Βικιπαίδεια

Μέριλιν Μονρόε

Αμερικανίδα ηθοποιός και μοντέλο
(Ανακατεύθυνση από Marilyn Monroe)

Η Μέριλιν Μονρόε (προφέρεται: /ˈmærəlɪn_mənˈroʊ/, γεννημένη ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον,1 Ιουνίου 1926 - 4 Αυγούστου 1962) ήταν Αμερικανίδα ηθοποιός, μοντέλο και τραγουδίστρια. Γνωστή για την ερμηνεία των κωμικών χαρακτήρων "ξανθιά σεξοβόμβα", έγινε ένα από τα πιο δημοφιλή σύμβολα του σεξ της δεκαετίας 1950 και 1960, αλλά και ορόσημο της σεξουαλικής επανάστασης της εποχής.[14][15] Ήταν κορυφαία ηθοποιός για μια δεκαετία και οι ταινίες απέσπασαν $200 εκατομμύρια (ισάξια με $2 δισεκατομμύρια το 2021) μέχρι τη στιγμή που απεβίωσε το 1962.[16] Η Μονρόε παραμένει ένα τεράστιο είδωλο της ποπ κουλτούρας μέχρι και σήμερα. Το 1999, το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την κατέταξε στην έκτη θέση της λίστας με τους μεγαλύτερους γυναικείους θρύλους της οθόνης από την Χρυσή Εποχή του Χόλιγουντ. Πολλοί κριτικοί ταινιών έχουν αναφερθεί στην Μονρόε ως μία από τις καλύτερες ηθοποιούς που δεν απέσπασαν υποψηφιότητα για Βραβείο Ακαδημίας.[17][18]

Μέριλιν Μονρόε
Όνομα στη
μητρική γλώσσα		Marilyn Monroe (Αγγλικά)
ΨευδώνυμοMarilyn Monroe
Γέννηση1  Ιουνίου 1926[1][2][3]
Λος Άντζελες[4]
Θάνατος4 Αυγούστου 1962 (36 ετών)
Μπρέντγουντ
Αιτία θανάτουυπερβολική δόση βαρβιτουρικών
Συνθήκες θανάτουαυτοκτονία
Τόπος ταφήςWestwood Village Memorial Park Cemetery (34°3′30″ s. š., 118°26′23″ z. d.)[5]
Χώρα πολιτογράφησηςΗνωμένες Πολιτείες Αμερικής
ΣπουδέςUniversity High School, Πανεπιστήμιο της Καλιφόρνιας, Λος Άντζελες (1951, 1962), Van Nuys High School[6][7][8] και Actors Studio
Ιδιότηταηθοποιός ταινιών, μοντέλο, παραγωγός ταινιών, τραγουδιστής, αυτοβιογράφος, Playmate, φωτομοντέλο και ηθοποιός[9][10]
ΣύζυγοςJames Dougherty (1942–1946), Τζο Ντι Μάτζιο (1954–1955) και Άρθουρ Μίλερ (1956–1961)
ΓονείςCharles Stanley Gifford και Gladys Monroe[11]
ΑδέλφιαBerniece Baker Miracle (ετεροθαλής αδελφή από μητέρα)
Όργαναφωνή και ουκουλέλε[12]
Σημαντικά έργαΟι άντρες προτιμούν τις ξανθές, Επτά χρόνια φαγούρα, The Prince and the Showgirl, Μερικοί το προτιμούν καυτό και Οι Αταίριαστοι
ΒραβεύσειςΧρυσή Σφαίρα Καλύτερου Α' γυναικείου ρόλου σε μουσική ή κωμική ταινία (1959), βραβεία Νταβίντ ντι Ντονατέλο, Targa d'Oro (1958), Henrietta Award (1961), αστέρι στη Λεωφόρο της Δόξας του Χόλιγουντ[13] και Χρυσές Σφαίρες (1960)
ΙστοσελίδαΕπίσημος ιστότοπος
Υπογραφή
Commons page Σχετικά πολυμέσα
δεδομένα (π • σ • ε )

Βιογραφία Επεξεργασία

 
Η Μονρόε στα γυρίσματα της ταινίας Επτά Χρόνια Φαγούρα.

Η Μονρόε γεννήθηκε ως Νόρμα Τζιν Μόρτενσον την 1η Ιουνίου 1926 στο Νοσοκομείο της Κομητείας Λος Άντζελες στην Καλιφόρνια. Η μητέρα της, Γκλάντις Περλ Μπέικερ (το γένος Μονρόε), γεννήθηκε στο Negras, Coahuila του Μεξικό από μια φτωχή οικογένεια που μετακόμισε στην Καλιφόρνια με την αλλαγή του αιώνα.[19] Στην ηλικία των 15 ετών, η Γκλάντις παντρεύτηκε των Τζον Νιούτον Μπέικερ, έναν μεγαλύτερό της κατά εννέα χρόνια. Μαζί απέκτησαν δύο παιδιά, τον Ρόμπερτ (1917–1933) και την Μπερνίς (1919–2014). Η ίδια έκανε αίτηση διαζυγίου και ζήτησε αποκλειστικότητα το 1923, αλλά ο Μπέικερ σύντομα απήγαγε τα παιδιά και μετακόμισε μαζί τους στην πατρίδα του, το Κεντάκι.

Η Μονρόε δεν είχε μάθει ότι έχει αδερφή μέχρι τα 12 έτη της. Γνωρίστηκαν για πρώτη φορά το 1944, όταν η Μονρόε ήταν 17 ή 18. Μετά το διαζύγιο, η Γκλάντις εργάστηκε ως κόπτρια αρνητικού φιλμ στο εργαστήριο επεξεργασίας ταινιών Consolidated Film Industries. Το 1924 παντρεύτηκε των Μάρτιν Έντουαρντ Μόρτενσεν, αλλά χωρίστηκαν λίγους μήνες αργότερα και χώρισαν το 1928. Το 2022, ένα τεστ DNA έδειξε ότι πατέρας της Μονρόε ήταν ο Τσαρλς Στάνλεϊ Γκίφορντ, ένας συνεργάτης με τον οποίο είχε η Γκλάντις δεσμό το 1925.[20]

Τον Ιούνιο του 1942 και σε ηλικία 16 ετών, εγκατέλειψε το σχολείο για να παντρευτεί τον γείτονα της, τον εργάτη Τζέιμς Ντόχερτι.[21] Χώρισαν τον Σεπτέμβριο του 1946, την ίδια χρονιά όπου άλλαξε το όνομα της σε Μέριλιν Μονρόε.[22] Κατά την περίοδο του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου εργάστηκε σε εργοστάσιο κατασκευής drone. Εκεί την ανακάλυψε ο συγγραφέας και φωτογράφος Ντέιβιντ Κόνοβερ το 1944, που παρατήρησε τη φωτογένειά της καθώς εργαζόταν για το περιοδικό Yank.[23]

Τα πρώτα χρόνια ξεκίνησε ως μοντέλο - κομπάρσος. Οι πρώτες της επιτυχίες ως ηθοποιού ήρθαν το 1950 με τις ταινίες Η ζούγκλα της ασφάλτου του Τζον Χιούστον και Όλα για την Εύα με τη Μπέτι Ντέιβις. Την ίδια περίοδο προκλήθηκε σκάνδαλο όταν και γνωστοποιήθηκε ότι παλιότερα είχε ποζάρει γυμνή για το περιοδικό Playboy.

Η αισθησιακή πλευρά της εκφράστηκε στο Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές (1953), με συμπρωταγωνίστρια την Τζέιν Ράσελ. Το 1955 πρωταγωνίστησε στην ταινία Επτά χρόνια φαγούρα. Ο δεύτερος σύζυγός της ήταν ο παίκτης του μπέιζμπολ Τζο Ντι Μάτζιο με τον οποίο και χώρισε μετά από εννεάμηνη συμβίωση. Ήθελε να παίξει σε σοβαρούς ρόλους γι' αυτό και φοίτησε στο Άκτορς Στούντιο της Νέας Υόρκης. Το 1956 έπαιξε στην ταινία Στάση του λεωφορείου για την οποία προτάθηκε για χρυσή σφαίρα. Την ίδια χρονιά παντρεύτηκε τον συγγραφέα Άρθουρ Μίλερ. Είχε συνεργαστεί με τον Σερ Λόρενς Ολίβιε. Το 1959 συμπρωταγωνίστησε μαζί με τον Τζακ Λέμον και τον Τόνι Κέρτις στην ταινία Μερικοί το προτιμούν καυτό, όπου και θριάμβευσε.

Η ταινία του Τζον Χιούστον Οι αταίριαστοι αποδείχθηκε προφητική για τη Μέριλιν. Το σενάριο υπέγραψε ο Άρθουρ Μίλερ, ο οποίος το έγραψε ειδικά για την Μέριλιν. Η ταινία γυρίστηκε το 1960 και προβλήθηκε το 1961, όταν το ζευγάρι είχε χωρίσει. Ο Μίλερ ανέφερε ότι "Πρόκειται για την αδυναμία των ανθρώπων να συνάψουν μεταξύ τους σχέσεις σταθερές και ασφαλείς. Πρόκειται για την τραγωδία του χωρισμού". Τον Ιανουάριο του 1961, η Μονρόε υπέβαλε αίτηση διαζυγίου στο δικαστήριο του Χουάρεθ στο Μεξικό εναντίον του Μίλερ, λόγω ασυμφωνίας χαρακτήρων.[24] Αργότερα εισήχθη σε ψυχιατρική κλινική. Το 1962 απολύθηκε από την εταιρεία 20th Century Fox, κατά τη διάρκεια των γυρισμάτων της ταινίας Κάτι Πρέπει να Δώσεις, που δεν ολοκληρώθηκε ποτέ, λόγω της ασυνέπειας, των αργοποριών και των ιδιοτροπιών της. Η αποζημίωσή της ήταν 200.000 δολάρια.

Θάνατος Επεξεργασία

Κύριο λήμμα: Θάνατος της Μέριλιν Μονρόε
 
Η Μονρόε το 1962

Η Μέριλιν Μονρόε απεβίωσε σε ηλικία 36 ετών, στις 4 Αυγούστου του 1962. Βρέθηκε νεκρή από την οικονόμο της μία μέρα αργότερα, τα ξημερώματα Κυριακής 3:45 π.μ. στις 5 Αυγούστου, στο σπίτι της στο προάστιο Μπρέντγουντ του Λος Άντζελες. Στο ένα χέρι κρατούσε το ακουστικό του τηλεφώνου ενώ δίπλα της υπήρχε ένα κενό φιαλίδιο υπνωτικών. Ο θάνατός της αποδόθηκε σε υπερβολική δόση υπνωτικών χαπιών. Η είδηση του τόσο απροσδόκητου τέλους της έκανε τον γύρο του κόσμου. Οι συνθήκες του θανάτου της παραμένουν ανεξήγητες. Το μυστήριο δεν έχει ακόμη λυθεί ενώ εκδοχές και σενάρια διατυπώνονται από τότε αδιαλείπτως. Ο δεύτερος σύζυγός της, πρωταθλητής του μπέιζμπολ Τζο Ντι Μάτζιο, κατηγόρησε ευθέως το Χόλιγουντ και τους Κένεντι, ενώ ο τρίτος, ο θεατρικός συγγραφέας Άρθουρ Μίλερ απέκλεισε το ενδεχόμενο της αυτοκτονίας. "Σε κάθε 100 κυβικά εκατοστά του αίματος της νεκρής υπήρχαν 4,5 χιλιοστόγραμμα υπνωτικού φαρμάκου. Αρκούν 2,5 για να προκαλέσουν τον θάνατον", απεφάνθησαν μετά την ιατροδικαστική εξέταση. Είπε, κάποτε, για τη ζωή της: "Θα ήταν μια ανακούφιση εάν τελείωνε. Είναι σαν να βρίσκεσαι σε έναν αγώνα δρόμου, να φτάνεις κάπου κι έπειτα να ξαναρχίζεις από την αρχή".[25]

Το Αμερικανικό Ινστιτούτο Κινηματογράφου την έχει κατατάξει έκτη στη λίστα με τις 25 μεγαλύτερες σταρ όλων των εποχών.[26]

Φιλμογραφία Επεξεργασία

Χρονιά Αγγλικός Τίτλος Ελληνικός τίτλος Ρόλος Σκηνοθέτης
1947 The Shocking Miss Pilgrim τηλεφωνήτρια (χωρίς αναφορά) Τζορτζ Σίτον
1947 Dangerous Years Επικίνδυνα χρόνια Ίβι Άρθουρ Πίροσν
1948 You Were Meant for Me Φλάππερ (δεν της έχει πιστωθεί) Ελόιντ Μπέικον
1948 Scudda Hoo! Scudda Hay! Μπέτι (δεν της έχει πιστωθεί) Χιου Χέρμπερτ
1948 Green Grass of Wyoming Χορεύτρια στην πλατεία (δεν της έχει πιστωθεί) Λούις Κινγκ
1948 Ladies of the Chorus Η βασίλισσα της παράστασης Πέγκι Μάρτιν Φιλ Κάρφσον
1949 Love Happy πελάτισσα του Γκρυνιόν (δεν της έχει πιστωθεί) Ντέιβιντ Μίλερ
1950 A Ticket to Tomahawk Κλάρα (δεν της έχει πιστωθεί) Ρίτσαρντ Σέιλ
1950 Right Cross Ντάσκι Λεντού (δεν της έχει πιστωθεί) Τζον Στέρτζις
1950 The Fireball Πόλι Τέι Γκάρνετ
1950 The Asphalt Jungle Η Ζούγκλα της Ασφάλτου Άντζελα Φίνλεϊ Τζον Χιούστον
1950 All About Eve Όλα για την Εύα κα. Κλώντια Κάσουελ Τζόζεφ Λ. Μάνκιεβιτς
1951 Love Nest Ρομπέρτα Στίβενς Τζόζεφ Μ. Νιούμαν
1951 Let's Make It Legal Τζόις Μάνερινγκ Ρίτσαρντ Σέιλ
1951 Home Town Story Ίρις Μάρτιν Άρθουρ Πίρσον
1951 As Young as You Feel Όσο νέος νιώθεις Χάριετ Χάρμαν Τζόουνς
1952 O. Henry's Full House Άτομο που περπατά στον δρόμο Χένρι Κόστερ
1952 Monkey Business Ο Βαρνάβας, η Εντβίνα, η Μαϊμού και το Μπογκόμολετς Λόις Λόρελ Χάουαρντ Χοκς
1952 Clash by Night Σύγκρουση εραστών Πέγκι Φριτς Λανγκ
1952 We're Not Married! Αν ο Γάμος σας Ήταν Άκυρος τι θα Κάνατε; Άναμπελ Νόρις Έντμουντ Γκούλντινγκ
1952 Don't Bother to Knock Το έκτο κλειδί της γκαρσονιέρας / Φλογισμένα χείλη Νελ Φορμπς Ρόι Ουόρντ Μπέικερ
1953 Niagara Νιαγάρας Ρόουζ Λούμις Χένρι Χάθαγουεϊ
1953 Gentlemen Prefer Blondes Οι άντρες προτιμούν τις ξανθές Λορελέι Λι Χάουαρντ Χοκς
1953 How to Marry a Millionaire Πως να παντρευτείτε έναν εκατομμυριούχο Πόλα Ντεμπεβουάζ Ζαν Νεγκουλέσκο
1954 River of No Return Ποτάμι χωρίς επιστροφή Κέι Ουέστον Ότο Πρέμιγκερ
1954 There's No Business Like Show Business Ο χορός είναι η ζωή μου Βίκι Ουόλτερ Λανγκ
1955 The Seven Year Itch Επτά χρόνια φαγούρα κοπέλα Μπίλι Γουάιλντερ
1956 Bus Stop Στάση λεωφορείου Σερί Τζόσουα Λόγκαν
1957 The Prince and the Showgirl Ο πρίγκηπας και η χορεύτρια Έλζι Μαρίνα Λόρενς Ολίβιε
1959 Some Like It Hot Μερικοί το προτιμούν καυτό Σούγκαρ Κέιν Κοβάλτσικ Μπίλι Γουάιλντερ
1960 Let's Make Love Έλα ν' αγαπηθούμε Αμάντα Ντελ Τζορτζ Κιουκόρ
1961 The Misfits Οι αταίριαστοι Ρόσλιν Τέιμπερ Τζον Χιούστον
1962 Something's Got To Give (Ημιτελές) Έλεν Ουάγκσταφ Άρντεν Τζορτζ Κιουκόρ

Παραπομπές Επεξεργασία

  1. ↑ «Marilyn Monroe Biography».
  2. ↑ birth certificate.
  3. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 9  Απριλίου 2014.
  4. ↑ Εθνική Βιβλιοθήκη της Γερμανίας: (Γερμανικά) Gemeinsame Normdatei. Ανακτήθηκε στις 10  Δεκεμβρίου 2014.
  5. ↑ 5,0 5,1 (Αγγλικά) Find A Grave. 725.
  6. ↑ Ανακτήθηκε στις 10  Ιουλίου 2019.
  7. ↑ Ανακτήθηκε στις 4  Μαρτίου 2021.
  8. ↑ www.nndb.com/edu/710/000079473/. Ανακτήθηκε στις 7  Μαΐου 2022.
  9. ↑ The Fine Art Archive. cs.isabart.org/person/22406. Ανακτήθηκε στις 1  Απριλίου 2021.
  10. ↑ www.acmi.net.au/creators/77696.
  11. ↑ 11,0 11,1 Leo van de Pas: (Αγγλικά) Genealogics. 2003.
  12. ↑ «1959: Marilyn Monroe practices ukulele for 'Some Like It Hot' | Mashable». Ανακτήθηκε στις 24  Μαρτίου 2024.
  13. ↑ Ανακτήθηκε στις 6  Ιουνίου 2021.
  14. ↑ «Cuando Marilyn se convirtió en símbolo sexual» (στα es). El País. 2011-10-07. ISSN 1134-6582. https://elpais.com/elpais/2011/10/07/actualidad/1317970134_850215.html. Ανακτήθηκε στις 2024-01-04. 
  15. ↑ «Marilyn Monroe: más que un símbolo sexual – DW – 31/05/2021». dw.com (στα Ισπανικά). Ανακτήθηκε στις 4 Ιανουαρίου 2024. 
  16. ↑ «Marilyn Monroe Dies; Pills Blamed - LA Times». web.archive.org. 25 Σεπτεμβρίου 2015. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 25 Σεπτεμβρίου 2015. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2022. 
  17. ↑ Singer, Leigh (19 Φεβρουαρίου 2009). «Oscars: the best actors never to have been nominated». the Guardian (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2022. 
  18. ↑ «20 great actors who've never been nominated for an Oscar | Ghostarchive». ghostarchive.org. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 9 Ιανουαρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2022. 
  19. ↑ Szucs, Juliana. «Inside Marilyn Monroe's Family Tree». Biography (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2022. 
  20. ↑ Keslassy, Elsa· Keslassy, Elsa (4 Απριλίου 2022). «Marilyn Monroe's Biological Father Revealed in Documentary 'Marilyn, Her Final Secret' (EXCLUSIVE)». Variety (στα Αγγλικά). Ανακτήθηκε στις 11 Νοεμβρίου 2022. 
  21. ↑ «Marilyn Monroe's first husband: Who was James Dougherty and what happened to him?». Netflix Life (στα Αγγλικά). 29 Σεπτεμβρίου 2022. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2022. 
  22. ↑ «James Dougherty, Monroe's First Husband» (στα αγγλικά). NPR.org. https://www.npr.org/templates/story/story.php?storyId=4809027. Ανακτήθηκε στις 2022-11-10. 
  23. ↑ Collman, Ashley (27 Ιουλίου 2013). «Marilyn the Riveter: New photos shows a young Monroe - still Norma Jean - working at a military factory during the height of World War II». Mail Online. Ανακτήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2022. 
  24. ↑ "Αταίριαστοι" και αμετανόητοι, Ιστορικό Λεύκωμα 1961, σελ. 152, Καθημερινή (1997)
  25. ↑ Μέριλιν Μονρόε: Ένας μύθος πεθαίνει, Ιστορικό Λεύκωμα 1962, σελ. 138-141, Καθημερινή (1997)
  26. ↑ «AFI's 100 Years...100 Stars». American Film Institute. Ανακτήθηκε στις 23 Οκτωβρίου 2006. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία

Ανακτήθηκε από "https://el.wikipedia.org/w/index.php?title=Μέριλιν_Μονρόε&oldid=10406622"