφότης, που χρησιμοποιήθηκε ως δύναμη επιβολής της τάξης στην Ισπανία. Αντικαθιστώντας τα δικαστήρια, δημιούργησαν το Βασιλικό Συμβούλιο και διόρισαν επικεφαλής δικαστικούς σε κωμοπόλεις και πόλεις. Η διαδικασία αυτή έμεινε γνωστή ως η Ειρήνευση της Καστίλης, ένα θεμελιώδες βήμα για τη δημιουργία ενός από τα πρώτα κράτη-έθνη της Ευρώπης.

Εναντίον Μουσουλμάνων και Εβραίων

Φερδινάνδος και Ισαβέλλα.

Ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα είχαν ως σκοπό επίσης τη Χριστιανική Επανάκτηση της Ιβηρικής Χερσονήσου και την κατάκτηση του Μουσουλμανικού βασιλείου της Γρανάδας. Ξεκίνησε μια σειρά εκστρατειών γνωστή ως Πόλεμος της Γρανάδας, αρχικά με την επίθεση στην Αλάμα, μια πόλη στην Ανδαλουσία, στην οποία ηγούνταν οι Ανδαλουσιανοί ευγενείς Ροδρίγο Πόνθε ντε Λεόν και Ντιέγο δε Μέρλο. Η πόλη πέρασε στις ανδαλουσιανές δυνάμεις το 1492. Ο Πόλεμος της Γρανάδας υποβοηθήθηκε από τον Πάπα Σίξτο Δ', ο οποίος επέβαλλε προς κέρδος των μοναρχών φορολογία της δεκάτης και "φόρο σταυροφοριών" για να επενδύσει στον πόλεμο αυτό. Ο πόλεμος τελείωσε το 1492, όταν ο εμίρης Μωάμεθ ΙΒ΄ της Γρανάδας παρέδωσε τα κλειδιά του Ανάκτορου της Αλάμπρα στους στρατιώτες της Καστίλης.

Ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα τέθηκαν επίσης επικεφαλής της εκδίωξης των Μαυριτανών και των Εβραίων από την Ισπανία. Μεταξύ του 1480 και του 1492, εκατοντάδες Εβραίοι και Μαυριτανοί που είχαν εκχριστιανιστεί και προσελκυστεί στο Ρωμαιοκαθολικισμό συνελήφθησαν, φυλακίστηκαν, ανακρίθηκαν ή κάηκαν στην πυρά στην Καστίλη και στην Αραγωνία.

Τέτοια περιστατικά ενίσχυσαν την ιδέα της Ιεράς Εξέτασης στο λαό της Ισπανίας. Το 1492, ο Φερδινάνδος και η Ισαβέλλα διέταξαν το διαχωρισμό κοινοτήτων, ώστε να δημιουργηθούν ξεχωριστοί οικισμοί που θα εξελίσσονταν σε γκέτο. Ο διαχωρισμός αυτός ευνοούσε και οικονομικές διακρίσεις μεταξύ Εβραίων και του υπόλοιπου πληθυσμού, συνήθως με τη μορφή αυξημένης φορολογίας και κοινωνικών περιορισμών. Τελικά, το 1492 με το Διάταγμα της Αλάμπρα, δινόταν στους Εβραίους της Ισπανίας διάστημα 4 μηνών από τους μονάρχες είτε να ασπαστούν τον Καθολικισμό εντελώς είτε να εγκαταλείψουν την Ισπανία. Χιλιάδες Εβραίοι κατέφυγαν στην Πορτογαλία, τη Βόρεια Αφρική, την Ιταλία και την Οθωμανική Αυτοκρατορία. Αργότερα την ίδια χρονιά, ο Φερδινάνδος με επιστολή του καλούσε πίσω στην Ισπανία τους Εβραίους που είχαν εγκαταλείψει την Καστίλη και την Αραγωνία, μονάχα με την προϋπόθεση να ήταν Χριστιανοί.

Ανακάλυψη του Νέου Κόσμου

Το ζεύγος χρηματοδότησε τα ταξίδια του Χριστόφορου Κολόμβου, που ονομάστηκε Ναύαρχος του Ωκεανού από τους μονάρχες, βάσει των οποίων η Ευρώπη έμαθε για τον Νέο Κόσμο. Η πρώτη αποστολή του Κολόμβου με υποτιθέμενο προορισμό τις Ινδίες αποβιβάστηκε στις Μπαχάμες στις 12 Οκτωβρίου 1492, στο νησί Γκουαναχάνι, το οποίο ονόμασε Σαν Σαλβαδόρ. Συνέχισε προς την Κούβα, ονομάζοντάς την Χουάνα και τέλειωσε το ταξίδι του στο νησί του Αγίου Δομίνικου, που το ονόμασε Λα Εσπανιόλα. Στο δεύτερο ταξίδι τους ανακάλυψε περισσότερα νησιά της Καραϊβικής, όπως το Πουέρτο Ρίκο, ενώ στην τελευταία του αποστολή το 1498 ανακάλυψε την Τρινιντάντ και τις ακτές της σημερινής Βενεζουέλα. Οι αποικίες που ίδρυσε ο Κολόμβος και οι κατακτήσεις σε Βόρεια και Νότια Αμερική τις επόμενες δεκαετίες έφεραν εισροή τεράστιου πλούτου στην Ισπανία, γεμίζοντας τα θησαυροφυλάκια του νέου κράτους που θα αποτελούσε την ηγεμονία στην Ευρώπη τους επόμενους δυο αιώνες.

Πολιτική σταθερότητα

Έμβλημα των Καθολικών Μοναρχών.

Η Ισαβέλλα διασφάλισε μακροχρόνια πολιτική σταθερότητα στην Ισπανία, οργανώνοντας στρατηγικής σημασίας γάμους για τα πέντε παιδιά της. Η πρωτότοκη κόρη της, Ισαβέλλα των Αστουριών, παντρεύτηκε τον Αλφόνσο της Πορτογαλίας, δημιουργώντας δεσμούς μεταξύ των δυο γειτονικών χωρών. Η δεύτερη κόρη της, Ιωάννα της Καστίλης, παντρεύτηκε τον Φίλιππο τον Ωραίο, γιο του Αγίου Ρωμαίου αυτοκράτορα Μαξιμιλιανού Α', γάμος που προήγαγε τη συμμαχία και μελλοντική πολιτική ασφάλεια με την Αγία Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ο πρώτος και μοναδικός γιος της, Ιωάννης των Αστουριών, παντρεύτηκε τη Μαργαρίτα της Αυστρίας, διατηρώντας έτσι επαφές με τη δυναστεία των Αψβούργων, στην οποία βασιζόταν πολύ η Ισπανία. Το τέταρτο παιδί της, η Μαρία της Αραγωνίας και Καστίλης, παντρεύτηκε τον Εμμανουήλ Α΄ της Πορτογαλίας, ενώ η Αικατερίνη της Αραγονίας αρχικά παντρεύτηκε τον Αρθούρο, Πρίγκιπα της Ουαλίας, και μετά τον πρόωρο θάνατό του τον αδελφό του, Ερρίκο Η' της Αγγλίας.

Σύμβολό τους ήταν ο ζυγός και μια δέσμη βελών ("el Yugo y las Flechas"), που συνδέονταν με τα αρχικά των ονομάτων Ysabel και Fernando. Το σύνθημά τους ήταν το "Tanto monta, monta tanto, Isabel como Fernando", που υπονοούσε την ισότητα μεταξύ των δυο τους.

Πηγές

• Country Studies
• Edwards, John. Ferdiand and Isabella: Profiles in Power.Pearson Education. New York, New York. 2005.ISBN 0-582-21816-0.
• Edwards, John. The Spain of the Catholic Monarchs. Blackwell Publishers. Massachusetts, 2000. ISBN 0-631-22143-3.
• Kamen, Henry. Spain: 1469-1714 A Society of Conflict.Longman. New York, New York. 1991. ISBN 0-582-06723-5.