Αλατόπετρα Γρεβενών
Συντεταγμένες: 40°04′02.27″N 21°13′14.44″E / 40.0672972°N 21.2206778°E
Η Αλατόπετρα είναι ορεινό χωριό της περιφερειακής ενότητας Γρεβενών σε υψόμετρο 940 μέτρα[1].
| Αλατόπετρα Γρεβενών | |
|---|---|
| Διοίκηση | |
| Χώρα | Ελλάδα |
| Περιφέρεια | Δυτικής Μακεδονίας |
| Δήμος | Γρεβενών |
| Δημοτική Ενότητα | Θεόδωρου Ζιάκα |
| Γεωγραφία | |
| Γεωγραφικό διαμέρισμα | Μακεδονίας |
| Νομός | Γρεβενών |
| Υψόμετρο | 940 |
| Έκταση | 8,308 (η κοινότητα) |
| Πληροφορίες | |
| Παλαιά ονομασία | Τούζι |
| Ταχ. κώδικας | 51032 |
| Τηλ. κωδικός | +30 24620 |
Γεωγραφία - Ιστορία Επεξεργασία
Η Αλατόπετρα βρίσκεται απέναντι από τις πλαγιές του όρους Όρλιακας, στα βορειοανατολικά όρια του Εθνικού Πάρκου Βόρειας Πίνδου. Είναι κτισμένο μέσα σε δάσος βελανιδιάς και σπάνιων ειδών χλωρίδας, γι΄αυτό και η γύρω του περιοχή έχει χαρακτηριστεί ως Άλλος Βιότοπος[2]. Το χωριό απέχει 28,5 χλμ. δυτικά από τα Γρεβενά και βρίσκεται σε απόσταση 22 χλμ. ανατολικά από το χιονοδρομικό κέντρο Βασιλίτσας με αποτέλεσμα να έχει εξελιχθεί σε οργανωμένο χειμερινό θέρετρο με ταβέρνα και ξενοδοχειακά καταλύματα[3][4]. Δίπλα του περνάνε το "Σμιξιώτικο" ρέμα (με κατεύθυνση από δυτικά προς νότια) και ο χείμαρρος "Βελονιάς" (με κατεύθυνση από βόρεια προς νότια) που καταλήγουν στον Βενέτικο. Χαρακτηριστικό του χωριού είναι η ύπαρξη αρκετών νερών και πηγών. Βορειοδυτικά προς την Αετιά και πάνω στο "Σμιξιώτικο" υπάρχει ΜΥΗΣ (Μικρός Υδροηλεκτρικός Σταθμός) ισχύος 2,43 MW[5] που αξιοποιεί ενεργειακά την παροχή του ρέματος.
Η παλιότερη γραπτή αναφορά για το χωριό γίνεται το 1692 στον Κώδικα της Ζάβορδας όπου καταγράφεται κάτοικοί του ως αφιερωτές της Ιεράς Μονής Αγίου Νικάνορος ή Ζάβορδας την περίοδο 1534 έως 1692 (Α΄ Γραφή)[6]. Πολιτισμικά συμπεριλαμβάνεται στα "Κουπατσιοχώρια των Γρεβενών" και στα βλάχικα αναφερόταν ως "Τούζι"[7].
Αξιοθέατα Επεξεργασία
- Δυτικά του χωριού στην τοποθεσία "Καστρί", σε υψόμετρο 1.200 μέτρα, έχει ανασκαφεί ακρόπολη της χώρας των Τυμφαίων, με μακεδονικό ναό του 4ου αιώνα π.Χ και προπύλαια με μαρμάρινους κίονες δωρικού ρυθμού. Έχει μήκος 18,80 μέτρα και πλάτος 11,40 μέτρα. Καταστράφηκε από πυρκαγιά ύστερα από πολιορκία πιθανώς των Ρωμαίων, περί το 150 π.Χ.[8][9]. Στην περιοχή υπάρχουν αιωνόβιες βελανιδιές και το εξωκλήσι των Αγίων Θεοδώρων (του 1914) – που έχει κτιστεί πάνω στο αρχαίο τείχος, με θέα τις κορυφές της Βασιλίτσας.
- Βόρεια του χωριού, σε απόσταση περίπου 1,5 χλμ., πάνω στον Βελονιά, λίγο πριν συναντηθεί με το Σμιξιώτικο βρίσκεται το "Πέτρινο γεφύρι" ή "γεφύρι του Νιδρούζι" ή "γεφύρι του Γκαβού". Πρόκειται για ένα από τα παλαιότερα γεφύρια των Γρεβενών, κτισμένο πριν το 1900, διαφορετικής νοοτροπίας από τα άλλα του νομού και με επίπεδο δάπεδο. Χαρακτηριστικό του είναι οι σταλακτοειδείς σχηματισμοί, μήκους 20 - 30 εκ. που υπάρχουν κάτω από το τόξο της ανοίγματος 12 και πλάτους 3,45 μέτρων[10]. Από το 1995 έχει χαρακτηριστεί ως ιστορικό διατηρητέο μνημείο[11].
- Μέσα από την Αλατόπετρα ξεκινά πεζοπορικό μονοπάτι με κατεύθυνση προς Αετιά (ΒΔ.) που καταλήγει στην τοποθεσία "Στόμιο" όπου δημιουργείται καταρράκτης 35 μέτρων[4].
Διοικητικά Επεξεργασία
Αναφέρεται το 1918 ως Τούζι στο ΦΕΚ 260Α - 31/12/1918 να προσαρτάται στην τότε κοινότητα Βοδεντσικού (Πολυνερίου) που ανήκε στο νομό Κοζάνης. Το 1927 μετονομάζεται σε Αλατόπετρα και το 1964 με το ΦΕΚ 185Α - 30/10/1964 αποσπάται από το νομό Κοζάνης και υπάγεται στο νομό Γρεβενών[12]. Σύμφωνα με το σχέδιο Καλλικράτης, αποτελεί την τοπική κοινότητα Αλατόπετρας που ανήκει στη δημοτική ενότητα Θεόδωρου Ζιάκα του Δήμου Γρεβενών και σύμφωνα με την απογραφή του 2021 έχει πληθυσμό 48 κατοίκους[13]. Η τοπική κοινότητα είναι χαρακτηρισμένη ως αγροτικός ορεινός οικισμός, με έκταση 8,308 χμ² (2011). [14]
Πληθυσμός Επεξεργασία
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1991 | 94 |
| 2001 | 78 |
| 2011 | 76 |
| 2021 | 48 |
| Έτος | Πληθυσμός |
|---|---|
| 1961 | 143 |
| 1971 | 86 |
| 1981 | 112 |
| 1991 | 130 |
| 2001 | 140 |
| 2011 | 84 |
Εξωτερικοί σύνδεσμοι Επεξεργασία
- Αλατόπετρα Γρεβενών by Xenofwn79 από τον ιστότοπο http://www.greece.com
- Γέφυρα Αλατόπετρας ή Πρόσβορου Αρχειοθετήθηκε 2020-10-29 στο Wayback Machine. από τον κόμβο Οδυσσέας του Υπουργείου Πολιτισμού Αρχειοθετήθηκε 2008-02-14 στο Wayback Machine.
Παραπομπές Επεξεργασία
- ↑ Εγκυκλοπαίδεια Νέα Δομή. Αθήνα: Τεγόπουλος - Μανιατέας. 1996. σελ. 308, τομ.2.
- ↑ «NatureBank - Άλλος Βιότοπος - Αλατόπετρα Γρεβενών». filotis.itia.ntua.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Γνωρίζοντας τα άλλα… Γρεβενά». http://www.paragogi.net. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019. Εξωτερικός σύνδεσμος στο
|website=(βοήθεια) - ↑ 4,0 4,1 «Γρεβενά: μόλις επιστρέψαμε με νέα από τον πιο παρθένο προορισμό σκι στην Ελλάδα». αθηνόραμα travel. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ ΜΥΗΣ Αλατόπετρα, Γρεβενά. «ΔΕΗ - Ανανεώσιμες». Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ Θεόδωρος Κ.Π. Σαράντης. «Τα Γρεβενά (Συμβολή στην ιστορία τους)». Εθνικό Κέντρο Τεκμηρίωσης - Μακεδονικά: σελ.13 του pdf. https://ejournals.epublishing.ekt.gr/index.php/makedonika/article/viewFile/6637/6371.pdf.
- ↑ «Οι Κουπατσαραίοι - Αστέριος Ι. Κουκούδης - Μελέτες για τους Βλάχους». www.vlachs.gr. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ Χρονου, Μηχανη Του (24 Νοεμβρίου 2015). «Η άγνωστη αρχαία ελληνική πόλη που βρέθηκε σε υψόμετρο 1.200 μέτρων στην Πίνδο. Καταστράφηκε μετά από άγρια πολιορκία των Ρωμαίων και είχε οχυρωμένη ακρόπολη και ναό». ΜΗΧΑΝΗ ΤΟΥ ΧΡΟΝΟΥ. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Ανασκαφές στο Καστρί Γρεβενών – Τουριστικός Οδηγός» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 23 Μαρτίου 2018. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Πέτρινα Γεφύρια – Τουριστικός Οδηγός» (στα Αγγλικά). Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 22 Ιουνίου 2019. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ «ΔΙΑΡΚΗΣ ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΚΗΡΥΓΜΕΝΩΝ ΑΡΧΑΙΟΛΟΓΙΚΩΝ ΧΩΡΩΝ ΚΑΙ ΜΝΗΜΕΙΩΝ». listedmonuments.culture.gr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 12 Ιουνίου 2018. Ανακτήθηκε στις 22 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Διοικητικές Μεταβολές Οικισμών». ΕΕΤΑΑ. Ανακτήθηκε στις 30 Ιουνίου 2019.
- ↑ «Αποτελέσματα της Απογραφής Πληθυσμού-Κατοικιών έτους 2021 που αφορούν στο Μόνιμο Πληθυσμό της Χώρας». 21 Απριλίου 2023.
- ↑ 14,0 14,1 https://www.statistics.gr/2011-census-pop-hous
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2011_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_2001_monimos.pdf
- ↑ https://www.eetaa.gr/metaboles/apografes/apografi_1991_monimos.pdf
- ↑ ΠΛ 2:325
- ↑ ΠΛΜ 6:125
Πηγές Επεξεργασία
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς Μπριτάνικα, 1978, 2006 (ΠΛΜ)
- Εγκυκλοπαίδεια Πάπυρος Λαρούς, 1963 (ΠΛ)