Εθνικό Ναυτικό (Γαλλία)

θαλάσσιος κλάδος των Γαλλικών ενόπλων δυνάμεων
(Ανακατεύθυνση από Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό)

Το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό (γαλλικά: Marine nationale‎‎, «Εθνικό Ναυτικό»), ανεπίσημα La Royale, είναι ο θαλάσσιος κλάδος των Γαλλικών Ενόπλων Δυνάμεων.[3] Χρονολογούμενο μαζί με το Υπουργείο Ναυτικού (Ministère de la Marine) από το 1624, το La Royale είναι μια από τις παλαιότερες ναυτικές δυνάμεις στον κόσμο και ιστορικά έπαιξε σημαντικό ρόλο στην εγκαθίδρυση της Γαλλικής αποικιακής αυτοκρατορίας. Από τις αρχές, οι ρόλοι του ήταν η απόκτηση πληροφοριών, η προστασία του πληθυσμού, η πρόληψη κρίσεων, η παρέμβαση όπου κρίνεται αναγκαίο για την επανακαθίδρυση της ειρήνης και η αποτροπή οποιουδήποτε είδους κινδύνου προς τα Γαλλικά ενδιαφέροντα.[4]

Εθνικό Ναυτικό
Marine nationale
Το έμβλημα του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού
Ίδρυση1624 (ως Βασιλικό Ναυτικό)
Χώρα Γαλλία
Τύποςπολεμικό ναυτικό
Δύναμη36.331 προσωπικό (2016)[1]
180 πλοία[2]
178 αερσοσκάφη[1]
ΥπαγωγήΓαλλικές Ένοπλες Δυνάμεις
ΑρχηγείοΚύρια: Βρέστη, Ιλ Λονγκ, Τουλόν
Δευτερεύοντα: Σερμπούρ, Λοριάν
Γαλλικά υπερπόντια εδάφη: Φορ-ντε-Φρανς, Ντεγκρά ντε Καν, Πορτ ντε Γκαλέτ, Ντζαουντζί, Νουμεά, Παπεέτε
Εξωτερικό: Ντακάρ, Τζιμπουτί, Άμπου Ντάμπι
ΨευδώνυμοLa Royale
ΡητόHonneur, patrie, valeur, discipline («Τιμή, πατρίδα, ανδρεία, πειθαρχία»)
Χρώματαμπλε, κόκκινο, λευκό
Διακριτικά
Αναγνωριστικό σύμβολο

Το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό αποτελείται από επτά κύριους βραχίονες και διάφορες υπηρεσίες: τη Δύναμη Ναυτικής Δράσης (Force d'Action Navale), τις Υποβρύχιες Δυνάμεις (Forces Sous-marines), τη Ναυτική Αεροπορία (Aéronavale) και το Ναυτικό Πεζικό (Fusiliers Marins) (όπου περιλαμβάνονται και οι Κομμάντος του Ναυτικού), το τάγμα θαλάσσιας πυρόσβεσης, τη Χωροφυλακή του Ναυτικού (Gendarmerie Maritime) και το τμήμα υποστήριξης στόλου.

Ως ναυτικό παγκόσμιας εμβέλειας[5] το Γαλλικό Ναυτικό διαθέτει ευρεία πληθώρα πολεμικών πλοίων, στα οποία περιλαμβάνονται πυρηνοκίνητα αεροπλανοφόρα, πυρηνοκίνητα υποβρύχια, φρεγάτες, ακταιωροί και πλοία υποστήριξης.

Μέχρι τον Ιούνιο του 2014, το Γαλλικό Ναυτικό απασχολούσε προσωπικό 36.776 ατόμων. Οι έφεδροι του Γαλλικού Ναυτικού ήταν 4.827.[6]

Ο στόλος του Γαλλικού Ναυτικού αποτελείται από πάνω από 100 σκάφη και πυρηνοκίνητα υποβρύχια.

Το ρητό του Γαλλικού ναυτικού (devise) είναι το Honneur, patrie, valeur, discipline («Τιμή, Πατρίδα, Ανδρεία, Πειθαρχία»), λέξεις που είναι χαραγμένες σε λευκά ή χρυσά γράμματα σε πλάκες με μπλε φόντο τοποθετημένες στα εποικοδομήματα όλων των πλοίων.

Το Γαλλικό Βασιλικό Ναυτικό (γαλλικά: La Marine Royale Française‎‎) ιδρύθηκε το 1624.

Το ναυτικό κληρονόμησε πολλές παραδόσεις:

 
Η «χρυσή άγκυρα», πρώτο σύμβολο του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού

Κατά την Επανάσταση, το Γαλλικό Ναυτικό (γαλλικά: Marine Nationale‎‎) διαδέχθηκε το Γαλλικό Βασιλικό Ναυτικό (γαλλικά: la Marine Royale‎‎), με τη συνεισφορά του Ρισελιέ από το 1624. Κατά την Πρώτη και τη Δεύτερη Γαλλική Αυτοκρατορία, το ναυτικό καθορίστηκε ως Αυτοκρατορικό Γαλλικό Ναυτικό.[8]

Το Γαλλικό Ναυτικό (γαλλικά: La Marine‎‎) είναι ακόμη γνωστό ως La Royale (Το Βασιλικό). Η έκφραση αυτή χρησιμοποιούνταν από ναυτικούς της εμπορικής ναυτιλίας λόγω της στρατιωτικής τους θητείας στα σώματα του ναυτικού (γαλλικά: Marine de guerre française‎‎) μέσω του θεσμού της θαλάσσιας επιγραφής.

Το σύμβολο του γαλλικού ναυτικού, το οποίο από την εποχή εκείνη ήταν μια «χρυσή άγκυρα», ξεκινώντας από το 1830, «συνυφαίνονταν με σύρμα» με απλή εγγραφή «ανεστραμμένης μορφής S». Το σύμβολο αυτό απεικονίζεται σε όλα τα ναυτικά πλοία, τις στολές[9], τους συνοδούς, τον εξοπλισμό και τους γενικούς βραχίονες του ναυτικού. Τ σύμβολο αυτό αντικαταστάθηκε το 1990 με έμβλημα που φέρει ένα τμήμα τόξου ενός λευκού πολεμικού πλοίου με δύο αναδυόμενους κόκκινους και μπλε αφρούς και την επιγραφή « Marine nationale ».

17ος, 18ος, και αρχές 19ου αιώνα

Επεξεργασία
 
Ο Ναύαρχος Ντυκέν βομβαρδίζοντας το Αλγέρι το 1682

Το ναυτικό έγινε σταθερό μέσο εθνικής εξουσίας κατά τον 17ο αιώνα με τις προσπάθειες του Ρισελιέ υπό τον Λουδοβίκο ΙΓ΄, και του Κολμπέρ υπό τον Λουδοβίκο ΙΔ΄.[note 1] Υπό την κηδεμονία του «Βασιλιά Ήλιου», το Γαλλικό Ναυτικό χρηματοδοτήθηκε και εξοπλίστηκε επαρκώς, και κατάφερε να επιτύχει κάποιες πρώτες νίκες στον Εννεαετή Πόλεμο έναντι του Βασιλικού και του Ολλανδικού Ναυτικού. Τα οικονομικά προβλήματα, ωστόσο, ανάγκασαν το ναυτικό να επιστρέψει στην ακτή γεγονός που επέτρεψε στους Άγγλους και τους Ολλανδούς να επανακτήσουν την κυριαρχία. Πριν τον Εννεαετή Πόλεμο, στον Γαλλο-Ολλανδικό Πόλεμο, κατάφερε να επιτύχει αποφασιστική νίκη έναντι του Ισπανο-Ολλανδικού στόλου στη Μάχη του Παλέρμο.[10]

Το Γαλλικό Ναυτικό πραγματοποίησε αρκετές επιτυχίες, όπως στις εκστρατείες του Ατλαντικού από τον Πικέ ντε λα Μοτ.[11] Το 1766, ο Μπουγκαινβίλ πραγματοποίησε τον πρώτο Γαλλικό γύρο του κόσμου. Κατά τη διάρκεια του Αμερικανικού Επαναστατικού Πολέμου το Γαλλικό Ναυτικό έπαιξε αποφασιστικό ρόλο στην υποστήριξη των Αμερικανών. Σε μια πολύ εντυπωσιακή προσπάθεια, οι Γάλλοι υπό τον ντε Γκρας κατάφεραν να επικρατήσουν του Βρετανικού στόλου στη Ναυμαχία του Τσίζαπικ το 1781, και έτσι εξασφάλισαν πως οι Γαλλοαμερικανικές χερσαίες δυνάμεις θα επικρατούσαν στη συνεχιζόμενη Μάχη του Γιόρκταουν.[12] Τα Γαλλικά πολεμικά πλοία συμμετείχαν στη μάχη βομβαρδίζοντας τις Βρετανικές χερσαίες δυνάμεις. Στην Ινδία, ο Συφρέν διεξήγαγε εκστρατείες κατά των Βρετανών (1770–1780), αγωνιζόμενος επιτυχώς για την υπεροχή ενάντια στον Αντιναύαρχο Σερ Έντουαρντ Χιούς.[13]

 
Πλοία του Γαλλικού Ναυτικού στη γραμμή της Ναυμαχίας του Τσίζαπικ.

Την 1η Ιουνίου 1794, ο στόλος του Ναυάρχου Βιλαρέτ Ζογιέζ πολέμησε στην Τρίτη Μάχη του Ουσάντ για να αποτρέψει την καταστροφή μιας μεγάλης νηοπομπής που κινούνταν προς τις Ηνωμένες Πολιτείες από το Βασιλικό Ναυτικό. Η νηοπομπή μετέφερε σιτηρά στους πεινασμένους Γάλλους. Η νηοπομπή διέφυγε σώα και οι ναυτικοί παρήλασαν θριαμβευτικά στους δρόμους του Παρισιού, αν και οι απώλειες που υπέστησαν κατά τη διάρκεια της μάχης αποδείχθηκαν σημαντικές τα επόμενα χρόνια και είχαν ως αποτέλεσμα την κυριαρχία του Βασιλικού Ναυτικού.[14] Στη Μεσόγειο, το Γαλλικό Ναυτικό διεξήγαγε ναυτική εκστρατεία κατά τη διάρκεια της Γαλλικής εισβολής στην Αίγυπτο το 1798. Αποφεύγοντας τον Βρετανικό στόλο υπό το Ναύαρχο Οράτιο Νέλσον που τους καταδίωκε, ο Γαλλικός στόλος, που αποτελούνταν από χιλιάδες πλοία που μετέφεραν 30.000 στρατιώτες, κατέλαβε τη Μάλτα προτού συνεχίσει στην Αίγυπτο, όπου οι Γάλλοι κατέλαβαν την Αλεξάνδρεια. Τα Γαλλικά στρατεύματα στη συνέχεια πορεύτηκαν στη στεριά ενώ ο στόλος ήταν αγκυροβολημένος στον Κόλπο του Αμπουκίρ. Όταν ο Νέλσον ανακάλυψε την τοποθεσία του Γαλλικού στόλου, απέπλευσε για τον Κόλπο του Αμπουκίρ και διέταξε άμεση επίθεση. Στην επακόλουθη Ναυμαχία του Νείλου, οι Γάλλοι ηττήθηκαν, τερματίζοντας τη Γαλλική ναυτική υπεροχή στη Μεσόγειο και ενθαρρύνοντας και άλλα έθνη να συμμετάσχουν στον Δεύτερο Συνασπισμό για να πολεμήσουν κατά της Γαλλίας.[15]

Από το 1798 έως το 1800, η Γαλλία και οι Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής ενεπλάκησαν στον Πόλεμο Κουάζι, ο οποίος ήταν ακήρυχτος ναυτικός πόλεμος. Πριν τον πόλεμο, οι Γάλλοι είχαν εξοργιστεί με το εμπόριο των Αμερικανών με τους Βρετανούς και την άρνηση τους να αποπληρώσουν τα χρέη από την Επανάσταση για τον λόγο πως χρωστούνταν στον Βασιλιά της Γαλλίας, και όχι την Επαναστατική Γαλλία. Τα Γαλλικά πλοία άρχισαν να πολιορκούν τα Αμερικανικά εμπορικά πλοία που πραγματοποιούσαν εμπόριο με τη Βρετανία καταφέρνοντας σημαντικές απώλειες στην Αμερικανική ναυτιλία. Ως εκ τούτου, το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ενεπλάκη επιτυχώς σε ναυτικές συγκρούσεις με τους Γάλλους. Μέχρι το φθινόπωρο του 1800, το Ναυτικό των ΗΠΑ και το Βασιλικό Ναυτικό είχαν μειώσει τις δραστηριότητες των Γαλλικών καταδρομικών και πολεμικών πλοίων.[16]

 
Η Μάχη του Γκραντ Πορτ το 1810

Η Γαλλική Επανάσταση, όπου εξαιτίας της απομακρύνθηκαν πολυάριθμοι αξιωματικοί αριστοκρατικής καταγωγής (μεταξύ των οποίων και ο Σαρλ ντ'Εσταίν), τραυμάτισε το Γαλλικό Ναυτικό. Οι προσπάθειες να γίνει ισχυρή ναυτική δύναμη από τον Ναπολέοντα Α΄ διακόπηκαν από τον θάνατο του Λατούς Τρεβίλ το 1804, και τη Ναυμαχία του Τραφάλγκαρ το 1805, όπου οι Βρετανοί εκμηδένισαν τον συμμαχικό στόλο Γάλλων και Ισπανών. Η καταστροφή αποτέλεσε εγγύηση για τη ναυτική υπεροχή των Βρετανών κατά τους Ναπολεόντειους Πολέμους, μέχρι και τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.[17]

Κατά τη διάρκεια των Ναπολεόντειων Πολέμων, το Γαλλικό Ναυτικό, ακόμη και με τη βοήθεια των Συμμαχικών ναυτικών, ήταν μικρότερο: Το 1812, το Βασιλικό Ναυτικό, που αποτελούνταν από 600 καταδρομικά και μερικά μικρότερα πλοία, είχε το μέγεθος όλων των υπόλοιπων ναυτικών δυνάμεων του κόσμου μαζί.[18]

Η αναγέννηση του 19ου αιώνα

Επεξεργασία

Η Παλινόρθωση και η Μοναρχία του Ιουλίου (1814/5–48)

Επεξεργασία

Κατά τη διάρκεια της Παλινόρθωσης των Βουρβόνων, το ναυτικό υπέφερε αρχικά από τη σύνθετη ζημιά που έπαθε κατά τους Πολέμους της Γαλλικής Επανάστασης και τους Ναπολεόντειους Πολέμους, και από την ανικανότητα και τις παραλείψεις των βασιλοφρόνων αξιωματικών, οι οποίες συνοψίζονται με την καταστροφή της φρεγάτας Méduse και την παροιμιώδη Σχεδία της Μέδουσας. Σύντομα, όμως, το ναυτικό άρχισε να αποκαθίσταται, με την ώθηση βετεράνων των Ναπολεόντειων Πολέμων όπως ο Γκυ-Βικτόρ Ντυπερέ, ο Σαρλ Μπωντέν ή ο Αλμπέν Ρουσέν (όλοι τους ήρωες της εκστρατείας του Μαυρικίου του 1809–1811 οι οποίοι γεύτηκαν τη νίκη στη Μάχη του Γκραντ Πορτ). Η επαρκής ηγεσία συνδυάστηκε με καλά χρηματοδοτούμενες κατασκευές, με πιο αξιοσημείωτα τα μεγάλα διώροφα καταδρομικά-φρεγάτες (όπως αυτά της κλάσης Surveillante) και πρωτοποριακά πλοία γραμμής (όπως η κάθετων τοίχων κλάση Hercule), και τις συνεχείς προσπάθειες εκσυγχρονισμού. Το πυροβολικό κανονικοποιήθηκε στο διαμέτρημα 30 πόντων και αργότερα πειραματίστηκε με όπλα Paixhans, ενώ εμφανίστηκαν τα πρώτα ατμόπλοια όπως η κορβέτα Sphinx.[19]

 
Ο Αμπέλ Ωμπέρ Ντυπετίτ Τουάρ καταλαμβάνοντας την Ταϊτή στις 9 Σεπτεμβρίου 1842. Μοναρχία του Ιουλίου

Στις 14 Ιουνίου 1830, μεγάλος στόλος υπό τον Ντυπερέ, αποτελούμενος από 103 πολεμικά πλοία και 464 μεταγωγικά, εκτέλεσε την Εισβολή του Αλγερίου, αποβιβάζοντας τον στρατό στο Σίντι Φερούς. Το Σουλτάν-Καλέσι, το κύριο οχυρό που προστάτευε την πόλη πολιορκήθηκε στις 29 Ιουνίου και έπεσε στις 4 Ιουλίου. Ο Μπέης τότε άρχισε τις διαπραγματεύσεις, που οδήγησαν στη συνθηκολόγηση του την επόμενη μέρα. Η πράξη αυτή αποτέλεσε την πρώτη πρακτική χρήση στρατιωτικών ατμόπλοιων, τα οποία τότε χρησιμοποιούνταν για να ρυμουλκούν πλοία της γραμμής στη θέση βολής τους.[20] Την επόμενη χρονιά, μετά την Ιουλιανή Επανάσταση, στόλος του Υποναύαρχου Ρουσέν πραγματοποίησε επίδειξη δύναμης κατά του απολυταρχικού Μιχαήλ Α΄ της Πορτογαλίας στη Ναυμαχία του Τάγου, και τον ανάγκασε να υπογράψει εξευτελιστική συμφωνία πλέοντας στον ποταμό προς την πρωτεύουσα και καταλαμβάνοντας τον στόλο του. Το 1838, το ναυτικό πραγματοποίησε ακόμη μια επίδειξη δύναμης μετά από αποτυχημένα διπλωματικά διαβήματα, στον Γαλλομεξικανικό Πόλεμο. Μια μικρή μοίρα φρεγατών υπό τον Μπωντέν βομβάρδισε και κατέστρεψε τις οχυρώσεις του Σαν Χουάν ντε Ουλούα στη Μάχη της Βερακρούζ. Κατά τη διάρκεια αυτής της μάχης, όπου τα ατμόπλοια χρησιμοποιήθηκαν και πάλι ως ρυμουλκά, παρατηρήθηκε η πρώτη χρήση όπλων Paixhans, σε τόσο μεγάλο βαθμό που δεν έμειναν απαρατήρητα από κατασκόπους του Ηνωμένου Βασιλείου και των Ηνωμένων Πολιτειών.[21]

Το 1842, το Γαλλικό Ναυτικό κατέλαβε την Ταϊτή με τον Ναύαρχο Αμπέλ Ωμπέρ Ντυπετίτ Τουάρ.[22] Οι Γαλλικές δραστηριότητες σε αυτές τις περιοχές θα συνέχιζαν κατά τον 19ο αιώνα, μιας και ο ο ανιψιός του Αμπέλ-Νικολά Μπεργκάς Ντυπετίτ Τουάρ μετέβη στις Νήσους Μαρκέζας το 1880 για την ειρήνευση τους.[23] Τον Αύγουστο του 1844, Γαλλική μοίρα του Ναυτικού υπό τον Ζοϊνβίλ επιτέθηκε στην πόλη Μογκαντόρ του Μαρόκου, τη σύγχρονη Εσαουίρα, και το νησί που βρίσκεται μπροστά από την πόλη Μογκαντόρ. Η εκστρατεία ήταν μέρος του Πρώτου Γαλλομαροκινού Πολέμου.[24]

Δεύτερη Αυτοκρατορία (1852–70)

Επεξεργασία
 
Το Le Napoléon (1850), το πρώτο θωρηκτό κινούμενο με ατμό στην ιστορία

Σε ομιλία του το 1852, ο Ναπολέων Γ΄ διακήρυξε πως «Αυτοκρατορία σημαίνει ειρήνη» (« L'Empire, c'est la paix »), αλλά για την ακρίβεια ήταν αποφασισμένος να ακολουθήσει σκληρή εξωτερική πολιτική για να επεκτείνει την ισχύ τη δόξα της Γαλλίας. Την ίδια περίοδο, το Γαλλικό Ναυτικό ενεπλάκη σε διάφορες ενέργειες σε όλο τον κόσμο.[25]

 
Η Γαλλική φρεγάτα Guerrière υπό τη διοίκηση του Ναυάρχου Ροζ ήταν το κορυφαίο πλοίο στη Γαλλική Εκστρατεία κατά της Κορέας το 1866. Εδώ φωτογραφία του πλοίου στο λιμάνι του Ναγκασάκι, περ. 1865

Κατάληψη της Κοχινκίνα: Ο Ναπολέων Γ΄ πραγματοποίησε τα πρώτα βήματα για την εγκαθίδρυση της Γαλλικής αποικιακής επιρροής στην Ινδοκίνα. Ενέκρινε την πραγματοποίηση της Εκστρατείας της Κοχινκίνα το 1858 ώστε να τιμωρήσει τους Βιετναμέζους για την κακομεταχείριση τους στους Γάλλους Καθολικούς ιεραποστόλους και ανάγκασε το δικαστήριο να αποδεχθεί τη Γαλλική παρουσία στη χώρα. Σημαντικός παράγοντας της απόφασης του ήταν η πίστη του πως η Γαλλία θα γινόταν δύναμη δεύτερης τάξης αν δεν επέκτεινε την επιρροή της στην Ανατολική Ασία. Επίσης, διαδιδόταν η ιδέα πως η Γαλλία είχε πολιτιστική αποστολή. Όλα αυτά οδήγησαν τελικά στην πλήρη εισβολή το 1861. Μέχρι το 1862 ο πόλεμος είχε ολοκληρωθεί και το Βιετνάμ έχασε τρεις επαρχίες στο νότο, οι οποίες ονομάστηκαν Κοχινκίνα από τους Γάλλους. Εκεί δημιουργήθηκαν τρία λιμάνια για την πραγματοποίηση εμπορίου με τη Γαλλία, επετράπη η ελεύθερη διάβαση Γαλλικών πολεμικών πλοίων προς την Καμπότζη (η οποία οδήγησε στη δημιουργία Γαλλικού προτεκτοράτου στην Καμπότζη το 1867), επετράπη ελευθερία κινήσεων στους Γάλλους ιεραποστόλους και δόθηκε στη Γαλλία μεγάλη αποζημίωση για το κόστος του πολέμου.[26]

Ο Κριμαϊκός Πόλεμος: Η επιθυμία του Ναπολέοντος Γ΄ να περιορίσει την επιρροή της Ρωσίας στην Οθωμανική Αυτοκρατορία οδήγησε στην επιτυχή συμμετοχή της Γαλλίας στον Κριμαϊκό Πόλεμο (Μάρτιος 1854 – Μάρτιος 1856). Κατά τη διάρκεια αυτού του πολέμου ο Ναπολέων εγκαθίδρυσε συμμαχία με την Βρετανία, η οποία συνεχίστηκε και μετά το τέλος του πολέμου.

Δεύτερος Πόλεμος του Οπίου: Στην Κίνα, η Γαλλία έλαβε μέρος στον Δεύτερο Πόλεμο του Οπίου μαζί με τη Βρετανία, και το 1860 τα Γαλλικά στρατεύματα εισήλθαν στο Πεκίνο. Η Κίνα αναγκάστηκε να χάσει και άλλα εμπορικά δικαιώματα, να αποδεχθεί την ελευθερία ναυσιπλοϊας στον ποταμό Γιανγκτσέ, να δώσει πλήρη πολιτικά δικαιώματα και θρησκευτική ελευθερία στους Χριστιανούς και να δώσει σε Γαλλία και Βρετανία τεράστια αποζημίωση. Όλα αυτά μαζί με την εισβολή στο Βιετνάμ όρισαν το σκηνικό για επιπλέον Γαλλική επιρροή στην Κίνα κυριαρχώντας με σφαίρα επιρροής σε τμήματα της Νότιας Κίνας.[27]

Μεξικό: Το Γαλλικό Ναυτικό πραγματοποίησε επιτυχή αποκλεισμό του Μεξικό στον Γαλλομεξικανικό Πόλεμο του 1838. Τότε ενεπλάκη έντονα στη Γαλλική εισβολή στο Μεξικό (Ιανουάριος 1862 – Μάρτιος 1867). Ο Ναπολέων Γ΄, χρησιμοποιώντας ως πρόσχημα την άρνηση της Μεξικανικής Δημοκρατίας να αποπληρώσει τα εξωτερικά χρέη της, σχεδίασε την εγκαθίδρυση Γαλλικής σφαίρας επιρροής στη Βόρεια Αμερική δημιουργώντας μοναρχία με την υποστήριξη της Γαλλίας στο Μεξικό, έργο που υποστηρίχθηκε από Μεξικανούς συντηρητικούς που είχαν κουραστεί από την αντικληρική Μεξικανική δημοκρατία.[28]

Κορέα, Ιαπωνία: Το 1866, Γαλλικά ναυτικά στρατεύματα συμμετείχαν στη Γαλλική εκστρατεία στην Κορέα.[29] Το Γαλλικό Ναυτικό είχε επίσης σημαντική παρουσία στην Ιαπωνία με τον Βομβαρδισμό του Σιμονοσέκι το 1863.[30] Την περίοδο 1867–1868, διατηρήθηκαν κάποια επίπεδα παρουσίας στην Ιαπωνία γύρω από τις ενέργειες της Γαλλικής Στρατιωτικής Αποστολής στην Ιαπωνία, και τον επακόλουθο Πόλεμο Μπόσιν.

Γαλλοπρωσικός Πόλεμος: Στο ξέσπασμα του Γαλλοπρωσικού Πολέμου το 1870, το δύναμης 470 πλοίων Γαλλικό ναυτικό απέκλεισε την ακτογραμμή της Βόρειας Γερμανίας, κάτι που οι Γερμανοί δεν κατάφεραν να άρουν ποτέ. Ωστόσο, τα Γαλλικά πλοία άρχισαν να εμφανίζουν ελλείψεις στον άνθρακα και στον απαραίτητο οπλισμό ώστε να αντιμετωπίσουν τις χερσαίες επιθέσεις γύρω από τα εχθρικά λιμάνια. Η σχεδιαζόμενη εισβολή στη βόρεια Γερμανία δεν πραγματοποιήθηκε μιας και οι πεζοναύτες και το ναυτικό πεζικό που ανέλαβαν την εισβολή απεστάλησαν σε χερσαίες μάχες. Όταν το μεγαλύτερο μέρος του επαγγελματικού στρατού αιχμαλωτίστηκε σε δύο σημαντικές Γαλλικές ήττες, οι αξιωματικοί του ναυτικού αποβιβάστηκαν από τα πλοία τους ώστε να υπηρετήσουν ως έφεδροι. Ο αποκλεισμός έγινε λιγότερο αποτελεσματικός μιας και οι καταιγίδες του φθινοπώρου επηρέασαν τα Γαλλικά πλοία που ακόμη πραγματοποιούσαν αποκλεισμό. Τον Σεπτέμβριο του 1870, ο αποκλεισμός άρθηκε για τον χειμώνα. Μεμονωμένες συμπλοκές μεταξύ Γαλλικών και Γερμανικών πλοίων έλαβαν χώρα σε άλλες τοποθεσίες.[31][32]

Τρίτη Δημοκρατία

Επεξεργασία

Σινογαλλικός Πόλεμος: Η έκθεση των Γαλλικών ναυτικών δυνάμεων στην Άπω Ανατολή έφτασε στο αποκορύφωμα της το πρώτο μισό της δεκαετίας του 1880. Η Μοίρα της Άπω Ανατολής (escadre de l'Extrême-Orient), μια ad hoc ναυτική ομάδα δύο (στη συνέχεια τριών) ναυτικών μεραρχιών υπό τη διοίκηση του Ναυάρχου Αμεντέε Κουρμπέ, δημιουργήθηκε κατά τη διάρκεια του Σινογαλλικού Πολέμου (Αύγουστος 1884 έως Απρίλιος 1885), και είχε σημαντική δράση κατά μήκος της ακτής της Κίνας και τη θάλασσα γύρω από τη Φορμόζα (Ταϊβάν). Εκτός από τη σχεδόν πλήρη εξουδετέρωση του Στόλου Φουζιάν της Κίνας στη Ναυμαχία του Φουζού (23 Αυγούστου 1884), η μοίρα έλαβε μέρος στον βομβαρδισμό και τις αποβάσεις στο Κεελούνγκ και το Ταμσούι (5 και 6 Αυγούστου 1884 και 1 με 8 Οκτωβρίου 1884), τον αποκλεισμό της Φορμόζα (Οκτώβριος 1884 με Απρίλιο 1885), τη Ναυμαχία του Σιπού (14 Φεβρουαρίου 1885), την αποκαλούμενη Ναυμαχία του Ζενχάι (1 Μαρτίου 1885), την Εκστρατεία Πεσκαδόρες (Μάρτιος 1885) και τον «αποκλεισμό του ρυζιού» στον ποταμό Γιανγκτσέ (Μάρτιος με Ιούνιο 1885).[33]

Τεχνολογικές πρωτοπορίες του 19ου αιώνα

Επεξεργασία
 
Η θωρακοβάρις Vauban (1882–1905)

Τον 19ο αιώνα, το ναυτικό ανέκαμψε και έγινε αναμφισβήτητα το δεύτερο καλύτερο στον κόσμο μετά το Βασιλικό Ναυτικό, μολονότι ήταν πολύ μικρότερο. Το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό, πρόθυμο να αμφισβητήσει τη βρετανική ναυτική υπεροχή, ανέλαβε ηγετικό ρόλο σε πολλούς τομείς ανάπτυξης των πολεμικών πλοίων, με την εισαγωγή νέων τεχνολογιών.

Η Γαλλία ώθησε την ανάπτυξη των πυροβόλων όπλων για το ναυτικό, με την εφεύρεση του πολυβόλου Paixhans από τον Ανρί-Ζοζέφ Παιξάν.[34] Χρησιμοποιήθηκε για πρώτη φορά, με σημαντικά αποτελέσματα, στη Ναυμαχία της Βερακρούζ το 1838. Το 1850, το Napoléon έγινε το πρώτο ατμοκίνητο θωρηκτό στην ιστορία.[35] Το Gloire έγινε η πρώτη θωρακοβάρις στην ιστορία το 1859.[36]

Το 1863, το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό έθεσε σε χρήση το Plongeur, το πρώτο υποβρύχιο στον κόσμο που κινούνταν με μηχανική ισχύ.[37] Το 1876, το Redoutable έγινε το πρώτο χαλύβδινο πολεμικό πλοίο.[38] Το 1887, το Dupuy de Lôme έγινε το πρώτο θωρακισμένο καταδρομικό στον κόσμο.[39]

Το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό δημιούργησε επίσης το πρόγραμμα « Jeune École » το οποίο ζήτησε μικρά αλλά δυναμικά πολεμικά πλοία τα οποία χρησιμοποιούσαν τορπίλες και πολυβόλα τα οποία θα επιτίθονταν σε στόλους με μεγαλύτερα συμβατικά πολεμικά πλοία. Εξαιτίας αυτού προχώρησε η μαζική παραγωγή τορπιλοβόλων, τα οποία όμως αποδείχθηκαν αναξιόπιστα στην ανοιχτή θάλασσα. Παρ' όλα αυτά, η κατασκευή Γαλλικών πολεμικών Πλοίων αποδείχθηκε ελκυστική στη βιομηχανοποιούμενη Ιαπωνία, όταν ο Γάλλος μηχανικός Εμίλ Μπερτέν προσκλήθηκε ώστε να βοηθήσει στον σχεδιασμό πολεμικών πλοίων για το Αυτοκρατορικό Ιαπωνικό Ναυτικό.[40][41]

20ός αιώνας

Επεξεργασία

Η ανάπτυξη του Γαλλικού Ναυτικού επιβραδύνθηκε κατά τις αρχές του 20ού αιώνα μιας και ο ανταγωνισμός μεταξύ Γερμανίας και Μεγάλης Βρετανίας εντάθηκε. Ως εκ τούτου, το Βασιλικό Ναυτικό, το Αυτοκρατορικό Γερμανικό Ναυτικό και το Πολεμικό Ναυτικό των ΗΠΑ ξεπέρασαν αυτό της Γαλλίας. Ήταν πλέον αργά για την κατασκευή νέων θωρηκτών—τα ντρέντνωτ και τα ελαφρά καταδρομικά άρχισαν να χρησιμοποιούνται κατά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο με σχετικά λίγα σύγχρονα σκάφη. Η Αντάντ τερμάτισε την περίοδο κατά την οποία η Βρετανία θεωρούνταν πιθανός εχθρός, μειώνοντας έτσι την ανάγκη για ισχυρό ναυτικό. Αν και δεν υπήρχε επίσημη στρατιωτική συμμαχία, υπήρχε de facto συμφωνία κατά την οποία η Γαλλία θα είχε τον κυρίαρχο ρόλο στη Μεσόγειο και η Βρετανία θα υπερασπιζόταν τη βόρεια ακτή της Γαλλίας από πιθανή Γερμανική επίθεση. Κατά τη διάρκεια του πολέμου κατασκευάστηκαν ελάχιστα πολεμικά πλοία μιας και η κύρια Γαλλική προσπάθεια επικεντρωνόταν στη στεριά.[42]

Το κύριο έργο των πολεμικών μοιρών της Μεσογείου ήταν η συνοδεία των μεταγωγικών πλοίων που μετέφεραν στρατεύματα από τη Γαλλική Βόρεια Αφρική που θα συμμετείχαν στη Μάχη του Μάρνη. Μέχρι το τέλος του Αυγούστου 1914, Γαλλικά θωρηκτά, καταδρομικά, αντιτορπιλικά και υποβρύχια πραγματοποιούσαν περιπολίες στην Αδριατική θάλασσα ώστε να αποτρέψουν επιθέσεις του Αυστροουγγρικού Ναυτικού. Οι πιο σημαντικές επιχειρήσεις του Γαλλικού Ναυτικού πραγματοποιήθηκαν κατά την Εκστρατεία των Δαρδανελλίων. Το Γαλλικό Ναυτικό έπαιξε σημαντικό ρόλο στην αντιμετώπιση της εκστρατείας με πλοία U της Γερμανίας, με πολεμικά πλοία να περιπολούν τις θάλασσες και να συνοδεύουν νηοπομπές. Τον Δεκέμβριο του 1916, Γαλλικά πολεμικά πλοία κατέφθασαν στην Ελλάδα, βομβαρδίζοντας την Αθήνα και αποβιβάζοντας στρατιώτες, ώστε να αναγκάσουν τη φιλογερμανική Ελληνική κυβέρνηση να αλλάξει την πολιτική της. Αρκετά πλοία του Ελληνικού Πολεμικού Ναυτικού κατελήφθησαν και χρησιμοποιήθηκαν από το Γαλλικό Ναυτικό, και αργότερα έπαιξαν σημαντικό ρόλο στην εκστρατεία κατά των πλοίων U. Οι πιο σημαντικές απώλειες που υπέστη το Γαλλικό Ναυτικό κατά τον πόλεμο ήταν τρία προ-ντρέντνωτ θωρηκτά, ένα ημί-ντρέντνωτ, τέσσερα θωρακισμένα καταδρομικά, ένα προστατευμένο καταδρομικό, δώδεκα αντιτορπιλικά και δεκατέσσερα υποβρύχια.[43]

Παρακάτω καταγράφονται τα κύρια πλοία του Γαλλικού Ναυτικού στο ξέσπασμα του Α΄ Παγκοσμίου Πολέμου το 1914 και εντός παρενθέσεων στο τέλος του, το 1918.[44]

Το πρώτο αεροπλανοφόρο

Επεξεργασία
 
Υδροπλανοφόρο Foudre

Η εφεύρεση του υδροπλάνου το 1910 με το Γαλλικό Fabre Hydravion οδήγησε στην πρώιμη εξέλιξη των πλοίων που είχαν σχεδιαστεί για τη μεταφορά αεροπλάνων μολονότι ήταν εξοπλισμένα με σχεδίες. Το 1911, εμφανίστηκε το πρώτο σκάφος αυτού του είδους στο Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό – το Foudre – το οποίο ήταν το πρώτο υδροπλανοφόρο. Χρησιμοποιούνταν ως βάση υδροπλάνων, και μετέφερε αεροπλάνα με σχεδίες σε υπόστεγα στο κυρίως κατάστρωμα, από όπου προσθαλασσωνόταν με τη χρήση γερανού. Το La Foudre τροποποιήθηκε το Νοέμβριο του 1913 και προστέθηκε επίπεδο κατάστρωμα 10 μέτρων (33 ποδών) από όπου απογειωνόταν τα υδροπλάνα.[45] Παρά τις προτάσεις του Γάλλου εφευρέτη Κλεμάν Αντέρ το 1909 για την κατασκευή επίπεδου καταστρώματος ώστε να επιχειρούν αεροπλάνα στη θάλασσα, παρόμοια με τα σύγχρονα αεροπλανοφόρα, το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό κατασκεύασε το πρώτο του αεροπλανοφόρο τη δεκαετία του 1920 και δεν συνέχισε με την κατασκευή τους μέχρι τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Το 1920, ο Πωλ Τέστε πραγματοποίησε την πρώτη προσγείωση σε αεροπλανοφόρο στην ιστορία του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού, επί του Béarn.[46]

Κατασκευή πλοίων μεταξύ των Παγκοσμίων Πολέμων

Επεξεργασία
 
Αντιτορπιλικό Fantasque

Μετά τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό παρέμεινε τέταρτη μεγαλύτερη δύναμη στον κόσμο, μετά τους Βρετανούς, τους Αμερικανούς και τους Ιάπωνες, αλλά το Ιταλικό ναυτικό θεωρούνταν ως ο κύριος εχθρός, μιας και είχε περίπου το ίδιο μέγεθος με το Γαλλικό. Η σειρά αυτή των στόλων, με το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό να είναι ισάξιο με το Ιταλικό, καθορίστηκε από τη Ναυτική Συμφωνία της Ουάσινγκτον του 1922. Κάθε στόλος αποτελούνταν από πληθώρα πλοίων διαφορετικού μεγέθους, και κανένας στόλος δεν διέθετε τους απαραίτητους πόρους ώστε να κάνει κάθε πλοίο κορυφαίο στην κατηγορία του. Παρόλα αυτά, κάποιες χώρες προσπάθησαν να υπερέχουν σε συγκεκριμένες κατηγορίες. Μεταξύ των Παγκοσμίων Πολέμων, ο Γαλλικός στόλος ήταν γνωστός για την κατασκευή μικρού αριθμού πλοίων που ήταν «πάνω από την κορυφή» σε σχέση με τα αντίστοιχα τους άλλων ναυτικών δυνάμεων. Για παράδειγμα, οι Γάλλοι επέλεξαν να κατασκευάσουν «υπέρ-αντιτορπιλικά» τα οποία θεωρήθηκαν αντίστοιχα των ελαφρών καταδρομικών από τους Συμμάχους κατά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Τα αντιτορπιλικά κλάσης Le Fantasque αποτελεί ακόμη και σήμερα τη γρηγορότερη τάξη αντιτορπιλικών. Το υποβρύχιο Surcouf ήταν το μεγαλύτερο και ισχυρότερο της εποχής του. Τα θωρηκτά κλάσης Dunkerque, σχεδιάστηκαν εξ ολοκλήρου για να πολεμήσουν τα αποκαλούμενα Γερμανικά «θωρηκτά τσέπης», τα οποία, παρά το μικρό τους μέγεθος, ήταν εξισορροπημένα μοντέλα και προκάτοχοι της σύγχρονης γενιάς θωρηκτών σε όλο τον κόσμο. Τα θωρηκτά πλήρους μεγέθους Richelieu θεωρούνται από ορισμένους ειδικούς επιτυχημένα θωρηκτά τα οποία κατασκευάστηκαν υπό τους περιορισμούς της Συνθήκης της Ουάσινγκτον.[47]

 
Surcouf

Τα κύρια πλοία του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού στην έναρξη της Γερμανικής επίθεσης τον Μάιο του 1940, ήταν τα εξής:[48]

Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος

Επεξεργασία
 
Το θωρηκτό Richelieu
 
Το ελαφρύ καταδρομικό Georges Leygues το οποίο παρείχε υποστήριξη πυρών κατά τις αποβάσεις στη Νορμανδία και τη Γαλλική Ριβιέρα

Στο ξέσπασμα του πολέμου, του Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό ενεπλάκη σε αρκετές επιχειρήσεις κατά των δυνάμεων του Άξονα, συμμετέχοντας στη Μάχη του Ατλαντικού, τη Συμμαχική εκστρατεία στη Νορβηγία, την εκκένωση της Δουνκέρκης, και για σύντομο διάστημα, στη Ναυμαχία της Μεσογείου. Ωστόσο, οι όροι ανακωχής του Πεταίν άλλαξαν τελείως την κατάσταση: ο Γαλλικός στόλος εγκατέλειψε αμέσως τη μάχη. Οι Βρετανοί θεώρησαν τον Γαλλικό στόλο υπό τη διακυβέρνηση του Βισύ ως πιθανή απειλή. Η απειλή αυτή γινόταν ολοένα και περισσότερο πραγματική και έτσι είτε οι Γάλλοι θα γινόταν επισήμως εχθροί, ή πιθανότερα, το Γερμανικό Ναυτικό Kriegsmarine θα αποκτούσε τον έλεγχο των Γαλλικών πλοίων. Θεωρήθηκε απαραίτητο το Γαλλικό ναυτικό να τεθεί εκτός δράσης. Μερικά πλοία είχαν ελλιμενιστεί στη Γαλλία, ενώ άλλα διέφυγαν στη Βρετανία ή στην ελεγχόμενη από τους Βρετανούς Αίγυπτο. Οι Βρετανοί απέκτησαν τον έλεγχο όλων των Γαλλικών πλοίων, με πολλούς ναυτικούς να εντάσσονται ξανά στις Συμμαχικές Δυνάμεις ως μέρος του Ελεύθερου Γαλλικού Ναυτικού (Forces navales françaises libres, FNFL) λόγω της αυξανόμενης επιρροής του Στρατηγού ντε Γκωλ. Αν και οι επιβιβάσεις γινόταν σχετικά ειρηνικά, υπήρξε αντίσταση στο Surcouf, το οποίο τότε ήταν το μεγαλύτερο υποβρύχιο στον κόσμο, η οποία είχε ως αποτέλεσμα αψιμαχία όπου σκοτώθηκαν ένας Γάλλος και τρεις Βρετανοί ναυτικοί. Όμως, οι πιο ισχυρές συγκεντρώσεις του Γαλλικού στόλου παρέμεναν στο Μερς Ελ Κεμπίρ και το Ντακάρ. Μοίρα του Βασιλικού Ναυτικού παρέδωσε τελεσίγραφο στον Γαλλικό στόλο στο Μερς Ελ Κεμπίρ. Το τελεσίγραφο ανέφερε πως τα πλοία και τα πληρώματα τους είτε θα συμμετείχαν στον πόλεμο είτε θα απέπλεαν με μειωμένο πλήρωμα σε Βρετανικό λιμάνι, με την υπόσχεση πως αυτά θα επέστρεφαν στη Γαλλία με το τέλος του πολέμου ή θα πληρωνόταν αποζημίωση για της ζημιές δίνοντας την επιλογή να αποπλεύσουν για Γαλλικό λιμάνι στις Δυτικές Ινδίες όπου θα μπορούσαν να αποστρατικοποιηθούν ή να δοθούν προσωρινά στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής μέχρι το τέλος του πολέμου. Εάν οι Γάλλοι αρνούνταν αυτές τις προτάσεις θα έπρεπε να αποχωρήσουν από τα πλοία τους ή να δεχθούν πυρά. Στις 3 Ιουλίου 1940 οι Βρετανοί άρχισαν πυρ μιας και δεν υπήρξε συμφωνία (Επιχείρηση Καταπέλτης). Ένα Γαλλικό θωρηκτό βυθίστηκε, ενώ δύο θωρηκτά και τέσσερα αντιτορπιλικά καταστράφηκαν. Ένα Βρετανικό υποβρύχιο βύθισε επίσης ένα αβιζό. Έξι Βρετανικά αεροσκάφη του ναυτικού καταρρίφθηκαν. Συνολικά σκοτώθηκαν 1.297 Γάλλοι ναυτικοί και 2 Βρετανοί αεροπόροι.[49]

Αν και το Ελεύθερο Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό συνέχισε να πολεμά μαζί με τους συμμάχους, ο υπόλοιπος Γαλλικός στόλος έγινε εχθρικός. Πολλά ανώτατα μέλη του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού θεώρησαν τη Βρετανία και τη Γαλλία αποτελεσματικές στον πόλεμο. Η Γαλλική Πολεμική Αεροπορία βομβάρδισε επανειλημμένα το Γιβραλτάρ, και κατά τη διάρκεια του πολέμου, υπήρξαν στιγμές όπου το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό ήρθε κοντά σε εμπλοκή με το Βασιλικό Ναυτικό. Το Νοέμβριο του 1942, για παράδειγμα, ο Ναύαρχος Ζαν ντε Λαμπόρντ αρνήθηκε να χρησιμοποιήσει το υπόλοιπο του Γαλλικού Ναυτικού για να υποστηρίξει την Επιχείρηση Πυρσός, υποστηρίζοντας πως τα Γαλλικά πλοία θα έπρεπε να επιτίθενται τα Βρετανικά και τα Αμερικανικά.[50] Το Σεπτέμβριο, σε μια προσπάθεια κατάληψης του κατεχόμενου από το Βισύ Ντακάρ έληξε με τη Ναυμαχία του Ντακάρ και τη νίκη των δυνάμεων του Βισύ. Επιπροσθέτως, η Συμμαχική επίθεση στο Ντακάρ οδήγησε αμέσως στον βομβαρδισμό του Γιβραλτάρ από το Βισύ. Αυτές οι ενέργειες δυσχέριναν τις Αγγλογαλλικές σχέσεις, αλλά δεν εμπόδισαν περαιτέρω αποτυχίες των Συμμάχων. Η επακόλουθη Μάχη της Γκαμπόν, η Συριολιβανική Εκστρατεία, και η Μάχη της Μαδαγασκάρης ολοκληρώθηκαν με ήττα του Βισύ. Κατά την Επιχείρηση Πυρσός το Νοέμβριο του 1942, οι Σύμμαχοι εισέβαλαν στη Γαλλική Βόρεια Αφρική, οδηγώντας σε μεγάλη ναυμαχία στη Καζαμπλάνκα, αλλά οι δυνάμεις του Βισύ άλλαξαν τάχιστα πλευρά. Ως απάντηση σε αυτό, οι Γερμανοί ξεκίνησαν την Επιχείρηση Άντον και κατέλαβαν την κατεχόμενη από το Βισύ περιοχή της Μητροπολιτικής Γαλλίας. Η Γερμανική κατοχή περιελάμβανε τον Γαλλικό ναύσταθμο στη Τουλόν όπου βρισκόταν μεγάλο μέρος (ένα παλαιό θωρηκτό, δύο νέα καταδρομικά μάχης, τέσσερα νέα βαρέα καταδρομικά, πέντε νέα ελαφρά καταδρομικά, και αρκετά αντιτορπιλικά και υποβρύχια) του Γαλλικού στόλου. Αυτός ήταν κύριος σκοπός των Γερμανών και δυνάμεις των SS είχαν οριστεί να καταλάβουν τα πλοία (Επιχείρηση Λίλα). Αυτή η επιχείρηση κατέληξε με την βύθιση των Γαλλικών πλοίων από τους ναυτικούς τους ώστε να αποτρέψουν την κατάληψη τους από Γερμανούς. Όλα τα κύρια Γαλλικά πλοία στη Τουλόν καταστράφηκαν ολοσχερώς, ενώ λίγα βρισκόταν σε επιδιορθώσιμη κατάσταση.[51] Μερικά πλοία διέφυγαν από τη Τουλόν και εισήλθαν στη δύναμη των Συμμάχων. Πέντε υποβρύχια προσπάθησαν να διαφύγουν, αλλά μόνο τα τρία τα κατάφεραν: Casabianca, Glorieux και Marsouin. Μετά τον «Πυρσό», τα εναπομείναντα τμήματα του Γαλλικού Ναυτικού μετακινήθηκαν στους Συμμάχους, συμπεριλαμβανομένων και πλοίων που είχαν εγκλωβιστεί στην Αίγυπτο, και στη συνέχεια υπήρχαν πολεμικά πλοία του Ελεύθερου Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού που υποστήριξαν τις Συμμαχικές αποβάσεις σε Νορμανδία και νότια Γαλλία (Επιχείρηση Ανβίλ). Περιπολία αντιτορπιλικών επιχειρούσε κατά των Γερμανών στην Αδριατική θάλασσα μέχρι το τέλος του πολέμου.

Η κατάκτηση των Ευρωπαϊκών λιμένων έθεσε τέλος στις περισσότερες πολεμικές επιχειρήσεις του Ναυτικού, το οποίο πέρασε το υπόλοιπο του πολέμου καθαρίζοντας ορυχεία και επιδιορθώνοντας λιμενικές εγκαταστάσεις. Στο μέτωπο του Ειρηνικού, το Γαλλικό Πολεμικό Ναυτικό ήταν ενεργό μέχρι τη συνθηκολόγηση της Ιαπωνίας. Το Richelieu ήταν παρόν στην παράδοση της Ιαπωνίας. Στο τέλος του πολέμου, το συνολικό βάρος του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού ήταν 400.000 τόνοι (800.000 τόνοι τον Μάιο του 1940).[52]

Οργάνωση

Επεξεργασία
 
Εγκαταστάσεις του Γαλλικού πολεμικού ναυτικού στη μητροπολιτική Γαλλία το 2015

Μέχρι το 2017 το Πολεμικό Ναυτικό είχε ενεργό στρατιωτικό προσωπικό 44.000 ατόμων και πολιτικό προσωπικό 7.000 ατόμων.[53] Το Ναυτικό είναι διαχωρισμένο σε τέσσερις επιχειρησιακούς κλάδους:

  • Τη Force d'Action Navale (Δύναμη Ναυτικής Δράσης) – Ο επιφανειακός στόλος.
  • Τις Forces Sous-marines (Υποβρύχιες δυνάμεις) – Πυρηνοκίνητα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων και υποβρύχια στόλου.
  • Την Aviation Navale (Ναυτική αεροπορία) – Αεροσκάφη με βάση τη θάλασσα ή τη στεριά.
  • Τους Fusiliers Marins (Ναυτικοί τυφεκιοφόροι) – Δύναμη προστασίας και πεζικό στο οποίο περιλαμβάνονται οι Ναυτικές ειδικές δυνάμεις (Commandos Marine).

Επιπροσθέτως, η Εθνική Χωροφυλακή της Γαλλίας διατηρεί ναυτική δύναμη με περιπολικά πλοία η οποία βρίσκεται υπό την επιχειρησιακή διοίκηση του Γαλλικού Ναυτικού:

  • Η Ναυτική Χωροφυλακή (Gendarmerie maritime) – η ακτοφυλακή της Γαλλίας.

Κατά τη διάρκεια του Ψυχρού πολέμου, το Ναυτικό οργανώθηκε σε δύο μοίρες που είχαν ως βάσεις τη Βρέστη και την Τουλόν, υπό τη διοίκηση του ALESCLANT (Amiral commandant l'escadre de l'Atlantique) και του ALESCMED (Amiral commandant l'escadre de la Méditerranée) αντίστοιχα. Από την εποχή μετά τον Ψυχρό πόλεμο μέσω της διαδικασίας αναδιοργάνωσης με την ονομασία Optimar '95, τα δύο στοιχεία διαιρέθηκαν στη Δύναμη Ναυτικής Δράσης (υπό τη διοίκηση της ALFAN) και την Ανθυποβρυχιακή Ομάδα (υπό τη διοίκηση της ALGASM).[54]

Κύριες ναυτικές βάσεις

Επεξεργασία

Μέχρι το 2014, οι κύριες ναυτικές βάσεις που χρησιμοποιούνται είναι στις περιοχές: Τουλόν, Βρέστη, Ιλ Λονγκ και Σερμπούρ στη Μητροπολιτική Γαλλία. Σε άλλες βάσεις περιλαμβάνονται οι Φορ-ντε-Φρανς, Ντεγκρά ντε Καν, Πορτ ντε Γκαλέτ, Ντζαουντζί, Νουμεά και Παπεέτε στα Υπερπόντια διαμερίσματα και εδάφη αλλά και βάσεις σε άλλες χώρες όπως στο Άμπου Ντάμπι, το Ντακάρ και το Τζιμπουτί.

Εξοπλισμός

Επεξεργασία
 
Φρεγάτα κλάσης Horizon
 
Dassault Rafale

Πλοία και υποβρύχια

Επεξεργασία

Αν και το Γαλλικό ναυτικό δόγμα αναφέρεται σε δύο αεροπλανοφόρα, μέχρι το 2015 το Γαλλικό Ναυτικό, διέθετε μόνον ένα, το Charles de Gaulle. Αρχικά η προγραμματισμένη παραγγελία για το Γαλλικό αεροπλανοφόρο PA2 βασιζόταν στα σχέδια των Βρετανικών αεροπλανοφόρων κλάσης Queen Elizabeth τα οποία κατασκευάζονται για το Βασιλικό Ναυτικό. Ωστόσο το Γαλλικό πρόγραμμα αναβλήθηκε πολλές φορές εξαιτίας του προϋπολογισμού και το αποτέλεσμα ήταν η προτεραιότητα να δοθεί στο πλέον εξαγώγιμο πρόγραμμα FREMM. Τον Απρίλιο του 2013 αποφασίστηκε η εγκατάλειψη του προγράμματος κατασκευής του δεύτερου αεροπλανοφόρου λόγω περικοπών που ανακοινώθηκαν στη Γαλλική Λευκή Βίβλο για την Άμυνα και την Εθνική Ασφάλεια του 2013.[55]

Το Γαλλικό Ναυτικό επιχειρεί με τρία αμφίβια πλοία επίθεσης, μια αμφίβια πλατφόρμα μεταφοράς, δύο φρεγάτες αεράμυνας, επτά ανθυποβρυχιακές φρεγάτες, πέντε φρεγάτες γενικού σκοπού και έξι υποβρύχια στόλου (SSN). Αυτά αποτελούν τις κύριες δυνάμεις ωκεάνιου πολέμου του Γαλλικού Ναυτικού. Επιπροσθέτως το Γαλλικό Ναυτικό διαθέτει έξι φρεγάτες ελαφράς επιτήρησης και εννέα αβιζό (ελαφρές κορβέτες). Αυτά αναλαμβάνουν τα καθήκοντα παράκτιας περιπολίας, την προστασία των βάσεων του Γαλλικού Ναυτικού και των χωρικών υδάτων, ενώ μπορούν επίσης να παρέχουν χαμηλού επιπέδου δυνατότητες συνοδείας σε οποιεσδήποτε ωκεάνιες δυνάμεις. Τα τέσσερα υποβρύχια βαλλιστικών πυραύλων (SSBN) της Στρατηγικής Ωκεάνιας Δύναμης αποτελούν τη ραχοκοκκαλιά του Γαλλικού συστήματος πυρηνικής αναχαίτισης.[56]

Αεροσκάφη

Επεξεργασία

Η Γαλλική Ναυτική Αεροπορία είναι επισήμως γνωστή ως Aéronavale και δημιουργήθηκε στις 19 Ιουνίου 1988 με τη συγχώνευση των μοιρών περιπολικών αεροσκαφών του Ναυτικού και των αεροπλανοφόρων. Έχει πολιτικό και στρατιωτικό προσωπικό περίπου 6.800 ατόμων τα οποία επιχειρούν από τέσσερις αεροπορικές βάσεις στη Μητροπολιτική Γαλλία. Η Aéronavale βρίσκεται στη διαδικασία εκσυγχρονισμού με παραγγελίες συνολικά 40 ελαφρών μαχητικών Rafale.[57]

Προσωπικό

Επεξεργασία
Προσωπικό του Γαλλικού Πολεμικού Ναυτικού το 2015
Κατηγορία Δύναμη
Αξιωματικοί 4.500
Υπαξιωματικοί 23.600
Ναύτες 6.600
Εθελοντές 767
Πολιτικό προσωπικό 2.800
Πηγή:[58]
Ναύτες

Οι ναύτες πρέπει να είναι τουλάχιστον 17 ετών αλλά όχι πάνω από 24, με ελάχιστο επίπεδο μόρφωσης.

Υπαξιωματικοί

Οι υπαξιωματικοί πρέπει να είναι τουλάχιστον 17 ετών αλλά όχι πάνω από 24, διαθέτοντας τουλάχιστον απολυτήριο λυκείου το οποίο τους δίνει πρόσβαση σε πανεπιστημιακές σπουδές. Οι Υποψήφιοι Υπαξιωματικοί αρχίζουν την εκπαίδευση με πέντε μήνες στη Σχολή Υπαξιωματικών στη Βρέστη.

Συμβασιούχοι αξιωματικοί

Οι συμβασιούχοι αξιωματικοί υπηρετούν με αρχικό 8-ετές συμβόλαιο το οποίο μπορεί να ανανεωθεί έως και 20 χρόνια.

  • Οι επιχειρησιακοί αξιωματικοί πρέπει να είναι μεταξύ 21 και 26 ετών, με τουλάχιστον ένα πτυχίο ή να έχουν περάσει την τάξη προετοιμασίας της μεγάλης σχολής στη μηχανική ή τα οικονομικά.
  • Οι αξιωματικοί προσωπικού πρέπει να είναι μεταξύ 21 και 29 ετών, με μεταπτυχιακό σε τομέα που ανταποκρίνεται στη στρατιωτική επαγγελματική ιδιότητα.
Αξιωματικοί καριέρας
  • Λιγότερο από 22 ετών, έχοντας περάσει τάξη προετοιμασίας στη φυσική. Μετά από τέσσερα χρόνια στη Ναυτική Ακαδημία ένας δόκιμος θα αποφοιτήσει με πτυχίο μηχανικής με βαθμό κατώτερου υπολοχαγού.
  • Λιγότερο από 25 ετών, έχοντας πτυχίο στη φυσική. Μετά από τρία χρόνια στη ναυτική ακαδημία ένας δόκιμος θα αποφοιτήσει με βαθμό κατώτερου υπολοχαγού και πτυχίο μηχανικής.
  • Λιγότερο από 27 ετών, διαθέτοντας μεταπτυχιακό. Μετά από δύο χρόνια στη ναυτική ακαδημία ένας δόκιμος θα αποφοιτήσει με το βαθμό του κατώτερου υπολοχαγού.

Έθιμα και παραδόσεις

Επεξεργασία

Τα διακριτικά των βαθμών στο Γαλλικό Ναυτικό φοριούνται στον ώμο με λωρίδες σε πουκάμισα και λευκά σακάκια, και με μανίκια σε ναυτικά σακάκια. Μέχρι το 2005, μόνο οι αξιωματικοί είχαν άγκυρα στα διακριτικά τους, αλλά πλέον τις λαμβάνει και το στρατολογημένο προσωπικό. Οι διοικητές έχουν τίτλους capitaine (καπετάνιου), αλλά αποκαλούνται commandant (διοικητές). Οι δύο υψηλότεροι βαθμοί, οι vice-amiral d'escadre και amiral (ναύαρχος), είναι περισσότερο λειτουργήματα παρά βαθμοί. Οι θέσεις αυτές έχουν αναληφθεί από αξιωματικούς που έχουν τον βαθμό vice-amiral (αντιναύαρχος). Ο μοναδικός amiral de la flotte (Αρχιναύαρχος) ήταν ο Φρανσουά Νταρλάν αφότου αρνήθηκε το αξίωμα του Ναυάρχου της Γαλλίας. Αντίστοιχος του αξιώματος του Στρατάρχη της Γαλλίας, ο βαθμός του Ναυάρχου της Γαλλίας παραμένει θεωρητικά και στην Πέμπτη Δημοκρατία. Τελευταία φορά που αποδόθηκε ήταν το 1869, κατά τη Δεύτερη Αυτοκρατορία, αλλά διατηρήθηκε και κατά την Τρίτη Δημοκρατία μέχρι τον θάνατο του κατόχου του το 1873. Ο τίτλος amiral de la flotte δημιουργήθηκε έτσι ώστε ο Νταρλάν δεν θα είχε κατώτερο βαθμό από τον αντίστοιχο του στο Βρετανικό Βασιλικό Ναυτικό, ο οποίος κατείχε τον βαθμό του Αρχιναυάρχου.

Προσφώνηση των αξιωματικών

Επεξεργασία

Εν αντιθέσει με τον στρατό και την αεροπορία της Γαλλίας, δεν χρειάζεται η παρεμβολή της λέξης mon πριν τον βαθμού όταν προσφωνείται ένας αξιωματικός (για παράδειγμα δεν είναι mon capitaine, αλλά απλά capitaine).[59] Η προσφώνηση ενός υποπλοιάρχου του Γαλλικού Ναυτικού (για παράδειγμα) ως « mon capitaine » θα επιφέρει την παραδοσιακή απάντηση « Dans la Marine il y a Mon Dieu et mon cul, pas mon capitaine! » («Στο Ναυτικό υπάρχει μόνο ο Θεός μου και ο ποπός μου, όχι ο 'καπετάνιος μου'!»).

Φωτογραφίες

Επεξεργασία

Σημειώσεις

Επεξεργασία
  1. Τόσο ο Ρισελιέ όσο και ο Κολμπέρ τιμήθηκαν για τη συμβολή τους στο ναυτικό μέσω της ονοματοδοσίας πλοίων με το όνομά τους.

Παραπομπές

Επεξεργασία
  1. 1,0 1,1 «Defence Key Figures: 2016 Edition» (στα Αγγλικά). Defense.gouv.fr.  (κατεβάστε το αρχείο PDF ή δείτε την HTML έκδοση Αρχειοθετήθηκε 2015-09-06 στο Wayback Machine.)
  2. French Navy, defense.gouv.fr
  3. «French Navy». www.defense.gouv.fr. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2017. 
  4. «Missions». www.defense.gouv.fr. Ανακτήθηκε στις 27 Μαΐου 2017. 
  5. Deakin, Daniel R. (2014-01-27). «Let's Sea The 10 Biggest Navies In The World» (στα αγγλικά). TheRichest. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 2017-08-30. https://web.archive.org/web/20170830055214/http://www.therichest.com/rich-list/rich-countries/lets-sea-the-10-biggest-navies-in-the-world/. Ανακτήθηκε στις 2017-05-27. 
  6. «Key defence figures 2014» (PDF). www.defense.gouv.fr (στα Γαλλικά). Αρχειοθετήθηκε (PDF) από το πρωτότυπο στις 13 Δεκεμβρίου 2014. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2017. 
  7. «Histoire de la Marine nationale». www.defense.gouv.fr. Ανακτήθηκε στις 28 Μαΐου 2017. 
  8. Cormack, William S. (2002). Revolution and Political Conflict in the French Navy 1789-1794. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 1. ISBN 9780521893756. 
  9. L'Ordonnance royale de 1772 prévoit le port de l'ancre d'or sur les tenues des régiments des ports constituant le corps royal de la Marine, implantés à Toulon, Brest, Rochefort, Saint-Malo, Bordeaux, Le Havre, Bayonne et Cherbourg.
  10. Bruce, Anthony (2014). Encyclopedia of Naval History. Chicago: Routledge. σελ. 26. ISBN 9781135935344. 
  11. Hurst, Ronald (1996). The Golden Rock: An Episode of the American War of Independence, 1775-1783. USA: Naval Institute Press. σελ. 168. ISBN 9781557503381. 
  12. Grant, R. G. (2010). Battle at Sea: 3000 years of naval warfare. London: Dorling Kindersley Limited. σελ. 107. ISBN 9781405335058. 
  13. MacDougall, Philip (2014). Naval Resistance to Britain's Growing Power in India, 1660-1800: The Saffron Banner and the Tiger of Mysore. Suffolk: Boydell & Brewer Ltd. σελ. 171. ISBN 9781843839484. 
  14. Stewart, William (2009). Admirals of the World: A Biographical Dictionary, 1500 to the Present. Jefferson, North Carolina: McFarland. σελ. 71. ISBN 9780786482887. 
  15. Abulafia, David (2011). The Mediterranean in History. Los Angeles: Getty Publications. σελ. 251. ISBN 9781606060575. 
  16. Tucker, Spencer C. (2014). The Encyclopedia of the Wars of the Early American Republic, 1783–1812: A Political, Social, and Military History [3 volumes]: A Political, Social, and Military History. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 552. ISBN 9781598841572. 
  17. Nicholls, David (1999). Napoleon: A Biographical Companion. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 180. ISBN 9780874369571. 
  18. Robson, Martin (2014). History of the Royal Navy, A: The Napoleonic Wars. London: I.B.Tauris. σελ. 97. ISBN 9780857735089. 
  19. Sondhaus, Lawrence (2004). Navies in Modern World History. London: Reaktion Books. σελ. 63. ISBN 9781861892027. 
  20. Sondhaus, Lawrence (2012). Naval Warfare, 1815-1914. London: Routledge. σελ. 21. ISBN 9781134609949. 
  21. Sondhaus, Lawrence (2014). Navies of Europe. London: Routledge. σελ. 17. ISBN 9781317869788. 
  22. Scarr, Deryck (2013). A History of the Pacific Islands: Passages through Tropical Time. Richmond, Surrey: Routledge. σελ. 93. ISBN 9781136837968. 
  23. Aldrich, Robert (1989). The French Presence in the South Pacific, 1842–1940. London: Macmillan. σελ. 79. ISBN 9781349090846. 
  24. Ajayi, J. F. Ade (1989). Africa in the Nineteenth Century Until the 1880s. Heinemann: UNESCO. σελ. 485. ISBN 9789231017124. 
  25. Wetzel, David (2003). A Duel of Giants: Bismarck, Napoleon III, and the Origins of the Franco-Prussian War. London: Univ of Wisconsin Press. σελ. 21. ISBN 9780299174941. 
  26. Nguyên, Thi Thanh (1992). The French Conquest of Cochinchina, 1858-1862. USA: U.M.I. 
  27. Jowett, Philip (2016). Imperial Chinese Armies 1840–1911. London: Bloomsbury Publishing. σελ. 7. ISBN 9781472814289. 
  28. Marley, David (1998). Wars of the Americas: A Chronology of Armed Conflict in the New World, 1492 to the Present. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 486. ISBN 9780874368376. 
  29. West, Barbara A. (2010). Encyclopedia of the Peoples of Asia and Oceania. New York: Infobase Publishing. σελ. 419. ISBN 9781438119137. 
  30. Military History. Empire Press. 1990. σελ. 54. 
  31. Wawro, Geoffrey: The Franco-Prussian War: The German conquest of France in 1870–1871
  32. Wilhelm Rustow and John Layland Needham: The Way for the Rhine Frontier, 1870: Its Political and Military History
  33. Twitchett, Denis Crispin· Fairbank, John King (1978). The Cambridge History of China. Cambridge: Cambridge University Press. σελ. 251. ISBN 9780521220293. 
  34. Dahlgren, John Adolphus Bernard (1856). Shells and Shell-guns. USA: King & Baird, printers. σελ. 18. 
  35. Lambert, Andrew (1984). Battleships in Transition: The Creation of the Steam Battleship 1815-1860. USA: Naval Institute Press. σελ. 98-99. ISBN 9780870210907. 
  36. Tucker, Spencer C. (2009). A Global Chronology of Conflict: From the Ancient World to the Modern Middle East. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 1322. ISBN 9781851096725. 
  37. Delgado, James P.· Cussler, Clive (2011). Silent Killers: Submarines and Underwater Warfare. USA: Bloomsbury Publishing. σελ. 59. ISBN 9781849088602. 
  38. Jenkins, Ernest Harold (1973). A History of the French Navy: From Its Beginnings to the Present Day. USA: Macdonald & Jane's. σελ. 303. ISBN 9780356041964. 
  39. Osborne, Eric W. (2004). Cruisers and Battle Cruisers: An Illustrated History of Their Impact. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 49. ISBN 9781851093694. 
  40. Roksund, Arne (2007). The Jeune École: The Strategy of the Weak. Leiden: BRILL. σελ. 1. ISBN 9004157239. 
  41. Howe, Christopher (1996). The Origins of Japanese Trade Supremacy: Development and Technology in Asia from 1540 to the Pacific War. London: Hurst. σελ. 281. ISBN 9781850655381. 
  42. Auphan, Paul· Mordai, Jacques (2016). The French Navy in World War II. USA: Naval Institute Press. σελ. 6. ISBN 9781682470602. 
  43. «French Navy, World War 1». www.naval-history.net. Ανακτήθηκε στις 30 Μαΐου 2017. 
  44. S. A. Balakin: VMS Francyy 1914–1918, Morskaya Kollekcya 3/2000
  45. «World Aircraft Carriers List: France». www.hazegray.org. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2017. 
  46. Fontenoy, Paul E. (2006). Aircraft Carriers: An Illustrated History of Their Impact. Santa Barbara, California: ABC-CLIO. σελ. 30. ISBN 9781851095735. 
  47. W. H. Garzke· R. O. Dulin (1985). Battleships. Axis and Neutral Battleships in World War II. Naval Institute Press. ISBN 0-87021-101-3. 
  48. Louis Nicolas : Histoire de la marine française, Presse universitaires de France
  49. Gates, Eleanor M. (1981). End of the Affair: The Collapse of the Anglo-French Alliance, 1939-40. Berkeley: University of California Press. σελ. 368. ISBN 9780520042926. 
  50. Walters, Guy (01-09-2010). «Merge our proud Royal Navy with the feeble French? | Mail Online». London: Dailymail.co.uk. http://www.dailymail.co.uk/debate/article-1307817/Mege-proud-Royal-Navy-feeble-French.html. Ανακτήθηκε στις 2017-05-31. 
  51. «The Scuttle of the French Fleet at Toulon, November 27, 1942». www.bobhenneman.info. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 18 Ιουλίου 2011. Ανακτήθηκε στις 31 Μαΐου 2017. 
  52. Auphan, Paul· Mordai, Jacques (2016). The French Navy in World War II. Anapolis, Maryland: Naval Institute Press. σελ. 381. ISBN 9781682470602. 
  53. «Forces (Navy)». www.defense.gouv.fr. Υπουργείο Άμυνας (Γαλλία). Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2017. 
  54. T.D. Young, Command in NATO after the Cold War, Carlisle Barracks, 1997
  55. Simón, Luis (1 Μαΐου 2013). «The 2013 French defence White Paper: do not write France off just yet». European Geostrategy. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 30 Μαρτίου 2017. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2017. 
  56. «Forces». www.defense.gouv.fr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2017. 
  57. «Aéronautique navale». www.defense.gouv.fr. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2017. 
  58. Chiffres clés de la Défense - 2016 Ανακτήθηκε στις 2017-06-01.
  59. «Rapport sur la féminisation des noms de métier, fonction, grade ou titre - La diversité des usages». www.culture.gouv.fr. Αρχειοθετήθηκε από το πρωτότυπο στις 1 Απριλίου 2010. Ανακτήθηκε στις 1 Ιουνίου 2017. 

Βιβλιογραφία

Επεξεργασία
  • Jenkins, E H (1973). A History of the French Navy from its Beginnings to the Present Day. London: Macdonald and Jane's. ISBN 0356-04196-4. 
  • Maria Petringa (2006). Brazza, A Life for Africa. Bloomington, IN: AuthorHouse. ISBN 978-1-4259-1198-0.  Βιογραφία του αξιωματικού του Γαλλικού ναυτικού, εξερευνητή της Αφρικής και ακτιβιστή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων Πιερ Σαβορνιάν ντε Μπράτσα, όπου περιλαμβάνεται λεπτομερής περιγραφή των χρόνων του στο πλοίο εκπαίδευσης Borda, και τις εμπειρίες του από το Γαλλικό Υπουργείο Ναυτικών στη rue Royale, του Παρισιού.
  • Randier, Jean (2006). La Royale: L'histoire illustrée de la Marine nationale française. ISBN 978-2-35261-022-9. 

Εξωτερικοί σύνδεσμοι

Επεξεργασία